Aarzelende handdruk - gebalde vuist Peru voorkomt een revolutie Nederland voelt veel voor Atlantische atoommacht Vlinders werden de dief noodlottig K.L.M. géén staatsbedrijf Kennedy begroet Mona Lisa „Uitvriezen kost iedere week 10 miljoen gulden Stammen zijn in complete burgeroorlog gewikkeld Nationale motie voor Engelands EEG-toetreding BERLIJN IS GEEN CUBA IN TWEEDE KAMER: ZES DODEN BIJ ONTPLOFFING IN FINLAND Risico-fonds op volle toeren DAGBLAD VOOR ZEELAND REGERING: Matige tot strenge vorst Luns ziet gunstig perspectief Schelde-Rijn Coördinatiecie Concilie komt bijeen 103e JAARGANG No- 24177 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Directeur: E. H B. Brader. Hoofdredacteur: J. J- A Bruna- Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J- v. 't Westende. Bureaus: Breda Reigerstraat 16 - Tel. 22341 (5 lijnen) - Postgiro 1114111 Voor God, Koningin en Vaderland agW&P DONDERDAG 10 JAN. 1863 Abonnementsprijs f 8,05 per kwartaal, excl. f 0,20 incasso: f 9.25 per post excl. t 0,35 incasso t 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0.42 per mm (Ing. Med. f 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. "^^n~vöör^deZeeuwse Eilanden: GOES. Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Temeuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURGNieuwstraai 41 - telefoon 2893) TSJOMBE DREIGT MET VERSCHROEIDE AARDE Kreeg men gistermorgen de indruk, dat Tsjombe geneigd was met de centrale Kongolese regering tot een vergelijk te komen, op de avond van dezelfde dag liet hij verkla ren, dat hij de politiek der „verschroeide aarde" zou toe passen, indien de troepen der V. N. Kolwezi aan zouden vallen. Hier is een grote Katangese luchtbasis gevestigd, henevens een chemische fabriek van de Union Minière. Maar Bunche, de vertegenwoordiger van Oe Thant, die gisteren zijn laatste dag in Leopoldstad doorbracht alvorens naar New York terug te keren, zeide: „Wij nemen geen contact meer op met ds heer Tsjombe, men heeft hem precies gezegd, wat hij moet doen". De mededeling, dat Tsjombe alle belangrijke industriële installa ties van een springlading had laten voorzien, is bij de V.N. koel bloedig ontvangen. Een Belgische vrouw drukt president Tsjombe de hand by zijn terugkeer in Elisabethstad. (Van onze Haagse redactie) Nationalisatie van de KLM ziet de regering naar verluidt niet als het aan gewezen middel om ons nationaal lucht vaartbedrijf weer stevig op poten te brengen. Zij geeft de voorkeur aan de handhaving van de status van zelfstan dig bedrijf. De staat heeft trouwens al een byzonder dikke vinger in de KLM- pap, omdat zij 69,4 procent van het aan delenkapitaal in handen heeft. Welis waar wordt de KLM thans door de staat gesubsidieerd, maar dit is met meerdere Europese luchtvaartmaatschappijen het gevai. 1 Waar de regering thans op aanstuurt is, dat de nieuwe directie o.l.v. presi dent-commissaris Den Hollander zich terstond volledig inzet voor de opstel ling van een zo spoedig mogelijk door te voeren saneringsplan. In dit plan zal een herzien personeelsbeleid een centra le plaats moeten innemen. Niet minder belangrijk is een beperking van de over- produktie, die de KLM naar schatting reeds f 150 miljoen heeft gekost. Even eens valt een inkrimping van het KLM- luchtnet te verwachten. De KLM heeft thans op twee na het langste luchtnet ter wereld. De aange kondigde regeringsnota zal op deze pun ten wel een uiteenzetting van de bij haar levende opvattingen geven. De no ta verschijnt nog deze week. Van de andere kant heeft Tsjombe de zelfde morgen een verklaring uitgege ven, waarin hij voor een groot deel te gemoet komt aan de voorwaarden, die hem gesteld zijn door de secretaris-ge neraal van de Verenigde Naties. Alleen rond de kwestie van de bewegingsvrij heid van de V.N.