Staten van Zeeland staan achter aardgasplan V erneder landsing van bedrijfsleven Nieuw zwembad Terneuzen Contact met Mars I verloren Vragen rond streekplan Sell ouwen-Duiveland DEMONSTRATIE co Raad van Goes verlaagde vermakelijkheidsbelasting Ir. J. G. Smit in de Staten herdacht Rode tulpen... Vlaams ec. verbond eist Bioscoopexploitant kreeg zijn zin Tocht door Saeftinge AUTOMOBILISTEN met onderhoudsmiddelen VROOM DREESMANN Minister Veldkamp: Wijziging van de krankzinnigenwet voorgesteld Verruiming van belastinggebied der gemeenten AMERIKA LEGT SCHEPEN ROND HAITI fP KOFFIE HflE ZWAK EN ZONDER INHOUD Drs. Korthals keert niet terug NA 195 MILJOEN KM: pa0bïa3 Pekten» De pers over de stembus Enkele aspecten DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 17 MEI 1963 (Van onze redacteur). De Staten van Zeeland hebben gisteren grote instemming betuigd met de plannen die G.S. hebben m.b.t. de aardgasontwikkeling in Zeeland. Zoals gedeputeerde A. Kaland (CHU) meedeelde willen G.S. niet alleen de bestaande gasaansluitingen laten ombouwen voor het aard- gasnet maar verder trachten ook aardgas te brengen in die delen van de provincie die nu van gas verstoken zijn. Daarbij kan niet worden gerekend op financiële medewerking van de Nederlandse Gasunie of het rijk. Wel is een aantrekkelijke aardgasprijs in het vooruitzicht ge- I steld. Om nu een zo sterk mogelijke positie t.o.v. de Nederlandse Gasunie te kun nen innemen zal op korte termün tot concentratie van de gasbedrijven in Zeeland of zelfs tot de stichting van een groot energiebedrijf in deze pro vincie moeten worden overgegaan. De Staten stonden volledig achter deze gedachte. Zoals de heer Kaland zei is I uit het eerste contact met verschillende gasbedrijven in Zeeland gebleken dat ook in deze kring de noodzaak van I concentratie wordt ingezien. Er is reeds I principiële overeenstemming bereikt met een deskundige, die zal worden aangetrokken om deze concentratie van bedrijven of de organisatie van een groot energiebedrijf voor te bereiden. Op vragen van de heren P. Vercaute- ren (KVP) en Chr. v. d. Peyl (CHU) I over wat er met het Sluiskilgas zal gaan I gebeuren, antwoordde gedeputeerde Kaland dat dit in eerste instantie niet I een zaak is van het Provinciaal Be- I stuur. Zeeland zou natuurlijk van het Sluiskilgas gebruik kunnen blijven maken wanneer de prijs zou worden teruggebracht op de toekomstige aard. gasprijs. De heer Kaland ontraadde dit echter ten sterkste. „We zouden in een jtfvaai-lijke uitzonderingspositie komen te verkeren. We moeten alles op alles zetten om aardgas te krijgen", aldus gedeputeerde Kaland. De prijs van het aardgas zal, indien de Gasunie haar gereserveerde houding t.o.v. de regionale gasorganen zal hand haven. afhankelijk zijn van de hoeveel- I heid gas die ingekocht wordt. Zeeland zit wat dit betreft in een on gunstige positie Vandaar dat concen tratie zo belangrijk is, aldus de heer Kaland. De Staten trokken hierna een subsidie uit van f 15.000 om 't college in staat te stellen het voorgedragen be leid ten uitvoer te brengen. Eigen karakter voor een onbeheerste ontwikkeling van recreatie in de landbouwgebieden. Eveneens op een vraag van de heer van Geesbergen zegde gedeputeerde Schorer toe dat G.S. „niet zullen na laten mee te werken aan de stotstand- koming van strandkerken in de recrea tiegebieden, wanneer daarom gevraagd zal worden". Over de totale schade, die de vaststelling van het streekplan met zich zal meebrengen valt nog niets te zeggen. Maar het zal wel meevallen, zei jhr. Schorer. Veer se Meer De Staten besloten voorts deel te nemen aan de gemeenschappelijke