..Dat zij allen één zijn waren laatste woorden van Paus der oecumene Honderdduizenden baden op St.-Pietersplein voor de dode HEVIG LIJDEN MET GEDULD GEDRAGEN' hatlïfs! weer Kardinaal Masella vervangt tijdelijk Wereldrouw Negen dagen klokgelui vm DAGBLAD VOOR ZEELAND Gisteren, op de avond van de tweede pinksterdag om elf minuten voor acht is Paus Joannes XXIII, na een doodsstrijd die vier dagen heeft geduurd, overleden. Gedu rende meer dan een week leefde reeds de gehele wereld, de katholieke wereld in het bijzonder, mee met de zieke in het Vaticaan, wiens einde nabij was. Zijn uitzonderlijk sterke gestel heeft de doodsstrijd zeer langdurig gemaakt. Het hart van de H. Vader bood tot het allerlaatst weerstand aan de dood. De laatste uren van de 81-jarige Paus waren zonder lichamelijk lijden. vandaag! Minder wind NEGEN DAGEN ROUW CONCLAAF Dokter Casters voor twee jaar geschorst 103e JAARGANG No. 24298 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Directeur: E. H B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 - Tel- 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111 Voor God, Koningin en Vaderland DINSDAG JUNI 1963 Abonnementsprijs 1 8,05 per kwartaal, excl. f 0,20 incasso: f 9,25 per post excL f 0,35 incasso f 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0.42 per mm (Ing. Med. f 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES. Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893) WERELD ROUWT OM JOANNES XXIII Op het moment waarop de kerkvorst overleed, stonden op het St.-Pietersplein ruim 300.000 mensen. Dagen lang hadden ze daar gestaan, biddend, luisterend naar de be richten die op gezette tijden werden uitgegeven, wach tend op het einde. Toen de menigte hoorde dat de Paus was gestorven, steeg er een geluid als een kreunend weeklagen uit de massa op. Juist tevoren had kardinaal Traglia op de trappen van de Sint Pieter een H. Mis opge dragen. ,,ll Papa e morto" gonsde het even later over het grote plein, en de menigte bad voor de zielerust van de H. Vader, die zijn lijden heeft gewijd aan het Oecume nisch Concilie, de mensheid en de vrede. IN ZUID-KOREA zijn bij een ontploffing in een springstoffenfabriek zeven kin deren en twee volwassenen gedood. Het personeel was gevlucht, maar de slacht offers vielen onder de toelopende nieuws gierigen. ISRAEL en Bulgarije hebben overeen stemming bereikt over de vergoeding die aan de nabestaanden zal worden uitge keerd van het vliegtuig dat door een Bulgaarse jager werd neergeschoten in 1955. NABESTAANDEN van de passagiers van de Boeing, die in juni 1962 op Orly in Parijs verongelukte, hebben een eis tot schadeloosstelling van meer dan 35 mil joen dollar ingediend tegen de Boeing- vliegtuigenfabriek. (Advertentie) Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I., geldig tot dins dagavond, opgemaakt maandag avond 23.15 uur Droog en overwegend zonnig weer, maar in het zuiden van het land tijdelijk meer bewolking. Matige tot zwakke noordoostelijke wind, In het algemeen iets hogere temperaturen. Vandaag zon onder 17.43 uur maan op 17.43 uur Morgen zon op 4.24 uur maan onder 3.50 uur. Nu paus Joannes XXIII is overleden is de 84-jarige kardinaal Aloisi Masella als „Camerlengo van de Heilige Room se Kerk" verantwoordelijk geworden voor de dagelijkse gang van zaken by het bestuur van de Kerk, en wel op grond van de apostolische constitutie van Pius de Twaalfde „Vacantis apos- tolicae sedis", die door een Motu Pro- prio van Paus Joannes d.d. 20 oktober 1962 is aangevuld. De Camerlengo moet ook zorgdragen voor een zo spoedig mogelijke verkie zing van een nieuwe paus, waarvoor het conclaaf binnen vijftien, uiterlijk achttien dagen moet beginnen. Nadat de dood van paus Joannes XXIII door kardinaal Cento, de groot- penitentiaris, was geconstateerd, deed de Camerlengo hiervan mededeling aan het vicariaat Rome. Kardinaal-staats secretaris Cicognani stelde het corps di plomatique officieel op de hoogte en verrichtte daarmee tevens de laatste officiële daad in zijn functie, aangezien deze bij hét overlijden van de paus die hem benoemde automatisch eindigt. De officiële rouwtijd duurt negen dagen. Daags na het overlijden van de Paus beginnen in Rome woonachtige kar dinalen met de voorbereidende bijeen