-troepen draait hij heen. Zodoende hebben de westelijke mogendheden een aanvullende verkla ring gevraagd, waarin hij zich o.m. ook zal verplichten tot samenwerking met de volkerenorganisatie. Radio Vrij Katan ga verspreidde het bericht, dat Tsjombe naar Elisabethstad terugkeert om er de vrede te herstellen en een einde te ma ken aan de vernielingen. Aanvallen op de V.N. lagen niet in Tsjombes bedoe ling. Tsjombes tegemoetkomende houding valt samen met een steeds verder afne men van steun aan zyn afscheidingsbe weging. Een groep stamhoofden, onder wie zijn eigen schoonvader, hebben zich van hem afgekeerd. Deze stamhoofden gingen zelfs zó ver, dat zij Adoula ge vraagd hebben troepen naar Katanga te sturen om Tsjombe te straffen. De druk van Engeland en België is niet vreemd aan de meer tegemoetkomende houding van de Katangese president. Maar het westen heeft Adoula ook verzocht „grootmoedigheid" jegens Tsjombe te tonen omwille van de Kongolese een heid. OPGEWEKTER De terugkeer van Tsjombe heeft in Elisabethstad een sfeer van optimisme geschapen. Er waren weer mensen op straat, meer winkels open en over het algemeen heerste er een opgewekter stemming. De blanken in Katanga shcij nen een geweldig vertrouwen in zijn lei derschap te hebben, hebben waarne mers verklaard. Hij werd door honder den Belgische burgers bezocht, toen hij weer in Elisabethstad resideerde, om hem de hand te drukken en hun ver trouwen in zijn leiderschap te betuigen. Vroeg in de avond drongen meer dan 150 Belgen voorwaarts toen Tsjombe naar buiten kwam om hen te begroeten. Zij riepen: „Vive le président!" Indien troepen van de centrale rege ring in de stad worden gebracht zullen alle blanke employés toestemming krij gen op staande voet ontslag te nemen. Zij zullen dan transportmiddelen krijgen om Elisabethstad te verlaten. Bij de komst van centrale troepen zullen prak tisch alle blanken uit Elisabethstad ver trekken, want zij hebben meer angst voor de Kongolezen, dan zij ooit hebben gehad voor de blauwhelmen. STAMMENOORLOG In Zuid-Kasai, waar in twee weken bijna 500 mensen zijn omgekomen bij stammenoorlogen, duren de vijandelijk heden nog steeds voort. Reeds een maand lang heerst hier volledige bur geroorlog. De toestand wordt voortdu rend moeilijker. De stammen vechten met allerlei soorten wapens van auto matische geweren tot vergiftigde pijlen om het bezit van gebieden, die inder tijd door de centrale regering zijn ver deeld, terwijl zij vroeger één gebied vormden. Men schat het aantal doden tussen de 600 en 800. De Kongolese mi nister van binnenlandse zaken noemde de toestand hier meer en meer explo sief. „Je kunt vanuit de lucht brandende dorpen zien, waar moordpartijen onder de stammen woeden", hebben reizigers verklaard. De vereniging van vrienden van Katanga in Brussel heeft geëist dat de veiligheidsraad onmiddellijk zal wor den bijeengeroepen om een einde te ma ken aan de massamoorden. De centrale regering heeft door En geland aangeboden hulp tot een bedrag van 7,2 miljoen gulden afgeslagen in verband met de houding der Britten in de kwestie Katanga. Zij overweegt thans haar diplomatieke betrekkingen af te breken. Engeland heeft o.m. de terug keer van Tsjombe naar Elisabethstad toegejuicht. Dr. Albert Schweitzer heeft verklaard dat Kongo en Katanga geheel los vanj elkaar staan. 1 De Ver. Naties hebben te kennen ge geven dat het V.N.