zijn gruwelijk relaas Duizenden onder as bedolven op Bali ILMER VRAAGT OOK CONCESSIE EERSTE DAG VAN BAARNSE MOORDZAAK AMERIKAANSE JOURNALIST MEENT Staatssecretaris in een Duits gruwelproces Vergif, strop, en de hakbijl Overheid was nalatig Ponskaarten om film s te zien VREES VOOR ALGEMENE STAKING IN FRANKRIJK Angst voor motief voor ontdekking de moord? Vandaag de beslissing Straaljager oorzaak van sterfgeval Feestje BELGISCHE KONING OVER WERELD ANTI- HONGERCAMPAGNE Verf met voldoening ik wil Bolletje/ DAGBLAD VOOR ZEELAND Communistische partijen onder .KetterbuF' Russisch bruinboek leverde de feiten RECLAME-T.V. Wisselvallig weer De tyfus in Zermalt „Wijze mannen" of stromannen In ijzermijnen werkt men weer 103e JAARGANG No. 24241 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 - Tel- 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111 Voor God, Koningin en Vaderland DINSDAG 26 MAART 1963 Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal, excl. 0,20 incasso: f 9,25 per post excl. f 0,35 incasso f 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0,42 per mm (Ing. Med. f 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt Bureau voor He Zeeuwse Eilanden: GOER Klokstraat 1 - telefoon 6252 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus: Terneuzen: Usbaanstraat 24 - telefoon 2601 - OOSTBURG: Nmuwstraat 4! - telefoonJMM 25J Het dagblad Al Baath, het orgaan van de partij van de Syrische premier Salah Bitar, heeft verklaard, dat de centrale comités van de communistische partijen in Syrië, Irak en Libanon door Moskou zijn ontbonden. Al Baath, dat niet verklaarde uit wel ke bron het nieuws was geput, schreef dat de comités waren beschuldigd van „destructief stalinisme en het verliezen van contact met de massa". Volgens het blad zijn de oude comités reeds door nieuwe vervangen, die in staat zijn ge lijke tred te houden met de huidige na tionalistische tendens". De 66-jarige voetbalenthousiast Jacob Mattenberger uit Bazel, is zondagmiddag tijdens de wedstrijd Bazel-Lausanne door een hart aanval getroffen en gedood, toen een nog onbekende buitenlandse straaljager boven het stadion door de geluidsbarrière brak. Matten berger was geschrokken van de enorme klap die de stunt veroor zaakte. Hij stierf kort na aankomst in een ziekenhuis. Een aantal winkelruiten in het centrum van Bazel sprongen door de geluidsgolven kapot. Men ver moedt dat sprake was van een Frans vliegtuig. Een Amerikaanse journalist, die over de uitgebarsten vulkaan op Bali, de Goe- noeng Agoeng is gevlogen, heeft ver klaard dat er nog duizenden slachtoffers onder de massa's lava en as begraven kunnen zijn. Hij vertelde dat uitgestrekte, onder de lava bedolven streken ten noorden en noordwesten van de krater, „nog niet op slachtoffers zijn onderzocht, en daarop ook niet onderzocht kunnen worden, voor de vulkaan tot rust is gekomen". „Totdat ook deze gebieden zijn onder zocht", aldus de journalist, „kan geen enkele schatting van het aantal slacht offers de waarheid benaderen, maar ik ben ervan overtuigd dat het in de dui zenden zal lopen". Volgens deze journa list bestaat er bij de hulpverlening aan het getroffen gebied een enorm gebrek aan organisatie, en wat nog erger is, een enorm gebrek aan bereidheid om iets te doen. Niet alleen de regering, maar de gehele bevolking neemt een houding aan van: wat kan mij dat nou schelen. Patrouilleboten van de politie zijn maandag begonnen met de evacuatie van 7000 mensen, die aan de noordoostkust van Bali gestrand zijn in verband met de vulkaanuitbarsting. Volgens