komsten ter regeling van het voorlo pige bestuur der Kerk. Ook worden dan aan de 82 kardinalen de uitnodi gingen verzonden voor het conclaaf voor de pauskeuze. Bij het dagelijks bestuur ad interim der Kerk wordt de Camerlengo geas sisteerd door de deken der drie kar dinaalsorden en in bijzondere gevallen door het gehele college van kardinalen. Beslissingen, die aan de Paus persoon lijk zijn voorbehouden, moeten later door de nieuwe Paus bekrachtigd worden. Na zijn overlijden wordt de Paus op gebaard en overgebracht naar de Six tijnse Kapel. De dag voor de begi-a- fenis wordt het stoffelijk overschot ge plaatst achter het hekwerk van de Sacramentskapel in de St.-Pieter voor het afscheid der gelovigen. De derde of vierde dag volgt de begrafenis in de crypte onder de St.-Pieter. Het conclaaf voor de pauskeuze is aan strenge voorschriften gebonden. Vooral de geheimhouding van hetgeen er gebeurt is degelijk verzekerd. Alleen kardinalen mogen er aan deelnemen. Zij mogen wel twee helpers meenemen die wanneer zij iets mochten horen ook onder strenge zwijgplicht staan. Paus Joannes heeft in zijn Motu Pro- prio van oktober 1962 het kiessysteem veranderd. Moest er voorheen vooreen geldige pauskeuze een twee-derde meer. derheid plus één zijn, thans is een een voudige tweederde meerderheid vol doende, behalve wanneer het getal der kardinalen niet door drie deelbaar is, want dan blijft nog een tweederde meerderheid plus één vereist. Het conclaaf wordt gehouden in de Sixtijnse Kapel, die hermetisch van de buitenwereld wordt afgesloten. Wan neer een voldoende meerderheid be haald is, wordt aan de gekozene ge vraagd of hij de keuze aanvaardt. Zo ja, dan wordt na enkele plechtigheden de door de nieuwe Paus gekozen naam bekendgemaakt door de deken van de orde van de kardinaaldiakens, thans kardinaal Ottaviani. De meest befaamde traditie bij de pauskeuze is wel de wijze waarop over de uitslag der verkiezingen aan de buitenwereld een teken wordt gege ven: bij negatieve uitslag wordt nat stro bijgevoegd, hetgeen een zwarte rook veroorzaakt, bij positieve uitkomst droog stro, waardoor de rook wit is. Bij de verkiezing van paus Joannes in 1958 deden zich misverstanden voor, doordat de kleur van de rook niet dui delijk te onderscheiden was. Men nam toen zijn toevlucht tot bijvoeging van chemische middelen. (Van onze Belgische correspondent) De Raad van de Orde der Geneesheren te Luik, bestaande uit vijf leden, heeft besloten dokter Casters, die door het Hof van Assisen te Luik tijdens het Sof- tenonproces was vrijgesproken voor de duur van twee jaar te schorsen. Hij wordt beschuldigd van medeplich tigheid aan het doden van het mismaak te kind van de heer en mevrouw van de Putte. Het overlijdensbericht werd doorge geven aan de Italiaanse regering en de andere regeringen waarmee het Vati caan betrekkingen onderhoudt. Officieel verd bekendgemaakt dat bet Concilie is ipgeschort. Overeenkomstig de bepalin gen betrokken leden van de Pauselijke Oarde de wacht bij de toegangen tot het Pauselijk paleis Achttien mensen stonden bij 's Pausen ponde o^> het moment van zijn over- ijden. Zij waren Amleto kardinaal üicognani, staatssecretaris van het Vaticaan, mgr. Alfredo Cavagna, biecht vader van de Paus, mgr. Loris Capovil- la, persoonlijk secretaris, Zaverio, Giu seppe en Alfredo Roncalli, de drie oroers van de Paus en Assunta, zijn /.uster, mgr Giovanni Batista Roncalli, een neef, de zusters Angela en Anna, nichten van de overledene, en nog twee familieleden, de dienaren Guido en Giovanni Paulo Gusso, de artsen Anto nio Gasbarrini, Pietro Valdoni en Piero Mazzoni, en pater Federico Belotti van de orde der paters Augustijnen, die als verpleger de Paus had bijgestaan. Behalve de bronzen deuren gingen ook de andere ingangen van het Vati caans paleis eerst dicht en daarna half open, als een teken van rouw. Zes klok ken luidden het doodsbericht uit 'eerst de grote stem van de Sint-Pieter negen maal, daarna de vijf kleine klokken, ver volgens alle klokken samen Viermaal per dag wordt dit negen dagen lang her haald. Benedetto kardinaal Masella, de Camerlengo, en thans de hoogste ge zagsdrager van de Kerk in het interregnum, stelde de dood van de Paus officieel vast nadat de artsen hadden geconstateerd dat de levens geesten geweken waren. In de doodstille sterfkamer riep hij driemaal, met luide stem, de Paus aan bij zijn voornaam ,,Angelo, Angelo, Angelo Slechts stilte was zijn antwoord. De kardinaal wendde zich tot de drie broeders en de zuster van de Paus en de artsen, en sprak ,,Vere papa Joannes mort. (Advertentie) N V V 'n Rijk gevarieerde collectie SPORTSHIRTS die li overal kunt dragen en waarin u zich altijd heel prettig zult voelen! In Denim, open-vveave en self-ironing kwaliteiten. 