Katanga (in naam) onderworpen
vrees voor nieuw Algenë
Negerliturgie
muziek...ritme
schept spontaan
uit Gods woord
Neutraliseren inplaats
van demilitariseren
Tsjombe (in Salisbury): Nu
volgt verschroeide aarde
TSJOMBES
VLUCHT j
Castro (zonder raketten)'
op politieke schopstoel
Unieke grammofoonplaat
maakt fenomeen hoorbaar
Super-rebel
overwonnen
Betoging in
Djakarta de
kop ingedrukt
Witte kerst in\
Willemstad
a
n
n
Een heel groot
wielrenner
(slot)
4 1
Protesten van
Belgische en
Britse zijde
Geen tegenstand
Isjombe.....
ULBRICHT OVER W.-BERLIJN:
Lening gevraagd
aan W.-Duitsland
Verkouden
Kashmir: goede
vooruitzichten
Russisch-Braziliaanse
handelsovereenkomst
Moordpartij in
Columbia
Emigratie naar
V.S. toegestaan
Dicht bij het
mysterie
Devaluatie
Reporter
WefhoaJii und Sylvester in Mortem
Éénmalig
Vulkaan en kaarsje
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 31 DECEMBER 1962
Na krachtige V.N.-acties
Zal de jaarwisseling Katanga het begin brengen van een even
eindeloze als heilloze guerrilla-oorlog? Deze bange vraag wordt zowel
in Elisabethstad als in Leopoldstad gesteld, sedert de troepen van de
Verenigde Naties vrijdag zijn begonnen met „fase 1" van hun opera
tie, welke de onderwerping van Tsjombe beoogde. Nu de operatie
ook zijn slotfase achter de rug heeft is gebleken, dat de troepen van
Tsjombe met verdachte haast het oerwoud in zijn gevlucht. Terwijl
de V.N.-troepen de ene militaire overwinning na de andere boekten
en formeel gesproken het Katangese verzet hebben gebroken, gilt
Tsjombe, die een wijkplaats heeft gevonden in Salisbury (Zuid-Rho-
desië) om wraak. De actie is officieel beëindigd.
Tsjombe heeft de V.N. beloofd dat zij
geen plezier,van haar oorlogje zal be
leven, omdat zijn troepen opdracht heb
ben de verschroeide aarde-politiek toe te
passen en de guerrilla te beginnen, waar
voor zij al maanden in het geheim zijn
getraind. „Wij spiegelen ons aan Alge-
rië", zei Tsjombe via radio-Salisbury.
Engeland en België zijn ten dele voor
Tsjombe opgekomen door te verklaren
dat zij het met de interpretatie, welke
de V.N.-troepen aan hun mandaat heb
ben gegeven, in het geheel niet eens zijn.
De Belgische minister van Buitenlandse
Zaken, Spaak, heeft medegedeeld dat de
evacuatie van de Belgen in Katanga in
studie is.
De V.N. motiveert haar optreden met
te zeggen dat zij sedert 24 december het
doelwit was van Katangese gendarmerie.
Vrijdag jl, trof men maatregelen om
hieraan een einde te maken en dit ge
beurde door het met krachtige hand op
ruimen van wegversperringen e.d.
In een aantal verrassende acties, zo
wel in de Katangese hoofdstad als op de
vliegvelden elders in de mijnstaat, heeft
de V.N. volgens haar officiële rapport,
overal haar gezag kunnen doen gelden.
De tegenstand van de Katangezen was
gering. Zij vluchtten met achterlating
van hun wapens het oerwoud in en Eli
sabethstad bleef zelfs tijdens de actie,
waarbij alle belangrijke gebouwen wer
den bezet, geheel rustig. j
Er werden 17 luchtaanvallen met ja
gers uitgevoerd. Vijf Katangese vliegtui
gen, die op de voornaamste vliegbasis
van Kolwezi stonden, werden op de
grond vernietigd.
