SINT-MAARTEN - stervende
SKODA
HET EINDE VAN EEN DECORATEUR
wordt
Assepoes-haven
stukgo ed-pr inses
Oceanische stromingen
Voorzorg
voorko
zorg
NILLMIJ
Gabn de Wagt drong door
vele gevangenissen
Oorspronkelijk
heidensfeest
in
Kilometers kademuur worden
gebouwd in Rotterdam
VUREN EN FAKKELS
Chinezen rukken
op in India
Invasie te wachten
omdat Skoda langer meegaat door uitzonderlijke degelijkheid
Langs de straat
Onze rusteloze aarde
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 29 OKTOBER 1962
Er zijn heel wat heiligen-dagen
in Nederland, die bekend zijn in
de niet-katholieke streken, ter
wijl deze veelal voor de katho
lieke kerk geen bijzondere feest
dagen zijn. Er wordt trouwens in
de streken waar oude volksge
bruiken op deze heiligen-dagen
in ere bleven weinig gedacht aan
de heilige zelf, maar meer om de
pret die gemaakt kan worden.
St. Maarten of St. Martinus is
één van die dagen. In sommige
streken van ons land is het een
ware feestdag voor de kinderen,
we zouden kunnen zeggen de op
één na de grootste feestdag voor
de jeugd, vanwege het met „licht
jes" lopen en ongelimiteerd te
kunnen bedelen langs de huizen.
Aan de goede heilige man wordt
echter minder gedacht dan tij
dens het St. Nicolaasfeest, want
het is niet St. Maarten die geeft,
doch de „rijke man", terwijl de
goede Sint Nicolaas zelf als ge
ver optreedt.
St. Martinus, 316 - 397, bisschop van
Tours, was apostel onder de Galliërs en
bekeerde de Franken. Hij genoot en
geniet nog een grote verering. In Ne
derland zijn meer dan 40 kerken naar
hem genoemd, waaronder de Utrechtse
Dom en de Groninger Martini. Vooral in
Friesland zijn een groot aantal St. Maar
tenskerken. Zonder twijfel is St. Mar
tinus dan ook in de nu niet-rooms-ka-
tholieke streken van Nederland veel ver
eerd. Maar de verering van thans heeft
weinig meer met die van weleer te ma
ken. Zij draagt op vele plaatsen het ken
merk van een vóór-christelijke en een
na-katholieke tijd. Het is een feest voor
kinderen, zonder dat vele ouderen ook
maar iets weten van de betekenis, die
aanwezig is bij de gebruiken op deze
dag: de elfde november.
Trouwens, in heel wat plaatsen beho
ren de St. Maartensfeesten voorgoed tot
het verleden. Over het algemeen geno
men wordt niet zoveel meer voor oude
folkloristische gebruiken meer gevoeld.
St. Maarten moet gezien worden als
een voortzetting van het oude heidense
herftsfeest, een oogstdankfeest aan Wo-
dan gewijd, met tevens daarbij een soort
voorouderherdenking. Het was een
plechtig gebeuren, waarmee men van
daag de dag geneigd is de draak te ste
ken, maar dat voor onze voorouders toch
van bijzondere betekenis geweest moet
zijn. De vele St. Maartensvuren her
inneren aan dit feest en ook de St.
Maartensgans komt hieruit voort. De
gans was n.l. een aan Wodan gewijde
vogel. Zowel de vuren als het met
lichtjes" lopen dienen niet alleen als
een teken van vreugde te worden gezien,
maar ook als een afweermiddel tegen
boze geesten, die het licht schuwden en
er snel vandoor gingen bij het zien van
de Wodanslichten
Gelukkig hebben de kinderen, die nu
met lichtjes lopen of hun ogen uitkijken
op de grote vuren, geen wetenschap van
de strijd tussen Wodan en zijn boze
broeders, want anders zou hun kinder
stem niet zo vragend zingen van:
Sint Martinus bisschop,
Roem van alle landen,
Dat wij hier met lichtjes lopen
Is voor ons geen schande.
