BLANKENHEYHI
Superkarwei moet in
1965 voltooid zijn
Maanlandschap
Tienjarenplan
Beroerde zaak
Iets aparts
Samen bouwen
Spionage wat
milder bekeken
Canadezen weer
telefoonkampioen
Satelliet als
telefoonspion
Tijdig naar bed
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 28 DECEMBER 1962
Als het stormt op zee, strijkt de blauwvoet neer in de wijde polders op de
Schelde-oever. Dat is al eeuwen lang zo Maar bij Zandvliet zie je hem niet meer.
Daar zijn de Belgen begonnen aan de bouw van hun grote sluis, die Antwer
pen een nieuwe, ruimere toegangspoort moet geven. Het wordt de grootste van
Europa. Zelfs die van IJmuiden valt er bij in het niet. Een van onze verslag
gevers bracht samen met onze fotograaf een bezoek aan dit gigantische werk.
BELGEN BOUWEN
Bij ZANDVLIET
JROOTSTE SLUIS
VAN EUROPA
Ais een geweldige maankrater ligt in de vroeger zo rustige
polder de bouwput voor Europa's toekomstige supersluis.
rentie op het internationale haven
front de Sinjorenstad al voorbij ge-
gestreefd. En willen de Rotterdam
mers nu hun havens niet toeganke
lijk maken vooi mammoetschepen?
Het nieuws uit de Europoort heeft
de Belgen verontrust. Er moesten
maatregelen genomen worden, wil
Antwerpen in de toekomst nog een
rol spelen onder de Noordzeehavens,
zo redeneerde men ook in Brussel.
En in de havenstad aan de Schelde
begon men koortsachtig te moder
niseren. De kolossale sluis, die nu
in Zandvliet wordt gebouwd, is een
onderdeel van het tienjarenplan dat
in 1955 werd aangevat. Aanvankelijk
vond men het in Brussel wel wat
duur en wat al te pretentieus, maar
latei is men ijlings op die mening
teruggekomen
,,Deze sluis, zegt ir. Ritschie, „zal
schepen kunnen schutten van meer
dan 100.000 ton En opzichter Hiels
tuurt door zijn kijker naar de sche-
pe op de Schelde. Honderdduizend
ton dat zijn grotere schuiten dan
de grillige, rijkelijk met zandban
ken bedeelde rivier verwerken kan.
De Schelde is een getijstroom, een
zee-arm, waarin zich op het ritme
van eb en vloed honderden tonnen
zand verplaatsen. Onophoudelijk ma
len de baggermolens om de vaar
geul open te houden, maar een af
doende oplossing brengen zij niet.
Als de scheepvaart zich gaat ontwik
kelen in de richting die zij nu is in
geslagen, zal de Schelde genormali
seerd moeten worden. Als de su
perschepen, die thans al van de hel
lingen glijden, tenminste ooit koers
moeten zetten naar Antwerpen. Er
is voor een kanalisering van de wil
de Westerschelde al meer dan één
plan gemaakt, maar tot dusver is
er nog geen kijk op dat die dro-
men-op-papier binnenkort werkelijk
heid zullen worden. De Belgen re
kenen er, getuige hun supersluis, wel
op dat het ooit zover zal komen...
Mischien bij een volgende tien
jarenplan?
Het is voor de Antwerpenaren een
beroerde zaak, dal de monding van
de Schelde in Nederland ligt. Als
de langzaam maar zeker dichtslib
bende rivier gekanaliseerd moet wor
den, zal er eindeloos gepraat aan
vooraf moeten gaan tussen Neder
landse en Belgische regeringen Dat
dit overleg, alle Benelux ten spijt,
slechts moeizaam verloopt daar
van leveren de slepende onderhande
lingen over een verbinding tussen
Schelde en Rijn een weinig goeds
voorspellend bewijs.
„Hier gaat het heel wat gemakkelij-
lijker met de Benelux," zegt op
zichter Hiels. En dan doelt ."li, op het
gemak waarmee hij de grens over
wipt. Vee! vertier hebben de 50 man
die permanent op het werk zijn, niet.
