Heidemaatschappij
zware
tehafl
zwaar?
hatadqi,
er m
Wat zit
import wijn
de
uit
fles met
Italië
Liberale tendens in de
Hongaarse regering
WERKZAAM OVER
GEHELE WERELD
Grote verdiensten voor
landbouw en recreatie
Os-stoom-tractor
Ruilverkavelingen
Weer pramle voor de besten
w
samen
rrj# naar
de film...
ja, gezellig
Regering gaat
nu toeslaan
NEEM DAN
Gemotiveerde opBossing
3 2 2 1 3 13 3
3 3 3 1
ivjj
SA
L
1 1
De vos preekt
lichter dan zwaar,
pittiger dan halfzwaar.
PENNING TER
NAGEDACHTENIS
MRS. ROOSEVELT
de passie.
Waterboot van
Maassluis
wordt afgedankt
I'ïet ZOete leven... Keten van bizarre beelden houdt de toeschouwer in
ademloze aandacht gevangen. Hij ziet roem en rijkdom. Dolle nachten. Rollend
geld. En daarachter: eenzaamheid, leegheid, wanhopig schijn-ophouden. La Dolce
Vita. Meedogenloos beeld van een maatschappij zonder ziel. Monumentale
schepping. Omstreden film, één van de belangrijke bioscoopgebeurtenissen
van 1961. Zie, daarom bezoeken iedere dag weer ruim 140.000 mensen een
bioscoop; nergens wordt het leven in al zijn veelzijdigheid zó groots ge
toond. Steeds weer. ROMANCE A LA CARTE ECHTSCHEIDING OP Z'N
ITALIAANS, ECLIPS, DE RUST VAN EEN VERDOOLDE (Le repos du guerrier),
DE LANGSTE DAG, DE NOORMANNEN KOMEN. Néém die kaartjes.
Verdund runderbloed of druivesap
13
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 16 NOVEMBER 1962
13
(Van een medewerker)
Vijf januari a.s. zal het 75 jaar geleden zijn dat de Nederlandse
Heidemaatschappij werd gesticht. Deze maatschappij, die alom be
kend is om haar cultuurtechnische werken, verdient wel even naar
de voorgrond van de belangstelling te worden geheven. De merk
waardige verjaardag zal trouwens gepast worden gevierd met een
plechtige bijeenkomst te Arnhem op 29 januari a.s.
De Nederlandse Heidemaatschappij is uit particulier initiatief
geboren en steeds in tegenstelling met wat soms wordt gedacht
een particuliere maatschappelijke instelling gebleven. Zij is dus geen
overheidsinstelling.
Haar ontstaan is toe te schrijven aan zou drukken. Hij stierf in 1938. Hij was
i -1 1 toen voorzitter van de maatschappij.
Aanvankelijk stond het ontginnen van
woeste heidegrond vooraan in de be
langstelling. Met zesspannen voor osse-
ploegen werd de grond bewerkt en ver
beterd met kunstmest, terwijl slechte
gronden werden benut voor bosexploi
tatie. Hiermee liep men als het ware
vooruit op wat thans een sterk accent
heeft gekregen bij de werkzaamheden
van de maatschappij naast de ruilver-
de landbouwcrisis aan het eind van de
vorige eeuw, welke aan de dag trad bij
de reusachtige uitbreiding van het land-
bouw-areaal in Amerika. De Geldersch-
Overijsselsche Maatschappij van Land
bouw nam daarom in 1888 op Deens
voorbeeld het initiatief tot oprichting
van de Nederlandsche Heidemaatschap
pij, welke tot taak zou krijgen de bin
nenlandse oorzaken van de landbouw
crisis te bestrijden door het geven van
adviezen, voorlichting omtrent moder-1kaveling: de aanleg van recreatiegebie-
ner landbouwmethoden, bevordering den. Aan recreatiegebied en behoud,van
van land- en tuinbouwonderwijs en ont- natuurschoon is nu immers meer be
ginning van woeste gronden. hoefte ontstaan dan aan ontginning tot
Haar eerste ontginningswerken wer- landbouwgebied en er valt praktisch ook
den uitgevoerd in Noordbrabant en Lim
burg. Het bekende landgoed en recrea
tiegebied ,,De Utrecht" bij Hilvaren-
beek werd bv. door de Nederlandsche
Heidemaatschappij aangelegd.
