WEL VELE MALEN (LOOS) ALARM
Hondsdolheid was in ons land
al sinds lang niet voorgekomen
In 1954: dreiging
vanuit Duitsland
MEZEN ZIJN ERG NUTTIGE
VOGELS'
LEGENDE 1517
WERKELIJKHEID 1062
HERVORMINGSDAG in CONCILIETIJD
PROGRAMMA'S VAN RADIO EN TV
Grote spoed
Remedie-Pasteur
Symptomen
Aangelijnd
PLEEGZUSTER
Natuurlijke verdelgers van insekten
Explorer XV
werkt voor
70 procent
C. VOSSENAAR
BLOEDWIJW
Holenbroeders
Cassalie in zaak
..dodelijke injectie"
Beierse
onder de
alpen
sneeuw
Zeer talrijk
Televisieprogramma 's
Uitzondering
Kernreactor in
Delft begin
1963 kritisch
12
17
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 31 OKTOBER 1962
17
M
ilvoordeel!
t
(Advertentie)
Door de gebeurtenissen zoals die
zich nu in Amsterdam hebben
voorgedaan, is het bewijs gele
verd dat de zo gevreesde honds
dolheid helaas nog niet tot de ge
schiedenis behoort. De feiten zijn
het overlijden op 8 september var
een jongetje van 3 jaar, zes we
ken nadat het door een hondje
was gebeten, de dood op 20 okto
ber van een 16-jarige jongen en
intussen reeds een derde slacht
offer in Zaandam. Voor alle drie is
„rabies" (hondsdolheid) als doods
oorzaak vastgesteld, voor wat het
eerste slachtoffer betreft, mede op
grond van de uitslag van een op
het reeds begraven stoffelijk over
schot gehouden sectie-onderzoek.
Het driejarig jongetje is dit is vast
gesteld op 26 juli nabij het hoofdbu
reau van politie in Amsterdam door een
hondje gebeten, terwijl volgens krante-
berichten ten aanzien van het tweede
slachtoffer op het tijdstip van zijn over
lijden nog onbekend was hoe en waar
hij de besmetting heeft opgelopen. Van
oudsher is het optreden van hondsdolheid
opgevat als een ernstige aangelegenheid.
Tot 1870 zijn de overheidsbemoeiingen
geregeld in gewestelijke en lokale voor
schriften. Na eerst nog deel te hebben
uitgemaakt van de toen bestaande Vee
wet volgde een nieuwe, landelijke rege
ling door de wet van 5 juni 1875, tot:
„Vaststelling van Bepalingen bij het
voorkomen van Hondsdolheid". Toen op
26 maart 1920 de huidige Veewet tot
stand kwam werden daarin op utiliteits-
gronden weer de reeds bestaande bepa
lingen t.a. van de hondsdolheid opgeno
men. Hierdoor is de wet van 1875 komen
te vervallen en vormt haar inhoud thans
de IV titel van de Veewet, welke titel
luidt: „Van de wering en bestrijding van
hondsdolheid van honden en katten
(art. 50-65). Op grond van deze wet en
haar uitvoeringsvoorschriften nu, kan de
burgemeester voor zijn gemeente, de
commissaris van de koningin voor zijn
provincie en de minister voor het gehele
rijk tal van voorschriften uitvaardigen
bij welke activiteit ook het districtshoofd
van de veeartsen ij kundige dienst een oc-
langrijke rol speelt.
In Amsterdam en vele plaatsen in
Noordholland eerst, later in steeds meer
andere plaatsen en tenslotte in het ge
hele land hebben de eigenaars van hon
den reeds met een aantal van deze
maatregelen die niet overal even ver
gaan kennis gemaakt. De honden mo
gen nog alleen aangelijnd op straat zijn,
mogen niet vervoerd worden en moeten
gemuilkorfd zijn. Honden die men niet
vertrouwt kunnen ter observatie en on
derzoek in bewaarplaatsen worden op
genomen. Honden die dol zijn of van
dolheid verdacht worden, kunnen
zegt de wet gedood worden. Voor wat
het laatste betreft moet er wel wat meer
zijn dan een simpel vermoeden van dol
heid, en spreekt in die gevallen ook het
hoofd van de veeartsenijkundige dienst
dan ook een woordje mee.
In 1954 wordt de Veewet aangevuld
met nieuwe regelingen t.a. van de honds
dolheid. Men kan verplicht worden de
beesten binnenshuis te houden; het ver
voer van honden en katten kan worden
verboden; de in- en doorvoer kan wor
den stopgezet of slechts voorwaardelijk
worden toegestaan en de verplichting
kan worden opgelegd tot een voorbe
hoedende inenting der dieren. De be
voegdheid wordt voorts nog mogelijk
gemaakt tot het onmiddellijk afmaken
van houden die in strijd met uitgegeven
voorschriften, los over straat lopen.
