CAMPARI
„HET RIJCKSTE LANT ONDER DE SONNE"
Slavenhandel
bloeide er
Snelle bloei
üirck China
In later tijden
Macao thans
Kredietverlening middenstand
is vrij krachtig toegenomen
Trouw
STIJLVOLLE GESCHENKEN VOOR HEREN
BIJ HENDR1KSEN
Oproer in Paarl
in Zuid-Afrika
Ruit ingetrapt
in Churchills huis
Eén jaar brommen
UW ASSURANTIEMAN
WEET ER ALLES VAN
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 23 NOVEMBER 1962
MACAO
DE OUDSTE
VOORPOST
VAN ONZE
BESCHAVING IN OOST-
(Van een bijzondere medewerker).
GELOOFSIJVER, gouddorst en zucht naar avontuur bewogen van het begin der 15e
eeuw af de Portugezen tot het maken van lange reizen en de verovering van verre
landen. Langs de westkust van Afrika zochten zij tastend hun weg naar het zuiden.
Kaap de Goede Hoop werd bereikt. Vasco da Gama waagde de tocht over de onbe
kende Indische Oceaan en wierp op 20 mei 1498 het anker uit op de rede van de Voor-
indische stad Kalikoet. India was bereikt! Goa werd het eerste belangrijke Portugese
handelsstation in India en een centrum van de missie.
f» I» A-. Wm"\v.v*
De Portugezen trokken verder. Hun
koers was aanvankelijk zuidoost. Malak-
ka was het doel. In 1511 viel deze stad
in hun handen. De „Poort der Kostbaar
heden", die toegang gaf tot het geheim
zinnige Verre Oosten, was Europees ge
worden. In 1513 reeds vertrokken de
eerste Portugese schepen in noordooste
lijke richting. China, het Hemelse Rijk,
het Ryk van het Midden, was nu hun
doel. Zy bereikten het.
Na jaren van wrijving en strijd met
de Chinezen sloten de Portugezen in 1557
een verdrag met de Chinese autoriteiten
van Kanton, waarbij zij het recht ver
wierven om tegen een jaarlijkse pacht
som een nederzetting te bouwen op het
schiereilandje, gelegen tussen de mon
dingen van de Si-kiang (Westrivier)
en de Tsjoe-kiang (Parelrivier). De ha
ven van dit pachtgebied heette A-ma
Kao, Haven van de godin A-Ma, zo
dat in de huidige naam Macao de oude
naam voortleeft.
De eerste Europese nederzetting in
Oost-Azië werd snel een belangrijke
handelsstad en verkreeg, nog vóór zij
meerderjarig werd, gelyke privileges en
een gelijke rang als Goa, de voornaamste
stad der Portugezen in India. De Chinese
en Japanse handel wierp aanzienlijke
baten af. Macao werd hoofdkwartier der
missie in Oost-Azië. In 1580 werd Macao
tot bisdom verheven.
Tegen 1600 woonden er zowat 20.000
mensen, voornamelijk Chinezen, hoewel
zij officieel niet in Macao mochten wonen.
Kanton en Japan waren de bronnen van
Macao's bloei en rijkdom. Ieder jaar ver
joeg een gunsteling van de Portugese
koning het recht van de handel op
Japan. Die vond plaats met één schip,
maar de gelukkige, die dit baantje kreeg
kon rekenen op een winst van circa
200.000 ducaten. zodat hij meteen binnen
was. En ook zijn volk had niet te klagen,
Een Enkhuizenaar Dirck Gerritsz.
Pomp geheten en later Dirck China ge
noemd, bezocht vóór 1600 in Portugese
dienst enige malen Macao. In zijn reis
herinneringen vereenzelvigde hij de
stad met „Sina" (China). Dat Macao op
die stoere, eenvoudige varensgast een
diepe indruk maakte, staat als een paal
boven water, want in Macao vertelde hij
..woont seere goet volck ende is een
landt seer rijck van Gout Edel ghe-
steente Alderhande Syde Perlen
Perlemoer Camfer Quicsilber Rha-
barber Goutdraet Muscus ende van
al datmen mach bedencken.
Het is dat rijckste lant datmen onder
mSonne .mach vinden!