-commando in Kongo berichten ontvangen heeft, dat de spoor lijn op verscheidene plaatsen tussen Eli sabethstad en Sakania is verbroken en dat ongeregelde benden gendarmen daar aan het plunderen zijn geslagen. Bunche, de speciale afgezant van de secretaris-generaal Oe Thant, heeft woensdag gezegd, niet te kunnen garan deren dat de militaire actie van de V.N. in Katanga niet hervat zal worden. DE VIER kinderen die dinsdag bij de brand te Nieuw-Vennep zijn omgekomen worden vrijdagmiddag om drie uur op de algemene begraafplaats te Nieuw- Vennep begraven. Premier Nehroe van India heeft zijn ambtgenoot van communistisch China Tsjoe En Lai laten weten, dat hij bereid is de grenskwestie met hem te bespre ken op voorwaarde dat de situatie, zo als die op 8 september jl. bestond, wordt hersteld. DE PREDIKANTEN K. II. Kroon, Fr. Kuiper, beiden uit Amsterdam, en Th. Scharten uit Rotterdam, respectievelijk Ned.-hervormd, doopsgezind en evange lisch-luthers, hebben in een „open brief" aan de hoogleraren stelling genomen te gen het in het Ned. Juristenblad opgeno men pleidooi van de professoren mr. J. van Bemmelen en mr. W. Pompe, voor vervroegde vrijlating van vier tot le venslange gevangenisstraf veroordeelde Duitse politieke delinquenten. DE VOLKSWAGENFABRIEKEN in Wolfsburg zullen maandag en dinsdag hun produktie stopzetten als gevolg van de Amerikaanse havenstakingen. Men wil voorkomen dat export-auto's zich in Europese havens ophopen, omdat de schepen, die op Amerika Varen, stil lig- (Van onze parlementaire redactie) De Nederlandse regering is ervan overtuigd, dat Amerika West-Europa by Russische agressie indien nodig ook met kernwapens te hulp zal komen. Staatssecretaris Van Houten (buiten landse zaken) noemde het gisteravond in de Tweede Kamer on voorstelbaar dat de Verenigde Staten op hun belofte terzake zouden terugkomen. De Nederlandse regering zou er dan ook op zich geen bezwaar tegen hebben, verklaarde dr. Van Houten, indien Amerika een monopolie zou behouden op het gebied van de kernwapens. De socialist Goedhart verweet dr. Schuyt dat deze onverantwoord twijfel had gezaaid over de solidariteit binnen de NAVO. Gaat de K.V.P. tegenover Amerika een andere koers varen?, vroeg hij. Geen sprake van, haastte dr. Schuyt zich te verzekeren. De K.V.P.-fractie stelt onvoorwaardelijk vertrouwen Amerika, zei hij nu. Waar was dan zijn aanvankelijke twijfel gebleven? Men heeft mij niet precies begrepen, zei dr. Schuyt. Gezien echter de moeilijkheden, die dit monopolie binnen het Atlantische verband oplevert is de regering bereid steun te verlenen aan een multilaterale kernmacht, mits deze maar binnen het Atlantisch verband blijft. Dr. Van Houten liet uitkomen weinig te voelen voor een Europese atoommacht, zoals min of meer door de francofielerige dr. Schuyt (K.V.P.) bepleit was. Minister Luns waarschuwde de Kamer uit de afloop van het Cuba-conflict niet de conclusie te trekken, dat de kwestie- Berlijn nu ook we] zonder veel moeilijk heden op te lossen zal zijn. Berlijn is niet identiek met Cuba, betoogde mr. Luns Voor het oosten staan er in KeNMCThtt'!?.S medegedeeld door het K.N.M.I. tot vanavond- "r°°E Ï'T "V hier en daar mist en op enkele plaatsen wolkenvelden. j Overwegend matige oostelijke wind. In de vroege oehtend overwegend strenge vorst, later op de dag over- wegend matige vorst. VaIVia,a,E; zon onder 16.49 uur. Maan op 16.31 uur. „„Tgen: zon °p 8.46 uur. Maan onder 9.01 uur. 