Brazilië brandpunt tussen
communisme en democratie
f 125,
DKSER
Tsjombe smeedt plannen voor
unie Katanga-Rhodesië
Kongo - steeds dieper in de put -
sal een knieval moeten maken
BOSKALKOENEN BOUWEN
EIGEN BROEDMACHINE
GESPREK MET KAOENDA
eorgers
Sombere toekomst
OUDE LEVENSWIJZE MOET VERDWIJNEN
vijftig first class american cigarettes
in slof: 200 stuks voor f 8.-
HULST
Scholier na feestje
verongelukt
Gemotiveerde oplossing
1 3 3 3 1 3 3 1
SPECIAAL BUREAU
200 Amerikaanse
raketten zijn op
Rusland gericht
Lancering maanraket
die goeie ouwe (met de baard)
endie goeie jonge
-EIN 12 - BREDA
Premie voor de feestdagen
ZEG, DOE DIE ROMMEL
EEMS IN DE
C!) AS'BAK. y
QVUIl-WlSBAK-
DIE HEEFT B^ONS 1_
:ii« EEN COED OLAS
rD BEDRONKEN
joH C,E 8RO^ E M
NU LOOPT DIE STAKUER.
MrT QMOLENTJES
(TJBALLONKJEM j
PAS OP
SMAAKT BRAND
f HM KAlO BETER. 1
G>EEN COAHJE CaaN
KlPPtAJ
Nkoemboela kon grote druk op Kaoen-
da uitoefenen. Tijdens de onlangs ge
houden verkiezingen in oktober heeft
de partij van Nkoemboela vijf zetels ge
wonnen, en aangezien de federale partij
van Welensky er 14 had, en de Unip van
Kaoenda 13, konden geen van beiden een
regering vormen zonder hulp van Nkoem
boela. Als Kaoenda in Noord-Rhodesië
aan het bewind wil komen, moet hij met
Nkoemboela tot een vergelijk komen.
De besprekingen tussen Kaoenda en
Tsjombe zijn geheim gebleven.
Volgens de medewerkers van Kaoenda
heeft hun leider aan Tsjombe gezegd, dat
hij nooit als een Afrikaans nationalist
aanvaard zal worden als hij Katanga niet
weer onder de centrale Kongolese rege
ring brengt. Van de overige besprekin
gen is niets bekend. Er bestaat niettemin
weinig twijfel, dat de hoeksteen voor
een goede verstandhouding tussen Ka
oenda en zijn vroegere rivaal, Nkoemboe
la is gelegd, want tien dagen later deel
de Nkoemboela mee dat hij bereid was
een coalitie-regering met Kaoenda te
vormen en zijn bondgenootschap met Sir
Roy Welensky te verbreken.
Hij zinspeelde ook op een economische
band tussen het Afrikaanse Noord-Rho-
desië en Katanga. In Elisabethstad zei
Tsjombe dat er tijdens de onderhandeling
over een „entente" tussen Katanga en
Noord-Rhodesië gesproken was.
Er bestaat weinig twijfel dat Welensky
die tijdens de moeilijkheden van Tsombe
met Leopoldstad en de V.N. de Katangese
leider trouw ondersteund heeft, graag een
goede verstandhouding tussen Katanga
en Noord-Rhodesië wil zien, want samen
leveren zij het grootste gedeelte van
's werelds koper.
Zulk een verbinding tussen Katanga en
Noord-Rhodesië, zonder banden met de
centrale Kongolese regering, zou funest
zijn voor Kongo, dat nu zit met een lege
schatkist, een onzekere regering en een
zwaar geteisterde economie, zonder het
vooruitzicht op een spoedige oplossing
In de afgelopen maanden heeft Kongo
schulden gemaakt tot een bedrag van
10.000.000 dollar per maand, precies het
bedrag dat Amerika maandelijks aan
hulp verleent. Kongo heeft voor 1962 een
begroting opgesteld ter waarde van 380
miljoen dollar, bij een optimistisch ge
schat nationaal inkomen van 150 miljoen
dollar. Tegen het einde van december zal
Kongo deze begroting, ondanks de Ame
rikaanse hulp, met 70 miljoen dollar over
schreden hebben. De grootste druk komt
van het leger dat in juni zijn gehele toe
lage van 60 miljoen dollar verbruikt had,
Hoewel Kongolese onderwijzers al ver
scheidene maanden geen salaris hebben
gekregen, hebben de leden van het par-
pailement hun eigen salarissen van 2.000
dollar voor een zitting van vier maanden
verhoogd tot 12.000 dollar per jaar. Er
was zelfs een periode dat de opening
van het parlement voor twee maanden
uitgesteld moest worden omdat er te veel
parlementsleden met vakantie in het bui
tenland waren.