regeling Veerse Meer, al waren er wel enkele wensen op het gebied van de redactie van de regeling en het bestuur. Ter- wille van een snelle afwikkeling van zaken werd het voorstel ongeamen- deerd aanvaard. Gedeputeerde mr. dr. A. Mes (KVP) zegde toe dat t.z.t. een wijziging zal worden ingediend, die gebaseerd zal zijn op alle op- en aanmerkingen uit de Staten. Van verschillende kanten werd aangedrongen op een instellen van een dagelijks bestuur. Mr. dr. Mes wees er wel op dat dit ten koste zou moeten gaan van de belangrijkheid van het al gemeen bestuur, van de gemeenschap pelijke regeling. Het noodzakelijk prijs geven van een deel van de autonomie der gemeenten zal geleidelijk dienen te worden nagestreefd. Volgens mr dr. Mes is gezocht naar een tussenweg waarbij aan de deelnemende gemeenten een bepaalde autonomie wordt gelaten op het gebied van de strafverordening. Op de vraag van de heer v. d. Peyl (CHU) of het wenselijk is ook grotere gemeenten, als Goes, Middelburg en Vlissingen, in de gemeenschappelijke regeling op te nemen, wilde de heer Mes het antwoord liever schuldig blij ven. De Staten waren overigens inge nomen met deze medezeggingschap van de provincie. De heer P. Adriaansens (KVP) hoopte dat er „sprankelende initiatieven" genomen zullen worden om het Veerse Meer-gebied tot ontwik keling te brengen. De Staten konden zich vervolgens verenigen met het standpunt van G.S. dat de tijd voorlopig nog niet rijp is om tot de stichting en instandhouding van een eigen Zeeuws symfonie-orkest te besluiten. Mr. dr. Mes deelde nog mee dat de Vereniging voor instrumentale mu ziek" te Middelburg, en het „Kamer orkest" te Goes besloten hebben nau wer samen te werken. Naar aanleiding van een begrotings wijziging werd er door enkele leden aangedrongen op een beter gebruik van de op de begroting gebrachte gel den t.b.v.,de voorlichting. (Advertentie) Een tweede belangrijk punt voor bespre king vormde het voorstel van G.S. een streekplan voor Schouwen-Duiveland vast te stellen. Over dc grote lijnen van dit plan waren de Staten het met het voorstel eens. Daar was zelfs veel lof voor. Zoals de heer van Geesbergen (KVP) Zei, zijn de bij het streekplan Walcheren opgedane ervaringen, aan dit plan voor Schouwen-Duiveland ten goede gekomen. Het bevriezende ka rakter dat elk streekplan wel in zich heeft is volgens de heer van Geesber gen tot een minimum beperkt. Hét grote voordeel is naar zijn mening dat Schouwen-Duiveland zijn eigen ge zicht zal kunnen behouden. Gedepu teerde jhr. mr. Th. Schorer (PvdA) zei dat er inderdaad naar gestreefd is Schouwen-Duiveland het eigen karak ter te laten behouden. Hoewel het streekplan in zijn geheel dus goed ont vangen werd, waren er op verschil lende belangrijke detailpunten toch nog veel vragen en bezwaren. Zoals tijdens de voorbehandeling al duidelijk was geworden, hadden de Staten ernstige bedenkingen tegen de geprojecteerde noordelijke en zuidelijke ontsluitings- weg voor het strand in de kop van Schouwen-Duiveland. De zuidelijke ontsluitingsweg, die tijdens de voorbe handeling nog gewijzigd is. werd nog i wel aanvaard, maar tegen de noorde lijke ontsluitingsweg bestond zoveel bezwaar, dat G.S. besloten hem voor- 1 lopig uit het plan te schrappen, en het tracé opnieuw in studie te nemen. De I heer van Geesbergen wees er nog op I dat de noordelijke weg belangrijker is. I dan de zuidelijke. Het zuidelijke strand is zijns inziens van te geringe capaciteit I Wij zag liever een ontsluiting van het I strand via het Verklikkerpad. Op voorstel van drs. Th. Westerhout I (TvdA) werden de automatische ont heffingen. die de rijksoverheid