de plan nen zal de evacuatie drie dagen in beslag nemen. De mensen worden naar door gangskampen in Kloengkoeng aan de zuidkust van het eiland gebracht. Het Nederlandse Rode Kruis zal van daag een eerste zending hulpgoederen, bestaande uit tienduizend kilogram kin dervoeding, naar Bali zenden. De KLM zal deze zending binnen de mogelijk beschikbare ruimte, gratis naar Bangkok vervoeren, vanwaar de Garoeda Indonesian Airways voor verder trans port zal zorgdragen. De zending kindervoeding zal zo spoe dig mogelijk worden gevolgd door een belangrijke hoeveelheid textiel. Het NVV en de KAB hebben besloten geld over te maken aan het Nederlandse Rode Kruis ten behoeve van de inzame ling voor de slachtoffers van de ramp op Bali. De bijdrage van het NW is 10.000 gul den, die van de KAB 8000 gulden. Het CNV heeft nog geen beslissing genomen over een gift voor de rampslachtoffers. Op de foto Aan de voet van de noordelijke helling van de vulkaan Agoeng staan Balinezen verloren en mach teloos rond te kijken. De omge ving doet nog slechts denken aan een maanlandschap. (Van onze speciale verslaggever) De behandeling van de geruchtmakende Baarnse moord zaak door de Utrechtse rechtbank is maandagmorgen be gonnen met een opzienbarende procedure-kwestie. Deze werd, nog voordat de officier van Justitie zijn dagvaar ding kon voorlezen, aan de orde gesteld, door één der verdedigers, mr. Francois Pauwels. Hij bracht naar voren dat deze zaak, waarin drie verdachten voor eenzelfde feit terechtstaan, in drie afzonderlijke terechtzittingen is ver snipperd. Dit wekt de indruk, aldus mr. Pauwels, dat hier sprake is van klasse-justitie. De officier van justitie kwam tegen deze uitspraak van mr. Pauwels fel in verweer. Hij benadrukte dat hij hier in deze zaak het openbaar ministerie ver tegenwoordigde, op eigen gezag en zon der ruggespraak te hebben gepleegd. Volgens de strafpleiter, die nu al 75 jaar is, had het O.M. zich laten leiden door een verkeerd gerichte deernis. „Deernis, tegenover wie?", interrumpeerde de offi cier. „Jegens één der verdachten", ga: mr. Pauwels terug, die alsnog voeging van de zaken verlangde. De rechtbank wees, na zich enkele mi nuten te hebben beraden, de suggesties van Henny W.'s raadsman af, maar zegde toe dat de medeverdachten in ieder van de drie zaken eventueel als getuigen zou den worden gehoord. Toen las de officier van justitie de tenlastelegging tegen Hen ny W. voor. Deze luidde: 1. Moord op Theodorus P. A. M. Mast wijk (oud 14 jaar), gepleegd tezamen en in vereniging met Frans Boudewijn H., subsidiair: moord, gepleegd alleen, meer subsidiair: poging tot moord, gepleegd alleen. 2. Diefstal van fruit, etc., door middel van inklimming, gepleegd in vereniging met anderen. Diefstal van flesjes bier en limonade, gepleegd in vereniging met an deren. „Er moest iets gedaan worden", zegt Hennij W. Er werd aan gedacht om Theo Mastwijk naar het buitenland te bren gen, maar de gebroeders H. waren doo:dsbang, dat de jongen daar gegre pen zou worden en dat dan zou uitko men, dat zij hem zo lang in het huis van hun ouders verborgen hadden ge houden. Het alternatief was moord, en hiermee rijst de vraag wat er op die sombere zondag van de 31e juli door de jongens in de lege villa werd besproken. „Wie heeft nu voor het eerst het plan geop perd om Theo Mastwijk uit de weg te ruimen?", vraagt mr. Gijsman. „Boude wijn", zegt Henny W. „En Boudewijn verklaart dat u het idee hebt geopperd", zegt de president. „Ik was onder de sug gestieve invloed van Boudewijn. Innerlijk was ik het er niet