De V.N.-troepen zijn niet bij de gren
zen van Elisabethstad blijven staan. Zij
zijn ook opgerukt naar het mijn- en in
dustriegebied van de Union Minière du
Haute Katanga, waar de fabrieken
prompt stil vielen. De actie zou, voor
wat de V.N. betreft, zes mensenlevens
hebben geëist. Tsjombe beweert dat er
aan Katangesè zijde honderden slachtof
fers aijn gevallen.
De opmars naar het mijngebied werd
vertraagd, doordat de Katangezen een
belangrijke verkeersbrug opbliezen.
Toch bereikten de V.N.-eenheden de
mijnstad Kipoesji. Gisteren werd Kami-
na bezet. Een ander succes voor deze
troepen was de verovering van de na
tionale bank van Katanga, waar Tsjom-
be's financiële reserves worden be
waard.
De V.N.-mandataris in Kongo, Gardi
ner, heeft gezegd, dat hij nu niet de fout
zou maken om halverwege met de actie
In zijn nieuwjaarswens voor premier
Kroest je v heeft de Oostduitse commu
nistische leider, Ulbricht, herhaald dat
er een Duits vredesverdrag moet komen
C? West-Berlijn een „vrjje, neutrale
stad'' moet worden.
Vroeger sprak Ulbricht altijd van een
gedemilitariseerd West-Berlijn", zodat
v« fn-n£ worcit gehouden met de moge
lijkheid dat Ulbricht zijn hoop dat de
geallieerde troepen uit de hoofdstad
zullen worden verdreven, heeft opge
geven.
Aan de muur is alles bij hetzelfde ge
bleven. Er werden gisternacht weer
schoten gehoord en de dag daarvoor
werd een vluchteling die in de prikkel
draadversperring terecht was gekomen,
gevangen genomen. De man was nog
enkele meters van de vrijheid ver
wijderd.
In West-Berlijn heerst grote veront
waardiging over het vonnis tegen de
Oostduitse wielerkampioen Harry Seidel,
die levenslang heeft gekregen omdat hij
geprobeerd heeft zijn moeder naar het
westen te smokkelen.
Met onbegrijpelijk cynisme heeft de
Oostduitse regering aan West-Duitsland
een lening van een miljard dollar ge
vraagd, af te lossen op lange termijn.
Dat gebeurde op de dag dat Seidel werd
fevonnist.
Prompt antwoordde Bonn „Jullie
kunt een miljard krijgen, als jullie die
onderdrukkingspolitiek laten varen".
De jaarwisseling zal voor de militairen
en burgers op de door nationalistische
Chinezen bezette eilanden voor de
Cninese kust rustig verlopen. De regering
in Peking zaj de routinebeschieting voor
tweemaal 24 uur staken
De legendarische hoofdman van de
Koerdische opstandelingen, Mullah el
Barzani, is na een schermutseling met
Iraakse troepen om het leven gekomen.
Barzani werd ernstig gewond tijdens een
ontmoeting met Iraakse troepen. Hij
vluchtte naar Turkije om een gevange
nisstraf te ontlopen. Hier is hij enige
dagen geleden gestorven.
El Barzani leidde in 1931 de eerste op
stand der Koerden. In 1945, toen de Rus
sische troepen in het zuidelijk deel van
Perzië waren gelegerd, slaagde de Koer
dische leider erin een autonome Koer
dische staat op te richten, die later door
troepen van de sjah we-rd onderworpen
Barzani leidde tevens de Koerdische
opstand in augustus en september 1961
tegen de centrale regering. Het Iraakse
leger moest in een grote campagne de
revolte neerslaan. Sinds deze tijd hield
de Koerdische aanvoerder zich schuil in
de bergen en de autoriteiten slaagden er
nimmer in hem te arresteren.
Een beeld uit Elisabethstad: Soldaten
van de Verenigde Naties dragen mor
tiergranaten naar de stellingen, onder
dekking van gepantserde voertuigen.