In 1891 vond de maatschappij in de
heer H. J. Lovink epn directeur, die
hoewel hij later andere functies ging
vervullen, hij werd o.a. directeur-
generaal van de landbouw zijn le
ven lang met haar werk verbonden
zou blijven en er een eigen stempel op
Zware tractoren trekken een enorme
diepteploeg door de grond. Tot 1.70
meter diep snijdt het staal in de
bodem, om deze beter geschikt te
maken voor de landbouw.
Foto geheel boven: Draglines in het
wijde land van de Poortvlietse wei-
hoek, ingezet bij de herverkaveling.
(Advertentie)
niets meer te ontginnen,
Wat bosaanleg betreft, verrichtte de
Heidemaatschappij eerst tevens taken,
die sinds 1899 door de rijksdienst van
Staatsbosbeheer worden waargenomen-
De heer H. Lovink is daarvan ook al
directeur geweest.
De tweede directeur van de Heide
maatschappij sinds 1901, de heer A.
Nengerman besteedde veel aandacht
aan bevloeiingen en voerde moderne
cultuurtechnieken in. Waterbeheersing,
d.w.z. tegengaan van een tekort of een
teveel aan water op de landbouwgron
den werd als een der voornaamste
voorwaarden voor een gunstige bodem
exploitatie onderkend en evenzeer na
gestreefd als de bodemverbetering door
kunstbemesting of diepploegen.
Dit ploegen is in de afgelopen 75 jaar
nog al wat veranderd. De osseploeg van
1892 werd vervangen door een stoom
ploeg en nu doet men het gemotoriseerd
met tractors. De Heidemaatschappij
zelf heeft een diepploeg ingevoerd,
welke de grond zo nodig t^t 1,70 diep
omwerkt. Het behoeft geen betoog, dat
het machinepark der maatschappij zich
steeds verder moderniseerde en uit
breidde.
In dit verband mag ook de wegen-
bouwtrein worden genoemd, waarmee
tevens een ander facet van de werk
zaamheden der maatschappij naar vo
ren komt: wegenbouw, die weer in
nauwe betrekking staat met de ruilver
kavelingen, die zij propageert, ontwerpt
en ook uitvoert, voor zover zij daartoe
opdrachten kan verkrijgen.
Een betere verdeling en bereikbaar
heid van de landbouwpercelen werkt
een economischer exploitatie in de
hand. Reeds in 1915 voerde de Ned.
Heidemaatschappij een ruilverkaveling
uit op Ameland. Zij kwam ertoe een
hoofdafdeling op te richten voor deze
diensttak. In 1924 werd de ruilverkave
ling wettelijk geregeld. Op dit terrein
blijft nog veel te doen, want nog maar
10 procent van de oppervlakte, welke
ruilverkaveling behoeft, werd inderdaad
herverkaveld. Circa anderhalf miljoen
hectare landbouwgrond vraagt nog om
deze vernieuwing, die kan geschieden
door wettelijke ruilverkaveling en door
ruilverkaveling bij overeenkomst, dus
op vrijwillige basis. In 1958 heeft de
Cultuurtechnische Dienst, die van 1935
dateert, hiertoe een plan opgesteld, dat
in de loop van verscheidene jaren uit
gevoerd wordt.
Een bijzondere verdienste heeft de
Ned. Heidemaatschappij zich verworven
door haar hulp en activiteit bij de
werkverschaffing in twee wereldoorlo
gen en de periode van grote werkloos
heid, welke daartussen ligt, ofschoon
zij hierbij tegen de draad van haar
eigen economische opzet moest ingaan.