Er is een tekort in het land aan machi
nerieën, reserve-onderdelen, boter, vlees
en lucifers.
Een jaar geleden probeerde premier A-
doela strenge maatregelen te nemen,
door salarissen te verminderen, de minis
teriële portefeuilles te verminderen en
door onbekwaam en overbodig personeel
te ontslaan. Het parlement heeft zijn toe
stemming daarvoor herhaaldelijk uitge
steld.
Er worden steeds meer scholen gesloten,
maar het aantal onderwijzers is van 26.000
tot 42.000 gestegen. De administratie is
vreselijk verward en de corruptie tiert
welig.
Hoewel het aantal soldaten en politie
agenten enorm is gestegen, viert de mis
daad hoogtij. In de hoofdstad Leopold
stad werd de situatie zo erg dat de nood
toestand uitgeroepen werd. Ondanks mi
litaire patrouilles, leggen stammenoorlo-
gen grote gedeelten van het binnenland
lam.
In het begin van de onafhankelijkheid
waren er 112.000 regeringsambtenaren,
nu is dat aantal tot 300.000 gestegen.
Het buitenland heeft veel geld besteed
aan de wederopbouw van deze sparte
lende republiek. Behalve de 120 miljoen
dollar die de V.S. jaarlijks geven, heeft
Kongo sedert zijn onafhankelijkheid 180
De 18-jarige zeevaartscholier J. W.
Knoops uit Amsterdam is in de afgelo
pen nacht op de bosbaan in het Amster
damse Bos verongelukt. De auto, waarin
hij met twee andere scholieren van de
zeevaartschool zat, vloog enkele malen
over de kop nadat de 18-jarige bestuur
der J. B. in de scherpe bocht aan de
Schipholkant van de Bosbaan de macht
over het stuur had verloren en in de berm
terecht was gekomen. De bestuurder
kwam er het beste af. De 17-jarige W.
Emans werd in het Wilhelminagasthuis
opgenomen. De scholieren kwamen terug
van een feestje in Amsterdam. Ze hadden
in de auto van de vader van de bestuur
der een paar vrienden naar Amstelveen
en Aalsmeer weggebracht.
Een groep van zeventig bisschoppen,
die in Rome het concilie hebben bijge
woond, is naar Israël getogen om een
pelgrimage langs de heilige plaatsen te
maken. Even buiten Nazareth hebben
enkele van de deelnemers aan deze tocht
bomen geplant, voor wat eens het „Va-
ticaan-bos" zal worden.
I kwartje
A. In de spreektaal gebruikt men eerder
„ik zit vol sherry". Vol goede voor
nemens is hier beter (1).
B. Hele sokken kunnen zijn, nieuwe sok
ken, of gestopte sokken. Wanneer b.v.
de nieuwe sokken drogen, is heel beter.
Wanneer de vrouw aan het stoppen is,
is gestopte beter. Er is geen voor
keur mogelijk (3).
C. Het is zowel mogelijk dat de vrouw
duidt op de mist, als op het TV-pro-
gramma. Beide uitdrukkingen kunnen
hier gebruikt worden (3).
D. Weliswaar staat een „twijfelaar" (het
bed) in de kamer, doch het onder
werp van gesprek is onbekend. Er is
geen voorkeur mogelijk (3).