De aanleiding tot deze wetswijziging
ligt in de omstandigheid dat in Duits
land hondsdolheid voorkomt en het ge
vaar hiervan onze oostgrens naderde.
Een ongekende spoed is betracht: woens
dag, 5 mei 1954 indienning der regerings
voorstellen; vrijdag 7 mei voorstel
len met algemene stemmen door
de Tweede Kamer aangenomen; dins
dag, 11 mei aanneming zonder debat en
met algemene stemmen in Eerste Kamer.
Na de aanneming in de Tweede Kamer
scherst prof. Gerbrandy: ..Het ligt niet
aan de Tweede Kamer als nu nog een
Nederlander door een Duitse hond gebe
ten zal worden".
Bij behandeling in de Tweede Kamer
zijn door minister Mansholt ook enige
cijfers genoemd over de hondsdolheid
buiten Nederland: U.S.A 1946: 11000 ge
vallen; Oost-Duitsland 1951: 5646 geval
len; Berlijn 1950: 2310 gevallen (12 men
sen gestorven). In 1954 in West-Duitsland
op een afstand variërende van 15 Km
tot enkele honderden meters van onze
oostgrens een drietal gevallen. In Duits
land doet de ziekte zich dan ook voor
bij vossen, dassen en is er ook een ree
gesneuveld.
Er was tot voor enkele weken geen
arts in Nederland die in ons land in
eigen praktijk hondsdolheid heeft mee
gemaakt. Sinds 1890 is hier te lande
geen Nederlander meer slachtoffer van
deze ziekte geworden. Na 1923 schijnt
de ziekte hij dieren niet meer gere
gistreerd te zijn. Wel is er altijd veel
vuldig loos alarm geweest.
trale zenuwstelsel, d.i. hersenen en rug-,
gemerg door een virus.
De ziekte wordt op de mens over
gebracht wanneer het besmettelijk
dierspeeksel in een wond komt; mees
tentijds vindt dit plaats door een beet
van dat dier. Pas na een incubatietijd
die varieert van twee weken tot zes
maanden, gaan zich de eerste ver
schijnselen vertonen: somberheid,
krampen, hevige pijn in de keel, on
macht tot slikken, ondraaglijke dorst,
aanvallen van woede, bijtzucht, hoge
koorts. Het zien van water maakt de
patiënt woedend omdat hij ondanks
grote dorst onmachtig is tot drinken.
Vroeger concludeerde men hieruit
„vrees" voor water, waarom de ziekte
ook algemeen werd (en nog wordt)
aangeduid met de naam „watervrees"
(Hydrophobia). Over het algemeen
duurde de ziekte drie tot vier dagen
en maakte tenslotte verlamming een
einde aan het leven.
Gelukkig is de beet van een dol dier
lang niet altijd gevaarlijk. De kans op
besmetting wordt op 5-15 pet. geschat.
Het gevaarlijkst schijnt te zijn een beet
in het gelaat, in de nek en in de vingers.
Tot ongeveer 1860 bestond tegen de
hondsdolheid geen remedie. Dan ontdekt
Louis Pasteur, een Frans chemicus en
bacterioloog een serum. Dieren die hier
mee ingespoten werden, bleven immuun
voor hondsdolheid en honden pas door
een dolle hond gebeten, werden na met
het vaccin te zijn ingespoten niet ziek.
Het duurde tot 6 juli 1885 voordat het
vaccin op een mens wordt beproefd. Een
Elzasser jongen, door een dolle hond ge
beten, blijft na inspuiting gezond. Als
dit daarna ook met tal van andere lot
genoten het geval is, blijkt de deugdelijk
heid van het vaccin.
Er wordt in Parijs een inentings-insti-
tuut gesticht, genoemd naar Pasteur.
Hoewel Pasteur veel andere vindingen
op zijn naam heeft staan, blijft zijn naam
vóór alles verbonden met de bestrijding
van de hondsdolheid. Uit alle delen van
de wereld, tot uit Amerika, komen de
mensen die door dolle dieren zijn gebe
ten naar Parijs en worden daar steeds
met succes behandeld; eens zelfs 19 Rus
sen tegelijk.
