ENGELAND WIL SPOEDIGE BESLISSING Tegenstand in Broenei groter dan verwacht Optimisme in Bonn Begrotingsrecords Sovjet-Unie van De koning en zijn „schaduw'' Vraag oordeel van neutrale arbiters Koning Gustaaf van Zweden reikte de Nobelprijzen uit Aantal opstandelingen niet 500 maar vijfduizend Koninklijke familie dankt voor blijken van medeleven Voorstel Nehroe inzake conflict Landbouw subsidies ter sprake Actie van V.N. in Katanga HOOFDPRIJS DAGBLAD VOOR ZEELAND GEEN SOCIALE OPSTAND J dinaal Rilter: Paus is zieker dan men denkt Nederlander ernstig gewond KABINETSFORMATIE Josef Augstein vrijgelaten Toenemende wind Engeland en E.E.G. Conferentie van Colombo CANADIAN COATS Peek&Cloppenburg 103e JAARGANG No. 24154 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 - Tel. 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111 Voor God, Koningin en Vaderland DINSDAG 11 DECEMBER 1962 Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal, excl. 0,20 incasso; f 9,25 per post excl. f 0,35 incasso f 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0,42 per mm (Ing. Med. f 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOST BURG. Nieuw stra In deskundige Londense kringen I heeft men gewezen op het specifiek J nationalistische karakter van de op- j stand. Die blijkt namelijk zowel ge- j j richt te zijn tegen de plannen voor de j vorming van een nieuwe Maleise fe- deratie als tegen de invloed van de Chinezen op Borneo, die 2ijn georga- niseerd in een partij, die min of meer J geleid wordt door Peking. Volgens J J deze kringen heeft de opstand ook j geen „sociaal karakter", omdat het j J sultanaat Broenei, waar zich rijke oliebronnen bevinden, een levens- standaard heeft, die veel hoger ligt dan die in de rest van Noord-Borneo. Waarschijnlijk vormt echter het ge- J bruik van de „belastingen", die door J S de sultan worden geheven, een be- J S langrijk doelwit van de partij, die wordt geleid door Azhari. j j Over de rol van Indonesië in het conflict wilde men zich in Londen niet uitlaten. Indonesië heeft tot dus- ver nooit aanspraken doen gelden op 1 Noord-Borneo. Het is echter wèl ge- kant tegen de vorming van de nieu- J we federatie Malesië. In nationalis- tische kringen in Djakarta heeft men echter wel vaak de inlijving bij In- donesië van Noord-Borneo overwo- gen. Azhari heeft tien jaar in Indonesië i l doorgebracht. Hij heeft daar deelge- nomen aan de strijd voor de onafhan- Z kelijkheid. Kardinaal Joseph Ritter, aartsbisschop van Saint Louis (Missouri), heeft by zijn terugkeer uit Rome verklaard, dat de paus wellicht zieker is dan men denkt. Volgens de Amerikaans prelaat, die het Concilie heeft bijgewoond, scheen de stem van de paus op de slotvergadering van de eerste zitting van het Concilie zwak ker te worden. Maar de paus „verza melde zijn krachten om zyn rede voort te zetten". In Broenei wordt nog steeds heftig weerstand geboden aan de Engelse troepen, die thans proberen de opstan delingen terug te dringen. De optimistische geluiden van gisteren zijn echter verstomd. De opstandelingen hebben bijvoorbeeld nog Ilmbang, Seria en olievelden er om heen in hun bezit, evenals het nabijgelegen vliegveld Koeala Baleit. Ook Sipoeti bezetten de rebellen nog. De politie-kazerne van Tanaga houdt nog stand tegen een beleg. In Miri en Loetong is alles rustig-, hoewel de opstan delingen ten zuidoosten van deze plaatsen staan, Ook de stad Broenei en het vliegveld aldaar zijn nog in handen van de regering. Engeland werpt in de strijd wat het via een geïmproviseerde luchtbrug vanuit Singapore naar Broenei kan