Zoals zij het zelf gewild heeft:
Broenei bedreigd
door rebellen
IP
Geen treurmuziek of rouwvertoon
Foto's buiten
„gesmokkeld"
Indrukwekkend défilé
langs de grafkelder
NOVOTNYE1N
TOGLIATTI
HERKOZEN
loer
Kerstrede van
koningin over
Wilhelmina
1 Sneeuw of hagel j
ONTROEREND
Ongerustheid
in Engeland
LAR
ÏRICHTER
kn..^.lkkuéMl\
i fatikbebmoMs
hn..y^Mm\
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dubbele beglazing
C0MF0RTA
Korte levertijd
COMFORTA
Leiding Gods
Afscheid
Minister Visser wil
Van der Putten
niet rehabiliteren
Vloot onderweg
Minister Luns leidt
EEG-Engeland-gesprek
Kritiek op China
8
effecten.
swenste
Iaat zich
en.
jen
103e JAARGANG
No. 24153
e beter
.oJiH
AN DER STEEN
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandi»
Directeur: E. H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. y. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 -
Tel. 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111
Voor God, Koningin en Vaderland
MAANDAG 10 DECEMBER 1962
Abonnementsprijs f 8,05 per kwartaal,
excl. 0,20 incasso: t 9,25 per post
excl. f 0,35 incasso 1 0,62 per week
Prijs van buitenlandse abonnementen
op aanvraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
f 0.42 per mm (Ing. Med. f 1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 telefoon 2601 OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
BEGRAFENIS KONINGIN WILHELMINA
IN TEKEN VAN
DE OPSTANDING
Vindingrijkheid van een aantal Neder
landse fotografen is er de oorzaak van
geweest dat foto's van het binnenkomen
van de koninklijke familie in de Nieuwe
Kerk in Delft nog diezelfde dag in een
aantal avondbladen en ook in het buiten
land konden worden gepubliceerd.
Het probleem namelijk was om een
aantal vol-geschoten rolfilmpjes met in
totaal ongeveer 120 beelden uit het,
tijdens de dienst gesloten, kerkgebouw te
„smokkelen".
Dit vraagstuk werd door deze foto
grafen opgelost door de rolletjes via een
kokertje, dat door een verbroken raam
pje gestoken was, naar buiten te laten
glijden. De president-kerkvoogd van de
Nieuwe Kerk had hiertoe toestemming
verleend.
Aan de buitenzijde van het kerkge
bouw werden de filmpjes in ontvangst
genomen. In Delft werden de films ont
wikkeld en vandaar, via een telefoto-
apparatuur, gezonden naar bijvoorbeeld
Amsterdam, Groningen, Brabant en
zelfs Londen. Het tijdsverloop tussen de
opnamen in het kerkgebouw en de aan
komst van de foto's bij de dagbladen
bedroeg ongeveer een uur.
Officieel is meegedeeld, dat konin
gin Juliana haar traditionele kerst
boodschap dit jaar zal wijden aan
haar moeder, prinses Wilhelmina
HET IS NIET zeker of de Chileense re
gering het verzoek van West-Duitsland
om uitlevering van Walter Rauff zal in
willigen. Zoals bekend wordt de man
verdacht van moord op 90.000 joden.
BIJ EEN door de Jomenitische royalis
ten ondernomen aanval op de stad Ha-
rad in het noorden, zijn meer dan 150
Egyptische officieren en soldaten ge
sneuveld. De stad, die nabij de Saoedi-
Arabische grens in Jemen ligt, zou
„spoedig vallen".
REDDINGSPLOEGEN hebben drie lij
ken gevonden in de Robenamijn nr. 3
van U.S. Steel bij Carmichaels in de
staat Pennsylvanië, waar donderdag 37
kompels na een explosie door vallend
gesteente werden bedolven.
ARGENTINIë heeft een nieuwe minis
ter van economische zaken. Het is
Eustaquio Mendes Delfino, 65 jaar, die
Alvaro Alsogaray, die zijn ontslag heeft
genomen, opvolgt.