Ook de Nederlandse overheid is in dezen
paraat. Reeds in 1886 richt de minister
van binnenlandse zaken zich in een brief
tot de inspecteurs van het geneeskundig
staatstoezicht. De mogelijkheid wordt ge
opend om in gevallen dat vaststaat dat
een mens door een dolle hond is gebeten,
de reis naar Parijs voor rekening te ne
men van het rijk. Dit alleen als door
die inspecteurs de noodzaak tot inenting
aanwezig wordt geacht, de betrokkene
bereid is zich daaraan te onderwerpen,
hij onvermogend is zelf de kosten te
dragen en hij niet op andere wijze (lief
dadigheid) kan worden geholpen. De kos
ten worden door de minister begroot op
f 150,per persoon. De hulp moet be
trokkene per gezegeld rekest aan de
minister verzoeken, natuurlijk met over
legging van verschillende paperassen,
w.o. akte van onvermogen. De commis
sarissen des konings manen de burge
meesters aan, bij eventuele aanvrage
van bescheiden, de nodige spoed te be
trachten.
Heden ten dage behoeft voor inenting
niet meer naar Parijs te worden gereisd;
dit kan overal geschieden. In Amsterdam
is na de constatering van rabies al spoe
dig de mogelijkheid geopend tot inenting.
Natuurlijk komt het altijd voor dat een
hond een mens bijt. Normaal komen dan
lang niet alle gevallen ter kennis van de
overheid en heeft dat bijten ook niets
met hondsdolheid te maken.
Nu is men uiteraard voorzichtig en
wordt praktisch ieder geval aangegeven.
Uit voorzorg is door een aantal personen
dat al enige tijd geleden gebeten is, van
Er kunnen thans snelle maatregelen
worden genomen. In de hoofdstad zijn
in korte tijd talloze honden tegen rabies
gevaccineerd.
de inentingsmogelijkheid gebruik ge
maakt.
Met het oog op het overigens be
perkt gevaar voor encephalitis (her
senontsteking) aan de vaccinatie ver
bonden, wordt, in de gevallen dat de
hond die pas gebeten heelt, bekend is,
eerst dit dier aan een onderzoek onder
worpen. Een verplichte inenting van de
dieren is (nog) niet voorgeschreven.
In vol vertrouwen dat de overheid en
de medische wetenschap, voor wat het
heden betreft, de zaak volkomen onder
de knie kan krijgen als ieder, mede in
welbegrepen eigenbelang, aan de be
strijdingsmaatregelen volle medewerking
verleent, zullen we in een volgend ar
tikel aandacht besteden aan de honds
dolheid in vroeger dagen.
(Advertentie)
-f/v iWt w
nu)
bil apothekers en drogisten
De wetenschap betwijfelt
op het ogenblik, of
Maarten Luther ooit
zó hard en onverzoenlijk
zijn stellingen heeft
vastgeklonken op de
kerkdeur van Wittenberg.
Gelukkige twijfel!
Maar zijn wij nu,
christenen van weerszijden,
bereid te luisteren naar
één werkelijke klop
op alle deuren?
5t. Willibrordvereniging
„Den Eikenhorst",
Boxtel, post Esch.
Giro 1.078.608.
Dit zegt de Heer: „Zie, Ik sta aan de deur en klop. Als iemand
mijn stam hoort en de deur opent, zal Ik bij hem binnenkomen
en maaltijd met hem houden, en hij met MijWie oren heeft,
hore wat de Geest tot de kerken zegt (Apokalyps 5, 20 - 22).
(Van een medewerker)
Steeds worden de chemische be
strijdingsmiddelen tegen schadelijk
ongedierte en insekten meer ge
perfectioneerd. Zo wordt dit ten
minste genoemd, maar betekent
het in vele gevallen niet meer dan
een hogere concentratie van het
vergif gehalte? Dat kan noodzake
lijk zijn, daar het ongedierte als
gevolg van de snelle opeenvolging
der generaties op het laatst
immuun wordt. De chemische be
strijdingsmiddelen zijn niet alleen
voor het ongedierte en insekten
gevaarlijk, maar in vele gevallen
ook voor mens, vogel en dier.
Toch zijn er bestrijders van scha-
delijke insekten te over, welke door de
eeuwen heen hetzelfde vernietigingssys
teem hebben toegepast. Een methode zó
doeltreffend en ongevaarlijk voor „der
den" waartegen de insekten nog steeds
geen verweer hebben. Ik denk hierbij
aan de vele vogelsoorten en met name
aan de mezenfamilie, de insektenverdel-
gers bij uitstek.
