Marmergroeven in Carrara zijn
slechts „wonden" in de Alpen
BOEKENPLANK
Waterman
KYP-voorzitter Aalberse
over de lijstaanvoerders
Miljoenen tonnen marmer
voor paleizen en fonteinen
Primitieve
werkmethoden
Bescherm u tegen
Veldkamp, De KortKlompé en Jan Maenen
Geitepaadjes
Marmer-afval
Historische pockets
De jonge Marx
Katholieke agenda
De laatste kogel
Landbouwgids 1963
Amateurvoetbal 25 november
Apuaanse Alpen
Ossen en motoren
Groot voorstander van
samenwerking met
prot.-christelij ken
(Van onze parlementaire redactie)
K.V.P.-partijvoorzitter mr. Aalberse heeft zaterdag op de te Utrecht
gehouden partijraadsvergadering van de K.V.P. uitvoerig de berichten
besproken volgens welke het partijbestuur dr. Veldkamp, dr. De Kort,
mej. Klompé en Jan Maenen heeft aanbevolen als lijstaanvoerders voor
de komende kamerverkiezingen.
Mr. Aalberse noemde die berichten prematuur. De juistheid ervan
werd echter door hem niet ontkend.
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 19 NOVEMBER 1962
(Advertentie)
De reiziger, die van Rome terugkeert naar de landen aan Het Kahaa'
en de Noordzee, zet bijna onveranderlijk koers naar Genua. Er
onverschillig of hij vandaar zijn weg kiest over één der befaamdt
Zwitserse Alpen-passen, dan wel de voorkeur geeft aan de weelde vav
de zon, bloemen en palmen van Italiaanse en Franse Rivièra: zij;
geest blijft vervuld van de onsterfelijke rijkdom der marmeren pa
leizen, torens en kathedralen, die welhaast elke oude Italiaanse sta.
voor hem heeft tentoongespreid.
Van Rome naar Genua komt hij langs Pisa, de stad van de „schevs
toren". En met enige verwondering stelt hij vast, dat de toren niei
alleen maar een uit het lood gezakte rariteit is. Met zijn zes slank.,
zuilenrijen vertegenwoordigt de „Torre Pendente" een fijnzinnig
stukje 12e eeuwse architectuur. Onvergelijkelijk is de werking var
het stralend blanke marmer tegen de diep-blauwe lucht, wanneer de
scheve toren overgoten wordt door de Italiaanse zon. Onder onz.
noordelijke luchten zouden de marmeren kerken en paleizen van
Italië kil aandoen. Onder de zuidelijke hemel werd het marmer tot
een bouwmateriaal van niet te evenaren rijkdom en warmte.
Geen bezoeker van Italië ontkomt aan die indrukken. Daarom is
het dubbel verwonderlijk, dat bijna iedereen achteloos voorbijgaat
aan de eigenlijke bronnen van zoveel glorieuze architectuur.
Maar ook wie op de grote autoweg
langs de Middellandse Zee gedachteloos
In Massa behoeft men met wit mar
mer niet zuinig te zijn. Het ontbreekt
er evenmin aan vaardige handen om het
kunstzinnig te bewerken. Deze fontein,
verlevendigd met kostelijke kinderfi
guurtjes, is er dan ook niets ongewoons.
zelfde weg terug die men héén gegaan
is, want er is geen andere.
Wie op de weg omhoog hemelsbreed
niet meer dan 8 km, maar zeker vijfmaal
zo lang door alle bochten op een mar
mertransport stuit, moet achteruit de
kronkelende helling omlaag, om op een'
uitwijkplaats de zwaarbeladen tegenlig
ger te laten passeren. Er zijn ook spoor
lijntjes, die zich op onbegrijpelijke wijze
door de steile bergkammen boren. En
bij de groeven zelf gebruikt men kabel
banen. Het marmertransport kent geen
geijkte of uniforme methode. Het grijpt
alle middelen aan, die dienstig kunnen
zijn.
De arbeiders in de steengroeven zou
den een halve dag lopen, als ze uit Car
rara de slingerende rijweg moesten vol
gen. Zover ze hun arbeidsveld niet be
reiken met diensttreintjes of vrachtwa
gens, klimmen ze over geitepaadjes langs
de met struikgewas begroeide hellingen
omhoog, duizend of twaalfhonderd meter
stijgend over een afstand van vijf kilo
meter.