Hier woont wel een rijke man,
Die ons ons wel wat geven kan,
Geej mij een appel of een peer,
Ik kom dan }t hele jaar niet meer!
Zo zingt men het in Groningen en el
ders bij de mooie lampion, die vroeger
veelal niets anders was dan een uitge
holde beetwortel. Het lichtjeslopen be
perkt zich tegenwoordig hoofdzakelijk
nog tot Groningen, sommige delen van
Friesland, enkele dorpen van West-Fries
land en vooral de Zaanstreek. In België
wordt in West-Vlaander en met lampions
gelopen. Vroeger was het gebruik ook
in de andere Nederlandse provincies en
heel België bekend, tot in Frans-Vlaan-
deren toe.
In Oost-Limburg, Brabant en Fries
land laaien 11 november nog op ver
schillende plaatsen de St. Maartensvu
ren. In het West-Friese Hoorn hield men
echter een week lang St. Maarten en
wel midden in de zomer, 14 dagen na de
Hoornse kermis. Hierbij ging het niet
om St. Maartensvuren, maar om St.
Maarten „fikkies", die overal door de
jeugd werden ontstoken. De kinderen
versierden daar ook tafeltjes met schel
pen en bloemen. Er kwam een lichtje
op te staan en zo ging het langs de hui
zen onder de dreun van:
Sintere, sintere Maerten
De kalveren dragen staarten,
De koeien dragen horens,
De kerken hebben torens, enz.
Het doel was dat de burgerij na de
„fikkies'-jool goed zou offeren op dit
altaar van St. Maarten!
Op sommige plaatsen in België, Oost-
Brabant en Limburg komt St. Maarten
zelf ten tonele en wordt een fakkelop
tocht gehouden of een toneelspel opge
voerd. Het feest draagt hier een nder
karakter en de nobele bisschop is zelf
het middelpunt. Heel duidelijk is dit in
Neerpelt (B.) niet ver van de Neder
lands-Belgische grens, waar de St. Maar-
tens-legende volledig in ere wordt ge
houden, nl. dat hij in Amiëns zijn man
tel gedeeld zou hebben met een naakte
bedelaar. De kinderen dansen om het
vuur en zingen:
Sinte Maarten, stook het vuur,
k Zou mij gaarne warmen
Met mijn blote armen,
Daar kwam een manneke op
krukken.
Hij sloeg het vuur aan stukken.
Daar kwam een manneke
Met een lange teen,
Hij schaarde t vuur bijeen.
langs de huizen te gaan met een lam
pion? Het zal wel één der oorzaken zijn
dat Sint Maarten meer en meer wordt
vergeten.
Menigeen zal het uitsterven van een
St. Maartensfeest als een winstpunt be
schouwen, daar vragen en bedelen iets
is dat men de kinderen niet moet aan
leren en tenslotte was dit veelal het
enige wat nog overbleef van de ver
ering voor de heilige man of van het
heidense oogstdankfeest. Velen zullen de
mening zijn toegedaan dat er in onze
tijd geen plaats meer is voor zo'n over
blijfsel van een heidens oogstfeest. We
kunnen het hiermee eens zijn, al moet
het betreurd worden, dat deze overoude
traditie geheel verloren gaat.
DE AMERIKANEN hebben een zes kg
zware satelliet gelanceerd met het doel
de kunstmatig veroorzaakte stralings
gordel rond de aarde te bestuderen.
DE INDONESISCHE stad Bandoeng is
ondèr quarantaine gesteld in verband
met een pokkenepidemie, die daar is uit
gebroken. Hoeveel personen slachtoffer
zijn, werd niet bekendgemaakt.
In de Zaanstreek wordt nog druk St.-
Maarten gevierd. Het is een van de
weinige streken in ons land waar dit
feest nog in ere is.