Ongetwijfeld behoren de mezen, die
hun voedsel op bomen en struiken zoe-
Ti..-ijpeinjees
Kcobïjees
In een toelichting op de vroegere Wet
op de Hondsdolheid, zoals deze in 1889
is geschreven en uitgegeven door J. van
Waning, worden enkele verschijnselen
van hondsdolheid opgesomd, door de
schrijver ontleend aar het geschrift
„Wenken over de hondsdolheid" van G.
J. Hengeveld, leraai aan de Rijksvee-
artsenijschool. Als de meest karakteris
tieke verschijnselen bij dieren worden
vermeld: Veranderde gemoedsgesteldheid,
onrust, wegkruipen, weglopen (zwerven),
gramschap die kan uitgroeien tot ware
razernij, zwaarmoedigheid, belopen ogen,
dorst, braakneigingen, stuipen .hinken,
hese stem, verlamming van onderkaak,
onmacht tot drinken, sterke speekseluit
vloeiing bijtzucht.
Latere geschriften wijzen vóórts nog
op koorts en benadrukken vooral het
bijten in alles wat de bek maar tegen
komt en schrijven de oorzaak van de
kwaal toe aan 'n aandoening van 't een
De Amsterdamse advocaat mr. H. G
Th. Keune is in cassatie gegaan van het
arrest van het gerechtshof te Amsterdam
waarbij zijn cliënte, de 36-jarige operatie-
zuster J. J. B. werd veroordeeld tot
een boete van f 100 of tien dagen. Zij
vergiste zich op 8 september 1960 tijdens
een operatie in het centraal Israëlitisch
ziekenhuis in de flesjes te injecteren
stof. met het gevolg dat de 28-jarige me
vrouw E. L. de Heer-Meeuwis op de
operatietafel overleed. Ook de rechtbank
had zuster B. een boete van f 100 opge
legd. De chirurg die de fatale injectie
toediende, de 74-jarige F. T. H. T. Croes
uit Amstelveen is zowel door de recht
bank als door het gerechtshof vrij
gesproken.
Mr. Keune had vrijspraak gevraagd
voor zijn cliënte o.a. omdat het hier
z.i. niet zou gaan om een vergissing,
maar om een niet verwijtbare „Fehl-
leistung".
Het sneeuwdek op de Zugspitze, de
hoogste bergtop der Beierse Alpen, is
door de sneeuwval van de afgelopen
nacht 20 centimeter dik geworden. Boven
de 1300 meter ligt nu overal in de Beierse
Alpen een dunne sneeuwlaag.
Woensdag 31 oklober
HILVERSUM I 402 m
NCRV: 12,10 Lichte ork. muz. 12.30 Meded.
t.b.v. land- en tuinb. 12,33 Gewijde muz.
12,37 Alle-dag-kerkdienst 13,00 Nws. 13,15
Licht ens. 13,35 Gew. muz. (gr.) 13,55 Mod.
kamermuz. (gr.) 14,30 Lichte muz. 15.00
Jeugdconc. m. comm. 15,40 Gram. 15,50 V.
d. jeugd, bijbelvertelling 16,00 V. d. jeugd
17,15 Vrije tijd, wel besteed, gespr. 17,30
Gram. 17,40 Beursber. 17,45 Lichte gram.
17,55 Het Spectrum, lez. 18,10 Meisjeskoor, m.
begel. van orgel en piano 18,30 RVU: Van
Bach tot Boulez, XI, door H. Citroen 19,00
Nws. en weerber. 19.10 Meded. of gram.
19,15 Leger des Heilskwartier 19,30 Radio
krant 19.50 Gew. muz. (gr.) 20,00 Jeugd en
reformatie, herdenking van de reformatie
21,15 Klass. gram. 21,45 Act. 22,00 Piano
recital, klass. muz. 22,30 Nws. 22,40 Avond
overdenking 22,55 Hedendaagse kamermuz.
m. comm. 23,35 Lichte gram. 23,55-24,00 Nws.
HILVERSUM II 298 m
VARA: 12,00 V. h. platteland 12,05 Lichte
gram. (12,30-12,33 Meded. t.b.v. land- en
tuinb.) 13,00 Nws. 13,15 Grand Gala-orkest
13,45 Gespr. portret 14,00 Koor en ork.,
fragm. uit Elias, oratorium 15,00 Lezing 15,10
V. d. jeugd 17,00 Hammondorgelspel en zang
17,30 Tentoonst. agenda 17,35 Pianoduo 17.50
Regeringsuitz.Geven en nemen, tips voor
weggebruikers 18,00 Nws. en comm. 18.20
Act. 18.30 Promenade-ork. en sol. 19,00 V.
d kind. 19,10 Gram. 19,20 Protestant en
politiek, toespr. VPRO: 19,30 V. d. jeugd.