President Tsjombe heeft op een t
persconferentie ten huize van sir
Roy Welensky met een brede
glimlach verteld hoe hij door de
troepen die zijn paleis hadden J
omsingeld heen was gekomen, t
„Ik ging in een kleine auto zitten J
die een gewoon nummerbord had,
en reed de poort uit. Ik werd door
een V.N.-soldaat aangehouden die
klaar stond om op mij te schieten,
maar een V.N.-officier zei hem J
zijn geweer omlaag te houden. .Dat t
is Tsjombe niet,' zei de officier." J
Tsjombe zei dat er geen sprake
van was dat hij Katanga zou ver-
laten of ergens politiek asiel zou
vragen. „Ik blijf in Katanga om
tot het einde toe de weerstand J
te organiseren." Hij zou vandaag i
nog naar Katanga vliegen. Oe
Thant zou hem een vrijgeleide
hebben bezorgd.
ipei
van defensieve aard, naar hij zei, en er
was opdracht gegeven zo min mogelijk
geweld te gebruiken.
Bij de actie, die van Elisabethstad uit
werd ondernomen en die nu een gebied
met een straal van 20 km rond de hoofd
stad onder V.N.-gezag heeft gebracht,
meende men eerst ook president Tsjom
be als een rat in de val te hebben gevan
gen. Beweerd werd dat hij in zijn paleis'
was, dat door V.N.-troepen was omsin
geld. Later bleek dat de vogel gevlogen
was.
De actie van de V.N. heeft op het
ogenblik alleen de politieke steun van
de V.S. Engeland en België (bij monde
van minister Spaak) hebben zich er ver
ontwaardigd over uitgelaten. Zij zonden
protesten aan UNO-secretaris-generaal
Oe Thant, maar die liet vertellen dat hij
verkouden was.
Engeland wil dat de V.N. weer met
Tsjombe gaan confereren om tot een re
delijke verdeling van het Katangese na
tionale inkomen ten bate van geheel
Kongo te komen. Engeland vindt dat het
vuren direct moet worden gestaakt. Dit
heeft de Britten weer een protest van
de Kongolese premier Adoela opgele
verd, die meent dat de zaken prachtig
gaan.
Indonesische troepen met de bajonet
op het geweest en gesteund door pant-
sterwagens en tanks hebben vrijdag
avond een theater in Djakarta, waar een
tegen de regering berichte bijeenkomst
werd gehouden, omsingeld en enkele
honderden mensen gearresteerd.
Alle aanwezigen werden gefouilleerd
en in legerwagens gestopt die recht
streeks naar de militaire legerplaats in
Djakarta en het hoofdkwartier van de
militaire politie reden. Een student die
op de bijeenkomst aanwezig was ge
weest, zei zaterdag dat hij na een ver
hoor was vrijgelaten, maar dat nog vele
personen gevangen werden gehouden.
De garnizoenscommandant van Dja
karta maakte zaterdagmiddag bekend,
dat vrijdagavond „een aantal leiders"
van een subversieve organisatie was ge
arresteerd. De groepering zou volgens
de bekendmaking geleid zijn door een
zekere majoor Poentaran, een voor
malige officier van het Indonesische
leger uit midden-Java. Nog steeds vol
gens de bekendmaking van de garni
zoenscommandant was een hoeveelheid
wapens en munitie, waaronder hand
granaten en dynamiet in beslag ge-
genomen.
i
De matrozen van de onderzeeboot-
J jager „Rotterdam", die in de haven
van Willemstad ligt, kwamen op
het luisterrijke idee op tweede
t kerstdag een aantal verpleegsters
te inviteren om gezamenlijk een
prettige kerstavond aan boord van
hun schip te vieren. De uitnodiging
J ging de deur uit en op tweede
kerstdag gingen veertig verpleeg-
't sters op weg.