Toen Dirck China Macao bezocht, was
de stad nauwelijks 30 jaar oud. Maar welk
een bloei was reeds bereikt. Ja, Macao
was, als Malakka, tot een Poort der Kost
baarheden geworden.
Geen wonder dus, dat de Hollandse
kooplieden begerig zagen naar die
bloeiende Portugese nederzetting en dat
zij pogingen ondernamen om hun Ibe
rische concurrenten, evenals uit Indone
sië, Siam en Japan ook uit Macao te
verdrijven.
Wel maakten de Hollanders tal van
op Macao varende schepen buit, maar
noch in 1600, noch in 1603, 1604, 1607 of
1620 slaagden zij er in, Macao zelf te
veroveren. De grootste poging daartoe,
in 1623 ondernomen, liep eveneens op
een échec uit. Nu nog herinnert een ge
denkteken in Macao aan die Hollandse
nederlaag van 1623 en viert men in die
Oost-Aziatische stad St. Jansdag, dat is
de 24e juni, de dag van de grote Hol
landse aanval, als een nationale zegedag.
Na 1623 werden de betrekkingen tussen
de Verenigde Oost-Indische Compagnie
en de Portugese autoriteiten geleidelijk
beter en in de 18e eeuw woonden de
Compagniesdienaren, die de Nederland
se factorij in Kanton dreven, een groot
deel van het jaar in Macao. Ook burgers
van andere nationaliteit vonden daar
toevlucht, want Macao was immers tot
aan de openstelling van China in 1842 de
het dichtst bij China gelegen Europese
nederzetting. Zo werd Macao,, eens het
hoofdkwartier der katholieke missie, te
vens de zetel der protestantse zending,
toen deze China tot arbeidsterrein koos.
Gastvrijheid is een deugd, die Macao
steeds heeft gesierd.
Engeland, dat zich in de 17e en 18e
eeuw weinig aan de Chinese handel ge-
Eén van de openbare gebouwen in
Macao. Zij koesteren zich in een ver
blindend licht.
legen liet liggen, dwong kort na 1840
de keizer van China vijf Chinese havens
open te stellen. Tevens schiepen de En
gelsen nabij Macao een haven: Hong
Kong. Deze schepping was de doods
steek voor Macao. Het hielp niet veel
dat de Portugezen hun stad, evenals
Hong Kong tot vrijhaven maakten. Macao
verloor zijn positie als handelsstad na
genoeg geheel.
Wel kreeg de stad na 1840 betekenis
als woon- en recreatiestad voor de in
Oost-Azië werkende westerlingen. Niet
ten onrechte verwierf de oude neder
zetting zich de naam „Oosters Monte
Carlo", want talrijk waren er de speel-
gelegenheden en andere huizen van ver
maak. Zij hadden één goede zijde: de
Macaose schatkist te spekken en de be
grotingen sluitend te maken. Portugals
aloude roem leek echter te zullen ver
dorren. Slechts een gedenkteken met een
lovende inscriptie herirjnerde nog aan
het feit, dat in de 16e eeuw Luis de
Carmoens in Macao zijn bekende Lusia-
das, lofzangen op Portugals roem als
kolonisator en ijveraar voor het chris
tendom, dichtte.
Na de eerste wereldoorlog blies de
Portugese regering de stad nieuw leven
in. Betere havenfaciliteiten kwamen tot
stand. Het waren Nederlanders, die Ma-
cao's probleem nummer één, het bruik
baar maken van de rede der stad, op
losten.
Dwalende door de straten en langs
de kerken van Macao lieten wij de histo
rie der stad de revue passeren. Bloei,
roem, naastenliefdemaar ook koelie-
handel. Omstreeks 1850 ontstond een
grote vraag naar Chinese werkkrachten.
Macao, dat voor de Chinese
kust ligt, was eens een belang
rijk handelscentrum. Alhoewel
de glorie van weleer getaand is,
mag men Macao nog steeds be
schouwen als een Europees
bruggehoofd in Oost-Azië.
Tienduizenden Chinezen verlieten hun
land. Het was een verkapte slavenhandel.