VARA: 20,00 Nws. 20,05 Gezonden voor zie
ken: prijs- en premieprogr. 20,40 Kaf en
koren, wekelijkse notities 20.50 Lichte gram.
21.00 Dit is uw leven 22,00 Operette-selectie
(gr.) 22,20 Gram. 22,30 Nws. 22.40 Hart op
de tong, act. problemen 22,55 Klass. en mod.
kamermuz. 23.55-24,00 Nws.
BRUSSEL VLAAMS
324 m 12,00 Nws. 12,03 Lichte gram.
12,30 Weerber. 12,35 Gevar. muz. 12,50 Beurs
ber. 13,00 Nws. 13,15 Kamermuz. 14,00 School
radio 15,00 Symf. muz. 16.00 Beursber. 16,06
Engelse les 16.21 Liedjes 16.45 Gev. muz.
17,00 Nws. 17.15 Viool- en pianospel 17,50
Boekbespr. 18,00 Gitaarmuz. 18,10 Leken-
moraal en filosofie 18,30 V. d. sold. 18.50
Radiokrant 19,00 Nws. 19.30 Protestantse
eredienst 20,00 Lichte muz. uit Spanje 20,30
Festival van de Vlaamse ontspanningsmuz.
21.30 Pedagogisch praatje 21,40 Gev. muz.
22,00 Nws. 22,15 Festival van Aziatische muz.
te Tokio 22,35 De zeven kunsten 22,55 Nws.
23.00 V. d. zeelieden 23,15 Einde.
BRUSSEL FRANS
484 m 12,03 Lichte muz. 14,03 Gevar.
muz. 15,03 Weense operettemuz. 16.08 Lichte
muz. 17,00 Nws. 18,30 Mod. jazzmuz. 19,30
Nws. 20,00 Chansons 20,30 Hoorspel 22,00
Wereldnws. 22,55 Nws.
Donderdag 1 november
HILVERSUM I 402 ni
KRO: 7,00 Nws. 7,15 Klass. kamermuz
(gr.) 7,45 Morgengebed en overweging 8,00
Nws. 8.18 Gram. 8,25 Inl. hoogmis 8,30 Plech
tige hoogmis 9,40 Waterst. 9,45 Gram. NCRV:
10,00 Gram. 10.03 Klass. kamermuz. 10,15
Morgendienst 10,45 Gew .muz. (gr.). KRO:
11,00 V. d. zieken 12,00 Middagklok-noodklok
12.04 Fragm. uit musicals 12,30 Meded, t.b.v.
land- en tuinb. 12,33 Lichte muz. 12,55 Con
ciliejournaal 13,00 Nws. 13,15 Metropole-ork.
en piano 13,40 Wissewassen, licht progr. NC
RV14,00 Promenade-ork. 14,30 De herberg
van het zesde geluk, hoorspel 15,55 Gram.
16.00 Verkenningen in de Bijbel 16,20 Mod.
ork. muz. (gr.) 17,00 V. d. jeugd 17,30 School-
zang 17,40 Beursber. 17,45 Carmina: Instr.
bewerking van liederen en dansen uit heden
en verleden, III, Frankrijk 18,05 Tango-ork.
(gr.) 18,15 Sportrubr. 18.30 Meisjeskoor en
instr. kwintet 18,50 Sociaal perspectief, lez.
19,00 Nws. en weerber. 19,10 Massale koor
zang m. beg. v. koperork., pauken en orgel
19,30 Radiokrant 19,50 Pol. lez. 20,00 Lichte
gram. 20.20 Recht zo die gaat, hoorspel (5)
20,50 Samen uit, samen thuis, gev. progr.
22.00 Voc. ens., geest, liederen 22,30 Nws.
22.40 Avondoverdenking 22.55 Boekbespr.
23,00 Platennws. 23.30 De 1 miljoen bereikt,
na-oorlogse woningbouw-activiteit in Neder
land. lez. 23.55-24,00 Nws.
HILVERSUM II 298 m
AVRO: 7,00 Nws. 7,10 Ochtendgym. 7,20
Lichte gram. VPRO: 7,50 Dagopening 8,00
Nws. 8,15 Programma-overz. 8,20 Lichte
gram. 9,00 Gym. v. d. vrouw 9,10 De groen
teman 9,15 Koorzang (gr.) 9,40 Morgenwij
ding 10.00 Arbeidsvitaminen (gr.) 10,50 V.
d. kleuters 11,00 Kookpraatje 11,15 Klass.
gram. 11,45 Nieuwe woorden in onze taal.
lez. 12,00 Zang en pianospel 12,30 Meded.
t.b.v. land- en tuinb. 12,33 Lichte ork. muz.