E. Gezond betekent: ongedeerd, niet ge
kweld door ziekte etc. De man is ken
nelijk dus niet gezond en de vrouw kan
alleen in twijfel verkeren of hij een
ongeluk heeft gehad of b.v. ernstige
ontstekingen heeft. Gewond is hier
beter (1).
F. De man is kennelijk bedeesd en ver
ontschuldigt zich. In de zakelijke sfeer
getrokken kan hij zich verontschuldi
gen tegenover een superieure (let op
de koffer). Is de dame zijn vrouw, dan
geldt het „kaartje leggen" (kaartspel)
als excuus voor het late thuiskomen.
Zowel afgegeven als gelegd is dus
mogelijk (3).
G. Het beroep van de man is volkomen
onbekend, eveneens het onderwerp van
gesprek. Zowel dokter als dochter is
mogelijk (3).
H. Daar hier duidelijk een klok hangt
behoeft ze niet te vragen of zij te laat
is. Zij kan wel vaststellen, dat „Ben"
te laat is. Is heeft hier dus de voor
keur (1).
I. „Ik verdien net mijn kosten" is een
minder fraaie uitdrukking. Men zegt:
„Mijn kosten zijn niet gedekt" of „De
kosten komen er net uit". Kost is hier
beter (1).
J. Daar men zou zeggen: „Daar zit een
ever" en bovendien duidelijk te zien
is, dat hier een persoon zit en geen
wild zwijn, heeft de naam Evert hier
de voorkeur (2).
K. „Een graantje pikken" kan ook bete
kenen: een borreltje drinken. Beide
woorden zijn mogelijk (3).
L. De uitdrukking „in huis blijven" kan
zowel betrekking hebben op de privé
woning als op b.v. een kantoorgebouw.
Daar het woord „thuis" slechts in één
van beide gevallen van toepassing kan
zijn, heeft in huis de voorkeur (2).
wartje per kolom
kolommen f I.-
BELANGRIJK! Deze puzzel „Wat
zegt U?" verschijnt elke vrijdag.
De inzendingen moeten uiterlijk
de volgende dinsdag om 18 uur in
het bezit zijn van „Wat zegt U?",
postbus 2500, Amsterdam.
Alleen door de P.T.T. gestempelde
briefkaarten zijn geldig. De prijs
winnaars krijgen direct bericht.
De uitslag en toelichting worden
in de volgende publikaties bekend
gemaakt.
In een deftig restaurant zit een za
kenman in tropenkledy te eten. Als hij
zijn maal beëindigt, pakt hy een over
gebleven stuk brood en gooit het het
(Advertentie)
Goed idee
lnhoud:2 pakjes
raam uit. Een snelle hand grist het op
en laat het, zonder een woord van dank,
in een hongerige mond verdwijnen. Een
dergelijk tafereeltje is niets ongewoons
in de stad Recife, in noordoost Brazi
lië. Ondanks stijgende industriële wel
vaart is de oude armoede nog zo ver
spreid gebleven, dat dit gebied be
schouwd kan worden als een var de
slagvelden tussen communisme en de-
mokratie in Latijns Amerika.
Het sleutelwoord voor het feodale
verleden, onrustig heden en hoopvolle
toekomst is: suiker.
Toen de suikerprijs nog hoog was,
was Refice met omgeving welvarend.
Rijke families, wier namen op Neder
landse, Italiaanse en Portugese af
komst duiden, woonden als koningen
in grote plantagehuizen en koele stads
woningen. Negers, Indianen en arme
blanken leefden onder feodale maar sta
biele omstadigheden.
Na de tweede wereldoorlog vond de
wereld dat er te veel suiker geprodu
ceerd werd. Sindsdien werd het steeds
duidelijker dat de oude Noord-Brazili
aanse levenswijze gedoemd was te ver
dwijnen. Verschillende elkaar opvolgende
regeringen probeerden de economie te
stabiliseren. Zij stelden minumum-prij-
zen vast, zij knoiden met de wissel
koersen om de suikerexporteurs een
goede afzet te bezorgen. Zij kregen ge
daan dat Amerika een vast kwantum
suiker afnam voor een vastgestelde prijs.