Macao werd een der grootste mensen-
leveranciers. Californië, Cuba en Peru
waren de belangrijkste klanten. De dood
voer mee naar Amerika, onderweg stierf
een zesde deel der koelies. Toen in 1874
de koeliehandel verboden werd, kwamen
er in Macao 300 huizen leeg en 40.000
mensen zonder werk. Of die mensont
erende handel ook winstgevend was!
Opwekkend is het beeld van Macao's
gastvrijheid. Door de eeuwen heen nam
de stad vervolgde Japanse en Chinese
christenen op. Toen in de jaren dertig
de Japanners China binnentrokken kwa
men tienduizenden Chinezen naar Ma-
cao. Zij werden er gastvrij opgenomen.
Ontheemde en ouderloze Chinese kin
deren vonden er een tehuis en verzor
ging. En in de jaren 1942—1945 trokken
opnieuw tienduizenden mensen naar het
gastvrije Macao. Van 1941 tot 1946 steeg
het bevolkingscijfer van 200.000 tot
500.000. Geen wonder, dat Macao „de
meest gastvrije stad" van Oost-Azië ge
noemd werd. Ook enige consulaten van
oorlogvoerende landen bleven in Macao
geopend.
De kolonie Macao omvat het schier
eiland van die naam en de eilandjes
Taipa en Coloana, alles tezamen 16 km2
groot. Het klimaat is goed. Politieke on
rust is er weinig. De stad maakt een
echt Portugese indruk. De klokken der
talrijke kerken sprankelen met gal
mende slagen de uren over de pleinen,
die het stempel dragen van vervlogen
eeuwen. Tal van gebouwen, forten en
kloosters eveneens. De bouwstijl is die
van Zuid-Europa. „Een brokje Portugal,
gedropt voor de kusten van het Hemelse
Rijk, aldus kenschetste een bezoeker de
ze stad. Scholen en hospitalen zijn er
vrij talrijk. Ook handelskantoren, hoe
wel Macao's handel klein is, vergeleken
bij die van Hong Kong.
Behalve de indrukwekkende ruïnes
van de St.-Pauluskerk kan men de mooie
nog gebruikte St. Domingos, St. Augus-
tinus en St. Lazarus kerken bezoeken
en bewonderen. Ook interessante Chine
se tempels, bijvoorbeeld Ma-Kok-mioe,
gewijd aan de godin A-Ma en daterende
uit de pre-Portugese tijd; dan Lin-Foeng-
mioe, de prachtige Lotusberg-tempel;
voorts Koen-yam, gewijd aan de godin
der barmhartigheid en historisch belang
wekkend, omdat binnen zijn muren in
1844 het eerste verdrag tussen China ei
de Verenigde Staten werd gesloten.
nederzetting in Oost-Azië, is zijn her
komst trouw gebleven door alle eeuwen
heen.
Macao biedt nog steeds lichte kost:
zeilsport, clubleven, sportterreinen. En
wie de Guia-heuvel bestijgt, wordt be
loond met een der verukkelijkste verge
zichten, die men zich denken kan.
Handel en nijverheid bloeien rustig
en bescheiden in die oude stad. Voetzoe
kers en wierookstaafjes vormen een be
geerd uitvoerartikel, want de Chinezen
zijn dol op vuurwerk. Zij zijn ook dol
op goud en hiervoor kon Macao in de
jaren vijftig onzer eeuw worden tot een
centrum van de vrije goudhandel. Im
mers, Portugal ondertekende de over
eenkomst van Bretton Woods ter rege
ling van de goudprijs niet. Honderden
miljoenen dollars aan goud zijn reeds
via Macao verkocht. Grote sommen gelds
worden aan die handel, aan Macao's 20e
eeuwse goudroes, verdiend.
Voor de Chinese kust, aan de rand
van het onmetelijke Chinese Rijk, ligt
de stad Macao. Ruim vier eeuwen lang
heeft de Portugese vlag boven de eer
ste voorpost van Europa in Oost-Azië
gewapperd. Een bloeiende, gastvrije,
mooie stad met een roemrijke geschiede
nis en oude tradities. Weinig gekend in
toch zo belangwekkend, zo romantisch
en zo zwierig, dat het een voorrecht is,
Macao te bezoeken.
Hier en daar in Macao treft men
ruïnes van trotse bouwwerken uit
het verleden aan, zoals hier de facade
van de Portugese Sint Pauluskerk.