13,00 Nws. 13.15 Meded., act. of gram. 13,25
Beursber. 13,30 Dansork. en zangsol. 14,00
Zangrecital, mod. liederen 14,30 V. d. vrouw
15.05 Lichte gram. 15,25 Voordr. 15,50 Cello
en piano, klass. en mod. muz. 16,20 Gram.
v. d. jeugd 17,00 V. d. jeugd 18,00 Nws.
18,15 Act. 18,20 Pianospel 18,30 Sportpraatje
18,35 Gesproken brief 18,40 Lichte muz. 19,00
Carrousel, progr. dat alle kanten opgaat 20,00
Nws. 20,05 Omroepork., mod. muz. 20,50
Voetstappen in de mist, hoorspel 22,00
Lichte muz. 22,30 Nws. en meded. 22,40 Act.
23,00 Sportact. 23,10 Nieuwe gram. 23,55-
24,00 Nws.
BRUSSEL VLAAMS
324 m 12,00 Nws. 12,03 Lichte gram.
12,30 Weerber. 12,35 Gev. muz. 12,50 Progr.-
overz. 13,00 Nws. 13.15 V. d. sold. 14,00
L'Italiana in Algeri, komische opera 16,10
Gev. muz. 16,30 Pianorecital 17,00 Nws. 17,10
Gevar. muz. 17,50 Koorzang 18,28 Paarden-
sportberichten 18,30 Godsd. uitz. 19,00 Nws.
19,40 Gevar. en marsmuz. 20,30 Liedjes 21,00
Koorzang 22,00 Nws. 22,15 Dans- en zigeuner-
muz. 23,00 Nws. 23,05 Gev. muz. 23,55-24,00
Nws.
BRUSSEL FRANS
484 m 12,03 Gevar. muz. 13,00 Nws. 13,15
Kamermuz. 14,03 Int. festival van Bergen
1962: Filharm. ork. en soliste, lichte ork.-
muziek 15.03 Lichte muziek 16,03 Klassieke
muziek 16,43 Viool- en pianorecital
ken, tot onze nuttigste vogels. Vandaar
dat het sedert 1910 streng verboden is
mezen te vangen of te houden. Onder-»
zoekingen hebben nl. aangetoond, dat
tiet grootste deel van de maaginhoud uit
schadelijke insekten bestaat. Hierin
heeft men o.a. rupsen, motvlinders, oor
wormen, vliegen, muggen en andere
voor ons lastige insekten aangetroffen.
Daarnaast eten zij vooral in de winter
allerlei zaden, maar de schade hierdoor
veroorzaakt is praktisch te verwaarlo
zen. Trouwens er is geen enkele vogel,
noe nuttig ook, of hij veroorzaakt enigt
schade. Het omgekeerde is eveneens,
zelfs voor onze huismus, het geval.
Een groot punt van belang is, dat de
mezen standvogels zijn en dus het ge
hele jaar door hun nuttig werk verrich
ten. Dit in tegenstelling met de trek
vogels die ons slechts een paar maan
den van dienst zijn. De mezen zijn ras
echte holenbroeders. Een uitzondering
hierop vormt echter de staartmees.
Vaak zoeken zij de wonderlijkste holen
zoals een pomp, een ijzeren buis, een
brievenbus of een konijnehol. Een uit
gesproken veiligheid bieden deze plaat
sen het broedsel niet, zodat een groot
deel hiervan meestal verloren gaat. De
mezen hebben zich hieraan in de loop
der tijden aangepast en daardoor is het
verklaarbaar, dat een mezennest vaak
uit 12 tot 16 eieren bestaat. Zij kunnen
dus wel een aderlating verdragen.
17,00 Nws. 17.45 Gev. muz. 18,03 Kamermuz
18.30 Nws. 20,00 Gevar. muz. 22,00-22,10
Wereldnws. 22,53 Nws. 23,00 Kamermuz. 23,55
Nws.
Vrijdag 2 november
HILVERSUM I 402 m De meest in ons land voorkomende
NCRV: 7,00 Nws. en SOS-ber. 7,10 Dag soort is wel de koolmees. Vooral tijdens
de wintermaanden zijn zij geweldig tal
rijk. Dit komt omdat vele trekkers uit
de koude noordelijke streken hier komen
overwinteren. De koolmees is gemakke
lijk van de andere te onderscheiden
door de witte, scherp getekende wang-
vlek en de gele onderzijde met de don
kere, zwarte borstband.