Het ging er immers om zoveel moge
lijk mensen bij cultuurtechnische wer
ken in te schakelen en daarom werd
machinaal werk, waar dat kon, door
mankracht vervangen. Bij abnormale
tijden passen abnormale methoden. Men
bereikte er in ieder geval mee, dat
70.000 mensen bij cultuurtechnische
werken konden worden ingeschakeld.
Thans is bij onze volledige werkgelegen
heid dergelijk uit de hoek gezocht aan
vullend werk nog slechts een zeldzaam
heid. Men moet een zelfs noodzakelijk
werk laten rusten, wegens gebrek aan
mensen.
Natuurlijk moest de Ned. Heidemaat
schappij bij haar steeds omvangrijker
wordende werkzaamheden ook aandacht
besteden aan de opleiding van de cul
tuurtechnische werkers. In 1903 stichtte
zij hiervoor al een cursus, waaraan
ook particulieren konden deelnemen-
Duizenden jonge mensen zijn in de loop
der jaren op deze cursussen gevormd.
In 1953 werden de cursussen omgezet
in een Hogere en Middelbare Bosbouw-
en Cultuurtechnische School, gevestigd
in het park Sonsbeek te Arnhem. Het
diploma van de Hogere School geeft
recht op studie aan de Landbouwhoge
school te Wageningen. De school te Arn
hem is de enige in Nederland, waar
middelbaar bosbouw- en cultuurtech
nisch kader wordt opgeleid.
Noemen wij nog enkele bijzondere
werken van de jubilerende maatschap
pij zoals de Peelontginning in Noord
brabant en Limburg, waar evenals in
Drente het veengebied werd omgescha
pen in landbouw-, veeteelt- en tuin-
bouwgronden, waardoor tevens een om
keer in mistroostige sociale toestanden
werd bewerkt. Daar zijn thans nog
grote werken aan de gang voor ruil
verkaveling, bodemverbetering en wa
terbeheersing. De projecten Deurne en
Montfort zijn in dit opzicht bijzonder
spectaculair.
Vermeld mogen verder worden het
recreatieplan Beekse Bergen bij Til
burg en de ruilverkaveling Heusden
en Altena evenals die van de Essche
stroom; in Limburg de vrijwillige ruil
verkaveling Wanssum en de aanleg
van sportvelden in het zuiden; in
Zeeland het recreatieplan voor het
Veerse Meer met o.a. de jachthaven
Wolphaartsdijk, het recreatieplan
Vlissingen en het spaarbekken Braak
man; in Utrecht het zwembad Soest-
duinen, recreatieterreinen onder
Amersfoort, picknickplaatsen op de
Utrechtse Heuvelrug en uitbreidings
plannen van de gemeente IJsselstein.
Men z;iet hieruit ook duidelijk, hoe1 de
werkzaamheden van de maatschappij
van karakter zijn veranderd en hoezeer
het accent daarbij verplaatst werd van
ontginning naar ruilverkaveling en re
creatie.
Intussen blijft de Ned. Heidemaat
schappij haar eerste doelstellingen ge
trouw, wat niet enkel hieruit blijkt, dat
zij er bij ontginningen aan het Veerse
Meer ook weer bij is, maar nu vooral
uit de werkzaamheden, die zij op steeds
groter schaalin het buitenland ging
verrichten. Sinds 1952, dus al weer tien
jaar, is zij werkzaam in de ontwikke
lingsgebieden van Afrika, Azië en
Zuid-Amerika, van Tunesië tot Swazi
land, van Syrië tot Korea, van Mexico
tot Brazilië. Vooral in Suriname en Irak
werkt zij aan belangrijke projecten. Zo
blijft haar kennis en ervaring bruik
baar en vruchtbaar ten algemenen
nutte ook buiten Nederland.
Ditmaal wist geen enkele deelnemer beslag
te leggen op de prijzenpot, waardoor deze is
opgelopen tot f 2.929,99.
Voor de volgende ronde wordt weer een
premie van f 500.uitgeloofd voor diegenen
die de beste prestatie leveren.