Misschien was de uitnodiging niet
al te duidelijk geweest en was niet
met zoveel woorden gezegd, dat
er ook een dansje op het pro-
t gramma stond. Hoe het zij, de
J verpleegsters waren niet alleen....
t religieuzen, maar ze gingen boven-
dien naar het verkeerde schip.
Op tweede kerstdag lag namelijk
in Willemstad ook het passagiers-
schip „Rotterdam".
De gezagvoerder van het zee-
J kasteel keek zijn ogen uit, toen
t plotseling veertig religieuzen aan
boord stapten. Hij begreep wel
niet wat de bedoeling was, maar
zonder blikken of blozen toonde
J hij de bezoeksters het hele schip,
zorgde voor verversingen, kortom
was de perfecte gastheer. Na enig
J gepraat over en weer kwam tot
aller hilariteit de vergissing aan
het licht. De gezagvoerder liet
zich daardoor (dierminst uit het
J veld slaan, want toen men aan-
t stalten ging maken om te vertrek-
ken, liet hij tien taxi's komen om
de verpleegsters naar de „goede"
Rotterdam te brengen.
J Hoe daar gereageerd is vermeldt
t de historie niet, maar wel dat
men aan boord nog steeds spreekt
van een „witte kerst".
Over twee weken zal het overleg tus
sen India en Pakistan, om de kwestie
Kashmir op bevredigende wijze op te
lossen, worden voortgezet. Volgens een
communiqué na de eerste onderhande
lingsronde, is er vrijmoedig en hartelijk
geconfereerd en werden de delegaties*
het er overe ens, dat het geschil om
Kashmir de levenskracht van de staten
die Kashmir opeisen, heeft ondermijnd.
De vooruitzichten voor een akkoord zijn
gunstig.
Een Russischeh andelsdelegatie is za
terdag in Rio de Janeiro aangekomen
voor besprekingen die zullen moeten lei
den tot een handelsovereenkomst van
lange duur tussen de Sovjet-Unie en
Brazilië. Het is de eerste maal dat er
wordt beraadslaagd over de totstandko
ming van e<en dergelijke overeenkomst.
De voornaamste handelsartikelen tus
sen de beidel anden zijn: Braziliaanse
koffie in ruil voor Russische tarwe, ru
we olie en machines.
Buiten de wet gestelde bandieten heb
ben zaterdag de stad La Mesa in Colum
bia aangevallen en tijdens wilde ge
vechten minstens 30 personen gedood.
La Mesa ligt in de provincie Noord
Santander, diep in het binnenland. Vol
gens de berichten zouden enkele politie
mannen zijn gedood, maar door de
slechte verbindingen heeft men tot dus.
ve.r nog geen nadere gegevens over de
aanval kunnen verkrijgen.
Volgens berichten van betrouwbare
lieden in Havanna staat Fidel Castro
er momenteel slecht voor. Het Rus
sische besluit tot terugtrekking van de
aanvalswapens heeft hem zoveel gezicht
doen verliezen, dat hy politiek ge
sproken, op de schopstoel zit.
Voedseltekorten en agitatie onder de
studenten (zijn rumoerigste aanhang)
alsmede ontevredenheid in het leger be
zorgen hem kommervolle dagen.
President Kennedy heeft zaterdag een
bezoek gebracht aan de vrijgelaten
Cubaanse ballingen in Florida en hen
verzekerd dat de V.S. steun zullen
blijven geven aan ondernemingen die
de bevrijding van Cuba uit communis
tische handen op het oog hebben. ,,Wij
zullen daarmee net zolang doorgaan tot
dat wij succes hebben", zei hij. Kennedy
sprak tot een gehooor van 50.000 Cuba
nen, van wie er velen hebben deelge-
ook toe en beloofde haar, dat zij haar
kleine zoon John later zou vertellen hoe
dapper de Cubanen waren. Ten slotte
kreeg president Kennedy de blauw-gele
strijdbanier van de voormalige invasie
brigade aangeboden. „Ik kan u ver
zekeren", zei de president, „dat deze
banier u zal worden teruggegeven in
een vrij Havanna
Alle Cubanen die hun vaderland wen
sen te verlaten, mogen vertrekken zo
dra de luchtverbindingen met de Ver
enigde Staten zijn hersteld.