Na de koolmees is de pimpel- of he-
melmees wel de meest voorkomende.
Deze wordt ook wel blauwkopje ge
noemd vanwege zijn hemelblauwe kruin
met opgezet kuifje wanneer hij zich
over iets opwindt. Ook spreidt hij dan
zijn blauw staartje en dito vleugels
uit, welke dan ononderbroken trillen.
De pimpel- is kleiner en tengerder dan
de koolmees. Hij is gemakkelijk van
deze te onderscheiden door zijn fijn,
zwart oogstreepje en ook omdat hij de
zwarte borststreep van de koolmees
mist. Vooral in de winter vormt hij voor
ons een ware attractie, wanneer hij
behendig bengelend de aan snoeren ge
regen pindanootjes weet open te pikken.
Onze zuidelijke en oostelijke provin
cies zijn het rijkst bevolkt door prak
tisch alle mezesoorten. Zo treft men
hier veel de benjamin onder de mezen
de zwarte mees aan. Voor zijn bewo-
opening 7,25 Kamermuz. (gr.) 7,45 Radio
krant 8,00 Nws. 8,15 Accordeonmuz. igr.)
8.30 Die Wiener Sangerknaben (gr.) 9,00
V. d. zieken 9,35 Waterst. 9,40 V. d. vrouw
10,10 Gram. 10,15 Morgendienst 10,45 Zang
recital 11,15 Progr. voor oudere luisteraars.
HILVERSUM II 298 m
VARA: 7,00 Nws. 7,10 Ochtendgym. 7,20
Soc. strijdl. 7,23 Lichte ochtendkl. (gr.) (om
7,35 V. d. voorpagina, praatje) 8,00 Nws. 8,18
Lichte gram. 9,00 Gym. v. d. vrouw 9,10
Weens Filharm. ork., klass. en mod. muz.
(gr.). VPRO: 10,00 Schoolradio. VARA: 10,20
V. d. vrouw 11,00 V. d. kleuters 11,15 Viool
en piano, mod. Ned. muz. 11,40 Orgelspel.
Woensdag 31 oktober
KRO: 17,00 V. d. kind. NTS: 17,35-17,45
Do Verrekijker, jeugdjourn. 19,30 De lange
vlucht, doe. progr. over trekvogels 20,00
Journ. VARA: 20,20 Achter het nws. 20,35
Inspecteur Leclerc: Maniak in Montmartre,
tv-film 21,00-22,35 Televisierechtbank: De
zaak Hartveld en Sierhuis.
VLAAMS BELGIE 15,00-16.30 V. d. jeugd
18,00-18,35 Schooltelevisie 19,00 V. d. jeugd
19,30 Teletaalles 20,00 Nws. 20,30 Misdrijf
bij verstek, toneelstuk 22,05 Mensen en
beelden: De openbare kunstveilingen 22,50
Nws.
FRANS BELGIE 18.30 Ber. 18.33 Engelse
les 19,30 V. d. vrouw 20,00 Nws. 20,30 Con-
fidentiel Agent, speelfilm 22.00 L'oeil révé-
lateur: Eten om te leven, doe. progr. 22,30
Nws.
Donderdag 1 november
KRO. 19.30 Een tweede film uit de BBC-
serie Look 19,50 Vaticanum II, nieuws rond
het Tweecte Vaticaans Concilie. NTS: 20,00
Journaal. KRO: 20.20 Van de Brandpunt
redactie 20,30 Kijk op kunst, kunstkron. 21.00
Slagveld, tv-spel 22.25-22.35 Epiloog.
VLAAMS BELGIE 11.00-11,40 H. Mis
16,00 Eurovisie: Festival van Tivoli, jubileum-
progr. uit het beroemde Kopenhaagse amu
sementscentrum 17,00-17.30 V. d. Jeugd 19,00
Idem 19,30 V. d. vrouw 20,00 Nws. 20,25
Het manneke 20,30 Een missionaris, speelfilm
22,00 Negro-spirituals 22,10 Nws.
FRANS BELGIE 18.30 Ber. 18,33 V. d.
kind. 19,00 Voor motorrijders 19,30 Discussie
20,00 Nws. 20,30 Monsieur Tout-le-monde,
wedstrijdprogramma 21,30 Nieuwe films
22,00 Lectuur voor allen 22,50 Nws.
Ruimtevaartdeskundigen hebben ver
klaard, dat vijf van de zeven instrumen
ten die de Explorer XV aan boord heeft
goed werken. De andere twee zijn om
dat de satelliet te snel om haar as draait,
onklaar geraakt.