bedon gen en verkregen had voor rijkswater staatswerken, militaire werken en werken t.b.v. de waterkering weer in getrokken. De rijksoverheid zal hierte gen waarschijnlijk wel in beroep gaan hij de Kroon. Recreatie De heer van Geesbergen dwong de toe- j' zegging van het college af dat de ge meente Midden-Schouwen op zo kort I mogelijke termijn mogelijkheden zal krijgen om bepaalde gronden een re creatieve bestemming te geven. De heer Schorer waarschuwde in dit verband Nadat in het verleden hiertoe reeds vele keren vergeefse pogingen door de Goese bioscoopexploitant waren gedaan, is de Goese gemeenteraad tegemoet ge komen aan een nieuw verzoek om ver laging van deze belasting. Dc thans gel dende tarieven van resp. 25 en 20 pro cent worden verlaagd tot 20 en 15 pro cent. De suggestie van mr. H. Koopmans om enkel veidaging toe te staan op de vermakelijkheidsbelasting voor film vertoningen vond in de raad geen steun. Burgemeester Huber meende dat dan een precedent zou worden geschapen hetgeen zeker op het gebied van belas tingen ongewenst is te noemen. De heer Haverhoek vond het een ongerijmdheid, dat de gemeente straks voor grote uitga ven extra subsidies zou moeten vragen, en nu overgaat tot verlaging van haar inkomsten. Omdat op de begroting voor 1963 voor deze verlaging geen ruimte meer is, gaat deze verlaging in op 1 ja nuari 1964. Het gaat de gemeente circa f 9000 per jaar kosten; Langdurig hebben de raadsleden gepraat over het verzoek van b. en w. om beschikbaarstelling van een krediet van f 115.000 tot een besteks- klaar maken van een plan tot aanleg van een persleiding voor afvoer van rioolwater naar de Westerschelde- De heer Roose erkende de urgentie van dit grote project maar vroeg zich af waar over eigenlijk werd gepraat. Bij de ver gadering van de financiële commissie over deze aangelegenheid kon het.plan voor de persleiding niet ter tafel wórden gebracht. Uiteindelijk kregen b. en w. het verlangde krediet, maar hierbij werd de toezegging gedaan dat getracht zou worden zoveel mogelijk de dienst ge meentewerken in te schakelen. Een voorstel om de tarieven van het badhuis te verhogen, een voorstel dat op een vorige vergadering niet voldoende steun kreeg en was teruggenomen, kreeg nu het fiat van de raad. Het bestuur van de vereniging De Goe se ambachtsschool, verkreeg een noodza kelijkheidsverklaring voor een aan deze school te verbinden monteursopleiding in het centrale verwarmingsbédrijf. Een namens de eigenaresse, mej. C. v. Wee- len, te Goes ingediend bezwaarschrift te gen het voorlopige plan tot onteigening van diverse gronden in de uitbreidings plannen, werd ongegrond verklaard en er werd besloten tot onteigening over te gaan. (Advertentie) (Van onze verslaggever) Jhr. mr. A. de Casembroot,. commis saris van de koningin in Zeeland, heeft gistermorgen in de Statenzaal aan het begin van de vergadering der Provin ciale Staten waarderende woorden ge wijd aan de onlangs overleden hoofd ingenieur-directeur van de Provinciale Waterstaat, ir. J. G. Smit. Op 1 februari 1956 werd de heer Smit benoemd tot hoofd van de afdeling Bijzondere Wer ken van de Provinciale Waterstaat. In deze functie heeft ir. Smit, aldus de commissaris van de koningin, bijzonder goede en nuttige arbeid verricht. ,,Hij was een energiek, beminnelijk en aan genaam mens, maar hij kon ook vechten voor de belangen van de provincie. Hij was geen negatieve, maar een positieve vechter. Hij had steeds constructieve voorstellen of tegenvoorstellen die vaak zijn uitgevoerd". Jhr. mr. De Casembroot kenschetste ir. Smit als dé man van de Ooster scheldebrug. „Zijn stuwende kracht en