(Advertentie)
Geen condens of ijsbloemen
meer op uw ramen
Techn. adv. in iedere provincie,
richtprijs 70.— tot 75,— per
vierkante meter inclusief solide
aluminium omlijsting met volle
dige installatiekosten.
Alle inlichtingen bij de fabrikant
DUBBELE BEGLAZING
Paslaan 26 te Apeldoorn
Tel.: 06760-19284.
Weersverwachting meegedeeld door J
net K.N.M.I., geldig tot vanavond: J
Opklaringen, maar ook af en toe
«uien, sommige met hagel of natte
sneeuw. Tot matig af krachtig afne-
Jiende noordwestelijke wind. Over
2 net algemeen lagere middagtempera -
J turen.
In België wordt eveneens sterke
wind verwacht benevens sneeuw. 2
"andaag: zon onder 16.29 uur. Maan
°P 16.18 uur.
2 M®rSen: zon op 8.37 uur. Maan onder
2 8.15 uur. 2
(Van onze Haagse redacteur)
Precies zoals zij het gewild heeft is koningin Wilhelmina
zaterdag in Delft begraven: op een wijze die allen ervan
wilde doordringen dat de dood slechts de toegangspoort
is naar een hoger leven. Daarom geen treurmuziek, geen
rouwvertoon, maar een van opstanding en geloof getui
gende plechtigheid, met de koningin en de vier prinses
sen in oogverblindend wit.
„Deze bijzetting kan geen droeve begrafenisplechtigheid zijn. Het
jubelt van leven: Jezus leeft en wij met hem. Ons overgianst de zon
van Pasen". Hofpredikant ds. J. F. Berkel zei dit zaterdag met stem
verheffing. En deze getuigenis is terstond gehoord door miljoenen en
miljoenen, hier in Nederland en over onze grenzen. Precies zoals ko
ningin Wilhelmina het gewild heeft. Dezelfde intentie waarmee zij
zelf in 1934 haar echtgenoot prins Hendrik naar zijn laatste rustplaats
bracht.
Hot Nederlandse volk heeft, geloven
wij, die intentie begrepen. Het kende
de kracht van geloof en hoop die ko
ningin Wilhelmina uitstraalde, vooral
in de bange oorlogsjaren. Daarom hing
er geen echte begrafenissfeer langs de
door een koude zon beschenen route
welke de stoet met de witte lijkkoets,
getrokken door acht wit-afgedekte
paarden, koos. Tijdens de tocht geen
treurmuziek maar koralen en liederen
uit Valerius. Geen sfeer van verslagen
heid ook in de sober versierde Nieuwe
Kerk te Delft. Koningin Wilhelmina
had zelf voor haar dood de te volgen
kerkdienst ontworpen en voorgeschre
ven.
Een ontroerende dienst. Toen om vijf
minuten voor half een de eenvoudige
kist van Japans hout met het stoffelijk
overschot de kerk binnengedragen werd
overdekt door het rood, wit en blauw
en voorafgegaan door haar Militaire
Willemsorde le klasse brak dadelijk
reeds de jubel in zang en orgelmuziek
los: „Ontwaakt gij die slaapt en sta op
uit de droom en Christus zal over u
lichten" En daarna, als gold het een
paasdienst, klonk het verwachtingsvol
le opstandingsevangelie volgens Mat-
theus 28 17 en vervolgens de zang
„Christus ,onze Heer, verrees". Wilde
koningin Wilhelmina ook iets van de
oecumenische gedachte onder de ver
schillende geloofsrichtingen tijdens deze
plechtigheid en op deze plaats tot leven
brengen? Klonk dat niet door in de bij
bellezing uit Johannes 14 1—6: „In
het huis van mijn Vader zijn vele wo
ningen" en „Ik ben de weg, de waar
heid en het leven".
