Geheel Z.-Amerika achter Kennedy Amerikaanse vloot verwacht WERELD HOUDT ADEM IN BIJ CUBA-KRACHTPROEF Brood wordt weer 1 cent duurder Verhitte debatten in de veiligheidsraad KLM STAAKT VLUCHTEN OP CUBA Calmeyer laakt N.H synode De Quay zwakt verklaring van buitenlandse zaken af van een mes Op het scherp Steun van O.A.S. Maatregelen De verkiezingen WACHTEN OP NAVO-BERAAD DAGBLAD VOOR ZEELAND Rustig weer Tot hier toe...... Methode erkend 102e JAARGANG No. 24114 Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 - Tel- 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111 Voor God, Koningin en Vaderland WOENSDAG 24 OKTOBER 1962 Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal, excl. 0,20 incasso; i 9,25 per .post excl. 0,35 incasso f 0,62 per week Prijs van buitenlandse abonnementen op aanvraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0,42 per mm (Ing. Med. t 1,05). Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES. Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURGNieuwstraat 41 - telefoon 2893) VANDAAG ONTMOETING MET SCHEPEN VAN SOVJETS KENNEDY onduldbaar De K.L.M. heeft gisteren haar twee maai in de week gevlogen dienst via Cuba (in de lijn van de Nederlandse Antillen naar Miami in de V.S.) gewij zigd. De toestellen zullen niet meer via Havanna of het Cubaanse grondgebied vliegen. Dit werd gisterenavond bekendge maakt naar aanleiding van een Cubaan se regeringsorder die alle burgerlucht- verkeer naar, van en over Cuba ver bood. Tevoren had de K.L.M. de ontwikke lingen even willen afwachten. De eerst volgende vlucht via Havanna was pas a.s. vrijdag en men had daarom de be slissing nog even willen uitstellen. Het Nederlandse scheepvaartverkeer wordt door de blokkade tegen Cuba niet getroffen. Er is namelijk in het geheel geen Nederlandse scheepvaart op Cuba meer. De geregelde diensten zijn al maanden geleden gestaakt omdat de eco nomische toestand van Cuba die niet meer lonend maakte. (Van onze parlementaire redactie) t.De generale synode van de Neder lands-hervormde kerk roept op tot mas sale dienstweigering. Zij is bereid de vrijheid te offeren voor de vrede en be pleit overgave aan het Sovjetblok". Deze ernstige beschuldigingen zijn door de C.H.U.-staatssecretaris van De fensie, luit.-generaal (b.d.) Calmeijer via een brief aan de legerpredikanten gericht aan het adres van de hervormde kerk. Ir\ Protestants-christelijke kamp heeft deze interventie van do staatsse cretaris grote beroering gewekt. Cuba, dat de volledige mobilisatie heeft afgekondigd, bevindt zich tussen de twee grote machten in de wereld als een bal tussen de schoenpunten van twee voet balmatadors. Zowel de V.S. als Rus land proberen hun bondgenoten om zich heen te verzamelen. Het feit dat de V.S. deze keer het initiatief hebben geno men en een pan-Amerikaans belang (de bedreiging van beide Amerika's door kernraketten van Cubaanse bases) ver dedigen, heeft ertoe geleid dat het Wes ten momenteel het meest homogene po litieke front bezit. Alhoewel in alle hoofdsteden der we reld koortsachtige diplomatieke bedrij vigheid he»erst en de paraatheidstoestand voor legeronderdelen op bijna het ge heel westelijke halfrond geldt, verwacht men voorlopig geen oorlogsdaden. De eerste ronde in dit gevecht, waarbij Rus land en de V.S. oog in oog staan, speelt zich af in de Veiligheidsraad. Beide par tijen zien in, dat men op het scherp van ©en mes balanceert en dat verklaart de dodelijke ernst waarmee de toestand wordt beschouwd. De eerste vraag waar het om gaat is: heeft Amerika absolute bewyzen dat Cuba een, door