Paard Mohammed was heel
goed in wiskunde
„Confectiehuis
dan een
P.K
niet slechter
gebouwde woning
in V.S.
ustrie
Eigen wetten
95% energiebesparing
Mens wordt
een amfibie
Wij komen ensparen
Maar hond Rolf kon ook
nog heel spits converseren
Schietschijf
„maan gemist
wÊfor*
Liever eten
ZELFS GELEERDEN HEBBEN HET GELOOFD
TOVEREN MEI
GETALLEN
Spitse iiowl
Bus gescalpeerd
Teleurgestelde
immigranten
N hïï,m:S n.le denken dat geleerde
Symbool
van
Kwaliteit
Verkrijgbaar in
postorderzaak
Tien doden op
autosnelweg
Moeder bezoekt
haar zoon in
Chinese cel
VERWANTEN EN EMIGRANTEN
UIT
e 5-meter spie-
iit gedeelte van
tie 2500 licht-
rillig gevormde
ing van jonge
kere komische
arschijnlijk een
terkere samen-
it. Wanneer de
worden, ont-
ngt. De ster is
doed door uni-
(egrepen. Zo is
en einde in een
statisch univer-
I
sdadigers," aldus het boek,
't iedereen gekocht kan wor-
om te slagen in de mis-
ke methoden de voorkeur
oven schietpartijen."
wijdt ook enige bladzijden
Hoffa, de president van de
Union en Harry Bridges,
an de vakvereniging voor
ers. ,,Deze twee," aldus de
zijn het eens geworden over
vaarop het vrachtvervoer o-
ter en over de weg moet
Deze overeenkomst is een
voor de veiligheid van onze
let congres zou wetten moe
ien om dit te voorkomen,
n nationale ramp betekeen
i twee heren hun gang zou-
aan," aldus McCIeUan.
15
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 20 OKTOBER 1962
(Van onze redacteur)
Hans van Berlijn was een paard. Geen gewoon paard: een paard
dat kon rekenen. En niet zo maar eenvoudige sommetjes, van
één plus één, maar ook ingewikkelder berekeningen bracht Hans van
Berlijn tot stand. Trouwens, de Arabische hengst Mohammed was nog
veel knapper. Hij was na een vrij korte opleiding in staat wiskundige
berekeningen uit te voeren zoals: wat is de derdemachtswortel uit
13.824?
nende paarden en de wiskundige, lezen
de en pratende hond. Er waren in die
tyd, tussen de eeuwwisseling en de eer-
Men zal misschien zeggen: al was de
hengst Mohammed dan zo intelligent dat
hij dit kon uitrekenen, hoe slaagde hij
erin de uitkomst aan zijn meester mee
te delen? Nu, een paard dat zelfs wel
vierdemachtswortels uit getallen van 6
cijfe2's kon berekenen, weet daar toch
wel een kunstje op-
Dat wist Mohammed dan ook. Met zijn
linkerpoot klopte hij de tientallen, met
de rechter de eenheden. Als men de
geleerde hengst vroeg: Mohammed,
wat is de 4e-machtsworteI uit 456776
dan klopte het dier na tien seconden
hoofdrekenen tweemaal met de linker
poot en zesmaal met de rechter. Juist,
26, zeiden de omstanders dan bewon
derend, goed zo, Mohammed-
Nu willen we niet overdrijven. Moham
med had ook zijn zwakke momenten.
Het mag niet verzwegen worden dat hij
zich soms vergiste. Ja, soms gaf hij
een werkelijk verkeerde uitkomst aan.
Gelukkig redde hij meestal zeer kort
daarna geschrokken zijn reputatie door
de fout snel te herstellen.
Tegenover het betreurenswaardige feit
dat hij zich soms bij het rekenen ver
giste, staat evenwel dat Mohammed uit
nemend kon converseren. Er was 'n spe
ciaal alfabet voor hem ontworpen en
door de letters van de woorden achter
eenvolgens te kloppen, kon het dier
woorden vormen. Zo hield men Moham
med eens een portret van een jong meis
je voor.
Wie is dat?" vroeg men hem.
Een jong meisje" antwoordde Mo
hammed.
Hoe weet je dat dan?" luidde de
volgende vraag.