De sociale pot is met f 313,02 aangegroeid
tot f 263.283,94.
EN LAAT
HEB
we HIER fftt TJA- Ik MOET
f fJnilJI.X -RFMT
fciicT VE-L
-W—A lu VROEG
IP I kwartje per kolom^
4 kolommen f I.-
A. Met haar juwelen kan deze dame
iemand de ogen uitsteken (pronken
met iets dat de ander niet heeft) en
met haar lange nagels kan zij de ogen
uitkrabben. Waar zij het meest zin in
heeft is niet uit te maken (3).
B. Er kan best iets anders in deze
gebakdoos zitten, b.v. ijsjes, croquetjes,
etc. (2).
C. „Ach die bui zal wel overdrijven,"
zou de man hoogstens denken of bij
zichzelf zeggen. (Om een regenbuitje
zou de vrouw vast niet huilen.) Hij
(slaande op een andere persoon) past
hier het best (2).
D. „Je kunt me nog meer vertellen,"
is minder gunstig dan „je kunt me wel
zoveel vertellen". Aangezien de heren
veel plezier hebben, past hier wel zo
veel het best (1).
E Het hangt er helemaal van af of de
biede heren op de achtergrond vroeger,
later of op dezelfde tijd moeten be
ginnen en of zij even ver moeten rei-
zèn als de persoon waarover zij spre
ken. Beide woorden kunnen van toe
passing zijn (3).
F. Zeggen (hier in de betekenis van
„als oordeel te kennen geven") is iets
bondiger, beknopter, dan „vertellen".
Dat het hier een ernstige zaak betreft,
is duidelijk. Zeggen heeft derhalve de
voorkeur (1).
G. Deze man heeft geslapen. Wanneer
hij 's nachts wakker wordt, zal hij
denken ,,nog donker". Heeft hij echter
overdag geslapen (b.v. door ziekte of
nachtwerk) dan kan hij zo laat wakker
worden, dat het „al donker" is. Beide
gevallen zijn dus mogelijk (3).
H. Het is niet uit te maken of het over
een vrouw of over een groepje bekende
mensen gaat (3).
I. De man kan met de boemeltrein
gaan, maar hij kan ook aan de boemel
gaan met b.v. de sneltrein. Beide ge
vallen zijn mogelijk (3).
J. Dit meisje is nog erg jong. Zelf iets
breien en zelf iets kopen, zijn dingen,
waar zij nog trots op is (3).
K. Of de man bralt (snoeft, praalt) of
brult (om koffie of thee) is niet uit
te maken (3).
L. „Geen goed doen" is een vaste uit
drukking. Geen heeft derhalve de
voorkeur (1).
o.
S
BELANGRIJK! Deze puzzel „Wat
zegt U?" verschijnt elke vrijdag.
De inzendingen moeten uiterlijk
de volgende dinsdag om 18 uur in
het bezit zijn van „Wat zegt U?",
postbus 2500, Amsterdam.
Alleen door de P.T.T. gestempelde
briefkaarten zijn geldig. De prijs
winnaars krijgen direct bericht.
De uitslag en toelichting worden
in de volgende publikaties bekend
gemaakt.
II
1 B
I
E
8 D
E p
E
8 F
1 H
i
1 K
Smnnii
neut
.J
De Amerikaanse beeldhouwer Floyd
Dewitt heeft van een atelier voor edel-
smeed- en penningkunst (de koninklijke
Begeer te Voorschoten) de opdracht aan
vaard een ontwerp te vervaardigen voor
oen penning ter nagedachtenis van mevr.
Eleanor Roosevelt.
De penning wordt uitgebracht in een
serie, gewijd aan personen wier werken
leven van grote waarde zijn geweest voor
de wetenschap of cultuur.
De sinds kort in Den Haag wonende
Amerikaanse beeldhouwer is een leerling
van prof. V.P.S. Esser te Amsterdam,
Het is niet uitgesloten dat het Hon
gaarse volk de revolutie van oktober 1956
tegen de communistische onderdrukkers
toch gewonnen heeft.