de Russen verschafte nu cleaire aanvalsmacht opbouwt? Namens het Pentagon is verklaard, dat luchtfo to's, vorige week gemaakt, geen enkele twijfel overlaten of op Cuba zijn met atoomkoppen voorziene raketten voor handen, terwijl evenzeer vaststaat dat tegen een raketaanval uit Cuba geen doeltreffend afweersysteem aanwezig is. De anti-raketsystemen van de V.S. zyn gebaseerd op een aanval vanuit de Sov jet-Unie. DUIZENDEN Romeinse studenten heb ben geprotesteerd tegen de terroris tische acties in Zuid-Tirol die zondag weer zijn begonnen. De demonstratie richtte zich op het gebouw van de Oostenrijkse ambassade. DE RAMP met het Noorse schip „Sanct Svithun" blijkt 34 mensenlevens te hebben geëist. Er zijn intussen 48 mensen gered. EEN RUS is erin geslaagd om in een auto, die (goed verpakt) naar Kopen hagen werd verscheept, het westen te bereiken. Een jongen van twaalf jaar die naar Beieren wilde vluchten, werd gearresteerd door de Vopo. DE OPBRENGST van de wereldmissie- dagcollecte zal, dit blijkt uit de voor lopige cijfers, teleurstellend zijn. Er wordt gerekend op een daling van 18 1961ent in de °Pbrengst' vergeleken met 5 ,^?e!^verwachting medegedeeld door 5 het K.N.M.I., geldig tot vanavond: 5 uverwegend droog, maar bewolkt weer. Zwakke wind. Over het alge- Z meen iets lagere middagtemperaturen Z aan gisteren. Z Vahdaag: zon onder 17.29 uur. Maan onder 16.32 uur. Z Morgen: zon op 7.21 uur. Maan op 5 3.41 uur. Z President Kennedy heeft gisterenavond de proclamatie ondertekend waarmee de militaire blokkade van Cuba (aangeduid als „quarantaine", omdat het woord blok kade juridisch een oorlogsdaad aanduidt) een feit is ge worden. In nauwelijks 24 uur na de dramatische TV-rede van Kennedy, waarin hij de blokkade aankondigde en de Sovjet-Unie rechtstreeks aansprakelijk stelde voor de op bouw van een nucleaire aanvalsmacht op Cuba, is ook Moskou met zijn standpunt voor de dag gekomen. De oudere lichtingen bij de strategische raketstrijdkrachten, de lucht doeltroepen en de duikbootvloot zullen onder de wapenen moeten blijven. De militaire verloven in de Sovjet-Unie zijn ingetrokken en de waakzaam heid van het Sovjet-leger is verhoogd. Het overleg omtrent gemeenschappelijke actie binnen 't pact van Warchau (de communistische Navo) komt op gang. Tevens heeft de Russische regering een beroep op alle regeringen en vol keren gedaan om te protesteren tegen de „aanvalsdaden" van de ,V.S. jegens Cuba. Tezelfdertijd riep Moskou de Veiligheidsraad bijeen. Kort daarvoor had de V.S. dat al gedaan en tussen beiden in verzocht Cuba om een spoedbij- eenkomst van de V-raad. Deze vergadering is gisteravond gehouden. De oriëntatie op het wereldnieuws van vandaag doet denken aan een wandeling door een mijnenveld. Na de proclamatie van Kennedy, gisterenavond, is er nog een adempauze, voordat het in de Cu baanse wateren ernst wordt. Een sterke Amerikaanse vloot, waarvan de omgang geheim wordt gehouden, is al in de Cu baanse wateren aanwezig, maar pas vandaag wordt de eerste ontmoeting met Oosteuropese schepen die aangehouden en op aanwezigheid van aanvalswapens doorzocht moeten worden, verwacht. Volgt een schip het bevel tot stoppen niet op, dan zal het beschoten worden en zo mogelijk tot zinken gebracht. Laat Kroestjev het daarop aankomen? Dit zal men pas weten als het zover Is. Men acht het mogelijk dat het Oostblok de schepen met offensieve ladingen voor Cuba zal laten vergezllen door oorlogs bodems en het zal laten aankomen op een open gevecht. Een andere mogelijkheid is, dat de Sovjet-Unie in Berlijn zal antwoorden, alhoewel