goede ideeën op dit punt zullen nimmer vergeten worden". In de korte tijd dat ir. Smit hoofd ingenieur-directeur van de Provinciale Waterstaat is geweest, heeft hij, zo zei dc commissaris, uitnemende arbeid voor de provincie verricht. De overweldigende belangstelling bij de begrafenis van de heer Smit was volgens hem een bewijs voor de hoge achting en waardering die men in de provincie voor de overledene heeft gehad. (Van onze correspondent) Het vogelreservaat Saeftinge geniet reeds een grote bekendheid. Meerdere malen heeft de oud-adjudant der Rijks politie, dhr. F. van der Zande, tochten gemaakt naar dit reservaat met ver schillende groepen. Hij is zeer goed be kend in het verdronken Land van Saef tinge. Op 15 juni a.s. zal dhr. Van der Zande wederom een tocht door Saeftinge maken- Hij zal hierbij vergezeld worden dqor het onderwijzend personeel van de diverse scholen te Axel en enige land bouwdeskundigen. BEZOEK MORGEN ZATERDAG 18 MEI A.S. ONZE OVERTUIGT U ZELF. BERGEN OP ZOOM Tijdens de fractievergaderingen van gisteren is afscheid genomen van de vertrekkende Kamerleden en zijn de nieuwelingen begroet. Bij het fractieberaad van de VVD zijn aan de vrouwelijke afgevaardigden rode tulpen aangeboden. Waarom rode? „Omdat de bloemenkooplui na de nederlaag van de PvdA met hun rode tulpen zijn blijven zitten". De vier dames in de KVP-fractie zorgden voor een aardige geste door mej. mr. Rutgers, het eerste vrouwelijk lid in de AR-fractie, met een bos gele rozen te verwelkomen. (Van onze parlementaire redactie) Minister Veldkamp heeft bij de Twee de Kamer een wetsontwerp tot wijziging van de krankzinnigenwet ingediend. De wijziging hebben ten doel de huidige van 1884 daterende krankzinnigenwet enigszins aan te passen aan de moderne inzichten en praktijken. Er wordt in middels reeds gewerkt aan een geheel nieuwe krankzinnigenwet. De belangrijkste wijzigingsvoorstellen hebben betrekking op de zgn. inbe waringstelling. Minister Veldkamp stelt voor te bepalen dat deze alleen mag plaatshebben na raadpleging van een arts en verder dat, als iemand eenmaal in bewaring is gesteld, hij zo spoedig mogelijk dient te worden opgenomen in een psychiatrische inrichting. Voorts stelt minister Veldkamp voor aan de officier van jusitie de bevoegd heid te ontnemen om eèn inbewaring stelling voor een onbepaalde termijn te verlengen. Daarnaast is in het ontwerp een aan tal bepalingen opgenomen welke ten doel hebben de procedure, die tot het verkrijgen van een rechterlijke opname van geestelijk gestoorden leidt, te ver beteren. (Van onze parlementaire redactie) In afwachting van een komende defi nitieve regering heeft minister Toxopeus (Binnenl. Zaken) bij de Tweede Kamer wetsvoorstellen met voorlopige voorzie ningen tot verruiming van het gemeente lijk belastinggebied ingediend. Zij komen neer op een verruiming van de gemeen telijke belastingen met f 65 miljoen. De toekomstige definitieve regeling zal deze inkomsten verruimen met rond f 200 miljoen. De gemeentelijke perso nele en grondbelasting verdwijnen, ter wijl een belasting op onroerend goed wordt ingevoerd. Voor het rijk zal deze verruiming met f 200 miljoen neerkomen op een rijks offer van f 130 miljoen. De maximale lastenverzwaring voor de contribuabelen zal rond f 76 miljoen bedragen. Een voorlopige voorziening, vooruitlo pend op de definitieve regeling, houdt in een verdwijnen van gemeentelijke opcen ten op de personele belasting en de grondbelasting. Het daaraan voor de ge meenten verbonden middelenverlies van rond f 65 miljoen per jaar zal van rijks wege aan de gemeenten worden vergoed. Door tevens de bevoegdheid