overbrengen. In Sera- wak bijvoorbeeld wemelt het van militairen en politiemannen; men verwacht hier namelijk een aanval van de opstandelingen. In Singapore wordt thans de uitzen ding voorbereid van de 42e commando groep van het Engelse korps mariniers. Een torpedoboot jager brengt een een heid van de Highlanders met hun mate rieel naar Broenei. Twee mijnenvegers staan eveneens op het punt van ver trek, evenals nog acht oorlogsschepen. De uitbarsting is te meer merkwaar dig. omdat het Broeneigebied over ne gen maanden onafhankelijk zal worden als onderdeel van de Maleise federatie. Een zware taak rust nu op de schouders van de premier van Malakka, Rahman, die deze federatie heeft voorgesteld. Hij zal met krachtige argumenten moeten komen om alle tegenstanders van dit plan de wind uit de zeilen te nemen. Het aantal opstandelingen wordt thans geschat op zeker 5000. Dit is tien maal zoveel als de eerste schatting. Zij beschikken over jachtgeweren, die in Broenei vrij te koop zijn, maar ook over karabijnen, waarvan de herkomst nog duister is. De telefoonverbindingen zijn op vele plaatsen verbroken en in de gebieden welke de opstandelingen beheersen,, worden alle burgers door de rebellen als gijzelaars vastgehouden. Onder hen zou den zich tien Nederlanders bevinden. De tegenstand, die de Ghurka's on dervinden, is groot en een deel van hen is al gewond, evenals ongeveer 200 En gelsen en Maleiers. Zij zijn per vliegtuig naar Laboean overgebracht. De vlieg tuigen, die soldaten vervoeren, nemen op de terugweg vluchtelingen mee omdat er vrijwel geen andere vervoersmoge- lijkheid is. AZAHARI'S PARTIJ VERBODEN Azahari, de leider van de opstand wiens partij ondertussen verboden is, is thans op weg naar de Verenigde Sta ten om er de zaak van de opstand te bepleiten bij de Verenigde Naties. Hij heeft gelijkluidende telegrammen ge stuurd naar Kennedy, Nehroe, Nasser, Soekarno, Ikeda (premier van Japan) en Ben Bella, waarin liij hun goede diensten vraagt voor een vreedzame re geling van het „geschil" van de revo lutionaire leiders met de Britse rege ring. In dit telegram erkennen de opstan- delingen de sultan van Broenei als „con stitutioneel en parlementair staatshoofd". Tevens gaf Azahari erin te kennen, dat de Engelse regering haar militaire macht misbruikt om de onafhankelijk heid te onderdrukken. Later op de dag wees hij erop, dat de revolutie ten doel heeft te voorkomen dat Noord-Borneo onder communistisch! controle komt. De nieuwe regering zoi een ncutralistische anti-communistischt koers volgen. „Wij zullen de wapens pas neerleggen als de laatste Britse kolo niaal is verdreven en een onafhankelijk! staat Borneo is gesticht. Zijn doel is df nieuwe staat Kalimantan Oetart. (Noord-Borneo) te stichten, die zal be staan uit Noord-Borneo en de Britst gebieden Serawak en Broenei. Om hier op het fiat van de V.N. te krijgen, is hij onderweg naar New York. De Phi- lippijnen maken zelf aanspraak op Noord-Borneo. Azahari beweert door de sultan van Broenei tot eerste minister te zijn benoemd, maar deze ontkent dil ten stelligste. De Verenigde Volkspartij van Sera- wak, die zich evenals de rebellen van Broenei verzet tegen opneming in de federatie van Malakka, heeft zich van de opstand gedistantieerd. De regering van Malakka zou erin. hebben toegestemd troepen te zenden. Voor de Shell zou de opstand, zelfs indien hij lang gaat duren, geen nadelig! gevolgen hebben voor het raffinaderij bedrijf, is van deze zijde verklaard. De bij de Shell werkzame Nederland se geoloog J. R. Brondijk is ernstig ge wond. De Shell heeft in Broenei 200 