Zandvliet is een bescheiden dorp en
Antwerpen is ver. „Wij rijden nogal
eens naar Ossendrecht," lacht Hiels,
„niet dat daar het nachtleven zo
boeiend is, maar je drinkt er een
goeie pint, nietwaar, en... de stami
nees zijn er om elf uur dicht. Dan
Westelijke diplomaten in de Russische
hoofdstad hebben donderdag verklaard
te verwachten dat de Russische regering
gedeeltelijk zal terugkomen op de be
schuldigingen tegen vijf Amerikaanse di
plomaten die zouden zijn betrokken in
een spionage-affaire.
Deze voorspelling kwam na een offi
ciële verklaring van het Russische minis
terie van buitenlandse zaken, waarin het
het ambassadepersoneel beschuldigde van
activiteiten die .onverenigbaar' waren
met hun diplomatieke status. De Ame-i
rikaanse ambassade wees deze beschul
digingen van de hand.
Westelijke diplomaten zien in dit feit
een overwinning van Amerika in zijn
zenuwenoorlog met het Kremlin over de
spionagebeschuldigingen.
weten we tenminste zeker dat we op
tijd op bed liggen," zegt hij.
Er werken nu ongeveer 200 man aan
de sluis. Straks zullen er dat 500 zijn.
Een gedeelte van de arbeiders zal in
de polder moeten worden onderge
bracht. De mannen, die thans al
overblijven, slapen in de twee boer
derijen, die de aannemers en het
departement van Bruggen en Wegen
hebben ingericht als burelen. Als er
meer overblijven, zullen zij worden
gehuisvest in barakken die zijn op-
Advertentie!
getrokken in de buurt van een ge
sloopte suikerfabriek
Hier gaat het heel wat gemakke
lijker met de Benelux. Dat vinden
ook de mannen uit Putte, Hooger-
heide, Roosendaal, Huybergeh en
Ossendrecht, die meebouwen aan de
grote sluis. Betontimmerman Jos
van Loon (26) uit Ossendrecht is
een van hen. Elke morgen om 7 urr
klimt hij op zijn bromfiets en om
half acht staat hij op zijn werk.
Vroeger werkte hij in Dordrecht en
moest een uur vroeger op, al reisde
hij dan per bus Eerlijk gezegd zit
ik liever in Zandvliet," zegt hij. En
niet alleen omdat hij een uur lan
ger in bed kan blijven. ,,Ik werk
liever met de Belgen dan met de
Hollanders," voegt hij, in hart en
nieren een jongen van de grensstreek
eraan toe.
Hij was erbij, toen ir. Ritschie in
de toen nog maagdelijke polder de
plaats aanwees, waar de kuil zou
worden gegraven. Hij heeft de bag
germachines zien komen en de bull
dozers en de draglines. „Ook die
van 185 ton," zegt hij en van pure
bewondering verdwijnt de Fernandel-
lach waarmee hij de wereld inkijkt,
even van zijn gezicht. „Wel een
flink werk hè?" vraagt hij, en als
we knikken: „Jaja" 't is iets
aparts!"
Samen met opzichter Hiels kijken we
naar de steiger onder aan de dijk.
Jos van Loon heeft ons verteld, dat
die door Nederlanders is gebouwd.
Door een firma uit Hansweerl. Een
bedrijf uit Rhoon is deze middag
bezig grondmonsters te nemen op de
plaats waar straks de zwaaikom
moet worden gegraven. Ook dat is
Benelux. Dat Nederlanders bouwen
aan een Belgische sluis een sluis
waardoor overigens in de toekomst
misschien zeeschepen naar een Bra
bantse haven zullen varen, een ha
ven ergens in de buurt van de
Kreekrakdam. Maar dan zal er eerst
een Beneluxkanaal gegraven moeten
worden....
Samen bouwen aan een betere toe
komst -- dat is eigenlijk het verhaal
dat de rumoerige draglines vertel
len in die vroeger zo stille polders
bij Zandvliet. Ir. Ritschie, die de
Venezuelaanse zon geruild heeft
voor de regen en de mist van de la
ge landen aan de zee, bouwt. En
Jos van Loon, die daar onder aan de
dijk in een jol staat en de versplin
terde steigerpalen herstelt.