'Van onze parlementaire redactie) Minister Luns acht de perspectie ven voor een bevredigende rege ling van de ScheldeRijnverbin ding „niet ongunstig". De minis ter zei dit gisteren tijdens de be grotingsbehandeling van buiten landse zaken in de Tweede Kamer. Mr. Blaisse (K.V.P.) had hem ge vraagd of de gemengde commissie ter zake een emdverslag heeft uitgebracht, pat bleek nog niet het geval te zijn. Er zijn wel ten aanzien van zeer belang- rijke onderdelen aanzienlijke vorde ringen gemaakt, vertelde mr. Luns. En kele punten moeten evenwel nog verder worden bekeken. Alles zit hier in elkaar verweven, zei de minister. Daarom kan nog geen eindverslag worden uitge bracht. Mr. Luns weigerde in dit sta dium iets te vertellen van de conclusies, waartoe men op de hoofdpunten is geko- Berlijn veel grotere belangen op het spel dan in het Caraïbische gebied. Ook de militaire machtsverhoudingen liggen hier heel anders. Ik verwacht daarom niet, zei de minister, dat Rusland bereid zal zijn mee te werken aan een reëel akkoord over Berlijn. MOSKOU Mr. Luns verklaarde voorts, dat Nederland bereid is de betrekkingen op ambassadeursniveau, verbroken door het Goloeb-incident op Schiphol, met Rus land te herstellen, indien Moskou de weg daartoe effent. Met Indonesië wil Nederland eveneens de betrekkingen herstellen. Ook hier ligt het initiatief echter aan de andere kant. Indonesië weet dit, zei mr. Luns. Hij vertelde, dat Indonesië overigens nog steeds niet gereageerd heeft op het aanbod van Nederland gedurende zekere tyd jaarlijks 10 miljoen dollar by te dragen voor de verdere ontwikkeling van Nieuw-Guinea. Gevraagd naar zijn mening over de gang van zaken in Katanga, zei mr. Luns, dat Nederland een verenigd Kongo voorstaat. De regering acht het evenwel niet juist die eenheid met geweld af te dwingen. De huidige V.N.-acties vond de minister ..hoewel ze wel wat erg ver gaan" verdedigbaar. Het gaat hier om een tegenactie, oordeelde mr. Luns de Katangese gendarmerie heeft het vuur geopend. Wat de geloofsvervolging van protes tanten in Spanje betreft, zei de be windsman, dat de Spaanse regering, on danks het verzet van de bevolking en van de plaatselijke geestelijkheid streeft naar een verbetering van de positie van de protestanten. Zo wordt er thans ge werkt aan een statuut, dat de protestan ten godsdienstvrijheid zal garanderen. President John Kennedy heeft in Wash ington in aanwezigheid van de Franse minister voor cultuur, André Malraux. en de respectieve echtgenoten, voor de Amerikanen de „Mona Lisa" onthuld, welke door het Louvre in Parijs is uit geleend- (Telefoto) (Van onze parlementaire redactie) „De nu reeds vyftien maanden durende onderhandelingen over de toe treding van Engeland tot de E.E.G. zyn in een gevaarlyke, kritieke fase beland: De standpunten raken bevroren. Als de huidige impase voortduurt moet voor een mislukking worden gevreesd." Minister Luns liet deze waarschuwing gisteren bij de begrotingsbehandeling van buitenlandse zaken in de Tweede Kamer volgen door een dringend advies aan de andere E.E.G.-landen. „Laten we nu de details laten rusten men is er al veel te lang in blijven steken en op korte termijn een beslissing over hoofdpunten nemen", zei de bewinds man. De Kamer, die eerder reeds haar ver ontrusting had laten blijken over het trage tempo van de onderhandelingen, voorzag met mr. Luns, dat een misluk king zeer ernstige gevolgen voor de verdere toekomst van West-Europa zal hebben. „Als Engeland niet tot de E.E.G. toetreedt, raakt Europa politiek en economisch verdeeld", betoogde mr. Luns. De bezorgdheid van de Kamer kreeg gestalte in een motie, ingediend door mr. Blaisse (K.V.P.) en mede ondersteund door de P. v. d. A., V.V.D., A.R. en C.H.U. In deze „nationale" motie stelt de Kamer zich ook op het standpunt, dat alles gedaan moet worden om de toe treding van Engeland tot de E.E.G. te bevorderen. Van haar kant geeft de Kamer de onderhandelaars het advies de Europese commissie te machtigen voorstellen te doen voor de oplossing van nog hangende geschilpunten. Bij de onderhandelingen is reeds overeenge komen dat E.E.G.