bui tenlanders in dienst en 1600 man lokaal personeel. Om stamleden in Serawak tot hulp te gen de opstandelingen op te roepen, varen kano's van de regering op en neer. Zij zijn voorzien van bamboestokken, waar op rode veren zijn gestoken. Het is de enige manier om met de bevolking in het binnenland in contact te treden. Hot drinken van leidingwater is door de autoriteiten verboden, omdat het vergif tigd zou kunnen zijn. De Indonesische regering zal, al dus heeft generaal Nasoetion ver klaard tijdens een toespraak, ten gevolge van de opstand in Broenei meer aandacht gaan besteden aan de gebieden rond Brits Noord-Bor neo. De Indonesische minister van defensie weigerde ieder verder commentaar. In kringen van de Westduitse li beralen en christen-democraten heeft men goede hoop, dat de on derhandelingen over de vorming van een coalitieregering morgen of donderdag afgesloten kunnen wor den en het nieuwe kabinet nog be ëdigd kan worden voor het parle ment aanstaande vrijdag op kerst reces gaat. Bondskanselier Adenauer heeft giste ren opnieuw geconfereerd met de liberale leider Erich Mende. Er werd vooral gesproken over de vraag, wie de tot aftreden gedwongen minister van defensie, Franz Josef Straus, zal moe ten vervangen. Als belangrijkste kandi daten voor deze post worden de huidige minister van binnenlandse zaken Her mann Hoecherl en de premier van Sleeswijk-Holstein, Kaiuwe von Hassel, genoemd. De advocaat dr. Josef Augstein, een broer van uitgever Rudolf Augstein van het Hamburgse weekblad „Der Spiegel", is gisteren vrijgelaten. Hij werd op 4 decernber gearresteerd, omdat hij ervan werd verdacht de gearresteerde overste Alfred Martin in contact met het weekblad te hebben gebracht. Een klein gedeelte van de olie installaties in Seria in het sultenaat Broenei, Brits-Borneo, waar thans on geregeldheden zijn uitgebroken UIT DE LONDENSE woning van me vrouw Mary Edoesei, de echtgenote van de Ghanese minister van landbouw, zijn reischeques en juwelen ter waarde van bijna 2000 pond (ruim 20.000 gulden) gestolen. De 38-jarige mevrouw Edoe sei veroorzaakte in het begin van dit jaar een politieke storm in haar land door voor 30.000 gulden een „gouden bed" te kopen. Op raad van haar echt genoot maakte zij die koop later onge daan. De Sovjet-Unie heeft gisteren de begroting voor 1963 bekendge maakt. Het uit te geven bedrag betekent een record. Het is 86,2 miljard roebel groot. Naast hoge re uitgaven voor de strijdkrachten en voor wetenschappelijk onder- mek blijkt uit de begroting te kens, dat er in het komende jaar TER UITVOERING van een op het laat ste ARKA-congres te Nijmegen genomen besluit heeft het hoofdbestuur van de ARKA een „Werkverbond Gerepatrieer de Ambtenaren Nieuw-Guinea" opge richt, teneinde de belangen van de uit Nieuw-Guinea gerepatrieerde ambtena ren-leden zo goed mogelijk te beharti gen. DE NIEUWE ambassadeur van commu nistisch China in Rusland, Pan Tsjoe-Li. is gisteren in Moskou aangekomen. Hij neemt de plaats in van Lioe Hsiao, die enige maanden geleden naar zijn land terugkeerde. Pan was vroeger ambassa deur in India. MR. P. A. BLAISSE, lid van de Tweede Kamer en vice-voorzitter van het Euro pese parlement, heeft gisteren in Den Baag gezegd, dat het een ramp voor de E.E.G. zou zijn, als Groot-Brittannië niel tot de E.E.G. toetreedt. De onderhande lingen hierover zijn, zo zei de heei Blaisse vernomen te hebben, niet hope loos maar wel is de toestand zeer ern stig. Volgens hem mag men geen illu sies hebben dat deze zaak voor eind 1963 zijn beslag zal krijgen. VOLGENS HET orgaan van de Italiaan se