De Toscaanse jeugd omzwermt deze
hellingen als een troep kwetterende
spreeuwen. Maar als er bij uitzondering
een toeristenauto voorbijkomt, verande
ren de spreeuwen in jonge roofvogels. Ze
willen voor een paar lire gids zijn in de
groeven. En aangezien hun aanbod de
Al gebruikt men elektrisch gedreven
zagen om grote, rechthoekige blokken
marmer uit de berg los te maken, het
primitieve handwerk met houweel, hamer
en beitel is nog niet verdwenen. Omge
ven door brokken afval geeft een arbei
der in een der steengroeven, hoog in de
Apuaanse Alpen, regelmatiger vormen
aan een ruw blok Carrarisch marmer.
vraag verre overtreft, leggen ze een he
vige concurrentie en een benauwende
vasthoudendheid aan de dag. Hun blote
voeten ontwikkelen een even grote snel
heid als de door hellingen en bochten
geremde motorvoertuigen. Het is bijna
onmogelijk, ze af te schudden. En als
de gemotoriseerde prooi hun tóch dreigt
te ontgaan, zien zy er niet tegen op, rui
ten en lakwerk te bombarderen met
scherven van echt Carrarisch marmer.
Onvergelijkelijk mooi is dit landschap
der Apuaanse Alpen. Overweldigend,
maar nooit beklemmend, gelijk de Dolo
mieten dat soms zijn. Het hoofdmassief
van dit marmergebied heeft een opper
vlakte van 6000 hectare. Niet alles is er
marmer. Er is ook krijt. De scheikun
dige formule daarvan verschilt tenslotte
niet van die van marmer. Het verschil
schuilt alleen in de kristallisering. Maar
de eigenlijke marmerlaag bereikt toch
de enorme dikte van 1300 meter. Als wit-
schimmige reuzen rijzen de scherp ge
tande toppen omhoog. Ze zijn nauwe
lijks begroeid. Alleen de kruinen zijn
mosachtig groen. Door de verweerde
flanken schemert het witte marmer.
De marmergroeven zelf zijn als won
den in het lichaam van de berg. Met
springsoffen en gierende zagen maakt
men het marmer in geweldige blokken
los. Men heeft ook grote, meervoudige
zagen, die een enorm, rechthoekig blok
in één bewerking splijten in platen van
weinige centimeters dikte, precies zoals
een moderne houtzagerij een dikke boom
in één ruk in planken verdeelt. Maar
de meeste marmerzagerijen zijn beneden
in de stad Carrara. Bij de groeven in
de bergen fatsoeneren steenhouwers met
hamer en beitel de onrègelmatige blok
ken.
In de buurt van elke groeve is een
onafzienbare berg van steenslag, mar
mer-afval, méér dan voor de vernieu
wing van alle Toscaanse wegen zou kun
nen worden gebruikt. Dat afval is de
grote zorg van de Italiaanse ingenieur
dieaan het hoofd staat van de groeve
en die het marmer koestert als een boer
zijn vee. Het percentage afval is door
alle explosies, afzagen en beitelen gewel
dig hoog. Helaas veranderen de Apuaan
se Alpen niet „zomaar" in paleizen en
kunstzinnige beeldhouwwerken. Men
slaat ze grotendeels tot gruis.
De methoden der marmerwinning zijn
Drie historische pockets uit de veel
zijdige Phoenix-reeks (uitgave De Haan-
Standaardboekhandel) kunnen we aan
kondigen.
Van de hand van prof. Sir John Neale
is een boeiende levensbeschrijving van
koningin Elizabeth I van Engeland in
het kader van een bewogen tijdperk.
De grillige, vaak aarzelende doch ook
zelfbewuste vorstin, die aan Engeland
nieuw aanzien schonk, komt levendig
naar voren. In het grote conflict met
Maria Stuart wordt de Schotse konin
gin wel zwaar met schuld beladen. De
echtheid van de z.g. cassettebrieven
neemt de schrijver aan. Het is overigens
zijn goed recht als historicus hier par
tij te kiezen.
Een tweede pocket schildert de ge
schiedenis van de Russische revolutie.