-commissielid dr. Mansholt over het voornaamste struikel blok, te weten de agrarische sector nadere voorstellen zal doen. De Kamer ging ten slotte in op de rol van Frankrijk. Minister Luns sloeg hard terug naar de socialist Goedhart, die scherp-kritisch tegen hem was uitgevallen. Die onbe-1 houwen uitval was bepaald onvoldoende gemotiveerd. Zij lag bovendien in het persoonlijke vlak. De Partij van de Ar beid en de C.P.N. hebben elkaar blijk baar gevonden, smaalde de minister, zij he-t d§n dat de C.P.N. waardiger in haar kritiek is dan de P.v.d.A. De bewinds man kreeg steun van mr. Blaisse (K.V. P.) en mr. Biesheuvel (A.R.). „Onwaardig en gemis aan stijl", zei den zij. Een jaar geleden heeft prof. Pa- tijn (P.v.d.A.) minister Luns nog lof toe gezwaaid voor zijn toewijding en werk kracht. Hoe klopt die lof met de kri tiek van de heer Goedhart?, vroeg mr. Biesheuvel. Is dit nu de nieuwe frisse wind, die onder de nieuwe, fractieleider prof. Vondeling zou gaan waaien? Het bewind in Peru heeft de staat van beleg afgekondigd. Meer dan 800 perso nen zijn in hechtenis genomen op be sehuldiging deel uit te maken van een komplot om de regering omver te wer pen. Links: Militairen bewaken het hoofdkwartier van de progressief socia le beweging (Lima). Rechts: Teodoro Aspilcueta (links), leider van het na tionale bevrydingsfront, wordt in Lima het hoofdbureau van politie binnenge leid. By een ontploffing in een gasfabriek in de Finse plaats Oulu zijn tenminste zes mensen omgekomen. 17 personen werden gewond. De ontploffing was zó hevig dat op een afstand van ruim 3 km de ruiten van de huizen sprongen. De fabriek, waar salpeter werd ver vaardigd, was acht verdiepingen hoog. De toren naast de fabriek had een hoog te van zeven verdiepingen. De fabriek werd volkomen vernield, terwijl de to ren binnen enige seconden was veran derd in een hoop stenen van enkele me ters hoogte. Vijf doden werden gedurende de nacht gevonden en gisterenmorgen trof men nog een lichaam aan onder de puinho pen. Toen de dagploegen naar de fa briek kwamen vonden zij slechts de overblijfselen van het gebouw. De schade wordt geschat op tenminste 10.000.000 Finse marken. Het reddingswerk werd erg bemoei lijkt door giftige gassen, die voortdu rend uit de toren kwamen. Voordat brandweerlieden met gasmaskers de gasstroom hadden gestopt, konden de eerste-hulptroepen van het Rode Kruis niets beginnen. De politie van Oulu is gealarmeerd om de banken en winkels met gespron gen ruiten te bewaken tegen plunde ring. Deze explosie schijnt uniek in de we reld. Het is nog nooit voorgekomen dat ammoniumnitraat is ontploft tijdens het bereidingsproces. Gedurende de ontplof fing waren er 190.000 kilo ammonium nitraat in het gebouw aanwezig. (Van onze Haagse redactie) Uit het risicofonds van het so ciaal fonds voor de bouwnijver heid worden op het ogenblik 130.000 „uitgevroren" bouwvakar beiders betaald. Dat betekent dat er wekelijks ongeveer f 10.000.000 uit dit fonds geput moet worden en dit nu bijna reeds gedurende irie volle weken. Dit betekent lus op dit moment een bedrag jan circa f 30.000.000. In totaal zijn er 190.000 bouwvakarbei ders die het afgelopen jaar voldoende zegels hebben geplakt om voor een risi cofondsuitkering in aanmerking te ko men. Van hen zijn er dus kennelijk nog circa 60.000, die ook thans nog zijn kun nen blijven doorwerken, hetzij doordat speciale voorzieningen op de bouwobjec- ten getroffen zijn. hetzij dat zij in reeds glas- en waterdichte objecten zitten. Er zijn ook nog een 30.000 bouwvak kers die, als ze uitgevroren raken, op uitkeringen uit de W.W.