van de ge meenten om nieuwe opcentenverordenin- gen vast te stellen te laten bestaan, ont staat voor de gemeenten een vrije zoom van eveneens rond f 65 miljoen. De de finitieve regeling zal dan nog eens een verdere vergroting van de gemeentelijke belastingcapaciteit met f 135 miljoen om vatten. De definitieve regeling zal te vens het rijksoffer doen toenemen van f 65 tot f 130 miljoen. Het kabinet, kiezend tussen een woon plaatsbelasting en een belasting van on roerende goederen, heeft de voorkeur ge geven aan belasting op onroerende goe deren. waartoe de gemeenten een ruime algemene belastingbevoegdheid zullen krijgen. Amerika neemt ten aanzien van de moeilijkheden op Haiti geen enkel risico. Zeven oorlogsschepen, waaronder een vliegdekschip, patrouilleren tot 35 mijl van Port au Prince, de hoofdstad van het land. Er zijn 2000 mariniers aan boord. Tegelijkertijd werd bekend dat tegen standers van het bewind van president Duvalier zich aan de grenzen van de Do minicaanse republiek voorbereiden op een aanval op Haiti. Hun troepen zouden uittweehonderd geoefende mannen bestaan. Duvalier heeft overigens ontkend met een vliegtuig naar Parijs via Curagao te hebben willen vluchten. Hij ontkende ook te willen proberen Haiti onder een com munistisch bewind te brengen naar het voorbeeld van Cuba of Tsjecho-Slowa- kije. De inmenging van de Organisatie van Amerikaanse Staten erkende hij niet omdat dit inbreuk betekende op de in terne aangelegenheden van het land. Duvalier liet er gisteren geen twijfel aan bestaan, dat hij van plan is volgen de week woensdag te beginnen aan een tweede ambtstermijn als president, hoe wel dit grondwettelijk niet geoorloofd is. Koffie HAG laat u diibbel genieten. De verkwikking, het genot van pure koffie. De veiligheid van koffie zonder coffeïne. Koffie HAG is coffeïnevrij, dus veilig voor hart en zenuwen, maag en bloedsomloop, lever en gal. Groot pak f2.20 HAG-Verkoopkantoor - Postbus 619 - Haarlem (Van onze Belgische correspondent) In zijn slottoespraak voor het Vlaams Economisch Verbond te Antwerpen heeft ir. Hendrik Cappuyns (directeur-generaal van de Gevaert-fabrieken)de nieuwe voorzitter van de machtige vereniging van Vlaamse bedrijfsleiders, als oog merk voor het V.E.V. gesteld, de globale Vlaamse economische belangen te ver dedigen in de Belgische huishouding en N ederlandssprekende leidinggevende middens tot stand te brengen ter ver vanging van de volksvreemde Frans talige bourgeoisie. Om dit te bereiken is de verneder landsing van de directies van de Vlaam se bedrijven noodzakelijk. Dit kan ge beuren door overreding of door tussen komst van de overheid. Beide middelen zijn doeltreffend en kunnen zelfs tege lijkertijd worden aangewend. De heer Cappuyns herinnerde eraan, dat sedert het bestaan van België de Franstalige bourgeoisie die minder dan 5 procent van de gehele bevolking ver tegenwoordigt, de basis is geweest van de Belgische eenheid. Alle macht, alle rijkdom, alle kennis was in haar handen bevolking telde in feite niet mee. Dit was een gemakkelijke tijd, bekeken van uit een bepaald standpunt. Hij kon slechts blijven duren zo de volkstaal, het Nederlands, hardhandig was uitgeroeid geworden, wat echter niet doeltreffend is geschied. De Franstalige bourgeoisie in Vlaanderen heèft langzaam maar zeker haar leden en haar invloed ver loren. Zij is nu beroofd van elke politie ke, administratieve en sociale macht. Op wetenschappelijk en technisch ter rein speelt zij zelfs geën rol meer. Naast haar overheersing van het mondaine leven, waaraan geen belang dient ge hecht, blijft haar invloed evenwel sterk in één domein het