De bekende romanschrijver en journalist
Alan Moorehead grijpt eerst terug in de
negentiende eeuw om dan het beklem
mend grootse drama van deze in de he
le wereldhistorie zo diep ingrijpende om
wenteling te schilderen tot aan de exe
cutie van Tsaar Nicolaas en de zijnen.
Garibaldi is het onderwerp van een bi
ografie, geschreven door de Oostenrijk
se Kreuck v. Potuczyn. Oe schrijfster
zet haar verhaal op vanuit een diepe
bewondering voor deze smid van de Ita
liaanse eenheid. Zij citeert zijn mémoi
res" veelvuldig en voelt als volgelinge
van Rudolf Steiner een geestverwant in
hem, als hij spreekt over het Oneindige,
welks vonken leven in levenden en do
den, dieren, planten en aarde.
Prof. dr. B. Delfgaauw heeft in De Ba
zuin een reeks instructieve artikelen ge
schreven over Marx en het Marxisme.
Hij wilde meer begrip bijbrengen voor
de man en zijn stelsel, die in andere
kring wel eens te vlot en te gemakke
lijk verooordeeld worden. Prof.Delfgaauw
komt ook uit bij fundamentele vergis
singen in Marx' denken, doch hij verwij
dert de bijgroeisels van oppervlakkig
heid en vooroordeel, waarin velen blij
ven denken. Het laatste hoofdstuk is
eerder in „De Maand" gepubliceerd als
betoog tegen degenen die menen dat met
Moskou toch niet te praten valt. Hij
erkent de kloof, die de Westerse en de
communistische landen scheidt, doch wil
dat men tenminste tracht beide posi
ties te begrijpen. Het is een betoog, dat
zeker tot bezinning op ieders houding
tegenover het communisme noopt La
zen we trouwens niet, dat het Vaticaan
het aanknopen van politieke betrekkin
gen met de Sovjet-Unie niet uitsluit
De Bazuin- en Maandartikelen zijn
nu onder de titel ,,De jonge Marx" in
een boekje bij Het Wereldvenster te
Baarn uitgegeven.
Bij dezelfde uitgeefster verscheen de
vijfde druk van Delfgaauws Teilhard
de Chardin", de derde druk in één jaar
tijds.
Enka geeft een losbladige Katholieke
Agenda uit in de bekende handige vorm
met ringband. Aan de agenda gaat een
hele reeks praktische gegevens vooraf;
vasten- en onthoudingswet, allerlei ü-,
turgische aanwijzingen, namen en adres
sen van het Ned. Episcopaat, valuta,4
op- en ondergangen van zon en maan,
posttarieven, belastingtabellen, afstands
tabellen, wenken voor E.H.B.O., land
kaartjes in kleuren enz. Alles is keurig
en met duidelijke letter uitgevoerd.
Van de nog jeugdige Amerikaanse au
teur van oorlogsromans, Robert Leckie,
bespraken wij onlangs de even frisse als
boeiende mariniersroman „Met een helm
als kussen". De blijkbaar niet gauw
leeggeschreven Leckie, liet nu een ver
zameling mariniersverhalen, onder de
titel „De laatste kogel" verschijnen. Dit
zijn spannende, maar nauwelijks serieus
te noemen beschrijvingen van mensen
en toestanden in de oorlog.
De verhalen zijn gewild rauw en mis
sen het menselijk-herkenbare dat „Met
een helm als kussen" zo aangrijpend
maakte. Leckie speelt in. deze bundel
met de oorlog een macaber spel, dat
nergens mee te motiveren valt dan met
de lust van de auteur zijn lezers te
schokken.
De figuren in deze verhalen zijn, al
thans soms, kennelijk naar de werke
lijkheid getekend, maar het relaas van
hun belevenissen is te gekunsteld om
reëel te zijn. „De laatste kogel" is als
prisma-pocket in een vertaling van Ton
Stam bij het Spectrum verschenen.
De Stichting Landbouwgids te Utrecht
heeft de gids voor 1963 het licht doen
zien. Het zijn 640 bladzijden vol gege
vens die iedereen die met de wereld
van de boer te maken heeft, zo af en
toe nodig heeft. Voor de boer zelf is
dit deel bijzonder attractief, omdat het
het slot is van de in 1961 begonnen
cyclus, waarin men een zo volledig mo
gelijke documentatie wil geven over het
landbouwbedrijf en de veehouderij.