het daar gisteren volkomen rustig was. Met alle denkbare eventua liteiten houdt Kennedy, die zijn verkie zingstournee heeft onderbroken en dag en nacht in het Witte Huis is, rekening. Voor het moment waarop de crisis zijn hoogtepunt bereikt (en dit moment is dat waarop het al dan niet tot een tref fen op zee komt) doen de V.S. alles om steun voor hun handelwijze te krijgen. Tegenover de Latijns-Amerikaanse lai> den, waarmee Noord-Amerika in een aparte verdragsorganisatie verenigd is, zijn door Kennedy vergaande toezeggin gen gedaan. Deze landen liggen binnen het bereikt van de raketten die Cuba bezit en zij zitten dus in hetzelfde schuit je als Noord-Amerika. Kennedy heeft maandagavond al ge zegd, dat elke kernraket die neerkomt op een Amerikaans land, zal worden be schouwd als afgeschoten te zijn door de Sovjets, hetgeen de onmiddellijke, vrese lijke vergelding op Rusland zélf, tenge volge zal hebben. De Organisatie van Amerikaanse Sta ten heeft dit gebaar reeds gehonoreerd, door een resolutie te aanvaarden waar in het 'Cubaanse probleem wordt geken schetst als een vraagstuk dat voor beide Amerika's urgent is. Een besluit tot ge meenschappelijk handelen jegens Cuba werd kort daarop genomen. Van belang zou het zijn als zowel door de NAVO-raad als door de grote westelijke bondgenoten afzonderlijk het Amerikaanse optreden als gerechtvaar digd wordt beschouwd. Engeland en Frankrijk hebben reeds hun instemming betuigd. Canada, dat tot dusverre nor male betrekkingen met Cuba onder hield, schijnt voor zijn bekering te staan. De vliegbasis Gander mocht al sedert enige dagen niet voor tussenlandingen door Russische vliegtuigen met bestem ming Cuba worden gebruikt. De ministers van Buitenlandse Zaken van de E.E.G.-landen vergaderden giste ren over de toestand. De Amerikaanse militaire maat regelen naar aanleiding van de Cuba- crisis vallen uiteen in: a. de aanwezig heid van de blokkadevloot in de Cara- ibische zee, met voldoende mogelijk heden om ook vliegtuigen te onder scheppen; b. paraatheid van de tac tische raketeenheden (dus niet van de strategische eenheden, die voor offen sieven van wereldformaat worden ge bruikt, maar die wel in staat van waakzaamheid zijn gebracht) en c. verhoogde paraatheid van de Ameri kaanse strijdkrachten in alle gebieden ter wereld waar de grens tussen oost en west loopt, zoals met name Berlijn en Korea. In verschillende met het Westen ver bonden landen, zoals Japan, is de alarm- staat voor de eskadrons jachtvliegtuigen en de radarstations van kracht gewor den. Amerika roept nog geen reservisten op. De publieke opinie in Amerika is ge heel op de hand van Kennedy, zelfs wanneer het om zijn politieke tegenstan ders gaat. Hoe dan ook: de Cubacrisis heeft het prestige van de president enorm versterkt en dat dit de democra ten ten goede zal komen staat nu al vast. Tussen de Amerikaanse marinebasis Guantanamo op Cuba, en Florida, is in luttele uren tijds een luchtbrug in werking getreden, via welke 2800 gezins leden van Amerikaanse militairen, die daar zitten en wier garnizoen wordt ver sterkt, zijn geëvacueerd. Key West in Florida is sinds de invasie in Europa in 1944 niet zo druk geweest als gisteren. Er zijn talrijke vlootbewegingen ge meld. Ook de andere Amerikaanse vlo ten op de wereldzeeën zijn actiever dan ooit. Op Cuba zelf heerst de algehele mobi lisatie. De regering heeft een controle ingesteld op vluchten van vliegtuigen van en naar Havanna. Op vliegtuigen die zonder toestemming van de regering vertrekken zal geschoten worden. Deze kaart toont de ligging van