In de afgelopen maanden heeft de lei
der van de Hongaarse communistische
partij, Janos Kadar, de westerse wereld
zeer verbaasd door enkele onverwachte
liberale maatregelen te treffen. Weinig
westerse experts geloofden dat Kadar,
die door het Kremlin als Hongaarse pre
mier werd aangesteld nadat de revolutie
met Russische tanks de kop was inge
drukt, zo ver in liberale richting zou
gaan.
Een van zijn meest verbazingwekkende
stappen was het verminderen van de
bevoegdheden der Hongaarse geheime
politie. Een lid van deze politie mag een
burger niet meer in het holst van de
nacht wekken en hem zonder uitleg
meenemen. Vroeger zag men sommige
van deze slachtoffers nooit meer terug.
Thans moet de politie een bevelschrift
tot huiszoeking hebben voordat zij hui
zen mogen binnengaan. Ook kan men
niet meer vervolgd worden omdat men
geen communist is.
De Hongaren hebben genoeg ervaring
om te weten dat zij niet te ver moeten
gaan in hun verzet tegen de commu
nistische partij en de regering. Een
openlijke demonstratie of aanval zou
zeker op strenge maatregelen uitlopen.
Nieuw is ook Kadar's houding tegen
over niet-communisten. Deze kunnen nu
betrekkingen krijgen in alle regerings-
en administratieve departementen. Hij
heeft zelfs voorgesteld dat niet-partij-
leden die de vereiste kennis bezitten,
hoge posities gegeven worden, op voor
waarde natuurlijk, dat zij het met het
beleid van de partij eens zijn.
Onder het nieuwe beleid van Kadar
speelt de sociale achtergrond van iemand
niet zo'n belangrijke rol meer bij het
verkrijgen van regeringsposities en bij
de toelating tot scholen en universiteiten.
Vroeger moest een Hongaar bewijzen dat
hij van proletarische afkomst was, voor
dat hij op een universiteit aangenomen
kon worden, of een regeringsbaan kon
krijgen.
Kadar heeft ondertussen zijn eigen
moeilijkheden binnen de communistische
partij. Velen van de onverbeterlijke
communisten zijn over de liberale maat
regelen zeer ontevreden. Westerse ex
perts zijn van mening dat de kaarten
op tafel zullen komen tijdens het aan
staande communistische partijcongres dat
op 20 november in Boedapest zal begin
nen.
De Hongaarse premier heeft al ver
schillende van zijn tegenstanders uit de
weg geruimd, waaronder hooggeplaatste
collega's van de vroegere partijleider,
Matyas Rakosi, die nu in ballingschap in
de Sovjet-Unie woont.
Al deze liberale maatregelen betekenen
niet dat Kadar plotseling een groot fi
lantroop is geworden. Westerse experts
geloven vast, dat deze maatregelen alleen
maar defensief zijn. Zij zeggen dat Ka
dar bang is voor een herhaling van de
opstand van 1956, als hij niet een meer
liberale richting zou aanhouden om de
steun van het volk te winnen.
Woensdag is de bouw van het nieuwe
watervoorzieningsproject van de gemeen
te Maassluis aanbesteed. De huidige wa
tervoorziening bestaat uit het aanvoeren
van water met de waterboot „Maasland-
sluis", die dagelijks haar water uit het
Brielsemaasboezem pompt. Na het gereed
komen van de nieuwe installatie wordt
deze waterboot overbodig.
In verband met de te verwachten groei
van Maassluis wordt er ruimte gereser
veerd om de twee ontworpen reinwater-
kelders te kunnen uitbreiden.
Film is een feest.
ltV#i
(Eigen buitenlandse dienst)
Binnenkort zuilen in Italië enkele spec
taculaire processen plaatsvinden. Dan zul
len lieden waaronder personen met
klinkende namen terechtstaan, die al
te snel ten koste van het publiek ryk
wilden worden door ze een mengsel van
afval, veevoer, chemische preparaten en
huisvuil als kaas te verkopen, of door
een mengsel van margarine en tot poeder
vermalen paardelioeven als natuurboter
op de markt te brengen.