mee eens, maar ik zou me toen een lafaard gevoeld hebben, als ik niet had doorgezet". De president ob serveert de keurige verschijning voor hem. Henny heeft de handen op het hekje gelegd en kijkt zijn rechters vastberaden aan. (Zie vervolg pagina 7) DE NIEUWE Indonesische zaakgelastig de in ons land, Moh. Sjarif, zal op 27 maart uit Djakarta naar Nederland ver trekken. HJALMAR SCHACHT, één van Europa's bekendste bankiers, minister onder Hitier tot 1937, gaat zich uit het zakenleven te-1 rugtrekken. Hij is nu 86 en schatrijk. IN TIEL wordt het vijfjarige jongetje Joost Verspuy vermist. Hij is het laatst gezien aan boord van een motorschip, waarop hij aan het spelen was. Gevreesd wordt dat hij overboord gevallen is. IN BRIELLE is een vrachtauto, beladen met stenen, in een sloot terechtgekomen. De 23-jarige chauffeur van de auto kwam om het leven. IN AMSTERDAM is een twaalfjarig meis je, dat aan het fietsen was, onder een vrachtauto terechtgekomen. Zij was op slag dood. IN BROENEI zijn twee rebellenleiders gesneuveld. Op hun hoofd was door de regering van het sultanaat een prijs ge steld. De Westduitse staatssecretaris van Eco nomische Zaken, de 56-jarige Karl Frie- drich Vialon, is maandag als getuige ge hoord in een proces tegen de voormalige SS „hauptsturmfuehrer" Georg Heuser en elf andere SS'ers en SD'ers, die be schuldigd worden van moord op tiendui zenden joden en geesteszieken in een kamp in Minsk. De naam van Vialon, die tijdens de oor logsjaren in Riga financieel beheerder namens de „rijkscommissaris voor het Oostland" was, was genoemd in een kortgeleden door de Sovjet-Unie met het oog op dit proces samengesteld „bruin- boek" over deze moorden. Volgens dit bruinboek zou de dienst van Vialon zich over de vermogens der omgekomen jo den hebben „ontfermd". Tijdens zijn verhoor ontkende Vialon ten stelligste te hebben geweten hoeveel Vialon gaf toe dat handtekeningen on der bepaalde documenten, die in het bruinboek waren afgedrukt, de zijne wa ren. Hij voegde daar echter aan toe, dat als soms afdelingsleiders afwezig waren, hij ook wel voor andere afdelingen te kende. Overigens erkende hij van deze documenten fotokopieën van de ministe ries van Buitenlandse Zaken en Justitie te hebben gekregen, en door bemidde ling van de directeur van een regerings instantie in Koblenz, zekere Steinbrink, om inzage van de originele documenten te hebben gevraagd. Deze Steinbrink was tijdens de oorlog ook in Riga geplaatst en zou volgens Vialon van alle zaken op de hoogte zijn geweest. Op een vraag of Vialon of zijn minis terie wellicht iets te maken hadden met het plotselinge vertrek van Russische waarnemers bij dit proces, antwoordde deze ontkennend. (De visa der betrokken Russen werden vorige week door het mi nisterie van Buitenlandse Zaken in Bonn ingetrokken) De verdediger van de hoofdbeklaagde bestreed de beweringen van Vialon als zou hij van al het gebeurde onkundig zijn geweest, daaraan toevoegend dat hij Via- joden er in Minsk zijn omgekomen. Hij jon van medeplichtigheid en heling ver- herinnerde zich wel iets te hebben horen „fluisteren", doch meende dat sprake was geweest van enkele, op zichzelf staande uitwassen van SS'ers. De behandeling van het proces zal op 3 april worden voortgezet. De president van de rechtbank, mr. J. Gijsman, begon zijn verhoor van de klei ne, donkere Hennij W., bij de tweede tenlastelegging. Verdachte, snel en intel ligent sprekend, gaf alle diefstallen toe. Naar zijn zeggen was Ewout H. op het idee gekomen. De jongens vonden het een avontuurlijke bezigheid