Omdat ze lange haren heeft" zei
het paard. Want Mohammed was
tenslotte niet gek.
ste wereldoorlog in, nog heel wat meer
dieren die golden als rekenwonderen.
Niet alleen hun eigenaren, die zich
vaak grote moeite getroost hadden om
hun beesten les te geven, maar ook
talrijke bekende en alleszins serieuze
wetenschapsmensen gèloofden in de ca
paciteiten van de geleerde paarden en
honden. Grote groepen geleerden, waar
onder vooraanstaande psychologen, wis
kundigen enz. onderzochten de rekenen
de dieren nauwgezet, om erachter te
komen waaraan een dergelijk fenomeen
toe te schrijven kon zijn.
In een nieuw Prisma-pocketboekje,
Toveren met getallen" kan men daar
over soms fantastisch klinkende verha
len lezen. Overigens niet alleen over
dieren. De schrijver, de Franse geleer
de Robert Tocquet, doet oen poging het
gehele wondere gebied van het getal
en van de wiskunde toegangkelijk te ma
ken voor de belangstellende leek. En
hij slaagt daar ook in.
De verhalen over rekenwonderen on-
Een Londense dubbeldeksbus, niet op
haar gewone route, reed onder een via
duct door en kwam er aan de andere
kant gescalpeerd weer onder vandaan.
De doorrijhoogte bleek net niet voldoen
de te zijn geweest zodat het dak van de
bus tegen de onderrand van het viaduct
stiet en er als het deksel van een sar
dineblikje vanaf gescheurd werd. Van
de inzittenden liep niemand letsel op.
Het waren een vijftigtal... buschauffeurs
en hun vrouwen, een dagje-uit.
wis en waarachtigwiskunde is
der de mensen zijn uiteraard heel wat niet zo moeilijk voor een paard dat
T~\e hond Rolf trouwens evenmin. Vol-
L* uit heette het- beest Rolf van Mann
heim, want daar woonde het. Mevrouw
Molkel was zijn bazin. Ze las in de kran
ten het gebeurde allemaal in het
begin van deze eeuw over het won
derbare paard Mohammed en ze dacht,
wat dat paard kan, kan mijn hond ook.
Hoe juist dat gezien was, bleek al
gauw. Toen mevrouw Mölkels dochter
tje aan haar huiswerk bezig was, vroeg
ze aan Rolf of hij het wèl wist. Het dier
onder de tafel liggend, keek met ogen
die duidelijk zeiden: ik weet de uitkomst
wel, getuigde mevrouw Mölkel later.
Ze vroeg de hond zijn plaats onder de
tafel te verlaten daar horen hon
den die kunnen rekenen immers beslist
niet thuis en stelde hem de vraag
hoeveel twee en twee was. Met vier sla
gen van zijn poot gaf Rolf spontaan het
antwoord.
Moeilijker sommetjes waren evenmin
een probleem voor de Mannheimse hond
en mevrouw Mölkel zag in dat haar hond
een prachtige carrière voor zich had.
Ze vroeg het dier derhalve of het bereid
was ook te leren lezen en spreken: ,,Door
het kloppen van een overeengekomen
aantal slagen antwoordde het dier met
veel levendigheid ,,ja" schreef mevrouw
Molkel latert ,,Wil je dan zelf een al
fabet ontwerpen?" vroeg ze Rolf vervol
gens. Nu, dat wilde Rolf wel. En zo
stelde hij zelf een cijferalfabet samen.
Vanaf die dag kon mevrouw Mölkel
met haar hond niet alleen wiskundige
vraagstukken aanpakken, maar er ook
over praten. Daarby bleek dat Rolf een
byzonder geestige hond was. Bleek zijn
improviserende intelligentie uit het ant
woord op de vraag: „Wat is de herfst?'
waarop Rolf nl. antwoordde ,,Dat is
de tijd van de appels", zijn spitse geest
demonstreerde hij door een adelijke
vriendin van zijn bazin die liem vroeg:
„Rolf, waarmee kan ik je eens een
plezier doen?" het antwoord te geven:
„Door eens met uw staart te kwispelen".
geloofwaardiger dan die over Moham
med en Rolf. Niettemin zijn dezelfde ge
leerden die paarden en honden onder
zochten op hun beweerde Tekenvaar
digheid er niet in geslaagd precies te
definiëren hoe het mogelijk is dat een
vaak zeer gebrekkig ontwikkeld, ja
soms uitgesproken achterlijk kind zich
plotseling op cijferreeksen en wiskundi
ge vraagstukken werpt om in enkele
seconden of, als de opgave erg ingewik
keld is, in hoogstens twee minuten het
correcte antwoord te geven.