communistische partij, „l'Unita", heeft de Chinese communistische partij voor gesteld dat een internationale conferen tie van communistische partijen wordt georganiseerd, ter bespreking van on derlinge verschillen van opvatting en interpretatie. IN DE kolenmijn te Carmichaels te Pennsylvania, waar zich onlangs een ontploffing heeft voorgedaan, zijn weer twee lichamen gevonden. Een dertigtal kompels wordt nog vermist. VIER MENSEN werden gewond bij een gasontploffing te München. INDONESIË telt bijna 100 miljoen in woners. Over dertien jaar zullen er, volgens een schatting, 137 miljoen zijn. Volgens dezelfde verwachtingen zullen in het jaar 2000 in Azië 4 miljard men sen leven. Het particulier secretariaat van H.M. de Koningin heeft, namens de koninklijke familie, de volgende dankbetuiging uitgegeven: „Als koningin Wilhelmina's dochter, schoonzoon en klein kinderen willen wij van ganser harte dank betuigen aan allen, die bij haar heengaan met ons medeleefden. Er was een over stelpend grote hoeveelheid bewijzen daarvan zoals brieven, telegrammen, bloemstukken. Niet alleen het aantal, maar ook de warme sympathie, de bijzondere gedachten, en de persoonlijke herinneringen daarbij geuit, waren voor ons kostbaar en tot grote steun". De dankbetuiging was ondertekend door alle leden van de koninklyke familie. meer sigaretten, wasmachines en koelkasten aangemaakt zullen worden. Volgens de minister van financiën, Vasily Garboezov, die de begroting pre-1 senteerde in de Opperste Sovjet, zal de j Sovjet-Unie in het komende jaar 13,9 miljard aan defensie uitgeven, wat een half miljard meer is dan het bedrag over 1962. Deze militaire uitgaven bedragen der halve 16,1 procent van het totale budget, dat is vrijwel hetzelfde percentage als verleden jaar. Volgens de minister zouden de inkom sten in het komende jaar 87,7 miljard roebel bedragen. Dit jaar is er volgens de begroting 13,4 miljard roebel aan de fensie besteed. De begroting voor 1963 voorziet in stijging in de produktie van consumptie goederen met 6,3 procent. Er zullen 13 procent meer sigaretten geproduceerd •vorden. In 1963 zullen er 2.220.000 wasmachi- ïes geproduceerd worden en 914.000 --oeikasten. Voor wetenschappelijk onderzoek zal 7 miljard roebel uitgegeven worden te>- ,en 4,3 miljard in 1962. De afgevaardigden van de Opperste >ovjet hebben gisteren over de begro- ing gedebatteerd. Zij zullen daar mor- ;en mee doorgaan. Kroestjev woonde iechts het eerste half uur van de zit- ng bij. De vice-voorzitter van do raad van ainisters, Veniamin Dymsjits, die te ens voorzitter van de nationale econo- lische raad is, gaf een toelichting op et economische plan voor 1963. Over de resultaten van de afgelopen tren zei hij, dat de groei van de in- ustriële opbrengst over de periode )591962 het in het zeven jarenplan ge ramde percentage van 39 met 6 had /verschreden. In de loop van vier jaren waren 3700 belangrijke industriële on dernemingen gesticht. Premier Nehroe heeft gisteren in ces gewenst heeft met de door haar te Colombo uitgeschreven conferentie van deelnemen: Z Weersverwachting van het K.N.M.I. J tot vanavond, opgemaakt gisteren- Z avond 23.15 uur: Overwegend zwaar bewolkt met tij delijk regen. Tot krachtig en langs de kust tot stormachtig toenemende zuidwestelijke wind. Dezelfde mid- dagtemperaturen als gisteren of iets Z hogere. Z Verwachting van Ukkel: Overwegend Z Z zwaar bewolkt met opklaringen. I S Plaatselijk nog enkele neerslagvla- J J gen. Hogere maximumtemperaturen. Vandaag: zon onder 16.29 uur. Maan op 16.58 uur. Morgen: zon op 8.38 uur. Maan on- der 9.24 