en de directe aanleiding was „een feestje, dat Ewout H. in huize Canton" wilde aanrichten, Vervolgens kwam de vermoorde Theo Mastwijk ter sprake. Hij wist van de dief stallen die Hennij W. en de anderen had den gepleegd en hij had dit ook aan Hen ny'verteld. Theo had volgens Henny ge zegd, dat hij door de politie van de dief stallen was beschuldigd. Daarop zou hij Henny W. en de gebroeders H. hebben voorgesteld: öf ik geef jullie aan, öf jul lie verbergen mij. Boudewijn en Ewout hadden de jongen tóen in één van de 42 kamers van villa Canton verborgen, al dus Henny W. Het motief voor de moord: angst voor verraad. Het klonk als een schrille kreet: „Ik wilde Mastwijk niet doden. Maar het kon niet anders. Het plan moest doorgaan!" De nerveus bewegende eerste verdachte in de Baarnse moordzaak is bleek en storttert nu en dan. De stampvolle rechts zaal gonst. Dit is het centrale punt waar op Henny W. zijn afschuwelijke daad tracht te motiveren: het dichttrekken van de strop, die hij op 1 augustus 1960 om de hals legde van de 14-jarige Theo Mast wijk. De president van de rechtbank, mr, J. Gijsman, vraagt tot driemaal toe „Waarom trok u zich niet terug om het allerergste te voorkomen?" Het verhoor door de rechtbank brengt de hele onwe zenlijke geschiedenis van de moord op de Soester jongen Theo Mastwijk weer schrijnend tot leven. Het begint bij het verblijf van de jongen in het torenka mertje van villa Canton. Vijf of zes weken lang woonde hij daar, totdat de situatie onhoudbaar werd. Bou* dewyn en Ewout zouden met hun ouders op vakantie gaan naar Zwitserland. Theo Mastwijk moest, hoe dan ook, van villa Canton verdwijnen. Koning Boudewijn van België heeft gisteren in een radiotoespraak zijn land genoten opgeroepen deel te nemen aan de strijd tegen de honger. „Niemand mag, de armen gekruist, het grievende feit aanvaarden, dat helaas een pijnlijke werkelijkheid is, dat er thans nog in de wereld een overgroot aantal mensen honger lijden", zei de Belgische vorst, die sprak ter gelegenheid van de wereldweek voor de strijd tegen de hon ger, onder auspiciën van de F.A.O. Het is „ondenkbaar dat geen oplossingen kun nen worden gevonden" in een tijdperk, waarin zoveel vooruitgang is geboekt bij de exploitatie van de natuurlijke rijk dommen en de verkeersmiddelen, zo be sloot hij. (Van onze parlementaire redacteur) Vanmiddag om één uur zal prof. De Quay in de Tweede Kamer in een regeringsverklaring het standpunt van de regering weergeven inzake het conflict met de Kamermeerder heid over de commerciële televisie. Dit conflict is gisterennamiddag opnieuw aan de orde geweest in een buitengewone vergadering van de ministerraad. Na afloop van dit ruim 2,5 uur durend overleg werd van re geringszijde een volstrekt stilzwijgen bewaard. Verscheidene fractieleiders hebben gisteren ook nog contact met elkaar gehad. Vanmorgen zullen zij, voor de aanvang van de Kamervergadering, waarschijnlijk nog overleg plegen met hun fracties. Over het resultaat van al deze besprekingen doet men in po litieke kringen liever geen voorspel lingen. Men acht de kans zeker niet uitgesloten, dat de regering en de Kamer elkaar vanmiddag in een com promis zullen vinden. Anderzijds realiseert ieder zich dat een conflict niet is uitgesloten. De N.T.S. zal vandaag een recht streekse reportage verzorgen van de voortzetting van het debat. De uit zending begint om 13.00 uur. Om 20.20 uur wordt in een extra N.T.S.