Toveren met getallen" is een boeiend
boekje. Het vertelt niet alleen hoe
menselijke en dierlijke rekenwonderen
met getallen toveren maar het geeft
ook een blik in de keuken Men kan,
als lezer, het „toveren" zelf een beetje
leren. Cijfers zijn wonderlijke dingen.
Men kan er mee exerceren en ze schij
nen dan precies te doen wat men hen
opdraagt. Totdat uit een andere proef
ineens weer Zou kunnen blijken dat ze
een geheel eigen leven' leiden en dat
ze slechts gehoorzamen aan volstrekt
eigen wetten, die slechts gedeeltelijk
die der mensen zijn.
Men behoeft beslist geen rekenknob
bel te hebben om van dit boekje te ge
nieten. Het is onderhoudend, boeiend
en uiterst instructief. Drs. J. J. B
en uiterst instructief. Drs. J. J. P. Boe
zeman zorgde voor een voortreffelijke
vertaling.
een béétje bij is..
Het Amerikaanse bureau voor lucht
en ruimtevaart (NASA) heeft, zoals wij
gisteren in een deel van onze oplage heb
ben gemeld, bekendgemaakt, dat het on
bemande ruimteschip Ranger V, dat
donderdag naar de maan werd afge
schoten, dit hemellichaam vermoedelijk
op ongeveer 480 km afstand zal passe
ren.
Bovendien is gebleken, dat de appa
ratuur voor het gebruik van zonne-
energie voor de zender in de cabine niet
goed functioneert. Hierdoor is het con
tact met de Ranger V verbroken, nadat
de gewone batterij in het ruimtevaartuig
na acht uur en 44 minuten uitgeput was.
Het gevolg van één en ander is dat
geen van de voorgenomen onderzoekin
gen doorgang kan vinden. Zoals gemeld
was het de bedoeling dat de Ranger V
op een afstand van ongeveer 4000 km
van de maan televisiebeelden van het
maanoppervlak zou gaan uitzenden. Als
het ruimteschip op 25 km van de maan
zou zijn gekomen, moest een deel van de
instrumenten worden afgestoten, dat
met behulp van een remraket „zacht"
op het maanoppervlak moest landen. De
Ranger V zou zelf met een snelheid van
9000 km per uur te pletter slaan.
Het is de derde maal dat een schot op
-de maan is mislukt.
In officiële Amerikaanse kringen is
vernomen, dat er in de volgende periode
die gunstig is voor een maanschot
omstreeks midden-november geen
nieuwe „Ranger" zal worden gelan
ceerd.
Voor het volgend jaar zullen echter
vier ruimtecabines, uitgerust met tele-
visie-apparatuur, voor een tocht naar de
maan gereed zijn.
(Advertentie)
(doe je wel altijd hamöschoenen
v aam je"
1 tJWtImaakt.memeee ->
MET DEZE BRIL tmn/DIE heb ik.
G^ÖVERDIEKID
$Lf nu 'eenmaal
^sloffek?5
J MIJN MOtUtR Wil
y DAT KN KAAR
a niet ZO esd
ik zal eens
laten 21 en
vet kan
Door een vervelend misverstand is gisteren
de nieuwe opgave van onze puzzel niet in de
krant verschenen. Daarom drukken we deze
alsnog af, en wel in het vertrouwen dat alle
lezers die wekelijks met spanning naar de
nieuwe puzzel uitzien, met evenveel animo als
anders aan de oplossing zullen werken.
We meenden er goed aan te doen de termijn
van inzending (uiterlijk dinsdag 24 uur) te
handhaven.