De prediking van ds. Van Berkel
stond in de zin van het godsvertrouwen,
ontleend aan Mattheus 28 20: En zie,
Ik ben met u al de dagen tot de vol
einding der wereld. „Deze dienst moet
naar het uitdrukkelijk verlangen van
koningin Wilhelmina een getuigenis zijn
van Gods leiding in ons leven en van
de overwinning door Jezus Christus",
zo ving ds. Van Berkel zijn predikatie
aan. En over de ontslapene zelf getuig
de hij: „Zij zag geen toevalligheden in
de lotgevallen van haar en haar volk,
maar leiding Gods. Die leiding is ook
duidelijk te zien in het leven van de
vader des vaderlands, Willem van
Oranje''
Na herinnerd te hebben welke steun
in haar leven koningin Emma en haar
echtgenoot prins Hendrik geweest zjjn,
braeht ds. Van Berkel deze leiding van
God in verband met de krachtsinspan
ning van de koningin in oorlogstijd:
„Het verzet was zeker vastgelopen zon
der deze moeder des vaderlands. Ach
teraf kan men slechts zeggen: Dit was
leiding Gods, genade".
Het verlangen naar eenheid onder de
christenen, dat bij koningin Wilhelmina
leefde, bracht ds. Van Berkel tot uit
drukking toen hij zei: „Wat zou zij
graag de verscheurdheid van Christus'
Kerk ongedaan hebben gemaakt en de
ene kudde onder de ene Herder reeds
hier op aarde hebben gezien".
Na de prediking sprak ds. Van Ber
kel de geloofsbelijdenis van Nicea uit,
gevolgd door twee krachtig gezongen
strofen uit het Wilhelmus en wel „Mijn
schild ende betrouwen" en ..Oorlog mijn
arme schapen". Vervolgens sprak pas
teur Forget de Franse hofprediker
van koningin Wilhelmina een gebed
uit, gevolgd door een predikatie, welke
hij besloot met het „Onze Vader".
Toen brak onder doodse stilte het ont
roerende en smartelijke moment aan
waarop het stoffelijk overschot van ko
ningin Wilhelmina in de grafkelder zou
afdalen. De chef van het militaire huis
nam het kussen met het Grootkruis van
de Militaire Willemsorde van de kist.
Een adelborst en drie cadetten traden
toe om de vlag van de baar te nemen
en toe te vouwen. De dragers tilden
vervolgens de kist op. Voorafgegaan
door de twee hofpredikers, de groot-
officier mr. W. C. baron Snouckaert en
de commissaris van de koninklijke graf
kelder, Delfts burgemeester De Loor,
schreed men langzaam op de geopende
grafkelder toe.
Alleen de koninklijke familie volgde
de baar. Nadat de dragers de kist in de
grafkelder geplaatst hadden daalden al
leen koningin Juliana, prins Bernhard
en de prinsessen de keldertrap af om
met de overledene alleen te zijn en wit
te bloemen te strooien.
Terwijl dit gebeurde zong men in de
kerk met het Kamerkoor o.l.v. Felix de
Nobel en onder orgelbegeleiding het
wonderschone Noorse lied „De zon
schijnt in mijn ziel vandaag", dat door
koningin Juliana in haar studententijd
werd vertaald. Nadat deze zang ver
klonken was keerden een zichtbaar diep
bewogen koningin Juliana, gesteund
door een in het gala-uniform van gene
raal der mariniers geklede prins Bern
hard, met de vier prinsessen op hun
plaatsen terug. Een kort gezang nog, ge
volgd door een zegenbede, en onder or
gelspel liep de dienst ten einde.
De hoge buitenlandse koninklijke ge
nodigden, ministers, kamerleden, diplo
maten en hoffunctionarissen verlieten
de kerk, buiten op het grote marktplein
opgewacht door een grote menigte be
langstellenden. Rond de open grafkelder
in de kerk lagen nu nog de bloemen
kransen, waaronder de krans van het
verzet, welke als enige de witte lijk
koets had mogen tooien
De minister van defensie ir. S. H.