bedrijfsleven. Met nadruk verklaarde ir. Cappuyns, dat de Franstalige bourgeoisie in Vlaan deren, zwak en zonder inhoud geworden, niet langer gebruikt kan worden als basis voor de nationale eenheid. Een nieuwe basis is voorhanden de erkenning van de tweeledigheid van België, de aanvaar ding van de sociale integratie, de taal kundige homogeniteit van het Vlaamse landsgedeelte en de culturele integratie van het Nederlandse taalgebied. Deze homogeniteit vereist echter nog bescherming in de Vlaamse provincies en vooral te Brussel tegenover het Frans, dat in België sedert 130 jaar be voordeeld werd en waarvan de uitstra ling sterker is dan die van het Neder lands (Van onze parlementaire redactie) De V.V.D. is, indien zy weer regerings partij zou worden, niet bereid drs, Korthals als minister te handhaven. Drs. Korthals is op het ogenblik minister van Verkeer en Waterstaat en tevens vice-minister president. De libe ralen nemen het hem bijzonder kwalijk, dat hij geweigerd heeft vanwege de recente strubbelingen binnen de V.V.D. om zich voor de Kamer kandidaat te verenigd. De overige 95 procent van deleten stellen. Drs Korthals heeft zich in ------ - de verkiezingsstrijd ook openlijk van de V.V.D. gedistancieerd. Ook dat is hem bijzonder kwalijk genomen. (Van onze redacteur) Vanmiddag wordt in Terneuzen het fraaie nieuwe zwembad geopend door de oud-minister van Sociale Zaken, mr. dr. C- J. M. A. van Rooy, die momen teel burgemeester van Heerlen is. Het moderne complex werd ontworpen door het architectenbureau Wesselo en v. Voorst (BNA) te Bussum. Het omvat o.a. een 50 m wedstrijdbad, een ondiep en een kleuterbad, benevens uiteraard ruime kleedgelegenheid en douchecellen. Inclusief zonneweide en parkeerplaats bedraagt de oppervlakte circa 3 ha. De totale stichtingskosten beliepen f 750.000, waarbij niet inbegrepen de parkeerge legenheid en nog aan te brengen entou rage-beplanting. Het rijk verleende on geveer 60 pet. subsidie, aangezien het hier ging om de bevordering der leef baarheid van een kerngemeente, die een aangelegenheid is van het departement van Sociale Zaken- Vandaar de officiële opening door de toenmalige minister. Op 12 juli 1961 werd de eerste paal ge heid door de echtgenote van de burge meester, mevrouw E. Rijpstra-Knook. Het werk werd uitgevoerd door de fir ma gebrs. Krieckaert te Hengstdijk en de technische installatie voor regelma tige waterzuivering werd geleverd door F. J. van Egdom N.V. te De Meern. Het radiocontact met het Russische ruimtevaartuig: „Mars I", dat zich mo menteel op 195 miljoen kilometer van de aarde bevindt, is verloren gegaan. De „Mars I" is „nog maar" elf miljoen kilo meter van Mars verwyderd. Er worden pogingen in het werk gesteld om de ver binding te herstellen. Het toestel is november jl. gelanceerd. Dank zij de gegevens, die tot dusver zijn verkregen, had men al enkele belang rijke technische problemen kunnen op lossen. Westelijke waarnemers in Moskou ge loven, dat de verbreking van het contact met het ruimtevaartuig naar Mars een ernstige teleurstelling voor de Russische geleerden is en dit te meer, daar het vierde Russische schot op de maan in april jl. ook al geen onverdeeld succes was. V/Ten kon van te voren raden, in welke geest de verschillende perscom mentaren op de verkiezingsuitslag zou den worden geschreven. Voldoening spreekt uit het oordeel van de katholieke bladen, vermengd met enige ongerustheid over het suc ces van Koekoek. Zo zegt De Tijd-Maasbode: Het zijn de reactionair getinte splinter groepen, die geen enkel vooruitzicht heb ben bij de kabinetsformatie of bij de bepaling van de grote lijnen