HOFLEVERANCIER
OVERHEMDEN
DASSEN
SHAWLS
ZAKDOEKEN
KNtTWEAR
ETC.
Voor wie nog denkt, dat het voor
heren niet gemakkelijk kiezen is,
bracht Hendriksen een exclusieve
collectie charmante geschenken
bijeen. Deze accessoires werden*
met zorg gekozen uit de collecties
van toonaangevende herenmode
centra overal ter wereld. Het zal u
zeker niet moeilijk vallen om bij
Hendriksen 'n verrassende keuze
te doen. Temeer, daar onze mede
werkers alle gelegenheid hebben
u in rustige sfeer te adviseren.
GROTE MARKT as - BREDA
TEL. 3009S
De kredietverlening aan de midden
stand is na 1950, uitgezonderd de periode
van de bestedingsbeperking, vry krach
tig toegenomen en bevindt zich, vooral
sinds 1959, op een hoog niveau.
Ook het gemiddelde kredietbedrag ver
toonde een stijging en wel bij de door
de Nederlandsche Middenstandsbank en
de institutionele beleggers verstrekte
Wie Macao bezoekt, ontdekt alom de res
ten van en de herinneringen aan Por
tugals vroegere schoonheid. „Stad van
Goddelijke Naam; geen enkele is trou
wer dan gy", lazen we in een inscriptie,
En inderdaad, Macao, de eerste Europese
Op de bergtop ligt, als een arends
nest, een der vele heiligdommen van
Macao.
kredieten van 7295 in 1950 tot 18.145
in 1961 en bij de door bemiddeling van
de borgstellingsfondsen verstrekte kre
dieten van 1078 in 1950 tot 3371 in
1961.
De toeneming van de kredietverlening
door bemiddeling van de middenstands-
borgstellingsfondsen heeft niet geleid
tot een stijging der verliezen. De verlies
cijfers wisselen sterk. Zulks kan worden
toegeschreven aan het eigen karakter
van de kredietverlening door deze fond
sen. Deze kredietverlening vindt nl.
plaats aan de kleine middenstand en tot
vrij beperkte bedragen.
Bij de door de Nederlandsche Midden
standsbank en de institutionele beleggers
verstrekte kredieten is echter wel sprake
van een toeneming van de geleden ver
liezen. Tegenover de sterke toeneming
der kredietverlening staat een stijging
der verliezen. Voor de globale beschouw
de periode is echter de verhouding tus
sen de geleden verliezen en de verstrekte
kredieten niet gestegen.
Dit alles wordt meegedeeld in de me
morie van antwoord op het voorlopig
verslag over de begroting 1963 van het
ministerie van economische zaken.
(Advertentie)
Ditter
(Advertentie)
Ongeveer honderd negers, gewapend
met pangas (kapmessen), hebben giste
renmorgen vroeg in Paarl, een bekend
wijnbouwoord op 50 kilometer van Kaap
stad, een oproer ontketend waarbij twee
blanken en vijf negers werden gedood.
De politie had het vuur geopend toen de
negers het politiebureau in Paarl omsin
gelden, stenen begonnen te gooien en
probeerden, het gebouw binnen te drin
gen. Vijf oproerlingen werden dodelijk
door de kogels getroffen.
Twee blanken, een jongeman en een
vrouw, die op het rumoer naderbij wa
ren gekomen, werden door de woeste
menigte met kapmessen gedood.
I'aperitivo
Gen. vert. O. Ognibeni Co., A'dam.
2 De werkloze arbeider, Leonard Po-
2 well, zat woensdag berouwvol in het
beklaagdenbankje van een Londens Z
2 kantongerecht. Toen de rechter hem 2
2 vermanend toevoegde dat hij „de 2
grootste misstap in zijn misdadige le- 2
ven had begaan", gaf hij met een 2
triest knikje de waarheid van deze 2
woorden toe.
Z Powell had een raam ingetrapt van
het huis van sir Winston Churchill.
2 Zijn „grootste misstap" kost hem
2 een jaar gevangenisstraf. Powell heeft Z
reeds 11 veroordelingen achter de rug. 2
AMSTLEVEN
LEVENSVERZEKERING