De minister voor Huisvesting van de
Australische staat Nieuw-Zuid-Wales,
heeft verklaard.dat 't migratieprogram
ma van Australië groot gevaar loopt-VoI-
gens de minister zijn vorig jaar 10.000
immigranten naar hun vaderland terug
gekeerd, hetgeen 4000 meer was dan in
het jaar tevoren- De minister weet de
ze situatie aan de onvoldoende huisves
ting. Hij verklaarde het voor Austra
lië een schande te achten, dat men ge-
gezinnen laat uitkomen en deze in re
geringspensions onderbrengt. „Voor vele
Europeanen roept dit herinneringen aan
concentratiekampen op", aldus de mi
nister.
Eventjes aanraken van de toetsen is
voldoende om met deze fascinerend
mooie voNelektrische Olympia tot op
merkelijke resultaten te komen: Met
slechts 5 van de energie, welke
nodig is bij een gewone schrijfma
chine, 25 méér typewerk klaar. En
mooier! Volkomen gelijkmatig en gaaf
schrift door automatisch geregelde
letterdruk. Voor Uw secretaresse een
droom van een machine. Nü leverbaar.
Met 33 cm, 38 cm of 46 cm brede -
verwisselbare - wagen.
Vraag
vrijblijvend
inlichtingen
en
demonstratie
N.V. OLYMPIA KANTOORMACHINE IMPORT DEN HAAG PARKWEG 3 TEL. 070 543900
Schrijfmachines dicteerapparaten telmachines rekenmachines organisatiemachines
(Advertentie)
OLYMPIA DEALERS voor Oosterhout en Langstraat II. COUWENBERG - Leysenlioek 27-29 Oosterhout Tel. (01620) 3618
Voor West-Brabant H. STUMPEL N.V. - Tolbrugstraat 2 - Breda - Tel. (01600) 33450
Volgens commandant Jacques Cous-
teau, een Franse aaua-longduiker, zal de
mens van de toekomst zowel onder wa
ter als op het land kunnen leven.
In een toespraak tot het tweede inter
nationale congres voor diepzee-onder
zoek. dat in Londen wordt gehouden, zei
Cousteau, dat men begin volgend jaar
gereed zal zijn met een „onderwater
dorp", dat op variërende diepten van
de Middellandse Zee kan worden ge
bouwd, en dat door ongeveer vijfentwin
tig mensen kan worden bewoond. Met
behulp van door kernenergie aangedre
ven machines zullen deze van zuurstof
uit zeewater worden voorzien. Het dorp
wordt in Marseille gebouwd.
Als gevolg van deze leefwijze, zo zei
Cousteau, zal zich een mens ontwikke
len, die geen ademhalingssysteem bezit,
want zijn longen zullen met een niet-
samendrukbare vloeistof zijn gevuld en
zijn bloed zal op een bijzondere manier
worden gezuiverd. De „homo aquaticus"
zal volgens Cousteau de druk van het
water op 1000 of 1500 meter kunnen door
staan. Hij zal tenslotte op de bodem van
de zee geboren worden en het land op
kunnen gaan om te skiën, terwijl parle
menten van nieuwe „aqua-staten" in de
diepte van de zeeën hun bijeenkomsten
hebben.
Het congres was geopend door graaf
Mountbatten of Burma.
ziin ondsnlfï een g°ed humeur
«eraê? torn J 6 je'ellectuele conversa-
eensdenP ,?e«ters Rolf had °ok wel
moet toeBMn' Wlst bovendien, dat
liet hem eens penWi°c met alles- Men
kodil L i™ tekening van een kro-
diér was. ragend wat dat
„Wat doet het er toe, wat er oo die
S^klomearLf,aaf' geef ™e"ever te
eten klopte Rolf als antwoord met ziin
^egêstroomde Wetenschapsmensen6 niet9
daarom aantwoordem;denEen r®>
ik weet het niet" gal hl, daarna tno'
Kijk, die Rolt wilde dus niet weten dat
hij zo dom was dat hij niet wist dat
een krokodil een krokodil is Dat is na
tuurlijk het toppunt van intelligentie.
Maar kippen cacht men toen, die kent
hij wel. En men hield de hond dus een
papier voor waarop dergelijke beesten
|et,!kend. waren. En wat antwoordde
Kotf? „Die beesten op die tekening vul
len mijn maag niet, en u zit u de hele
dag maar vol te proppen." Het beest had
aus wel degelijk honger. En het was
ontstemd over het feit dat die mensen
terwijl ze hem vragen stelden, maar
mee met gebak zaten te slempen Hii
kreeg niets. J
verantwoordelijk werk Yereist concentratie
Zijn taak vormt een belangrijk onder
deel bij het tot stand komen van het
zo beroemde Nederlandse Delta-plan!