van het beleid een rol spelen, die zich de sym pathie hebben verworven van dat deel van het kiezerscorps, dat blijkbaar een afkeer gevoelt van wat met zo weinig begrip voor de werking van de demo cratie „het politieke gedoe" wordt ge noemd. Er is geen enkele reden zich over een dergelijke negatieve instelling van dit deel van het kiezerscorps te verheugen. Men hoeft nog niet met de heer Suurhoff, voor wie de druiven wel zuur waren, te dramatiseren en de demo cratie de verliezer van deze stembus uitslag te noemen, een gezond verschijn sel is de vooruitgang der kleine partijen toch niet. Onder de socialistische bladen smaalt Het Parool over de versterking van het „dood gewicht" van de KVP, welke het geen voordeel vindt. Het is bedroevend, dat de tweede grote partij, de PvdA. niet minder dan vijf zetels heeft verloren. Het kan geen vreugde wekken, dat de tot geen con structieve politiek bekwame PSP haar zeteltal heeft verdubbeld. Het moet haast een schok geven, dat de Boerenpartij van de heer Koekoek in één klap drie zetels heeft verworven. Het Vrije Volk geeft volmondig toe: Winnaar is de KVP, op welke nu in eerste aanleg de verantwoordelijkheid voor de vorming van een nieuwe regering rust. Voor de socialisten gaat het er om zoveel mogelijk te verwerkelijken van hun structuurpolitiek. Bij een betere uitslag hadden zij zich ernstig moeten beraden welke initiatieven zij hadden moeten ontplooien. Nu zij een zo ernstig zetel verlies hebben moeten incasseren, moet worden afgewacht in welke richting de confessionele partijen het denken ta zoeken. Het a.r. Trouw ziet reden tot dank baarheid. Gezien de stormen die er in de ARP gewoed hebben, was enige achteruitgang wel te verwachten, maar de trouw aan en de liefde voor de beginselen heeft het bij de AR gewonnen van de irritatie. Als geheel mogen we constateren, dat de christelijke partijen, die volgens prof. Vondeling funest voor de democratie zijn, een blok vormen, dat beslissend is voor de politieke toekomst van Neder land. Wat het succes van Koekoek betreft: Deze verkiezingen hebben nog iets an ders bewezen. En dat is, dat er een boeren-probleem is. Dat is niet het pro bleem van het Landbouwschap, maar dat is het vraagstuk van een in de Neder landse economie passende levensvatbare boerenstand. Het is duidelijk, dat het nieuwe kabinet dit vraagstuk op radicale wijze zal moeten aanpakken en dat wij in Nederland tot een duidelijke struc turele hervorming op agrarisch gebied moeten komen. Het liberale Algemeen Handelsblad constateert „een liberaal succes" en ziet daarin een aanwijzing, dat een belangrijke groep van het Nederlandse volk het beleid, zoals dat de afgelopen vier jaar is gevoerd, doorgetrokken wenst te zien. Dat het conglomeraat van negen splinter partijtjes bij elkaar bijna vijf procent van de stemmen op zich wist te vereni gen, is op zijn minst bedenkelijk. Er blijkt uit, dat Nederland een niet on aanzienlijke groep kiezers telt, die aan werkelijke politieke bewustwording nog niet toe is. De Nieuwe Rotterd. Courant (eveneens liberaal) acht de achteruitgang van de PvdA het belangrijkst voor het toekomstige landsbestuur. Al is het wel vaker voorgekomen dat een verliezende partij belangrijke posten in een kabinet kreeg, anderzijds kan de vraag rijzen, of een verliezer een aan trekkelijker partner bij een kabinets formatie is. Het Algemeen Dagblad meent: Een "regeringsformatie als die van het kabinet-De Quay maakt voor de komende periode weer heel goede kansen. Immers, de socialisten kunnen onmogelijk zeggen dat uit deze uitslag blijkt, dat de kiezers hen een aansporing hebben gegeven in de regering