De gids 1963 bevat een trefwoordenre
gister voor deze „boere-leergang", waar
in men van alles kan vinden, van loops
tallen tot de kostprijs van slachtgevogelte
toe. Een onmisbaar boek.
le klas A
AFC-DCG, UVV-Purmersteijn, HRC-Gou-
da, OSV-Watergraafsmeer, De Spartaan-
Kon. HFC, JOS-Hollandia.
le klas B
Laakkwartier-Quick, UVS-SVW, ONA-
Slikkerveer, Unitas-CVV, DC V-O vermaas
Spartaan '20-TSC.
le klas C
Rood Geel-Germanicus, Zwaagwesteinde-
KSC, Neptunia-PJC, Sneek-WVV, Jubbe-
"i-Velocitas.
le klas D
Vosta-Leones. Dinxperlo-WVC, ESCA-
DSO '19, ZAC-Rigtersbleek, Rheden-
Quick '20.
le Idas
Hdmond-.yiissinsezi. TOP-Valkenswaard,
MOC 1/-Boxtel, De Valk-Schijndel, Al-
liance-Brabantia, Tongelre-De Spechten,
le klas F
Spel. WW '28-Spcl. Irene, Standaard-
Spcl. Emma, Rios '31-Chèvremont, Wil-
helmina '08-Minor, Waub. Boys-Blerick.
2e klas A
Sparta '25-Taxandria, St.-Michielsgestel-
Reusel Sport, Budel-Sarto. Bladella-Oss
20, Best Vooruit-Gemert, RAC-UDI '19.
2e klas B
Rood Wit W-Internos, HVV '24-Steenber-
gen, Desk-Uno Animo, Roosendaal-Honte-
nisse, Zeeland Sport-Middelburg, Veerse
Boy s-Terneuzen
3e klas B
RWB-RKJVV, RKSVA-Zwaluw VFC,
GVV-Concordia SVD, Vlijmense Boys-
RKC, OJC-RKDVC.
3e klas C
TAC-RKVVU. Baardwijk-Hilvaria, VO
AB-Gloria, Gilze-WSC, RKTVV-Dongen,
SCO-VES '35.
3e klas P
Zeelandia-Nieuw Borgvliet, Odio-Grens-
wachters, RKFC-Dosko, BSC-Kaaise B.,
RCS-Axel, Meto-Goes.
4e klas B
TGG-Haarsteeg. Zaltbommel-Jan van
Arckel, Rhode- Linge Boys, DSC-Buren,
Heusden-OVH.
4e klas E
Y£°Ci£Sr„ '31-Zundert, Hieronymus-RK
LSb, SVG-Berkdijk. Oisterwijk-Gudok,
Nevelo-GSBW, Ons Vios-Right 'Oh.
4e klas F
Breda-Groen Wit, VCW-Boeimeer, Vir-
tus-DHV, Zigo-Madese B., Bavel-Raams-
donk.
4e klas G
SCGastel-Burgh, Oudemolen-De Schut
ters, Vosmeer-N VS, Halsteren-Cluzona,
Zierikzee-Sprundel, NSV-Kruisland.
4e klas H
Lewedorpse Boys-Aardenburg, Yerseke-
IJzendijke, Oostburg-Clinge, Koewacht-
Steen, Breskens-Luctor, Corn. Boys-
Biervliet.
Kes le Idas
PSV 3-Willem II 3, Middelburg 2-Do
Valk 2, BW 3-Eindhoven 3. Vlissingen 2-
NAC 3, Internos 2-NOAD 3, TSC 2-Bra-
bantia 2.
Res. 2e klas A
Woensel 2-Best Vooruit 2, Veerse Boys 2-
RKTW 2. WSC 2-Valkenswaard 2, Hel-
mondia '55 3-Brabantia 3, Desk 2-PSV 4
Taxandria 2-Helmond 2, Schiindel 2-
Veloc 2.
Res. 2e klas B
Vlissingen 3-SET 2, Middelburg 3-Baronie
3, HVV '24 2-Longa 3, Roosendaal 2-
Hontenisse 2. Goes 2-Corn .Boys 2.