Zij moedigden de suiker-consumptie in
Brazilië zelf aan, maar geen van deze
maatregelen was helemaal voldoende.
Het leven van de arbeider op de suiker
plantages werd steeds moeilijker.
Nu heeft men uiteindelijk, van Was
hington tot Recife, begrepen dat de ou
de levenswijze moet verdwijnen. Een
revolutie zal plaatsvinden. Deze revolu
tie kan een vredige industriële revolu
tie of een Fidel-Castro-opstand zijn.
Er is een speciaal bureau opgericht,
het „toezichtbureau voor de ontwikke
ling van het noordoosten", onder leiding
van de minister, Celso Furtado, die
de volle steun van zijn vriend presi
dent Kennedy heeft.
Met behulp van Amerikaanse dollars,
zal een kunstrubberfabriek opgericht
worden. Van suiker wordt alkohol ge
maakt, van alkohol, rubber. Hoewel rub
ber in Brazilië in het wild groeit, is
het vergaren niet economisch. Sommige
fabrieken maken rum, andere vodka en
dergelijke dranken. Deze fabrieken zou
den in Cuba gebouwd zijn als Fidel Cas
tro er niet geweest was*. De stokerijen,
die eens Cubaanse suiker gebruikten, be
ginnen nu met Braziliaanse.
De investeringen van de distellateurs
bewijzen dat zij vertrouwen hebben in
noordoost-Brazilië. De meeste Brazili
anen hebben dat vertrouwen ook. Zij
geloven dat met de hulp van Amerika
Brazilië belastingen kan innen, scholen,
wegen en fabrieken bouwen, en daar
bij demokratisch blijven..
Op de luchtbasis Plattsburgh, New
York, zijn twaalf Atlas-raketten geïnstal
leerd, waarmee het aantal lange-afstands-
raketten, die van de Verenigde Staten uit
de Sovjet-Unie kunnen bereiken, thans
tweehonderd bedraagt. Dit deelde de
Amerikaanse minister voor de luchtvaart,
Eugene Zuchert, ter gelegenheid daar
van mede. De raketten, van het type
Atlas-F zijn in ondergrondse lanceer-
plaatsen gevestigd en, aldus de minister,
daardoor praktisch onkwetsbaar.
Generaal Marcus Cooper, stafchef van
de luchtmacht, zei vervolgens, dat de
bouw van nieuwe lanceerbases voor in
tercontinentale raketten in de Verenigde
Staten was versneld. Als ons programma
is voltoond zullen meer dan duizend
lange-afstandsraketten operationeel zijn.
De tweehonderd raketten, die een actie
radius van meer dan tienduizend kilo
meter hebben en voorzien zijn van atoom
koppen. bestaan uit 126 stuks van het
type Atlas. 54 Titans en twintig van het
type Minuteman. In de komende twaalf
maanden zullen nog vierenviiftig Titan
raketten en achthonderd stuks van het
type Minuteman worden geïnstalleerd.
De lancering van de Ranger-6, een
ruimteschip met televisie voor opnamen
van de maan, zal niet in januari 1963
plaatsvinden, zoals aanvankelijk was
vastgesteld. Men wil meer proeven ne
men om het succes van de tocht te ver
groten en daardoor zal het ruimteschip
enkele maanden later van start gaan dan
de bedoeling was.
(Advertentie)
BLANKENHEYM
In de fazanterie van
Artis in Amsterdam heeft
een paartje zeer merk
waardige vogels onder
dak gekregen. Het is een
stelletje boskalkoenen,
ook wel Latham's loop
hoenders genoemd. Het
uiterlijk van deze uit
Australië afkomstige vo
gels is niet opvallend. Ze
hebben een egaal bruin
verenkleed met een roze
kop en ze zijn iets groter
dan een kip. Het gedrag
van deze dieren is echter
hoogst interessant. De
loophoenders broeden hun
eieren namelijk niet zelf
uit, maar laten dit doen
door een zelfgebouwde
broedmachine.