In 1959 is in Breda het St. Maar
tensfeest tot leven gewekt. Er na
men jongelui aan deel van de kath.
jeugdbeweging. De bedoeling was
niet om de lekkernijen voor zichzelf
te houden; ze werden verdeeld on
der de zieken en bejaarden. Goed
zijn voor anderen", was de bete
kenis van dit feest.
In de stoet reed St. Maarten mee,
vergezeld door de bedelaar met wie
hij zijn mantel deelde.
Deze viering wordt dit jaar intern
gehouden; St. Maarten is namelijk
de patroon van de jeugdbeweging
Jong Nederland.
T71ke vrijdag presenteert de bekende
klankbeeldspecialist Gabri de Wagt
een serie van zeven radio-documen
taires, die hij tot titel gaf: „Signale
menten van liet andere ik". De Wagt
heeft twee jaren aan deze serie ge
werkt en ontving daarbij de onmisbare
medewerking van prof. Pompe, prof.
Kloek, en dr. W. Vaandrager. Hij is
met de microfoon binnengetreden in
de gevangenissen te Hoorn, Scheve-
ningen, Zutphen en de dr. van der
Hoevenkliniek te Utrecht.
Hier heeft hij gesproken met inbre
kers, aanranders en psychisch gestoor
de delinquenten. Koewei hij daardoor
schokkend (sic) materiaal kon verza
melen worden nergens de namen van
de gestraften, die aan het woord komen
genoemd. Men herkent ze zelfs niet
aan hun stem. Op zijn vraag, of prof.
mr. dr. P. H. A. Baan wel eens een
echte schurk had ontmoet, antwoordde
deze psychiater ontkennend. Wel ge
loofde hij in het bestaan van schur
ken. Prof. Baan zei ook, dat ieder
mens, zowel naar het goede als naar
het slechte neigt.
Alleen bij enkelingen is het slechte
bepaald geaccentueerd. Prof. dr. J. H.
v.d Grient vertelt dat men ook te
genover de delinquenten de grootste
humaniteit moet betrachten. Vrouwen
mogen in de gevangenis hun uiterlijk
tegenwoordig behoorlijk verzorgen en
met mate aandacht besteden aan een
zekere make-up. De overheid heeft
immers niet het recht om hun dat te
verbieden. Prof. Baan vindt onze rech
ters zeer humaan, alhoewel er natuur
lijk wel eens verschillen van mening
ontstaan tussen de magistratuur en de
psychiaters. Het ontoerekeningsvatbaar
verklaren vindt hij een netelige zaak,
omdat de specialist daarmee feitelijk
de straf van verdachte bepaalt.
In het
kinderen:
Antwerpse Nijen zingen de
Boeren, wij zullen van hier niet gaan,
Of wij hebben wat opgedaan,
Een turfke of wat hout,
Sinte Marten is zeer verkoud!
Daar is nog wel een goe vrouw,
Die nog wel wat geven zou:
Hoe lang mag ze leven?
Ons Heer die zal haar geven
Honderd jaar en enen dag,
Zolang zij brokken in de pap mag.
Zo wordt op verschillende manieren
het St. Maartensfeest nog gevierd, maar
veel van wat folkloristen optekenden uit
de mond van 19e eeuwse Nederlanders is
inmiddels in onbruik geraakt en jaar
lijks gaat de belangstelling achteruit
Wel is er hier en daar een enthousiaste
dorpeling die graag wat voor de kinde
ren wil doen en dan het St. Maartens
feest in ere herstelt, maar echt er „in"
wil het niet.
Of komt de vooral in de laatste jaren
afnemende belangstelling door de aan
snoep etc. overvoede kinderen, die niet
eeni de moeite meer willen doen om
Chinese troepen hebben tijdens het
weekeinde een nieuw offensief Ingezet
aan de Indo-Chinese grens.