uur. Koning Gustaaf Adolf van Zweden wordt bijna elke dag gezien tijdens de wandeling in Stockholm. Een foto graaf trof de koning, toen deze met zijn adjudant, luitenant Nils Frederik Schale, op stap luas. De bewegingen van de twee voetgangers waren vol komen gelijk....: de koning en zijn „schaduw". De Europese ministerraad is maandag op het standpunt blijven staan, dat En geland alvorens als lid van de Euro- markt te kunnen worden opgenomen zich zal moeten aanpassen aan het Europese subsidiesysteem van de land bouwsector. Voor enkele produkten zal deze regel echter voorlopig niet gelden. De bijeenkomst van de ministers van de zes staat onder voorzitterschap van onze minister van buitenlandse za ken. mr. J. Luns. Het voorstel over de landbouwpolitiek zal aan de Engelse onderminister Ed ward Heath worden voorgelegd door de Nederlandse staatssecretaris Van Hou ten. De hoop schijnt gewettigd dat Heath het voorstel zal aannemen. Koning Gustaaf Adolf van Zweden heeft gisteren aan vier Britten en twee Amerikanen de Nobelprijzen voor medi cijnen, chemie en literatuur uitgereikt. De Nobelprijs voor medicijnen wordt gelijkelijk verdeeld tussen dr. Francis Crick en dr. Maurice Wilkins, beiden 46 jaar en Brit en de 34-jarige Amerikaan dr. James Watson. De prijs voor chemie wordt verdeeld tussen de 45-jarige En gelse geleerde dr. John Kendrew en zijn landgenoot dr. Max Perutz, die 48 jaar is. John Steinbeck, 60 jaar oud. was de Amerikaanse winnaar van de Nobel prijs voor literatuur. De winnaar van de prijs voor natuur kunde, de Russische professor David Landau (54 jaar) heeft de geldprijs in een ziekenhuis te Moskou in ontvangst genomen, waar hij verpleegd wordt van wege zeer ernstige verwondingen, opge lopen bij een auto-ongeluk. Rolf Sohl- man, de Zweedse ambassadeur, heeft hem de prijs overhandigd. De prijswinnaars zaten tijdens de plechtige uitreiking op rode, pluche stoelen in het midden van het toneel van de schouwburgzaal. Hun familiele den zaten op ereplaatsen in de zaal. Na de plechtigheid gingen de Zweedse ko ninklijke familie, de prijswinnaars en ruim 700 gasten naar het stadhuis, waar het traditionele banket werd gegeven, dat plaatsvond in de „gouden hal". Op dit banket wordt van ieder der prijs winnaars verwacht dat hij de genodig den gedurende een kwartier toespreekt. Het banket werd besloten met een bal tot de vroege morgen. John Steinbeck, die een grote hekel heeft aan spreken in het openbaar, hield tijdens het banket een rede. Hij stelde hierin de mens centraal ten opzichte van de uitvindingen van de laatste decennia, waardoor deze mens „onze grootste kans en enige hoop" is geworden. Kennis en begrip op ander gebied hadden hiermee geen gelijke tred gehouden. Toch was er geen reden om te veronderstellen, dat ook die kennis niet gelijk zou kunnen komen met de natuurkundige en hét was een deel van de verantwoordelijk heid van de schrijver om ervoor te zor gen dat dit inderdaad gebeurde. Steinbeck zei tenslotte dat hij zich ge drongen voelde als een leeuw te brul len van trots op zijn vak en niet als een dankbare muis te piepen. Het was voor de eerste maal in vre destijd dat een Nobelprijs buiten Zwe den werd overhandigd. Prof. Lev Lan dau toonde zich voor deze uitzondering erg erkentelijk. Hij zat in een stoel naast zijn bed en kon nog niet staan. Even als de anderen ontving hij een cheque van 50.000 dollar. De uitreiking werd bijgewoond door de president van de Sovjet-academie van wetenschappen, prof. Keldisj en andere Russische ge leerden. Ongeveer gelijktijdig werden in Stockholm de andere Nobelprijzen