9.95 14.90 Tophit uit onze collectie: Romeo shirts 12.90 wuutuMiUüim BREDA Eindstraat hoek Houtmarkt tuus est" Paus Joannes is waar lijk dood. De mensen die baden op het plein Ik weet zeker dat bij in de hemel is", zei een man, diep ontroerd waren eenstemmig in hun prijzend oordeel over deze Paus en de kardinaal die naar Vaticaanstad zullen komen, maar ook vele duizenden niet-katholieken, onder steunen hen. Joannes is een grote ver nieuwer geweest en ook de eenvoudig ste aller pausen, de man die in de ge vangenissen, ziekenhuizen en zelfs cafés van Rome en Venetië, waar hij patriarch was, het leven van de gewone mens onder ogen zag. De man van ,,Pacem in terris" en ..Mater et magistra" was heengegaan en de wereld bleef versla gen achter. 's Pausen laatste woorden, kort voor dat bij voor de laatste maal het be wustzijn verloor, waren gewijd aan het oecumenisch Concilie. Hij bad ,,Ut unum sint", het gebed voor de christelijke eenheid. Tevoren had hij, ondanks hevig lijden, dat bij voor een groot deel helder van geest heeft moeten doorstaan, de om standers aan zijn- eenvoudig ijzeren ziekbed, gezegend. Sinds vrijdag kon elk moment het einde verwacht worden. Van uur tot uur ging zijn toestand achteruit, maar het gebeurde slechts langzaam. Van tijd tot tijd leefde het verzet tegen de naderbij sluipende coma even feller op, en de artsen toonden zich verbaasd over de kracht waarmee het lichaam van de Paus zich teweerstelde. Zondag begon het sterke hart van de H Vader echter voor het eerst tekenen van zwakte te vertonen. Dank zij toe dienen van zuurstof en van injecties had het de strijd verbazingwekkend lang volgehouden. Om half acht, zondag avond, zei het Vaticaan de de dood aan staande moest worden geacht. Nog een vol etmaal zou hij echter weerstand blijven bieden aan de dood. Kardinaal Cento begaf zich zondag avond. zei het Vaticaan dat de dood aan- Het is zijn taak de gebeden te zeggen voor hen die in doodsstrijd zijn. De Paus kreeg af en toe hevige krampen, maar hij bleef nog helder. Gisterochtend meldde het Vaticaan ,,De Heilige Vader blijft langzaam ster ven, maar hij blijft bij bewustzijn". In de nacht had hij opnieuw een crisis overwonnen. Met het crucifix in de hand bleef hij, wanneer hem dit mogelijk was, bidden. Intussen steeg de lichaams temperatuur en langzamerhand geraakte de H. Vader in een toestand van ver doving. Pijnstillende middelen waren niet meer nodig. Het lichamelijk lijden, dat onvoorstelbaar zwaar is geweest, was voorbij. Geen klacht is er over zijn lippen gekomen. Zijn laatste uren maak te hij door in een coma. Tegen de avond werd bekendgemaakt dat de toestand opnieuw slechter ge worden was. De handen van de sterven de kleurden zich. Om enkele minuten voor acht uur ging een groot Paus heen. Zijn pontificaat is het kortste van deze eeuw geweest, tot dusver. Het heeft vier jaar, zeven maanden en zes dagen ge duurd. Joannes heeft een zeer groot werk ge daan de bijeenroeping na langdurige en diepgaande, dikwijls door hemzelf ver richte voorbereidingen, van het tweede Vaticaans Concilie. Er is naast het Concilie nog ander groot werk dat thans afgebroken lijkt te zijn Paus Joannes zou president Kennedy ontvangen en men zegt dat hij na de ontmoeting in maart met Krbestjevs schoonzoon Adzjoebei, graag een gesprek zou willen hebben 'met de Russische premier. En dan zijn er de onderhandelingen met communistische regeringen, onder andere over de vrij lating van kardinaal Mindszenty, de pri maat van Hongarije. Daarom rust op de kardinalen een zo mogelijk nog zwaarder taak dan toen een opvolger voor Pius XII moesten kiezen. zij f kit ROUW is over de wereld gevallen rouw om het verscheiden van de goede en wijze Paus Joannes. Deze rouw doorbreekt alle grenzen van religie, taal, ras