Ondertussen heeft Nehroe een brief
ontvangen van de Chinese premier Tsjoe
En Lai met voorstellen de strijd te sta
ken. Hij drong aan op een wapenstil
stand en terugtrekking van de troepen
van beide partijen tot 20 kilometer van
de grens tussen de gebieden, die werke
lijk door de partijen worden beheerst.
De reactie van India zou in hoofdzaak
negatief zijn geweest.
Ingewijden zijn van mening dat als de
Chinezen erin slagen de ongeveer 4816
meter hoge Se La-bergpas over te trek
ken, India openstaat voor een invasie.
India heeft intussen Engeland ver
zocht het op zakelijke basis lichte wa
pens te willen leveren.
Daarom wordt in deze gevallen altijd
contact met de rechterlijke macht op
genomen. In deze sober gehouden docu
mentaire hoort u delinquenten vertel
len over de invloed van de gevangenis
op zichzelf en hun omgeving Een
moordenares verklaart: eerst voel je
je doodongelukkig, maar later denk je
haast niet meer aan thuis en kan het
je zelfs niet meer schelen of je kin
deren wel of niet op bezoek komen
Je wordt fatalistischde cel wordt
vergeleken met een dichtgesoldeerd
conservenblik en vaak raakt de ver
dachte zo met zijn kleine ruimte ver
trouwd. dat hij zich gaat verzetten te
gen overbrenging naar een betere en
meer moderner ingerichte gevangenis
cel. Dat de mensen, die ter bescherming
van de burgermaatschappij zijn opge
borgen achter dikke gevangenismuren
vaak net zo denken als gewone men
sen, zal u wel in de loop van deze
ongetwijfeld belangwekkende radio
serie duidelijk worden.
(Advertentie)
onverwoestbaremotor«1089cc-
43 pk - 125 km|u
oersterk buisliggerchassis -
knikweerstand 70.000 kg.
geheel stalen carrosserie -
van 1 mm dikke staalplaat...
PrUs - geheel compleet - v.e. 5250,-
Prijs Combi v.a. f 6475,-
~~r. H. ENGLEBERT N.V. - DOBBEWEG - VOORSCHOTEN TEL. (01717) 2010
DEALERS: Pa. A. A. v. d. ZWAARD, Koninginnestraat 63, Bredo, tel. 36084
Garage I. J. ADRIAANSEN, Oude Stad 16, Oostburg, tel. 2679
Autobedrijf IJ. I. WANDEL, Zuidstraat 10, Nieuwerkerk. tel. 482
Gar. J. JOOSSE ZN., Rijksweg 24G, Nieuw- en St. Joosland, tel 318
een veilige keuze
Garage LIGTVOE1 ZN., Bredaseweg 23, Oosterhout, tel.
Pa. W J v. KAAM, Antwerpsestraaf 373, Bergen op Zoom, tel. 4775
KANTERS' Automobielbedrijf, Bredaseweg 36, Etten, Tel. 2254
Garage C M G CAPPENDtJK Axelsestroot 174. iemeuzen. tel. 2030
Tn vroeger tijden werd het leven van de be-
jaarde mens gekenmerkt door rust en ook
wel door verveling. Ouden van dagen verdwenen
in hofjes of vegeteerden nog enkele jaren als
museumstukken in de gezinnen van hun ge
trouwde kinderen. Men sprak, zeer beeldend vind
ik, over „de levensavond". Oude mensen waren
als schilderytjes. In hun donkere stemmige kle
ding drentelden zij nog wat op het ondermaanse
rond, maar zij wekten altijd de indruk reeds tot
een andere wereld te behoren. Dat is grondig
veranderd. De bejaarde mens is, zoals alles, aan
geraakt door de dynamiek van de moderne tijd,
Wie zou mannen als paus Joannes, Adenauer,
De Gaulle of Franco „oud" durven noemen, in
de zin van: afgedankt. Zelfs de hoogbejaarde
Churchill stak nog schalks twee vingers in het
V-teken omhoog toen hij onlangs, nadat hij uit
zijn bed gevallen was, met een ernstige bot
breuk per brancard van het wereldtoneel werd
weggedragen. Het was alsof hij wilde zeggen:
„Mij krijgen jullie er niet onder!" Een symbo
lisch gebaar, dat victorie-teken.