Res. 3e klas B
Dongen 2-OJC 2, Concordia SVD 2-GW2
Sarto 2-ODC 2. Uno Animo 2-TOP 2
Sparta '25 2-RKC 2.
Res. 3e klas C
NAC 4-Internos 3, Alliance 2-RAC 2,
Vlissingen 4-Dosko 2. VOAB 2-Terneu-
zen 2,
aan Carrara voorbijrijdt, moet wel op
merkzaam zijn, als de sporen van de ar
beid dezer 8000 hem helemaal ontgaan
Niet alleen is in Massa ook het beschei-
denste bouwwerk van openbaar nut van
Carrarisch marmer vervaardigd, overal
in de omgeving staan platen en blokken
van het kostbare materiaal onder lage
Van Rome over Pisa naar Genua ry-
den dagelijks volle exprestreinen en on
telbare luxe auto's de provincie-hoofd
stad Massa voorbij. Niet minder dan 20
km naar rechts liggen de hoogste toppen
van de Apuaanse Alpen. Slechts 7 km
scheiden Massa van Carrara. Vandaar
voeren verscheidene wegen de bergen
in, naar de beroemdste marmergroeven
van Italië. Wat betekenen die weinige
kilometers voor een moderne auto?
Zoals in de wijngebieden van Frank
rijk grote borden langs de rijweg uit
nodigen tot een bezoek aan beroemde
wijnkelders, zo vindt men in de omge
ving van Massa invitaties voor een be
zoek aan de marmergroeven van Carra
ra. Vallen die uitnodigingen niet op om
dat de Italianen langs al hun wegen zo
kwistig zijn met lelijke reclameborden?
Stellen ze in al hun soberheid toch nog
te hoge eisen aan het Italiaans der
vreemdelingen? Een feit is het, dat men
zelfs in het reisseizoen tussen Massa en
Carrafa, en tussen Carrara en de mar
mergroeven in de bergen zelden een
toerist ontmoet. Zij verdringen elkaar in
de paleizen en kathedralen, zij blijven
onwetend over de oorsprong ervan.
In heel Italië zijn rond 760 marmer
groeven. Daarvan bevinden er zich 420
meer dan de helft in de Apuaanse
Alpen, de bergen bij Massa en Carrara.
Het Carrarische marmer is soms grijs
gevlamd, soms blauw of zeer donker
grijs, ook wel geel- of rozerood geaderd.
Maar meestal is het héél licht grijs ge
tint, zó licht, dat de tint alleen warmte
en gloed geeft aan het stralend wit. De
kleur wordt veroorzaakt door sporen
mineralen in het calcium-carbonaat.
Want scheikundig gesproken is marmer
slechts een calcium-zout (koolzure kalk)
in bijzonder gekristalliseerde vorm.
In kwaliteit overtreft het marmer van
Carrara alle andere marmersoorten,
waaraan Italië zo rijk is. De geologen en
mijnbouwkundige ingenieurs, die het
toezicht hebben bij de werkzaamheden
in de groeven, hoog in de bergen, spre
ken over hun schatten als een verlief
de jongeman over het meisje van zijn
verering. Zij prijzen het Carrarische
marmer om zijn „saldezza" (vastheid),
zijn „docilita allo scalpello" (gewillig
heid bij het bewerken met de fieitel),
zijn „perfetta lucidatura" (volmaakte
glans en tekening bij het polijsten), zijn
„giusto sviluppo della grana" (zuivere
korrel-structuur.
Langs de brede, schaduwrijke pal-
menallee van Massa naar Carrara suk
kelen spannen ossen langzaam met hun
zware marmerlast. Dit primitieve
transport, in twintig eeuwen nagenoeg
onveranderd gebleven, is nog altijd niet
geheel verdrongen door zware, moderne
vrachtauto's, die er intussen ook zijn.
Maar een werkelijke indruk van het
marmergebied krijgt men pas voorbij
Carrara. Deze Toscaanse stad is heel
wat jonger dan de marmergroeven, die
immers al in de klassieke oudheid bekend
waren. Omstreeks 1820 woonden in Car
rara niet meer dan 5000 mensen. Nu is
het een gemeente met ongeveer 60.000
inwoners. Van deze 60.000 is er géén
zonder belangstelling voor marmer.