terug te keren. De Telegraaf ziet geen enkele aan drang uit het Nederlandse volk de PvdA in het nieuwe kabinet op te nemen: Indien het toch tot onderhandelingen met de PvdA zou komen, zou deze partij haar eisen zo moeten matigen, dat zij van haar specifieke verlangens toch geen verwezenlijking kan verwachten. De aanzienlijke stemmenwinst van de z.g. Vrije Boeren becommentarieert het blad aldus: Het is niet zozeer een uitspraak tegen de regeringspolitiek als wel tegen een semi-officieel lichaam, het Landbouw schap. De uitspraak is belangrijk genoeg en zal voor de positie van het Landbouw schap en andere PBO-instellingen zeker gevolgen hebben. landbouwvraagstuk meer nog dan te voren als een hoofdpunt van regerings beleid te honoreren. Wat ons verder opviel is, dat het vraagstuk van de commerciële tele visie blijkbaar maar een geringe rol heeft gespeeld in de octrdeelsbepaling van de kiezers. Hoogstens kan men vermoeden, dat daardoor het verlies van de VVD van geringer omvang werd dan in de verwachting lag. Maar van het onstuimige verlangen van 40- 50 procent van de kiezers naar „het breken van het monopolie der zuilen" is niets gebleken. Zo kan bij de rege ringsformatie dit punt in een rustige sfeer bekeken worden zonder dat er de dwang van stembuscijfers achter slaat. Een derde opmerking zouden we nog willen maken over de aanstaande ka binetsformatie. Vier jaar geleden heb ben we het voor de katholieken be schamende schouwspel gezien, dat ze wel bepaalde portefeuilles opeisten, doch de dragers ervan slechts met moeite en niet in alle gevallen op bevredigende wijze konden opsporen. We willen hopen, dat bekwame men sen, als ze aangezocht worden, niet te gauw „neen" zeggen. Aan de trouw van het kiezerscorps moet ook beant woorden een bereidheid om desnoods ten koste van persoonlijke offers een toptaak in de politiek te aanvaarden We zijn het aan onze stand als verre weg de grootste partij verplicht. De Waarheid tenslotte is toch niet zo tevreden als we verwachtten. Welis waar constateert het blad, dat de CPN het dieptepunt van 1959 definitief ach ter zich heeft gelaten: Dit neemt echter het feit niet weg, dat de verkiezingsuitslag als geheel niet die slag tegen het kabinet-De Quay is ge worden. die noodzakelijk was. Het communistisch orgaan besluit: Communisten en socialisten dienen zich aaneen te sluiten om door eensgezinde actie de belangen der werkers, van vrede en welvaart te verdedigen. {—{eet. van de naald, in de hurry van de verkiezingsnacht, hebben we ons eerste commentaar op de verkie zingsuitslag geformuleerd. Het is van belang op enkele aspecten nog nader in te gaan. Een belangrijk en een zor gelijk aspect is het succes van de Boerenpartij, niet alleen op het plat teland, maar ook in de steden. Daarin heeft zich ontlaad een onlustgevoel, dat niets met helder staatkundig den ken te maken heeft, doch dat gevoed werd door vormen van voorlichting, waartegenover een gebrek aan voor lichting van andere kant stond. Het Landbouwschap heeft ter zake reeds schuld beleden. Op deze woorden zul len nu ook daden moeten volgen. Het is in ieder geval een feit, dat Koekoek speciaal in de zuidelijke provincies de weg naar een opgang van de KVP heeft versperd. En wat krijgen die 16 duizend balorigen in Brabant en 3200 in Zeeland daarvoor in de plaats? Een fractie van politieke analfabeten, onbekwaam voor constructief werk. Maar goed, men kan het een veilig heidsklep voor de parlementaire demo cratie noemen, dat er aldus eens wat stoom verloren gaat. De echte partijen kunnen er een signaal in zien, om het

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 5