lyiijn vader is de zeven kruisjes nog niet zo
lang geleden gepasseerd en daarom wordt
hij op de bejaardensoos nog tot de jonge snui
ters gerekend; de knapen die nog midden in het
leven staan. Voor mijn vader gaat dat ook nog
wel enigermate op. Hij rydt op een bromfiets
rond, is een verwoed hengelaardoch bovendien
telt hij nog als produktiefactor mee. Hy heejt
gedurende kortere of langere tijd verschillende
baantjes gehad en over het geheel genomen kan
hij zeggen, dat zijn leven rijker aan avontuur
geworden is naarmate hij langer van zijn oude
dag geniet.
Dat komt omdat de maatschappij de oude mens
niet meer voetstoots loslaat sedert de arbeids
markt zo gespannen is. Nu is het aardig om te
zien met. hoeveel tact het bedrijfsleven de oudere
mannen tot levensavondvullende arbeid tracht
over te halen, zonder hen daarbij in hun gevoe
lens te kioetsen. De omzichtigheid van het be
drijfsleven is logischwant strikt genomen is
het vreemd dat men de reeds lang gepensioneerde
meetroont uit het bejaardenhuis, waar men hem
jaren geleden met zoveel bemoedigende woorden
ingestopt heeft. De wat cynische conclusie: „Als
ze je nodig hebben weten ze je wel te vinden,
maar waar zaten die idealisten in de dertiger
jaren?" ligt bij de oudere mens om de hoek
van de deur.
C\nlangs opereerde er in de bejaardensoos een
ongetrouwd uitziende vrouw, die zich ont
popte als personeelscheffin van een chocolade
fabriek. Zy vertelde aan ieder die het maar wilde
horen dat Zij een talentenjaagster was. Zij zocht
naar beeldende kunstenaars van boven de 65, die
bereid waren om op de decoratie-afdeling van
de fabriek tegen aardige vergoeding afwisselend
werk te doen. Met dit verhaal kwam zij ook aan
de tajel waar mijn vader met drie andere soosia-
len zat te klaverjassen.
Er werd wat geginnegapt en op zeker moment
zat de personeelscheffin tussen de oude mannen
rondjes thee weg te geven. Toen zij wegging had
zij twee kunstenaars aangeworven: Poffer Mole
naar en mijn vader. Poffer Molenaar, zo genoemd
omdat hij vroeger een banketbakkerswinkel had,
werd aanvaard omdat hij werd verondersteld het
chocolaterievak te kennen en mijn vader werd
aangenomen op grond van zijn beweringen over
vroegereartistieke prestaties.
J-fier wordt even bewezen welk een renaissan-
11 ce de oude dag kan zijn. Inderdaad heeft
mijn vader in zijn jeugd diverse schetsboeken
volgetekend en bij ons op de logeerkamer hangt
nog steeds een zeegezicht, dat aan mijn vader
wordt toegeschreven. Een heel mensenleven lang
heeft geen eiikel kunstprodukt van mijn vaders
hand meer opgebracht dan een wenkbrauwen
frons bij de beschouwer, en nu opeens bleek hij
om zijn kunst gezocht te zijn. Ja, men bood hem
zelfs contant geld om die kunstprestaties op een
chocolade]abriek te komen leveren! Kunt u zich
voorstellen welk een opleving dit betekende? De
schetsboeken kwamen van zolder en werden wel-
willend-kritisch bekeken. Op stukken grof teken
papier begon mijn vader zich in het trekken van
parabolen en krullen te oefenen, opdat hij bij
de aanvang zijner werkzaamheden de zo nood
zakelijke losse pols zou hebben.