Cu ba ten opzichte van het Ameri kaanse vasteland (zie inzet) en te vens het eiland van Castro dat on der een militaire blokkade komt te liggen. Rechts ziet men de Ameri kaanse marineba sis Guantanamo. (Van onze parlementaire redactie) „Een uitermate moeilijk en ge vaarlijk onderwerp". Zo omscheef minister-president prof. De Quay gistermiddag in de Tweede Ka mer de Amerikaanse blokkade van Cuba. Prof. De Quay was naar de Kamer gekomen omdat prof. Vondeling (P.v.d.A.) gevraagd had naar het Nederlandse standpunt inzake de Amerikaanse maatrege len. De minister-president kon over dat standpunt nog geen na dere mededelingen doen. Een eerder verstrekt communiqué van buitenlandse zaken, waarin volledig be grip werd betuigd voor de noodzaak van de Amerikanen om in te grijpen, werd door de premier afgezwakt met de mededeling, dat het hier een in zeer al gemene termen gestelde mededeling be treft. Prof. De Quay beloofde de kamer nadere mededelingen in het openbaar dan wel vertrouwelijk te zullen doen zodra het kabinetsberaad terzake is be ëindigd. Prof. De Quay vertelde, dat hij maan dagavond even voor middernacht offi cieel gewaarschuwd was dat president Kennedy over Cuba zou spreken. Langs officiële weg werden hem toen ook de hoofdpunten uit die rede ter kennis ge bracht. De re-gering wist toen nog niet wat de NAVO-raad terzake besloten had. De minister-president wekte de indruk dat Nederland op dat NAVO-beraad wil wachten alvorens zelf een standpunt te bepalen. Nederland wordt bij deze NAVO-besprekingen vertegenwoordigd door de staatssecretaris van buitenland se zaken, dr. Van Houten, die daartoe van Brussel (E.E.G.-besprekingen) naar Paijrs is gevlogen. Minister Luns is met vakantie. Westen: Kennedy kon niet Bezorgd, maar zeker W gebruik dat er nu al gedurende Bezorgd, niet met afwijzing heelt de gehele westelijke we reld de Amerikaanse maat regelen tegen Cuba ont vangen. De algemene ten dens is dat men de ernst van de door de blokkade geschapen toestand zeer wel inziet, maar begrijpt dat het zo ver komen moest. De bedreiging die Cuba gaat vormen voor de V.S. en (dus) voor het ge hele westen, maakte Ken nedy's stap noodzakelijk, zo kon men gisteren aller wegen en in velerlei toon aarden horen. Het Vaticaan heeft op de maatregelen zelf niet gerea geerd. Alleen is benadrukt dat de jongste gebeurtenissen kracht hebben bijgezet aan de waarschuwing van paus Joannes XXIII, dat een oorlog wellicht het einde van de mensheid zou betekenen. De Britse regering reageerde instemmend op Kennedy's maatregel. De provocaties van Cubaanse en Russische zijde konden niet onbeantwoord blijven, meent men in Londen. Ook West-Duitsland staat vol ledig achter Washington. Niet anders doen... alleen Bonn reageerde instem mend, maar ook, en vooraj, burgemeester Brandt van West-Berlijn, die zich door de besluitvaste houding van Kennedy nu wat meer gerug- gesteund voelt. De Gaulle heeft zich officieel van commentaar onthouden. Maar in Parijs stemt men al gemeen in met wat Washington jegens Cuba onderneemt. De Spaanse regering, tevoren op de hoogte gesteld, stelde zich eveneens achter de blok kade. Waakzaamheid en be reidheid zich te verdedigen tegen agressie" inspireerde deze houding, zo werd gezegd. In Rome heeft de Italiaanse regering zich over de jongste stappen inzake Cuba beraad slaagd. Commentaar is nog niet gegeven. De Deense regering heeft ge zegd dat er voor Denemarken geen militaire voorzorgsmaat regelen nodig zijn. DE E.E.G. als geheel heeft gezegd begrip te hebben voor de houding van de V.S., In Zuid-Amerka zijn de