Van Carrara uit slingeren wegen de
Apuaanse Alpen in. Smalle wegen, slech
te wegen, wegen die een aaneenschake
ling zijn van haarspeldbochten en die
de hoogste eisen stellen aan de honderd
paardekrachten van een moderne auto
en de vaardigheid van de bestuurder.
Ondanks alle kronkels is de rijweg aan
merkelijk steiler dan de Brenner, de St.
Gotthard, de Simplon en andere befaam
de Zwitserse Alpenpassen. En stuk voor
stuk lopen deze wegen uit Carrara dood
in het bergland. Ze hebben geen andere
bestemming dan één der 420 marmer
groeven. Aan een „rondtoer" behoeft
niemand hier te denken. Men gaat de-
Overal in de omgeving van Massa en
Carrara vindt men plaatsen waar blok
ken en platen Carrarisch marmer wach
ten op verder transport. Zo ook in het
havenplaatsje Marina di Carrara aan de
Middellandse Zee, door een spoorlyn van
7 km met de beroemde marmerstad ver
honden.
De hoeveelheid, die van dit onover
troffen materiaal, uit de Apuaanse Al
pen wordt losgebroken, wisselt van jaar
tot jaar sterk. In het topjaar 1926 kwam
er alleen uit Carrara 337.087 ton ruw
marmer. Heel Italië produceert per jaar
100.000 ton.
Het getal der arbeiders, die deze enor
me hoeveelheden marmer aan de bergen
ontworstelen, lijkt betrekkelijk gering:
rond 10.000 in heel Italië, 8000 in het ge
bied van Carrara.
in de 20e eeuw wel iets gemoderniseerd,
mar die vernieuwing is toch bij welhaast
alle andere technieken in Europa ver
achtergebleven. In wezen is de werk
wijze in de groeven vaak nog even pri
mitief als 2000 jaar geleden. Zoals berg
treinen en vrachtauto's het bij het mar
mertransport opnemen tegen de ossen-
karren, zo doen het de elektromotoren
der krassende zaagmachines tegen hamer
en beitel. Het nieuwe blijft niet achter
wege. Maar het oude behoudt zijn rech
ten.
In Cremona en Parma, Mantua en Ve
rona, Venetië en Ferrara, Bologna en
Florence, Lucca en Pisa nam het mar
mer van Carrara de gedaante aan van
machtige paleizen, sierlijke torens en
indrukwekkende kathedralen. Michelan
gelo, Donatello en ontelbare andere
meesters der beeldhouwkunst brachten
het tot leven in ontroerende beelden
groepen. Een overstelpende rijkdom aan
gebouwen en kunstwerken vond zijn
oorsprong in het ingewand der Apuaanse
Alpen.
Maar terwijl een enkele cementfabriek
by Maastricht de St. Pietersberg goed
deels wegvaagde, kijkt men in het mar
mermassief van Carrara in niet-begrij-
pende verwondering op tegen de gewel
dige, witte bergkolossen. Meer dan twin
tig eeuwen sleepte men hier marmer
weg, honderdduizend, tweehonderddui
zend, driehonderdduizend tonnen per
jaar. En tóch is het, of hier niets ver
anderde .Zó geweldig zyn de marmer-
massa's, dat meer dan vierhonderd groe
ven er slechts wonden in slaan die men
nauwelyks bemerkt.
(Advertentie)
Mr. Aalberse verklaard, dat er tot
dusverre slechts overleg heeft plaats
gevonden over de lijstaanvoerders. Van
een dictaat van het partijbestuur op dit
punt is geen sprake, zei hij. De beslis
sing over de keuze van de lijstaanvoer
ders ligt bij de verkiezingsraad en
uiteindelijk via de groslijststemming
bij de KVP-leden.
Mr. Aalberse ontkende, dat het partij
bestuur minister Cals niet als lijstaan
voerder zou wensen. Wordt mr. Cals
dus lijstaanvoerder? De vraag of minis
ter Cals niet een uitstekend lijsttrek
ker zou zijn, kan ongetwijfeld bevesti
gend worden beantwoord, verklaarde
mr. Aalberse. maar, zo zei hij, hetzelfde
kan ook gelden voor bijvoorbeeld de
heer Maenen. Indirect bevestigde mr.