'T'oen hij voor het eerst naar de fabriek ging,
1 de schetsboeken achter op de bromfiets
gebonden voor het geval de directeur zijn jeugd
werk wilde zienvoelde hij zich als een leerling
van het conservatorium vóór zijn eerste openbare
concert. Ik meende dat hij, ondanks zijn nervo
siteit, van plechtige gevoelens vervuld was. In
zijn verbeelding moet de chocoladefabriek een
tempel der schone kunsten zijn geweest.
De ontnuchtering kon niet uitblijven. Zodra hij
de fabriekspoort was gepasseerd werd hij door
een man in een witte jas opgevangen en meege
voerd naar een zoet-riekend lokaal dat gemeubi
leerd was met een lopende band en tien krukjes.
Acht zitplaatsen werden bezet dooroude
mannen. Op de twee nog vrij zijnde krukjes
werden Poffer Molenaar en mijn vader neergezet.
De witjas deed de twee nieuwelingen een wit voor
schoot aan en drukte een wit mutsje op hun
grijzend haar. En toen werden zij op de hoogte
gebracht van de werkzaamheden. Zij kregen een
iverktuig in de hand gedrukt, bestaande uit eer.
kurk waaruit vijf spelden de koppen verhieven.
Bovendien verschafte de witjas hen een gebarsten
schoteltje waarin een melkachtige vloeistof zat.
Vervolgens wees hij hen op duizenden kleine,
suikeren paddestoeltjes die op de lopende band
band lagen en die een blozend rood hoedje had
den, totdat zij door één van de bejaarde decora
teurs werden opgenomen en met behulp van de
dompelaar met de speldeknoppen werden voorzien
van vijf witte puntjes.
Jjat was alles. Toen mijn vader 's middags
L thuis van zijn decorateurschap vertelde en
er nadrukkelyk op wees, dat hij zich bij deze in de
boot genomen voelde en dat de fabriek het voort
aan met één kunstenaar minder zou moeten
stellen, probeerde mijn moeder nog iets van het
fiasco te redden. Zij vond het wel ruim in de
kamer zonder hem, vooral 's morgens vroeg.
Maar haar tegenwerping: „Ze zullen toch heus
voor dat werk de eerste de beste niet nemen,
ivant je moet er een vaste hand voor hebben,"
riep mijn vader nijdig: „Vaste hand? Daar werd
niet eens naar gekeken! Ze gluurden alleen maar
of je niks in je mond stak". „Maar het is even
goed decoratiewerk," zei mijn moeder zwakjes.
Mijn vader liet een smalend geluid horen, „yiut
weet jij nou van kunst?;' vroeg hij. „Het enige
wat zij van mij verwachten is dat ik geen druip
neus of een loopoor heb, want dat kunnen zij
gezien de aard van het artikel niet dulden!"
Mijn moeder zweeg wijselijk. De maaltijd werd
verder in stilte genuttigd. Na het toetje viel
mijn moeders oog op een bruin pakketje dat op
het buffet lag. Ze aarzelde even en vroeg toen
zachtjes: „Zal ik de schetsboeken maar weer
mee naar boven nemen....