Dit werd zondag omgeroepen door
radio-Havanna. Het radiostation haalde
een verklaring van premier Castro aan,
waarin gezegd werd dat „de revolutio
naire regering haar politiek van toe
stemming tot vertrek aan allen die dit
wensen zal uitvoeren zolra Pan
American Airways* zijn diensten op
Cuba hervat".
De vluchten werden bij de aanvang
van de Amerikaanse blokkade gestaakt.
In een kwartier tijds heeft een brand
zaterdag de enorme chapiteau van het
Italiaanse circus Togni, dat in Milaan
stond, verwoest. De brand brak uit kort
- voordat de voorstelling begon. Er vielen
nomen aan de mislukte invasie, maar geen slachtoffers, maar wel ontstond er
die niettemin hoewel, zij niet vergeten i paniek toen twee olifanten een stampede
zijn dat Amerika hen indertijd in de kou Ljoor de overvolle winkelstraten van Mi-
heeft laten staan uit volle borst haan aanvingen. De dieren richtten geen
„Viva riepen. Later klonken ^verwoestingen aan. Een politieman zei,
kreten „Guerra (Oorlog!) en nadat de dikhuizen waren gevagnen:
„Libertad (Vrijheid). „Zij waren welopgevoed. Ze hielden zelfs
Mevrouw Kennedy sprak de menigte!rechts!"
(Van onze redacteur).
Het moment waarop een voorbij jaar overgaat in een nieuw is niet
alleen een romantisch moment, met fonkelende wijn in hoge glazen,
met oliebollengeur en beste wensen voor beste mensen. Nee, de jaar
wisseling beeft ook zijn plaats in de kringloop van de natuur en is
daardoor doortrokken van een oerkracht die in onze geciviliseerde
ogen bijna macaber is. Men kan de dingen altijd op minstens twee
manieren interpreteren. De geboorte van een kind kan men zien als
een lief feest met roze of blauwe strikjes gegarneerd, maar men kan
ook onder de indruk raken van de gedachte, dat het leven zélf met
elke nieuwe geboorte zijn grootsheid en zijn kracht belijdt en bewijst.
Het gaat hier om processen van ont
staan en van evolutie. Natuurwonderen,
Deze denkwijze is natuurlijk wijsgerig
te benaderen en te ontleden, maar zoals
elke wijsgerige interpretatie van levens
feiten schiet zij ergens tekort, en wel daar
waar het gevoel zich niet meer met de
zaken bemoeit. Het westerse denken
(merkwaardigerwijze spreekt men nooit
van het westerse „voelen") is op dit stuk
al een aardig eind gevorderd. Wij praten
al heel vaardig en neutraal over dingen
die in wezen alleen maar aangevoeld
doorvoeld kunnen worden, omdat zij zich
naar hun wezen aan de verstandelijKe
waarneming onttrekken.
Wij moeten naar primitieve culturen
kijken om te zien hoe wij zelf vroeger
zijn geweest. En vanuit het beeld dat wij
ons op die manier scheppen bouwen wij
dan het beeld van onszelf op. En dat is
weer denkwerk...! Dat is schijnbaar ons
lot. Neem als voorbeeld onze kerkmuziek
en de stijl van onze westerse kerkelijke
erediensten. Zijn het geen gepolijste, vol
maakt symmetrische werkstukken ge
worden? Is de bezeten offerdans van onze
Germaanse, later gekerstende voorvaderen
niet teruggebracht tot gewijde ochtend
gymnastiek in de kerk? Is het spontane,
extatische gejubel van de eerste gelovi
gen die iets wilden uitdrukken van wat
goddelijke krachten in hen teweegbrach
ten, niet gedevalueerd tot gedirigeerde
gemeentezang, zonder vuur?