Het is een gevaarlijk werkje in de
ze dikke mist.
Het kleine bootje slaat gauw orr in
de wilde deining die de scheeps
schroeven veroorzaken. De zeesche
pen minderen geen vaart. „De Hol
landse loodsen verdommen het,"
bromt Hiels en hij grijpt naar zijn
kijker.
die goeie ouwe (met de baard) 9.05
die goeie jonge (met 't baardje)
Blijkens het rapport over 1961 van
The American Telephone and Telegraph
Co. behouden de Canadezen de titel van
„telefoon-kampioenen" met een gemid
delde van 551 gesprekken per hoofd. Ca
nada staat reeds ti enjaar aan de top
De Verenigde Staten volgen met 529 en
IJsland staat derde met 487.
Amerika heeft van de landen die er
500.000 of meer hebben het grootste per
centage telefoons: 41.78, met Zweden als
tweede land met een percentage van
38.5. Canada staat hier derde met 32.66.
Rusland heeft bijvoorbeeld een tele
foondichtheid van 2.33 procent. In de
wereld zijn momenteel ruim 150 miljoen
telefoons aangesloten dit is bijna twee
maal zoveej als in 1952.
Het Amerikaanse tijdschrift News
week Magazine" heeft woensdag be-
kendgemaakt dat Amerika een uiterst
geheime satelliet heeft gelanceerd, die
zo gevoelig is dat zij Russische telefo
nische boodschappen kan registreren Al
le gegevens die zij opvangt worden naar
een Amefikaans luisterstation doorgege
ven. 6
Volgens het tijdschrift zou de satelliet
he „Ferret" wordt genoemd, zijn ge
touwd door Lockheed Aircraft en R C A
Ie satelliet staat gericht op Baikonour!
een van de belangrijkste Russische ra-
ketlanceerbases, aldus het tijdschrift
Ir. Ritschie de baas in het rib
fluwelen pak. Na zwerftocht over de
hele wereld bij Zandvliet aan het
graven.
Betontimmerman Jos van Loon uit Ossendrecht. „Ik werk
liever met de Belgen dan met de Nederlanders".
(Van onze redacteur)
JOe grijze mist, die al de hele middag is opgestegen uit
de rivier, is nu zo dik dat je de overkant niet meer kunt
zien.
Maar de schepen varen door.
De man die naast ons staat op de hoge Schelde-dijk heet
Hiels, opzichter P. Hiels uit Bazel in Oost- Vlaanderen.
Hij staat daar maar. Zijn ogen glijden langs de transport
band die miljoenen kiezelsteentjes uit de buik van het
schip haalt. Langs de transportband glijden ze naar de
rivier. En weer terug naar de betonfabriek achter de
dijk. En weer naar de rivier. „Verdoeme", zegt hij aj en
toe. En dan pakt hij zijn kijker. Hij tuurt door die prach
tige nachtkijker met zijn sterke lenzen naar de schepen
die voorbij varen.
„Verdoeme, ze moeten hier
vaart minderen", vloekt hij. En
hij noteert de namen van de
schepen die op volle kracht voor
uit stomen Onder aan de dijk
horen we de gemeerde grind-
schuiten met harde klappen
tegen de steigers bonken, zodat
de splinters in het rond moeten
vliegen. „Het gaat om de schade,
die moeten ze vergoeden", legt
hij uit. Ze, dat zijn de bazen van
de boten met de vreemde namen,
die de gevaarlijke bocht van Bath
ingaan, op weg naar zee. En de
reders, wier schepen er hier een
schepje opgooien haastig om in
Antwerpen te zijn.
De vinger van opzichter Hiels
42 jaar oud, getrouwd, een zoon
van 16, sinds 1949 slechts thuis met
de weekeinden wijst een man aan
in een bruin ribfluwelen pak. „De
baas", zegt hij De man dus, op
wie wij hier moeten wachten De
man die Europa's grootste sluis
bouwt.