Aalberse daardoor de berichten dat het
partijbestuur geadviseerd heeft mr. Cals
onder Jan Maenen op de Limburgse
lijst te plaatsen. Van de huidige frac
tieleider dr. De Kort vond mr. Aalber
se het wel vanzelfsprekend dat hij lijst
aanvoerder zal worden.
Vit ons Haags Journaal
Mr. Aalberse gaf zich veel moeite om
de indruk weg te nemen, dat het KVP-
partijbestuur ten aanzien van de lijst
aanvoerders een eigen keuze zou wil
len doordrukken. Hij citeerde in dit
verband een zinsnede uit ons laatste
Haags Journaal, die zo zei hij, de situa
tie juist weergeeft en die de KVP-
partijvoorzitter dan ook gaarne tot de
zijne maakte. Bedoeld citaat luidde:
„In een waarachtige democratie moet de
vaststelling, zowel van de definitieve
kandidatenlijst als van de keuze der
lijstaanvoerders het resultaat zijn van
een weldoordacht samenspel tussen d%
partijleiding, de onderafdelingen en na
tuurlijk de leden zelf van een politieke
partij. Alleen langs die weg komt men
tot de samenstelling van een veelzijdig
georiënteerde fractie, die in staat is een
verkiezingsprogram in daden om te zet
ten, tot de keuze ook van mannen in wie
men algemeen de leiders kan zien in de
strijd om een betere maatschappij". De
enige bemerking welke ik op deze for
mulering heb is, merkte mr. Aalberse
op, dat uitsluitend wordt gesproken van
mannen en niet van mannen en vrou
wen.
Vele capabele jongeren
De KVP-partyvoorzitter verklaarde
voorts, dat het gebrek aan politieke
belangstelling, dat elders is geconsta
teerd, niet hij de KVP bestaat. Een aan
tal zeer capabele en vooral ook jongere
figuren is bereid gebleken aan het par
lementaire werk deel te nemen. Het
aantal geschikte kandidaten is zelfs
groter dan het te verwachten aantal ze
tels.
Mr. Aalberse wekte zijn gehoor op er
voor te zorgen, dat uit alle beschikbare
kandidaten ook werkelijk de besten
worden gekozen. Zelfs bleek hij „enigs
zins bezorgd", dat goede kandidaten
wel eens buiten de fractie zouden kun
nen blijven indien bij de kandidaatstel
ling teveel nadruk zou komen te liggen
op het regionale aspect. Dat is onge
twijfeld belangrijk, maar het mag niet
overheersen, betoogde mr. Aalberse.
En na de verkiezingen?
Filosoferende over de politieke con
stellatie na de komende kamerverkie
zingen merkte de KVP-partyvoorzitter
op, dat op dit moment nog generlei uit
spraak gedaan kan worden over een
eventueel samengaan met de P.v.d.A.
De vraag, welke concrete vormen van
politieke samenwerking na de verkie
zingen mogelijk zullen zijn wordt, zo
constateerde mr. Aalberse, bepaald door
de verkiezingsuitslag en door de voor
waarden waarop samenwerking kan
worden bereikt.
De KVP-voorzitter toonde zich
een groot voorstander van de nau
we samenwerking met de protes
tants-christelijke partijen. Hij vond
het echter niet juist in dit verband
te denken aan een christelijk-de-
mocratische unie. Mocht het, zo zei
hij, in Nederland mogelijk blijken
tot een bepaalde vorm van christe-
lijk-democratische samenwerking te
komen, dan dient dit te geschieden
op basis van de in ons land bestaan
de verhoudingen. Deze samenwer
king achtte mr. Aalberse overigens
eerst mogelijk, indien de politieke
tegenstellingen in protestants-chris
telijke kring op enigerlei wijze tot
een oplossing worden gebracht.
Wat de verkiezingen zelf betreft,
voorspelde mr. Aalberse dat er een
voor Nederlandse begrippen felle ver
kiezingsstrijd te verwachten is.
De rede van mr. Aalberse was de in
leiding voor een groot debat op de par
tijraadsvergadering over het werkpro
gram der KVP voor 1963. Zoals bekend,
zijn op het ontwerpprogram, dat is sa
mengesteld onder uiteindelijke verant
woordelijkheid van een centrale pro
grammacommissie onder voorzitterschap
van dr. De Kort, rond 4^0 amendemen
ten ingediend.
(Advertentie)