Dat is vroeger beslist anders geweest.
Wie hiervan een bewijs wil hebben kan
het in elke goede muziekwinkel gaan ko
pen, want het is een grammofoonplaat,
die heet „Weihnacht und Sylvester in
Harlem". Wij horen op dez£ plaat een
authentieke opname van twee kerkdien
sten in de Newyorkse negerwijk. Een
Fransman liet zijn magnetofoon draaien
in respectievelijk een primitief negerkerk
je en in een mooi godshuis, dat echter
ook alleen door negers wordt bezocht.
En zo maakte hij ons tot getuige van
het ontstaansproces van muziek. Van oer
muziek, die ons louter door ernaar te
luisteren als het ware verenigt met on
ze verre voorzaten; die van de woeste
offerdans en de bezeten zang. Maar dit
geheel van een neger-kerkdienst en een
neger-oudejaarsviering, brengt ons te
vens dicht bij het diepste mysterie van
de feesten van het nieuwgeboren leven
waarover ik in de aanhef sprak.
Wij horen de voorganger zijn kudde toe
roepen hoe het allemaal was toen Jezus
leefde. Hij gilt het zijn gelovigen toe, alsof
hij een radio-reporter was die voor het
eerst vanaf de maan zijn indrukken naar
luisteraars op aarde zendt.
Zelf in extase om dat grootse, altjjd
nieuwe van het evangelie zweept de voor
ganger zyn toehoorders op.
Plotseling herhaalt hjj enkele woorden.
De cadans ervan schijnt hem te fascine
ren. Het is een fragment uit een evan
gelie-verhaal, eigenlijk alleen een paar
voor ons onverstaanbare lettergrepen. De
woorden krijgen een bepaald ritme en er
komt een geheimzinnige geladenheid in.
Uit de kerk roepen sommigen: „Yes!
Yes", en anderen beginnen op het ritme
van de blijde boodschap op de banken te
roffelen of met de voeten te stampen.
De gelovigen nemen het thema over en
wijzigen het ritme nog wat verder, totdat
de woorden onverstaanbaar worden en
nog slechts klanken zijn. Eén schijnt in
dat ritme de hartslag van de melodie te
horen. En volkomen vanzelf, zoals een
zwoele bries tot een orkaan kan aanzwel
len, breekt er nadat een muzikaal uit
gangsmotief door een wrakke piano is
ingezet opeens een volkomen nieuw,
nooit gehoord brok zang uit de menigte
los.
Ik heb koude rillingen van ontroering
gekregen door ernaar te luisteren hoe
uit het Woord Gods ritme ontstond, uit
het ritme: muziek en uit die muziek de
extase van een menigte negers, de arm-
sten der armen uit de stad waar de V.S.
vergaderen en waar miljarden dollars per
jaar voor pure luxe worden uitgegeven.
Breed en wijdopen is de poort naar de
religieuze ervaring, dat voorportaal van
de hemel, voor de armen die niets hebben
dan 't evangelie en hun nog onaangespro
ken gevoelsreservoir.
Misschien is het 't bloed van onze onge
civiliseerde voorvaderen dat in ons be
gint te bruisen bij het beluisteren van
zo'n scheppingsproces. Het kan ook zijn
dat de opname ons hoofdzakelijk zo sterk
aanspreekt omdat wij ons ervan bewust
zijn, dat de muziek die wij horen éénma
lig is. Zonder Herbert Pepper, de man
die de geluidsbanden maakte, zou zij
nooit meer gehoord zijn, althans niet in
deze vorm.