-uitzen ding, volgend op het journaal, een samenvattend verslag gegeven. De AVRO zal enkele radioreportages wijden aan het debat. Deze reporta ges zullen worden uitgezonden om 13.55, 16.25 en 18.15 uur. Eventueel zullen ook reportages worden uitge zonden om 17.55, 21.45 en 22.40 uur. In de uitzending van de KRO zul len reportages over het t.v.-debat zijn te beluisteren van 14.00 tot 14.15 uur, van 15.45 tot 16.00 uur en in het pro gramma „Echo" om 19.10 uur. Mocht het debat een dramatische wending nemen dan zal de KRO eventueel een rechtstreeks uitzending vanuit de Tweede Kamer verzorgen. (Advertenties) Een produkt van de Sikkens Groep. Weerverwachting medegedeeld door het K.N.M.I., geldig tot vanavond, opgemaakt gisterenavond 23.15 uur: Veel bewolking met tijdelijk regen. Ongeveer dezelfde temperaturen als gisteren. Matige tot krachtige, tijde lijk krachtige tot harde zuidweste lijke wind. Ukkel verwacht: Warmer weer met maximumtemperaturen van 11 gra den. Zwaar bewolkte hemel met neerslagvlagen. Krachtige windsto ten. Vandaag: zon onder 19.02 uur. Maan onder 20.25 uur. Morgen: zon op 6.29 uur. Maan op 7.52 uur. De artsenvereniging van het Zwitserse kanton Wallis is van oordeel, dat de over heid onvoldoende maatregelen heeft ge nomen ter bestrijding van de tyfusepi- demie, die nu al twee mensenlevens heeft geëist. Gisteren is een groep artsen in Zermatt met een onderzoek van alle in woners begonnen. Om de tyfusepidemie intensiever te kunnen bestrijden, is de omvang van de medische ploeg in Zermatt van 44 op 122 man gebracht. In het noodziekenhuis, dat in de dorpsschool is ingericht, is opdracht gegeven tot evacuatie van 21 ernstige ge vallen. Er zijn naar schatting 90 mensen onder behandeling. (Van onze verslaggever) Hermen Ilmer, sinds kort in de wan deling „Het Miljoen" genaamd, heeft weer wat. Nauwelijks is de resonans van zijn Bredase drive-in-plan verstorven of de vaderlands kijkkastgemeenschap wordt het mikpunt van zijn speculaties. Maandag heeft hij een verzoek in drievoud de deur uit gedaan, dat hierop neerkomt: Geef mij een zendmachtiging en ik zal zorgen dat nie mand zich hoeft te ergeren aan commer ciële televisie. Daarmee wil de Rotterdam mer zijn film-verleden in feite op een nieuwe basis prolongeren. Want zijn plan is, mocht op het verzoek gunstig worden beschikt, per avond twee speelfilms uit te zenden. „Lukt het niet, dan heb ik intussen wel aangetoond dat die reclamejongens niet moeten denken dat ze onmisbaar zijn", lichtte hij gisteren toe. Ilmer refereert opnieuw aan toestanden in de Verenigde Staten, waar vele soortgelijke systemen worden toegepast, ai doen die het niet allemaal zo best. ,,Dit komt", zegt Ilmer, .omdat de televisiekijkers daar al de keuzemogelijkheid heb ben, waarvan wij met onze zuilen nog lang niet toe zijn. „Voor Europa en in ret bijzonder voor Nederland liggen er daarom zeker goede kansen. Waarom zouden we die niet benutten". „Denk niet", voegt hij eraan toe, „dat ik ook maar in staat zou zijn een tiende deel van het kapitaal in te brengen dat daarvoor nodig is. Nee, de exploitatie zal echt wel van een naamloze vennootschap moeten uitgaan en, globaal bezien, is een startbedrag van vijfendertig miljoen niets te veel". Als de plannen ooit in een stadium van uit voering komen garandeert een bankconsortium de financiering. Een paar Amerikaanse en enkele Nederlandse banken willen, zo zegt Ilmer, graag meespelen. Iedereen die op het speelfilm-kanaal wil afstemmen heeft dan van de exploiterende onderneming gratis een elektronisch apparaatje bezorgd gekregen, dat OP ponskaarten werkt. Die De stakingscrisis in Frankrijk is maan dag verergerd en waarnemers te Parys vrezen