De kunstmaan, die tot taak heeft d
kunstmatige „derde van Allen-gordel",
ontstaan door de recente kernproeven
op grote hoogte te onderzoeken, werd
zaterdag op de basis Cape Canaveral ge
lanceerd. Hij heeft een gewicht van 46
kg.
Bij de lancering had men de kunstmaan
een draaiende beweging meegegeven,
waardoor het projectiel zuiverder in zijn
baan om de aarde zou kunnen komen.
De „Explorer XV" beschrijft een lang
gerekte baan, die hij in 316 minuten
doorloopt
ningsgebied, territorium, zoekt hij bij
voorkeur naaldbossen op. Hij is nog een
eent bosvogeltje en men ziet hem dan
ook uiterst zelden bij de woningen van
onze steden. Opvallend is de grote wit
te vlek achter in zijn zwarte nek. Borst
en keel zijn eveneens zwart getekend,
terwijl de rugveren blauwachtig zijn.
De glanskopmees, iets groter dan de
zwarte, treft men eveneens in deze pro
vincies aan. Hij lijkt op het eerste ge
zicht een tikkeltje op een kuifmees. De
glanskopmees mist echter het opstaan
de kuifje, zijn wangstreek is minder
wit en hij heeft natuurlijk een glan
zende kop. De kans van verwarring met
de matkopmees is echter veel groter.
Het verschil zit hem in de grotere
zwarte keelvlek van de matkopmees,
waarvan de zwarte kop natuurlijk meer
aan de doffe kant is.
De kuifmees komt praktisch alleen in
de zeer bosrijke streken voor. Het is
wel eens voorgekomen, dat men hem in
de duinen heeft aangetroffen. Zijn pun
tig zwart-wit kuifje maakt, dat men hem
gemakkelijk van zijn familieleden kan
onderscheiden. Zijn verenpakje is, even
als dat van de glanskopmees, bruin
van kleur.
Het laatste lid van de mezenfamilie
wijkt qua bouw en het zoeken van nest
gelegenheid wel enigszins af van zijn
soortgenoten. Dit buitenbeentje is name
lijk de staartmees. Men kan hem in het
gehele land waarnemen, als er maar
bossen zijn. Opvallend is wel dat deze
mezen na de broedtijd in troepjes rond
zwerven. Door zijn lange staart is hij
niet zo gemakkelijk met de andere me
zen te verwarren. Zijn typisch cilinder
vormig nest, waarvan hij de buitenzijde
met mos bekleedt, hangt verticaal in
takkenvorken.
Men ziet dus wel, dat het best zal
meevallen deze veelvoorkomende me
zenfamilie uit elkaar te houden. Ogen
schijnlijk lijken ze op elkaar, maar
wanneer men eenmaal het onderscheid
heeft ontdekt, weet men wel beter.
„Onvoorziene omstandigheden buiten
beschouwing gelaten, zal de Delftse
kernreactor in januari of februari van
het volgende jaar kritisch worden".
Dit zei ir. C. J. van Daatselaar, tech-
nisch-adminstratief directeur van het
reactor-instituut Delft.
Zoals bekend, werd de kernreactor in
Delft voornamelijk voor onderwijsdoelein
den gebouwd, terwijl de reactor in Pet
ten en de in aanbouw zijnde kernreac
tor van het ITAL (Instituut voor de toe
passing van Atoomenergie in de Land
bouw) in Wageningen werden opgericht
voor de industriële research en gelijk
de naam van de laatste instelling reeds
aanduidt voor de toepassing van
atoomenergie in de agrarische sector.
„Wanneer onze kernreactor eenmaal in
bedrijf is", is zei ir. van Daatselaar, dan
zal geen Delftenaar zich zorgen behoe
ven te maken over eventuele gevaren
van radio-actieve straling, daar in dit
opzicht de strengste veiligheidsmaatre
gelen zijn genomen.
De radio-actieve gassen welke trou
wens in zeer geringe mate worden ge
produceerd en waarvan het edelgas ar
gon 41 het belangrijkste bestanddeel
vormt verdwijnen door een zestig meter
hoge schoorsteen, waardoor zij absoluut
ongevaarlijk zijn voor het biologisch
milieu. Wat het radio-actieve afvalwater
betreft, dit wordt in principe niet ge
loosd, maar opgevangen in tanks. Toont
de controle van zo'n tank aan, dat de
radio-actieve concentratie in het afval
water lager is, dan de door de over
heid vastgestelde waarde, dan laat men
het via de riolering weglopen.
zegel
ct voordeel
zege!
ct voordeel
zegel
ct voordeel