-vorstverletre- geling zijn aangewezen. Dan blijven er van het totaal van 260.000 bouwvakkers nog circa 50.000 over, die voor geen van bovengenoemde regelingen in aanmerking komen en bij sociale zaken moeten aankloppen als zij uitgevroren raken. DE BOUW DE VERENIGDE Staten en de Sovjet unie zijn woensdag overeengekomen om de hervatting van de ontwapeningscon ferentie te Genève een maand uit te stellen. De conferentie zal nu in plaats van aanstaande donderdag, 12 februari beginnen. DE TUNESISCHE regering heeft de communistische partij in haar land be volen al haar activiteiten te staken. De communistische partij in Tunesië heeft op zijn hoogst 2000 tot 3000 leden. De vermissing en opsporing van veertien vlinders heeft in Utrecht ge leid tot de arrestatie van een 23-jari- ge magazijnbediende Van S., die in de afgelopen maanden de Utrechtse anti quairs een zonderlinge verzameling gestolen voorwerpen heeft verkocht. De zaak kwam aan het rollen toen een arts bij de politie aangifte deed van de vermissing van veertien vlin ders uit het academisch ziekenhuis. De arts, die een verwoed vlinderver zamelaar is sinds zijn elfde jaar, bezat 50.000 opgezette vlinders, die hij uit alle delen van de wereld had gehaald. Zijn huis was te klein voor deze col lectie en daarom had hij een deel er van ondergebracht bij vrienden en fa milie en ook met toestemming van de directie enkele kasten geplaatst in het gebouw van het academisch zie kenhuis. Een week na de vermissing van de veertien vlinders, de dag vóór Kerst mis, constateerde de arts tot zijn ver bazing dat er uit het ziekenhuis een hele vlinderkast was verdwenen met 56 veelal dure en voor de wetenschap belangrijke exemplaren. De verdenking viel op Van S., die in de maand november in het zieken huis had gewerkt, en daarna nog steeds op het terrein werd gesigna leerd. De politie voelde hem grondig aan de tand en tenslotte bekende hij, dat hij de vlinders had gestolen en aan een antiquair had verkocht. Ook gaf hij toe, dat hij een microscoop en een schrijfmachine uit het ziekenhuis had ontvreemd. Uit het verdere politie-onderzoek bleek, dat Van S. zijn werkterrein niet beperkte tot het academisch zieken huis, maar ook een regelmatig onge nood bezoeker was van de studenten sociëteit op het Janskerkhof. Hier be stond zijn buit uit zes grote antieke kandelaars, een jachthoorn, een gong, acht sabels, een 25 kilogram bronzen ruiterbeeld van Willem I, twee herte geweien en een trompet. De studenten hadden de voorwerpen niet gemist; het was kerstvakantie en zij namen aan dat de spullen zolang waren op geborgen. Dank zij de spontane medewerking van de Utrechtse antiquairs, die niet wisten dat de goederen die zij van v. S. kochten gestolen waren, zijn zo wei de vlinders als de bezittingen van de studenten weer terug bij hun recht matige eigenaars. Van S. is in verze kerde bewaring gesteld en is voor de officier van justitie geleid. Zeer moeilijk om niet te zeggen onmo gelijk is het om thans aan te kunnen geven hoe groot het verlies aan bouw- produktie is, dat thans geleden wordt. Exacte gegevens zijn pas later te ver schaffen. Wel kan gesteld worden dat de huidige weersomstandigheden het reeds in de knel geraakte bouwprogramma voor 1963 zeer onwelkom zijn. De laatste 10 dagen van januari zal de door paus Joannes XXIII ingestelde coördinatiecommissie bijeenkomen. Kar dinaal Suenens, aartsbisschop van Me- chelen, vertrekt op 21 januari naar Rome. Zoals men weet heeft de coördinatie commissie onder voorzitterschap van kardinaal-staatssecretaris Cicognani tot taak het program voor de tweede zit ting van het Concilie vast te stellen en ae richtlijnen aan te geven volgens wel ke het werk der Conciliecommissies moet geschieden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1963 | | pagina 1