Visser ziet geen aanleiding te voldoen
aan het verzoek tot eerherstel dat cx-
defensie-ambtenaar de heer F. A. van
der Putten uit Bussum een maand ge
leden heeft gedaan. Hy heeft dit mee
gedeeld in een op 6 december gedateer
de brief, die de heer Van der Putten
zaterdag heeft ontvangen.
De heer Van der Putten wenste op de
brief van de minister geen commentaar
te leveren.
De uitgebreide verkeersmaatregelen
die in Delft waren genomen, zouden
achteraf gezien waarschijnlijk niet nodig
zijn geweest de drukte bleef ver be
nedei de verwachtingen. Ook in Delft
hebben zeer velen kennelijk de voorkeur
gegeven aan het volgen van de repor
tage via televisie of radio, boven een
verblijf langs de route van de rouwstoet.
Van de parkeerplaatsen is slechts een
klein deel benut. Langs de route kon
men kort voor de rouwstoet arriveerde
bijna overal een plaats vinden.
Er is een Delftse dame geweest, die
zeyentien uur lang koude en vermoeid
heid heeft getrotseerd om een plaats zo
dicht mogelijk bij de hoofdingang van
de Nieuwe Kerk te hebben. Het was
mevrouw Van Uden, die reeds vrijdag
avond om zeven uur die plaats had in
genomen. Zij heeft daar ook in 1934 bij
de begrafenis van koningin Emma en
van prins Hendrik de aankomst van de'
rouwstoet bijgewoond. Om 4.00 uur
's ochtends kwam haar man haar gezel
schap houden. Hij bracht een kan hete
koffie mee.
Om 9.30 uur kwamen enige honder
den mensen een plaats zoeken achter de
afzetting. Reeds spoedig na de plechtig
heid kon de politie de bijzondere ver
keersmaatregelen opheffen. Nog voor
drie uur was de extra drukte voorbij
Op de Markt bleven aan de noordzijde
de hekken van de afzetting staan i.v.m.
de bijzonder grote belangstelling voor
het défilé langs de koninklijke graf
kelder. Duizenden namen hieraan deel.
Naast en rondom de toegang naar de
grafkelder ligt nu een waar tapijt van
bloemen, dat zich uitstrekt tot het praal
graf van de Vader des Vaderlands, waar
tegen de krans van het voormalig verzet
is geplaatst.
Toen de avond was gevallen, stroom
den de mensen nog steeds naar de
Markt. Op bepaalde tijden moest het
défilé worden onderbroken voor het
aflossen van de wacht bij de koninklijke
grafkelder.
Seria, een oliestadje in het Brit
se olieprotectoraat Broenei, dat in
de buurt ligt van Brits Noord-
Borneo is het afgelopen weekeinde
het toneel geweest van gevechten
tussen leden van een organisatie,
die zich „het nationale leger van
Noord-Borneo" noemt en politie-
troepen. Aan beide zijden vielen
slachtoffers.
De oorzaak van de opstand meent men
te moeten zoeken in het feit, dat de op
standelingen gekant zijn tegen de moge
lijke opname van Broenei in de nieuwe
federatie Malasië, welke op 3 augustus
van het volgende jaar tussen de federatie
Sir Oman Ali Saifoeddin, sultan
van het Britse protectoraat Broenei
en de leider van de opstand Mohar
Azahari.
van Malaya, Singapore, Serawak en
Noord-Borneo tot stand zal komen.
In eerste aanleg heeft men ook ge
meend, dat achter deze opstand Indone
sische invloed stak. Het Britse ministerie
van koloniën heeft echter gisteren te
kennen gegeven, dat men zich daarvan
niet bewust is.. Diplomatieke kringen in
Singapore nemen echter voor vaststaand
aan, dat de opstandelingen in hoofdzaak
pro-Indonesisch zijn Het nationale leger
van Noord-Borneo is de laatste tijd
nauwlettend in het oog gehouden en on
langs werden in het gebied van Borneo
geheime wapenbewaarplaatsen gevonden
Ondertussen heeft de regering een
arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een
zekere A. Mohar Azahari, leider van de
zgn. Partai Rakjat (volkspartij) én lei
der van de opstand. Deze 34-jarige vee
arts heeft namelijk op een persconferen
tie in Manilla verklaard, dat zijn party
de revolte leidt.