kranten over het algemeen op Kennedy's hand. Omdat de O.A.S. gisteren vergaderde (zie elders in ons blad) werden er tevoren geen commentaren van officiële zijde gegeven. Alleen Argentinië liet na drukkelijk weten dat het zich achter de westelijk wereld schaart in de strijd tegen het communisme. Dat was een duidelijke sympathieverkiarmg. De Mexicaanse regering, over het algemeen nogal on berekenbaar, zal zijn houding laten afhangen van de overtui gingskracht van het Ameri kaanse bewijsmateraal inzake de offensieve bedoelingen van Cuba. Dat is trouwens zo goed als een vei-klaring van instem ming met de blokkade. Ook Australië staat achter Kennedy en deze opsomming tart dan wel de Oostduitse ver klaring dat »,de gehele wereld de oorlogzuchtige blokkade maatregelen jegens Cuba een storm van verontwaardiging ontlokten". De kranten weerspiegelen in hun commentaren dezelfde ge- dachtengang die de reacties van de regeringen kenmerkt. In de Engelse pers wordt ter loops de Amerikanen wel even onder de neus gewreven dat Washington destijds de Britten hun actie in Suez verweten hebben De Franse kranten geven Kroestjev de raad zich nu de verstandigste te tonen en op te houden met zijn oorlogs- chantage. „Trouwens, als hij bij zijn volle verstand is, zal hij dat nu doen" voorspelt de Aurore. Een tikje optimistisch wel. ,,Tot hier en niet verder" zegt de Duitse pers met instem ming. Dat de Russen nu de duimschroeven inzake Berlijn verder zullen aandraaien, daar op is men voorbereid. Maar het zelfrespect van het westen maakte de stap vap Kennedy nodig, vinden de meeste kranten. De Belgische senator Paul Struye zei gisteren dat de blok kade in strijd is met het Vol kenrecht. Dat onderschreef de Britse Times, maar het voegt eraan toe, dat deze methode „erkend" is geworden door het groter worden gedurende een eeuw van wordt gemaakt. Kennedy kreeg gisteren ook steun van zijn voorganger Truman (die anders zo scheu tig niet is met schouderklopjes voor opvolgers) en van Nixon, zijn rivaal in de presidents verkiezingsstrijd. Nixon zag het risico er van in, maar, zo zei hij, niets doen is veel gevaar lijker. Canada heeft zijn vliegvelden gesloten voor Russische vlieg tuigen die op doorreis naar Cuba komen tanken. Dat ge beurde de laatste tijd nogal eens, op het vliegveld Gander op New Foundland. De Russen krijgen nu geen Canadese ben zine meer. Dit besluit zou in Ottawa al genomen zijn voor dat Kennedy zijn blokkade maatregel afkondigde, De goudprijs is gisteren op de vrije markt van Londen met sprongen omhoog gegaan. De daling van de beurskoersen hield aan. Een Cubaanse diplomaat van de ambassade in Bern heeft gisteren asiel gevraagd. Hij is baas Fidel Castro beu. De grootste pessimist toonde zich gisteren de roemruchte lord Bertrand Russell. ,,Het lijkt waarschijnlijk dat we vol gende week allemaal dood zijn" zei de Britse filosoof. Overi gens zou hij zijn zin krijgen en zou het Westen eenzijdig ontwapenen, dan zou die waarschijnlijkheid heel wat De officieuze reacties in Haagse re geringskringen op de blokkade van Cu ba waren gisteren nogal gematigd. Er was duidelijk voldoening merkbaar dat Washington nu eindelijk heeft ingegre pen. De weifelende houding welke tot dusverre jegens Cuba aan de dag werd gelegd, heeft in Europa twijfel gezaaid omtrent de vastberadenheid der V.S. in zake Berlijn. In politieke kringen is men zich er overigens van bewust dat niet alleen de Sovjetisering van Cuba op zich geleid heeft tot het blokkadebesluit, maar ook de komende Amerikaanse verkiezingen. In Amerika, waar men zich nog maar al te