uit gereikt. Tijdens de plechtigheid in het Con certgebouw van Stockholm deelde de voorzitter van de Nobelprijsstichting, professor Arne Tiselius, mee, dat de No belprijs voor de vrede van 1961, die dit jaar postuum werd toegekend aan UNO- secretaris-generaal Dag Hammarskjöld. op aanwijzing van de broer van de over leden prijswinnaar weer toevalt aan de stichting. het parlement verklaard, dat hij bereid was het Chinees-Indische geschil aan een internationaal or gaan, bijvoorbeeld het Internatio nale Gerechtshof, voor te leggen. Hij stelde echter als voorwaarde dat de „Chinese agressie" van 8 september af teniet wordt gedaan. Zijn politiek is door het Indiase La gerhuis met grote meerderheid goed gekeurd. Nehroe eiste opnieuw herstel van de toestand, zoals die op 8 september be stond. Dit voorstel was eergisteren ech ter opnieuw door Peking verworpen. De regering van communistisch China neutrale landen (waaraan Ceylon, Cambodja, Birma, Indonesië, Ghana en de Verenigde Arabische Re publiek). Die conferentie van Colombo is overigens gisteren na de openings toespraken, overgegaan tot een be sloten vergadering die twee dagen zal duren. De delegatieleiders namen in hun ope ningstoespraken een strikte neutraliteit in acht. Zij namen geen stelling in het grensconflict. De Verenigde Naties hebben gisteren in Leopold stad bekendgemaakt, dat zij een militaire afdeling hebben gezonden naar Kongolo in Noord-Katanga om de orde te handhaven, om een burgeroor- gaf gisteren te kennen, dat zij de po-1 log te voorkomen en om het uitbreken gingen van neutrale landen, om India i van vijandelijkheden tussen de stammen en China tot onderhandelingen over het onmogelyk te maken. Volgens de V.N. grensgeschil te brengen, weliswaar prij - genswaardig acht. maar zij is op het ogenblik van mening, dat een „ncutra listische oplossing" niet gewenst is. „De regering van India is obstinaat en on redelijk". Aldus een verklaring van het communistisch-Chinese persbureau „Nieuw China". Dat alles neemt niet weg dat premier Tsjoe En Lai mevrouw Bandaranaike, de premier van Ceylon, telegrafisch suc- Advertentie) Deze week Voor jongens in waterafstotende changeant poplin of gabardine, met war me wollen Alpaca voering. 12 iaar 4Q75 kleine stijging per maat zijn „onverantwoordelijke elementen" er op uit om onrust te zaaien. De mededeling over de troepenzen ding is afkomstig van de bevelhebber van de strijdkrachten van de V.N. in Kongo, Robert Gardiner. Gardiner beschuldigde de Katangese soldaten ervan, onder het gezag van Tsjombe de vitale spoorbrug over de Loealaba vernield te hebben. Doze brug verbindt de Kongolese provincie Kivoe met het noorden van Katanga. Gardiner noemde dit een daad van ongehoord vandalisme. Hij zei. dat er zes maanden en 50 miljoen Belgische franks nodig zouden zijn om de brug tijdelijk te her stellen. Volgens een mededeling uit de Katan gese hoofdstad Elisabethstad zou de brug vernield zijn door luchtstrijdkrachten van de V.N., die het Kongolese leger bij de verovering van Kongolo zouden hebben ondersteund. „Als ik de ho:fdprijs win, krijg je een auto van me". Dit zei zes jaar geleden een fabrieksarbeider in Bad Kreuznach (West-Duitsland) tot een collega, die in de oorlog inva lide is geworden. Vorige week was het zo ver. Met twee vrienden won de arbeider de hoofdprijs van 500.000 mark. De volgende dag al kocht hij voor zijn invalide makker een automobiel. Deze is begonnen rijlessen te nemen om zo spoedig mogelijk van het onverwachte ge schenk te kunnen genieten.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 1