Het mannetje begint
op een open plek grote
hoeveelheden afgevallen
bladeren en takjes, als
mede grond, met zijn ste
vige, grote poten „aan
te harken". Weken is hij
daarmee bezig, tot hij
een berg heeft vervaar
digd, die ongeveer één
meter hoog is en een
middellijn heeft van drie
of vier meter, de zoge
naamde broedheuvel.
Het schijnt, dat men er
zelfs wel eens een heeft
aangetroffen met een
hoogte van vijf en een
doorsnede van zestien
meter. Beweerd wordt,
dat er ook soorten zijn,
die een broedheuvel in de
omgeving van warmwa
terbronnen maken.
Het wijfje legt de
eieren vrij diep in de
heuvel, waarin door broei
een hoge temperatuur is
ontstaan. Het mannetje
houdt de temperatuur in
de berg constant op ge
middeld 35 graden Cel
sius. Wordt deze te hoog,
dan verwijdert hij een
gedeelte van het blad.
In het tegenovergestelde
geval is het mannetje er
als de kippen bij om de
hoeveelheid te vergroten.
Ook schijnt hij voor het
luchten van de eieren te
zorgen.
Na, naar men aanneemt
ruim twee maanden ko
men de jongen uit het ei.
Pa boskalkoen graaft een
tunneltje voor ze naar de
buitenwereld. Hij vindt
dan kennelijk, dat hij ge
noeg voor z'n nageslacht
heeft gedaan en laat de
overigens vliegensvlugge
kuikens geheel aan hun
lot over. Zij zijn echter
best in staat om hun
eigen kostje op te schar
relen.
Pracht bromf. alle merken,
uitsluitend bromf. van '60 en
'62, onder volle gar. en inr..
Lunetstr. 38. B-reda. 25417-X
D.K.W. Hummel '61, Batavus
en H.M.W. '60 te koop.
Alle drie sport. Win ter prijzen.
Oosterstr. 15, Breda.
Mooie bruine pinchertjes t. k.
Te bevr. bij: P. Koen. Kaai-
str. 21, Oudenbosch. Tel. 531.
Weduwnaar r.k. 50 jaar met
vaste betrekking zoekt kennis
making met r.k. weduwe of
l jonge dochter tussen 40-50 jaar.
Kerstprijskamp op topbiljart
l zat. 22 dec. bij G. Lijbaart,
café ..Graauwse Poort", Hulst
om kalkoen, beker, konijnen,
kippen. Inl. 1,50. Beg. 6.30
uur. Het Bestuur Biljartclub
„Lustige Toepers".
Grote schieting zon. 23 dec.
bij J. Nijs, Hulst. Vooruit 25,-
en 20 poularden. Inl. 3.10. Ter.
2.50. Beg 3 uur. Soc. Herle
ving.18746
Schieting zat. 22 dec. bij J.
Nijs. Hulst. Geld om geld.
B-eg. 3 uur. 18745
Opname gezocht voor een meis
je van 13 jaar (le klas Mu
lo) in r.k. gezin, met kinderen.
Br. onder no. 7504 aan Jans-
sens Co., N.V., Singel 265,
A'dam-C.
I)e ideale contactlijm voor
praktisch alle materialen, is
Snelfix. Insmeren, laten dro-
gen, aankloppen en de vlak
ken hechten direct. Doe 't zelf
met Ceta-Bever Snelfix. Ver-
krijgbaar in tubes en bussen.
Snel lijmen, „muurvast" lij
men kunt u nu in een wip
met Snelfix. de ideale contact-
lijm. Niet klemmen, alleen
flink aandrukken. Doe 't zelf
met Ceta-Bever Snelfix. In tu-
bes en bussen verkrijgbaar.
Kunststofplaten lijmen of me
taal, hout, spaanplaat op en
over elkaar? Neem dan Snel
fix. de snelle lijm die zonder
klemmen direct hecht. De lijm
voor alle Doe 't Zeivers. Ce
ta-Bever Snelfix. in tubes en
I bussen verkrijgbaar.
I
?EDEN klanten
'an 26 uur.
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 21 DECEMBER 1962
(Eigen buitenlandse dienst)
Ditmaal geen winnaar. De pot van 2.402,20
blijft staan voor de volgende keer.