dat er een algemene staking zal ontstaan. Nadat zondag de mijnwerkers een loonsverhoging van 8 procent hadden ver worpen, willen nu ook 340.000 spoorweg arbeiders, 35.000 man personeel van de Parijse metro en 120.000 elektriciens een loonsverhoging. Zij zijn allen in over heidsdienst. In Lacq, een plaats in zuidwest-Frank rijk, hebben de arbeiders in de gasbe drijven besloten te staken gedurende een periode „die minstens even lang zal zijn als de mijnwerkersstaking". In Lacq wordt de helft van de Franse gasvoorzie- ning geleverd. Verwacht wordt dat het gas deze week gerantsoeneerd zal wor den door de druk te verlagen. De drie grote Franse vakbonden, C.G.T. (communistisch), F.O. (socialistisch) en C.F.T.C. (katholiek) hebben de regering de schuld gegeven voor het mislukken van de onderhandelingen. Er staan nog geen nieuwe besprekingen op het pro gramma. Er werd gisteren op een achttal plaat sen gepost. De Franse premier, Pompidou, voerde de gehele morgen besprekingen met ver schillende ministers en had een ontmoe ting met president De Gaulle. De werkers in de ijzermijnen in het gebied van de rivier de Orne besloten gisteren een einde te maken aan hun sta king van een week. Men had deze mijn werkers tevoren beloofd dat voorlopig geen overtollige krachten zouden worden ontslagen. Het centrale stakingscomité te Merle- bach, in het gebied waar zwarte kolen worden gedolven, schaarde zich volledig achter de zondag door zijn vertegenwoor digers genomen beslissingen. Het comité verklaarde nogmaals dat er geen sprake van een hervatting van de arbeid zou kunnen zijn totdat de re gering alle rechtmatige eisen der mijn werkers zou hebben ingewilligd. Woordvoerders van de socialistische en communistische vakbonden van spoor wegwerkers veroordeelden het rapport van de „wijze mannen" als een regerings manoeuvre, waardoor men de weigering om de eisen der werknemers in te wil ligen een schijn van wettigheid wilde ge ven. Op de foto: Premier Pompidou (links), de mi nister van financiën Valéry Gis- card d'Estaing (rechts) en de mi nister van industrie Michel Mau rice Bokanowski verlaten het Elysée na een bespreking over de arbeidsvoorwaarden van het per soneel bij de genationaliseerde bedrijven kaarten zouden voor tien gulden per stuk in winkels moeten worden verkocht. Op die manier wordt contact met het film-kanaal tot stand gebracht, en, aldus Ilmer, je betaalt terwijl je kijkt. Bevalt de film niet, dan zet je het apparaatje af De ponskaart, loopduur veertig uur, wordt dan niet verder geconsumeerd, dus de betaling houdt op. Liever geen geknoei met muntmeters, vindt Ilmer. Ten eerste geeft dat veel administratieve romp slomp en ten tweede zou er dan een incasso systeem. moeten worden ontworpen, dat nooit helemaal sluitend is te krijgen. Hij prefereert het ponskaarten-idee, al was het alleen maar omdat het cumulatieve effect van al die vooruit te betalen tientjes wonderwel past in het straatje van de exploiterende maatschappij. Van acht tot half tien en van half tien tot elf uur 's avonds zou Ilmer goedgekeurde speelfilms op de beeldbuis willen brengen. Dat dit zoveel als de genadeslag voor het bioscoopbedrijf zou betekenen interesseert hem minder. Zevenhonderdvijftig films per jaar, rekent hij achteloos uit. En dat allemaal voor vijfendertig cent per rolprent. Het liefst heeft hij een eigen zendinstallatie. Maar mocht het staatsbedrijf der P.T.T daartegen bezwaar hebben, dan zou de heer Ilmer gaarne gebruik maken van een derde televisie-zendnet.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 1