en huidskleur. Hij heeft allen bevangen, die zich deel weten van de mensheid op pelgrims tocht van verleden naar heden, van hen, die de vrede verlangen en de ge rechtigheid liefhebben. Hoog zat hij in waardigheid en veel omvattend was zijn macht, Hoofd van een Wereldkerk, ^mgeven met de praal welke in eeuwen te Rome is opgetast, majestueus opgestuwd naar het hoogste ambt op aarde, maar toch mens met de mensen gebleven, die naar der dienaren Gods, de eenvoud en bescheidenheid ~elve, ziedaar wat deze Paus zo beminnelijk en geliefd heeft gemaakt in zijn kortstondig pontificaat. Hij kende waarheid en dwaling en hij wilde ze niet vermengd zien tot een grijs indifferentisme. Maar hij zocht ook de sporen van waar heid en menselijkheid achter de om heiningen, door de doctrine opgericht. Hij luisterde nauwgezet naar de grote eenheidsverzwffchting, welke onder aanblazing van de Geest door de ge broken Christenheid vaart. Hij geloof de in de echtheid van het algemeen vredesverlangen, dat mensen in alle werelddelen samenbindt. Hij schuwde zelfs het gesprek niet met leerstelli ge atheïsten ^n toonde hun de goed heid van zijn vaderlijke hart. ER is onder zijn inspiratie een aftasten in gang gezet naar mogelijk heden, die de vervolgde Kerk in haar benarde bestaan kunnen verlich ten. Tactische en diplomatieke hoof den hebben er bedenkelijk bij geschud. Hij bevestigde echter het vertrouwen, dat het breken van verstarringen in vijandige fronten onvermoede krach ten zou kunnen los slaan. Vermetel vertrouwen Wie vast gelooft in de onweerstaanbare kracht van het goe de, zal dit niet zo gauw zeggen Sprak er trouwens ook geen ver metelheid uit de aankondiging van een groot wereldconcilie, dat de aanpas sing van de oude Kerk aan de nieuwe tijd moest onderzoeken Alsof Paus Joannes voorvoelde, dat hem nog maar weinig tijd gegeven was, drong hij aan op spoed en nog eens spoed bij de voorbereiding. Men kan beredeneren, dat dit zich ge wroken heeft in de eerste fase van het concilie toen verscheidene schemata nog niet behandelingsrijp bleken te zijn. Doch juist dit heeft grote mo menten in de hedendaagse Kerkge schiedenis opgeleverd. Nu openbaar de zich die krachtige drang naar ver nieuwing, naar herbouwing, naar ver- beterde formulering. Niemand had vermoed, dat die drang zo sterk zou zijn doch Paus Joannes toonde, dat hij het volkomen begreep, toen hij de overrompelingstactiek van de con servatieve stroming verijdelde. Dit markante punt in zijn pontificaat kan voor de geschiedenis van de Kerk van de hoogste betekenis zijn. Ook na zijn dood zullen wij ons blijven buigen over zijn grote zend brieven Mater et Magistra" en ,.Pacem in Terris". Zij zullen ons, zij zullen de mensheid nog vele jaren iets te zeggen hebben. Bovena] echter blijven we gedenken die grote goede mens met de immer zegenende handen, met de steeds troostwoorden sprekende mond, de tin telende van goedheid stralende ogen. Op het pinksterfeest is hij heengegaan tot de Vader van alle Licht. Tijdens een lange doodsstrijd van bijna vier etmalen kon hij in perioden van heldenheid ons nog eens duidelijk inscherpen wat hem 20 na aan het hart la§: de wereldvrede, de eenheid der Christenheid, het concilie van verzoening en vernieuwing. En dat alles verstraald door het eenvou dige en toch zo rijke geloof, dat in een klein bergdorpje was aangekweekt en dat zijn leid-ster bleef op hoge diplo matieke posten, in de waardigheid van het prelaatschap en op de Stoel van Sint-Petrus. Dit was zijn grote kracht de eenvoud des harten die zich niet liet afschrikken door de in gewikkeldheid van problemen, naar die steeds weer de gedachten terug leidde naar de essentie, ons kindschap van de algoede Vader Wij staan nu bedroefd, maar niet ver slagen. Wij bidden voor hem, maar ook wagen wij het reeds te bidden tot hem, opdat een hem waardig opvolger straks het onvoltooide werk van ver nieuwing en aanpassing weer zal op nemen en tot een blij einde voeren. Rouw viel over de wereld, omdat hij is heengegaan. Maar die rouw ver mengt zich met een uit dit rijke leven opwellende troost, dat de Geest ons nimmer verweesd zal laten. En dat we een Voorspreker ebben gewonnen, die zéér welbehagelijk moet zijn voor God.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 1