Voor de musicoloog is „Weihnacht und
Sylvester in Harlem" even boeiend als
voor degeen die niet probeert om natuur
verschijnselen als deze te analyseren; of
als voor hem die ietwat beschaamd vast
stelt dat naast onze liturgie, deze oerli-
turgie afsteekt als een vulkaanuitbar
sting naast een kaarsvlammetje. Hoewel
het toch dezelfde woorden zijn, die in
Harlem tot een extatisch loflied uitgroei
en en bij ons tot teksten verdorren.
Wij hebben die grammofoonplaat. Zij
hebben de werkelijkheid, het recept van
zelf-scheppende muziek. Wie is nu beter
af? De hier, op een wel ongebruikelij
ke manier, besproken grammofoonplaat
is door de Académie Charles Cros onder
scheiden met de grand prix. Ik zou bijna
zeggen: uiteraard! (Telefunken LA 6209)
Tom K.
Nauwkeurig leg ik de
enveloppen op stapeltjes.
Ik heb namelijk vreer
talloze reacties gehad op
mijn artikel over de wiel-
f2 renner Jan Mallefrak.
Het is van belang, deze
met zorg te ordenen om
althans een enigszins
praktische werkwijze mo
gelijk te maken Eerst
krijgen wij de kribbe-
r bijters. Ze verwijten mij,
Se dat ik te veel aandacht
/schenk aan een wielren
ner; waarom behandel ik
niet liever een schilder,
een componist, een ge
leerde of een letterkun
dige? Vragen, die ken-
IL nelijk van een verkeerde
M zienswijze uitgaan. Wij
dienen namelijk voor
eens en voor altijd te
stellen, dat een renner
als Jan Mallefrak wel
r degelijk tot de cultuur-
iL r'ragrrs behoort
Dit wordt duidelijk als
/wij ons bezinnen op de
structuur van de mens.
Ziel en lichaam samen
vormen de dualiteit
waaruit wij bestaan En
wat zien wij nu n 'om
gebeuren? Wanneer wij
aan één van de samen
stellende delen iets ont
nemen. schiet het andere
in bloei.
Talrijke mensen die hun zieleleven
nerniaarlozen zijTi dikke, en glimmende
gehaktballen geworden, die men prak
tisch de restaurants in en uit moet
rollen. Ook het omgekeerde is echter
waar. In het verleden kenden wij vas
tende kluizenaars. Door niet of nau
welijks te eten slaagden zij er in, hun
ziel te doen stralen als een zon. De
glans overstroomt ook degenen die in
hun nabijheid komen. Iets daarvan
zij het niet in zo sterke mate geldt
ook voor Jan Mallefrak. Door zijn
dagelijkse training wordt zijn lichaam
pezig, gehard en mager, maar zijn
geloofsleven is bijzonder sterk. Jan
is lid van verscheidene congregaties,
brengt missietijdschriften rond wat
bovendien praktisch is omdat het ben
zine en portokosten uitspaart) en werd
nog onlangs door de pastoor van zijn
parochie aangezocht voor het kerk
meesterschap. Op zijn omgeving
oefent hij een stichtende invloed uit.
Wat moeten wij dan nog komen aan
dragen met kunstschilders en dichters?
Zeker; ik mag graag een aardig doekje
zien of iets van Clinge Doorenbos le
zen, maar als het gaat tussen Jan en
Clinge, neem ik Jan. Goed. Een vol
gende groep lezers wenst nadere in
lichtingen omtrent Mallefraks rij-stijl.