„Ja. doe dat maar," antwoordde mijn vader. „Van
tekenen zal toch wel niet veel meer komen
TOMASO
(Van een medewerker)
Er wordt met grote voortvarendheid
te Rotterdam gestreefd naar uitbreiding
van de havenfaciliteiten voor stukgoed-
vervoer. Het lijkt er voor de niet-inge-
wijde vaak op, dat het olievervoer de
feitelijke grootheid van de Rotterdam
se haven aangeeft. Naast aardolie, ert
sen en graan verwerkt deze grootste
haven van Europa ook een beduidende
hoeveelheid stukgoed. Daarvan is de
laatste jaren een steeds toenemende
stijging waar te nemen. Uiterlijk be
zien is het massavervoer, zoals men
het transport van olie, erts en granen
noemt, vele malen omvangrijker dan
dat van het stukgoed. Doch naast deze
massagoederen vormt stukgoed in een
haven een belangrijke factor aan wat
men noemt „toegevoegde waarde". Het
geeft handen nuttige arbeid, heeft ge
middeld per ton een hoge waarde, ter
wijl vele bedrijven in en rond een ha
vencentrum erbij betrokken zijr
Onder stukgoed verstaat men een me
nigte van goederen van allerlei soort
Vooraan staan in de nationale invoer
en uitvoer via Rotterdam de veevoe
ders (zonder granen) die in 1961 niet achterland over onze grenzen,
minder dan rond achthonderdduizend
ton beliepen, gevolgd door oliehouden-
de zaden en vruchten, plantaardige en (jrVOte HOStdïl
dierlijke vetten en oliën, alsmede fruit.
Maar er kunnen ook toe behoren: pa
pier en boeken, levende dieren, tran-
sportmaterieel en cacaobonen, om een
greep te doen. Groenten, ijzer- en staal-
waren en textiel (in 1961 100.000 ton)
maakten ook deel uit, van wat in 1961
in deze goederencategorie verscheept
werd, In totaal vormde zij 40 procent
van het stukgoederenvervoer de overi
ge 60 procent kwam voor rekening van
de invoer en uitvoer naar en van het
De toeneming van deze stroom van
stukgoed noodzaakte Rotterdam tot uit
breiding van de faciliteiten ervoor. Ja
renlang was de Eemhaven met omge
ving reeds bestemd om er lichte indus
trie op aan te trekken. Nu evenwel de
sterke stijging van het stukgoedvervoer
hogere behoeften aan verwerkingsruim
te begint te kragen, heeft men de Eem
haven uit haar verborgen hoekje ge
haald en haar het aanzien gegeven dat
zij temidden van haar andere zusters
verdient.
In het terrein dat haar omgeeft wor
den nieuwe grote bekkens aangelegd,
uitsluitend voor stukgoedbehandeling.
Als deze werkzaamheden gereed zijn,
zal aan de Rotterdamse stukgoed-ou-
tillage niet minder dan 6 kilometer ka
demuur zijn toegevoegd voor zeesche
pen met een diepgang tot 11 meter.
Namens de directie van het Havenbe
drijf der gemeente Rotterdam verklaar
de drs. C.G. van Leeuwen, die ons de
ze gegevens verstrekte, dat de Eemha
ven binnen enkele jaren een van de be
langrijkste stukgoedcentra van de Rot
terdamse haven zal worden.
Het Eemhavenproject zal naar
raming ongeveer 150 tot 200 mil
joen gulden gaan kosten alleen al
aan de gemeente Rotterdam. Voor
'de vestiging van particuliere bedrij
ven komen daar dan nog de nodige
investeringen bij.
Het maken van deze kosten is onver
mijdelijk voor de toekomstige ontwikke
ling van Rotterdam ook op het punt
van het stukgoed, waarin zij voor de
eerste maal in haar geschiedenis dat
van Antwerpen overtroffen heeft. Ook
Hamburg, Bremen en Amsterdam wer
den wat de groei van het stukgoedver
voer betreft, door Rotterdam overtrof
fen.
De lijndiensten
De groei van deze goederenstroom
heeft ook tengevolge gehad, dat in 1961
al deze 14.6 miljoen tonnen een grote
re scheepsruimte ingenomen hebben
dan voorheen. Het zijn vooral de zoge
naamde regelmatige lijndiensten waar
mee dit vervoer geschiedt.
Men verstaat daaronder de vaste lijn
diensten die op vooraf vastgestelde tijd
stippen regelmatige verbindingen on
derhouden met alle delen der wereld.