goed de overval op Pearl Harbour herinnert, is de laatste tijd veel kritiek geuit op de afwachtende, onzekere houding van de Kennedy-administratie. Bij alle voldoening over de duidelijke nieuwe Amerikaanse koersbepaling is men zich er in politieke kringen natuur lijk heel goed van bewust, dat de blok kade van Cuba ook voor West-Europa zeer belangrijke gevolgen kan inhouden., Het brood wordt weer een cent duurder. De minister van Econo mische Zaken heeft met deze nieuwe verhoging van de brood prijs ingestemd na besprekingen met de Nederlandse Bakkerijstich ting op maandag en dinsdag. In een communiqué van het ministe rie wordt meegedeeld, dat wanneer de broodprijsverhoging met één cent op 6 augustus van dit jaar in aanmerking wordt genomen, de broodprijs thans twee cent mag liggen boven het peil van 1 juni van dit jaar. Dit in verband met de gestegen bloemprijzen. HET HOF in Arnhem heeft bij princi piële uitspraak bepaald, dat iemand die ter beschikking van de regering is ge steld, niet in een Huis van Bewaring mag worden vastgehouden, zelfs als de asielen vol zitten. Gisterenavond is onder voorzitter schap van de Rus Zorin de spoedbijeen- komst van de Veiligheidsraad over de crisis rond Cuba begonnen. Zorin noemde de Amerikaanse argu- Zwingelbedrijf te Koewacht uitgebrand Gisteravond heeft een brand in de ge bouwen van het vlas zwingelbedrijf van de gebrs. Martens op het Zand te Koe wacht een schade aangericht van om en nabij de honderdduizend gulden. De brand brak uit rond half negen Van het zwingelbedrijf, dat is gevestigd in de'vroegere brouwerij van de heer G. Dierick te Koewacht gingen gebouwen, voorraad en zwingelmachine verloren. Het vuur werd bestreden door de brand weren van Koewacht en Axel, die de omliggende panden vrij wisten te hou den van de vlammen. De oorzaak van de brand is nog onbekend. De verzekering dekt de schade. menten voor hot bijeenroepen van de raad „volkomen vals" en „een onhandi ge poging om de agressieve acties zon der weerga, die door de V.S. tegen Cuba worden ondernomen, te verhullen, een poging om de eigenmachtige blokkade van Cuba te camoufleren". Zorin stelde voor, om de afzonderlijke klachten van'de Ver. Staten, Cuba en de Sovjet-Unie gelijktijdig te bespreken. De Amerikaan Stevenson, de eerste spreker, zei: „Het punt waar het om gaat is, dat Cuba de Sovjet-Unie een bruggehoofd en een arbeidsterrein op dit halfrond heeft gegeven en dat het een buiten het Amerikaanse continent gele gen, anti-democratische en expansionis tische mogendheid in de boezem van de Amerikaanse familie heeft geleid en dat het zich tot medeplichtige heeft ge maakt in het communistische streven naar were-ldoverheersing". Hij sprak na mens „de Amerikaanse staten". Het gevaar lag in de onderwerping van Castro's bewind aan de wil van een agressieve mogendheid. De wereldreis van prinses Beatrix is er wel een met tempo. Dineerde zij maandag nog met de sjah van Perzië, waarvan deze charmante foto werd gemaakt, gisteren arriveerde de Fok- ker-Friendship, die de prinses op deze wereldreis tot vervoermiddel dient, alweer in Karachi, de hoofdstad van Pakistan. Zij zal hier tien dagen blij ven, Tijdens haar bezoek aan Perzië heeft prinses Beatrix veler harten ge wonnen, speciaal door haar bezoek aan het Perzische rampgebied. Men zegt dat de prinses minstens drie Per zische tapijten heeft gekregen. De ontvangst in Karachi was warm. De gehele Nederlandse kolonie was op het vliegveld aanwezig en in de hoofd stad zag men talrijke Nederlandse vlaggen

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 1