In het algemeen moet ik hierop ant
woorden. dat Jan zich aan de stijlen
ontworsteld heeft. Natuurlijk; hij heeft
tijdens zijn opleidingsperiode de ver
schillende systemen leren kennen: het
Pijnenburg-schot, de Braspenning
demarrage. de bekende pijl-techniek
van Van Est. maar dit academische
gedoe heeft hij nu achter zich. Hij
heeft zijn eigen stijl veroverd en als
men daarin elementen van vroegere
meesters zoekt, zou men moeten zeg
gen. dat de voornaamste componenten
zijn: het losbranden van Poeske Sche-
rens en De Spaanse Kolder. Over het
eerste systeem, in de dertiger jaren
door Scherens overduidelijk toegepast
in het Antwerpse wielerpaleis. behoef
ik niet uit te weiden. De Spaanse Kol
der is minder bekend. Hij werd ont
wikkeld door Del Mujo tijdens de
Pyreneeëntocht in 1928. Del Mujo, een
klasserenner aan wie Jan Cottaar des
tijds een biografie in zeven delen wijd
de, ontdekte namelijk een nieuwe me
thode welke voornamelijk neerkomt
op: het meetrappen tijdens een afda
ling. De coureur constateerde dat de
eenparig versnelde beweging welke
plaatsuond als hij zich liet vallen,
in tempo aanmerkelijk werd overtrof
fen als hij meetrapte. Snelheden van
800 kilometer per uur waren dan geen
uitzondering meer en Cottaar heeft
zeer terecht opgemerkt, dat de knallen
die men destijds tot in verre omtrek
waarnam en die nooit werden ver
klaard, eenvoudig voortkwamen uit
het doorbreken van de geluidsmuur
door Del Mujo. Jan Mallefrak nu heeft
daarvan iets overgenomen, maar er
weer veel van zichzelf aan toegevoegd;
onder meer de ledematenwisseling. Te
recht kwam hij tot de conclusie dat
de benen tijdens een rit veel en veel
meer vermoeid worden dan de han
den en dat dit een oneconomische taak
verdeling is. Daarom legt Jan herhaal
delijk de kin op het stuur, steekt de
benen achteruit en trapt met de han
den. Benen en armen rusten en wer
ken op deze wijze om de beurt. Het
is als het ei van Columbus, maar je
moet er even opkomen. En iets voor
aan de fiets laten doenonder meer
een kin-kussentje laten aanbrengen,
maar dit zijn te verwaarlozen details.
Hiermee is dan tevens de vraag be
antwoord van een lezer, die vroeg of
Mallefrak tijdens een afdaling mee-
trapt. Zeker, er is één helling. 1«aar
hij dat niet doet, maar deze is dan
ook zo steil dat men praktisch van
een afgrond kan spreken. De meeste
coureurs rijden daar het betreft
een ravijn nabij Lissabon veertig
kilometer om; Jan houdt de grote weg.
Dan hebben wij de lezers die vragen,
of Mallefrak onder pseudoniem werkt.
Het antwoord is: nee. Hij triudt dit
malle fratsen, omdat iedereen hem
toch kent. Ik kan nu tevens ingaan
op enkele vragen betreffende de per
sonalia van de meester. Bepaalde le
zers namelijk blijken te veronderstel
len dat ik Jan Mallefrak heb verzon
nen, dat hij niet echt bestaat, dat ik
hem uit mijn duim heb gezogen. Nu
geeft deze opvatting geen blijk van
veel vertrouwen in mijn inzichten no
pens mijn beroep. Bovendien is liegen
altijd zonde. Om de zaken nog even
zuiver te stellen: Johannes Gerardus
Mallefrak werd op 17 januari 1939 ge
boren te Blunteren. waar hij nog
woonachtig is aan de Schubertlaan 48.
Hij is gehuwd met Wilhelmina (Mien)
Petronella Klunders Uit hun echtver
eniging werd tot nog toe één kind ge
boren. dat Wout heet en waarouer
Wagtmans peet is. Er is nog weinig
van de begaafdheid van deze één iaar
oude baby te zeggen maar ooggetuigen
verklaren dat het kind in de wieg
reeds de been-bewegingen van zijn
vader lijkt te imiteren zodat wij in
dit opzicht de toekomst met het groot
ste vertrouwen kunnen tegemoet, zien.
Immers: ars brevis. vita longa; de
kunst is kort maar het fietsen duurt
lang. YORICK