De ontwikkeling van het vervoer gaat
dus feitelijk samên met de toeneming
van het aantal vaste lijndiensten dat
de haven aanloopt.
Deze wederzijdse beïnvuoeding heeft
zich ock in Rotterdam doen bemerken
en ertoe geleid, dat thans rond 290
vaste lijndiensten de haven aandoen en
daar jaarlijks tezamen 12.000 afvaarten
verzorgen, gemiddeld dus veertig per
dag. Tevens blijkt eruit, dat ondanks
haar hoge reputatie als massagoedha
ven, toch bijna de helft van het aantal
schepen dat in Rotterdam binnenkomt
uit stukgoedschepen bestaat.
(Advertentie)
Wanneer het water van
de Golfstroom ten zuidoos
ten van de Verenigde Staten
gedurende een bepaalde
winter beneden zijn gemid
delde temperatuur blijft,
wacht Zweden de daarop
volgende zomer een minder
goede oogst.
De neerslaghoeveelheden in
Groot-Brittannië vertonen
een samenhang met de tem
peratuur, die het Golf
stroomwater het jaar tevo
ren bezat. In Noorwegen
zou de gemiddelde januari-
temperatuur 20 tot 25 pradm
Celsius lager liggen indien
de Noordatlantische stroom
niet bestond. Wilt u nog
duidelijker voorbeelden van
de invloed, die de grote
oceanische stromingsstelsels
op het klimaat en daardoor
ook op het leven kunnen
uitoefenen?
Het ontstaan van deze
stroomstelsels ligt voor een
belangrijk deel aan de regel
matige passaatwinden rond
de evenaar. Deze stuwen
daar het water aan de op
pervlakte van de oceaan
voortdurend naar het wes
ten. De linker afbeelding
toont deze equatoriale
stroom (1) in het Atlantisch
gebied. Op een gegeven
mmerende winden west
waarts gericht. Het opper
vlaktewater stroomt nu
naar de Europese kust, deelt
zich daar op in een Kanari
sche (8) en een Noord-At
lantische stroom (5), welke
laatste via de Oost-Groen-
land-stroom (6) en de La-
bradorstroom (7) bij New
Foundland (A) weer in de
ogenblik ontmoet deze
stroom de westkust van
Zuid-Amerika. Hier splitst
hij zich in een zuidelijke en
een noordelijke stroom (2).
Bij de Antillen (3) vindt
opnieuw een splitsing plaats
maar beide daar gevormde
takken verenigen zich weer
tot de Golfstroom (4).
In dit gebied zijn de do-
Golfstroom binnendringt.
Behalve winden heeft ook
de draaiing van de aarde
invloed op deze grote wa
terverplaatsingen naar het
westen (de Golfstroom). Te
vens spelen het zoutgehalte
en de temperatuur een rol.
Koud water is zwaarder
dan warm water. Daarom
zal bijvoorbeeld een be
langrijk deel van het uit de
poolstreken afkomstige wa
ter diepere regionen opzoe
ken dan het warme water,
dat door de Antillen-stroom
(3) uit de tropen wordt
aangevoerd. Om de ontsta
ne verschillen in soortelijk
gewicht en temperatuur
weer weg te werken zal dit
zwaardere, koude water zich
in tegengestelde richting
verplaatsen, dus naar de
warmere zuidelijke oceaan-
gebieden. Onder de grote
oceanische oppervlaktestro
mingen moeten zich dus an
dere stromtigsstelsels be
vinden, met een tegenge
stelde richting. Pas tijdens
het Internationaal Geofy
sisch jaar werd het bestaan
van zulke diepe tegenstro
mingen (afbeelding rechts)
voor het eerst onweerleg
baar aangetoond.
N.V. LEVENSVERZEKERINGMAATSCHAPPIJ NILLMIJ - 's-GRAVENHAGE