De komende feestdagen bieden u ruimschoots
de gelegenheid om mee te doen aan deze puzzel.
Maar.feestdagen zijn duur en mocht er de
volgende keer geen foutloze oplossing bij zijn,
dan is er toch weer een premie per krant van
500.- voor de best geleverde prestatie.
Veel succes dus.
De sociale pot wordt aangevuld met 231,38 en
bedraagt thans 265.024,66.
In verband met de feestdagen wordt de sluit-
datum van de puzzel van deze week verschoven
naar vrijdag 28 december. Die dag zal er geen
puzzel verschijnen. We slaan dus één week over.
De uitslag van de opgave die vandaag aan de
orde wordt gesteld, zal men dus aantreffen in ons
blad van 4 januari.
De kans bestaat (lat president Moise Tsjombe
liard op weg is 0111 „fatsoenlijk" te worden
in de ogen van de Afrikaanse nationalisten.
Afgelopen maand lieeft deze „stroman van
de blanken" twee dagen lang geheime bespre
kingen gehad met Kenneth Kaoenda, leider
van de Afrikaanse meerderheidspartij in
Noord-Rhodesië en president van (1e Pan-
Afrikaanse vrijheidsbeweging in Oost-, Zuid
en Centraal-Afrika (Pafmescal).
De twee leiders hielden deze besprekingen
in Noord-Rhodesië in het „Queen's house"'
liet witte huis dat twee jaar geleden speciaal
Kaoenda weigerde eerst aan de besprekingen deel te nemen als de
premier van de centrale Kongolese regering, Adoela, niet aanwezig
zou zijn. Tsjombe had echter de Afrikaanse politieke concurrent van
Kaoenda, Harry Nkoemboela, leider van het Noordrhodesische Afri
kaans nationale congres, gevraagd om de besprekingen te regelen. En
deze Rhodesische leider wiens verkiezingscampagne door Tsjombe
gefinancierd werd, zorgde er voor dat de ontmoeting Tsjombe-Kaoenda
tot stand kwam, zonder de aanwezigheid van Adoela.
voor het bezoek van (le Engelse koningin-
moeder in Kitwe gebouwd werd aan de oever
van de rivier Kafoee. Dit liuis wordt onder
houden door de federale regering van sir
Roy Welensky, die de politieke tegenstander
van Kaoenda is.
Welensky heeft regelmatig contact met presi
dent Tsjombe onderhouden en was daarom
nogal verbouwereerd toen Tsjombe met zijn
politieke tegenstander besprekingen ging
voeren en gaf met tegenzin toestemming liet
„Queen house" beschikbaar le Stellen.
miljoen dollar van België gekregeft. En
geland en andere landen hebben ook mee
geholpen.
Niemand schijnt te weten waar dit gaat
eindigen. De terugkeer van Katanga met
zijn financiële mogelijkheden zou hel
pen, maar zou geen einde van de moeilijk
heden brengen.
TSJOMBE
hij heeft het geld
Er zijn enige pogingen aangewend om het
Kongolese „pay-as-you-go" binnen de
grenzen van Kongo te houden, door meer
biljetten te drukken, onlangs tot een
waarde van een miljoen franc per maand.
Dit heeft echter alleen maar de prijzen
sterk doen stijgen, en heeft de inflatie
verergerd. De regeringsschulden blijven
onbetaald.
In een onlangs uitgegeven rapport, heeft
de „economische adviescommissie", een
groep economen, vakbondleiders en werk
gevers verklaard dat blanke experts te
hulp geroepen moeten worden om de ad
ministratie weer op poten te zetten. De
ze buitenlandse administrateurs zouden
niet slechts advies moeten geven, maar
volledig in het overheidsapparaat opge
nomen moeten worden.
Het terugnemen van de blanke admini
strateurs, tezamen met het „soberheids-
program' dat premier Adoela wil invoe
ren, zou uiteindelijk Kongo uit de moei
lijkheden kunnen halen.
KOM ZF6
TOCH WEL