Toen de politie in Milaan achter het
schandaal met de kunstmatige kaas kwam
heerste er onder het publiek een zieden
de verontwaardiging. En dat was te be
grijpen.
Daar de put altijd pas gedempt wordt
nadat er een kalf verdronken is, werd
de ontdekking in Milaan de aanleiding
tot een grootscheeps onderzoek door het
gehele land. Deze voerde tot verrassende
ontdekkingen. In Triëst werd in dertien
winkels minderwaardige Italiaanse kaas
van een bedenkelijk fabriekje als echte
Zwitserse Emmenthaler in originele ver
pakking verkocht. Erger was het met
de wijnverkoop. Wat vele flessen oe-
vatten was een brouwsel van water, ver
moedelijk zelfs eenvoudig sloot-of bron
een deel originele wijn, een
water met
beetje industrie-alcohol en kleurstof. Dit
brouwsel, dat ook zijn weg naar het
buitenland heeft gevonden en daar na
tuurlijk als echt Italiaans verkocht wordt
kan zelfs de gezondheid schaden.
Als „frisse olijfolie" vond men een
goudgeel mengseltje van planten- en
dierenvet. En het beroemde „Venetiaan-
se ijs" bleek met een schadelijk middel
houdbaar gemaakt te worden.
Nu zijn levensmiddelenvervalsingen
niet uitsluitend Italiaanse aangelegen
heden; ze komen in alle landen voor.
Maar Italië heeft op dit gebied nogal
een reputatie. Sinds Italië een export
land geworden is, worden ook buiten
landse verbruikers bij de neus genomen.
De politievondsten hebben het Italiaanse
volk, dat altijd maar met een zekere
indolentie dit levensmiddelenbedrog incas-
seerde als een Italiaanse onvermijdelijk
heid, tot opstand gebracht. Nu zou het
toch eindelijk daarmee eens gedaan moe
ten zijn. In de „Stampa" werd in brieven
van lezers zelfs om de doodstraf voor
de vervalsers geroepen. De overheid heeft
uit de reacties van het publiek wel be
grepen, dat zij tegen deze levensmidde-
lenvervalsingen eindelijk eens energiek
moet optreden. Minister-president Fan-
fani heeft er zich zelf mee bemoeid. Zijn
uitvoerige besprekingen over de situatie
leidden tot het besluit nieuwe richt
lijnen op te stellen voor een nieuwe
strenge levensmiddelenwet, die nog in de
huidige zitting van het parlement uiter
lijk lente 1963 afgehandeld zal worden.
De nieuwe wet zal kwistig met gevan
genisstraffen omspringen. Maar waaraan
het mankeert is de doorvoering der vi
gerende wetten. Tot nog toe zijn de
vervalsers met al te zachte handschoenen
aangepakt.
Intussen, voor het buitenland is het
wel van belang met al die facetten van
dit Italiaanse probleem bekend te wor
den. In Duitsland werd onlangs vier mil
joen liter Italiaanse wijn in beslag ge
nomen en in het riool gegoten, omdat
die wijn een mengsel bleek te zijn van
ern aftreksel van de vrucht van de
Johannes broodboom, gips, runderbloed,
gelatine, chemische kleur- en aromastof-
fen. Elk spoor van druivesap ontbrak.
De lezers mogen wel bedenken, dat
alle waar naar zijn geld is en dat wijn
kopen een zaak van kennis en vertrou
wen is. Men moet dan ook op zijn hoede
zijn, wanneer Italiaanse wijnen of wijnen
in het algemeen uit het buitenland af
komstig, aangeboden worden tegen prij
zen, die ongeloofwaardig laag zijn, of
schoon zelfs een hoge prijs lang niet al
tijd een waarborg voor kwaliteit i.s
(Advertentie)