Ir. R. Ritschie heeft het gezicht
van de buitenman. Onder de huid
schemert het warme bloed en rond
de ogen de rimpeltjes, die je nu
eenmaal krijgt als je ze voortdurend
moet dichtknijpen voor wind en zon
licht dat te fel is. En fel is de zon
in Tanger. waar hij de havens
bouwde, en in Laguaira, waar hij
kademuren construeerde voor de
olieschepen. Hij is 54 jaar oud, maak
te zijn studies aan de hogeschool
van Gent en zwierf nadien de hele
wereld over. „En nu ben ik al ver
versleten", lacht hij, wijzend op 't
grijze haar aan zijn slapen. Dat
is grijs geworden in de zon van Ve
nezuela en de wind van Kwaad-
mechelen, waar hij de sluis bouw
de in het Albertkanaal. Nu werkt
hij aan Europa's grootste.
Er is nog niet veel meer van te
ziei dan de kuil. Maar dan een
kuil, zoals er misschien nog nooit
een gegraven is. Het is een kolossaal
gat in de aarde, een put die nog
dieper lijkt door de enorme zand
hopen op de rand. De weger die
naar deze diepte leiden, zijn smal
le kloven in die steile bergen, Maan
den lang zijn daarlangs de camions
naar omlaag gekropen, de kuil in,
die steeds groter is geworden, zo
lang de draglines met hun scherpe
bekken in de aarde hapten. Nu is
het grondwerk bijna gedaan. Er is
al beton gestort.
de brede Scheldestroom. Dat is een
angstig gevoel.
Ir. Ritschie zegt dat de supersluis
in 1965 klaar moet zijn. De speci
ale aannemerscombinatie die voor
het werk gevormd is, Chemins de
Fer et Enterprise-Pieux Franki heen
120C werkdagen gekregen voor het
project. De eerste schop is eind mei
1961 in de grond gegaan. Het grond
werk is nu gedaan. De kuil ligt
klaar voor de eigenlijke bouw van
de sluis.
De schutsluis in de Sschelde wordt
628 meter lang en 57 meter breed.
Dj lengte tussen de deuren bedraagt
500 meter. Tet vergelijking: de groot
ste sluis van IJmuiden is 365 me
ter lang en 47 meter breed.
Er is 3 miljoen kubieke meter be
ton nodig en 700.000 kubieke meter
zwaar gewapend beton. Daarin wordt
16.000 ton ijzer verwerkt. De twee
betonfabrieken, die de Belgen heb
ben neergezet in de polder, spuwen
elke dag 2000 kubieke meter beton
uit. De transportbanden dragen on
ophoudelijk zand en kiezelstenen aan
vanuit de werkhaven onder aan de
dijk. waar schip na schip meert aan
de steigers.
Twee stalen roldeuren krijgt de sluis
Gewicht per stuk: 1500 ton. Elke
deur is 60 meter lang, 23 meter hoog
en tien meter dik. Het werk gaat
de Belgen 950 miljoen franken kos
ten. „Een hoop geld," zegt ir. Rit
schie daar midden in die polder van
50C ha, die hij en zijn mannen he
lemaal ondersteboven hebben ge
haald.
Als je in Antwerpen de naam
„Rotterdam" noemt, kijkt elke sin-
joor je aan. Opzichter Hiels in wiens
hart Antwerpen een bijzondere
plaats inneemt (en in welk rechtge
aard Belgisch hart eigenlijk niet?),
doet dat ook. De Belgen weten dat
men in de Maasstad niet stil zit.
Rotterdam is in de keiharde concur-
De kuil gelegen in het maan
landschap dat de Belgen van de
groene polders hebben gemaakt
is het middelpunt van deze wereld,
want daarin wordt de sluis gebouwd.
Als we onze kleine auto voorzich
tig naar omlaag manoeuvreren, la
ten we de vertrouwde wereld ach
ter de wereld van het groene
gras en de vergezichten, de wereld
zoals er die uitziet aan de rand van Opzichter Hiels komt alleen in de weekeinden thuis.