Hij voegde er met nadruk aan toe, dat
deze opstand niet tegen de sultan van
Broenei gericht was, maar tegen de
Britten. Azahari is onderweg naar de
Verenigde Staten om erkenning voor zijn
regering te krijgen.
Azahari's partij heeft bij de verkie
zingen in augustus van dit jaar een
overweldigend succes geboekt.
Engeland is ernstig verontrust, vooral
om de mogelijke gevolgen van de rebel
len-actie in Noord-Borneo en Serawak.
De rebellen hebben pogingen aange
wend het terrein van de Shell binnen te
dringen, waar olievelden worden ge
ëxploiteerd. Ook het nabij deze velden
gelegen politiebureau werd door de
rebellen veroverd. Zij hebben ook het
paleis van de sultan aangevallen. De
opstandelingen trokken door het gebied
en naderden de oliestad Panaga.
Onverwijld werden vanuit Singapore
twee compagnieën Ghurka's per vlieg
tuig naar Broenei overgebracht, terwijl
meer troepen zich moesten gereedmaken
om te worden overgevlogen. Deze Gur-
ka's hebben zondag j.l. slag geleverd
tegen de rebellen. Ook vlooteenheden
met zware wapens zijn onderweg.
Sultan Sir Omar Ali Saiffoedin heeft de
rebellen via de radio gewaarschuwd, dat
krachtige maatregelen genomen zouden
worden en hij zinspeelde op de mede
plichtigheid van bepaalde leger
eenheden.
Voor het gehele protectoraat heeft de
regering van Broenei de staat van alarm
afgekondigd en tot nader order een uit
gaansverbod van 24 uur ingesteld. Over
treders kunnen zonder pardon worden
neergeschoten.
De laatste berichten melden, dat de
rebbellie volledig op terugtocht is. De
Ghurka's en gezagsgetrouwe troepen
maakten 500 gevangenen. Er zouden
Europese gijzelaars door de opstande
lingen gemaakt zijn. De hoofdstad Broe
nei is vast in handen van de regering.
Over de toestand in de stad Koeala
Belait, ten zuiden van Seria, bestaat nog
geen zekerheid. De leider van de op
stand heeft verklaard, dat zijn troepen
zich eventueel zullen terugtrekken in het
oerwoud om een guerilla te voeren,
De Nederlandse minister van buiten
landse zaken, mr. J. Luns, zal de veer
tiende ministeriële vergadering van de
conferentie tussen de EEG en Engeland
over het Britse lidmaatschap van de
Europese Economische Gemeenschap
voorzitten. De vergadering zal van maan
dag tot woensdag in Brussel worden ge
houden.
Het twaalfde congres van de Tsjecho-
Slowaakse communistische partij, dat in
Praag gehouden werd, heeft Antonin
Novotny herkozen als president en lei
der van de partij. In Rome, waar de Ita
liaanse communistische partij eveneens
congresseerde, is Togliatti (69 jaar) her
kozen als eerste secretaris.
Op beide congressen is men van leer
getrokken tegen Rood-China en Albanië.
In beide gevallen werd een beroep ge
daan op het gezonde verstand der Chi
nezen en zich te scharen achter de richt
lijnen van Moskou, die een garantie
vormden voor de overwinning van de to-
revolutie. De communistische partij
van China heeft overigens te kennen ge
geven dat het met de andere communis
tische partijen overleg wil plegan over
het ideologische geschil.
Moskou is zondag begonnen met een
verlevendigde campagne tegen China en
AiDanie.