Hij moet zich doorlopend op zijn moei
lijke werk concentreren! De kraandrij
ver weet uit ervaring dat P.K. chewing
gum hem in zijn taak helpt, omdat
kauwen een aangenaam en natuurlijk
middel tot concentratie is! Hij heeft
altijd een pakje P.K. bij zich omdat dit
de beste chewing-gum is die hij kan
kiezen! Probeer het zelf! Neem óókP.K.!
]y« is de lezer niet verplicht deze ver
halen te geloven. Wij nemen ze zelf
ook met een behoorlijk handjevol zout.
Maar er is een tijd geweest dat men zich
uitermate druk maakte over de reke-
Een zeer bijzondere tentoonstel
ling vond onlangs plaats in de
Westduitse industriestad* Dort
mund. Ongeveer 270 firma's uit
Engeland, Finland, Frankrijk, Ne
derland, Italië, Zweden, Zwitser
land en de Duitse Bondsrepubliek
introduceerden: „Prefabricage in
theorie en praktijk."
Het belangrijkste, dat op de tentoon-
stelling was te zien, was wel de gepre
fabriceerde eengezinswoning. Achttien
voorbeelden toonde men op het exposi
tie-terrein zelf, terwijl twintig van der
gelijke huizen een plaats hadden ge
vonden op een stuk grond even buiten
de stad. Hier hadden de bezoekers de
gelegenheid montagehuizen, gereed
voor bewoning, te bezichtigen. Alle
vaktijdschriften hebben melding ge
maakt van deze tot nu toe meest uit
gebreide tentoonstelling op dit gebied.
En de vele in doorsnee positieve be
richten over het „confectiehuis" onder
steunden maar al te duidelijk het
psychologische doel, dat de exposanten,
waaronder het ministerie van wo
ningbouw in de Duitse Bondsrepubliek
en het Duitse economische rationalisa
tie-curatorium, zich gesteld hadden,
nu eindelijk eens een einde te maken
aan het vooroordeel van de Duitse
bouwheren ten opzichte van het gepre
fabriceerde huis. Dit vooroordeel heeft
voornamelijk betrekking op de levens
duur van een montagehuis, op de ge
vreesde onvoldoende warmté- vocht
en geluidsisolatie en in het algemeen
op het geconfectioneerde en schema
tische bouwen, dat naar men meent,
de individuele smaak niet voldoende
speelruimte laat. Bovendien zou het de
tail nog niet de aandacht krijgen, die
het eigenlijk toekomt. Deskundigen
wijzen er echter met nadruk op, dat in
het Midden-Europese klimaat een ge
prefabriceerd huis gemiddeld 50-60
jaar zeer goed bewoonbaar is. Na deze
tijd moeten er ook óan een conventio
neel huis, dat men een gemiddelde le
vensduur van 100 jaar toekent, repa
raties worden verricht. Het is echter
niet zo gemakkelijk de leek duidelijk
te maken, dat een 8 tot 10 centimeter
dikke muur van geprefabriceerde de
len net zo stabiel en weerbestendig is
als een gemetselde. En de vrees voor
eentonigheid is ook geheel ongegrond,
daar men bij de montagehuizen een
keuze kan maken uit 20 tot 40 ver
schillende typen, terwijl moderne ras-
ter-methoden, zoals bij het spel met
een bouwdoos, oneindige variatiemoge
lijkheden bieden.
Zonder twijfel heeft deze moderne
manier van bouwen in de Bondsrepu
bliek in de laatste twee jaar onge
looflijke vorderingen gemaakt en on
der de druk van de omstandigheden
ook reeds aanhangers gevonden. Te
genwoordig kan men reeds via een
postorderbedrijf en zelfs in een waren
huis eigenaar worden van een huis.
Het voortdurende stijgen van de bouw
kosten, de maanden durende bouw
werkzaamheden, kostbare en zenuw
slopende vertragingen en het gebrek,
aan arbeidskrachten heeft al menig
een, die een huis wilde bouwen, van
zijn plannen doen afzien. Bij geprefa
briceerde huizen tegen vaste prijzen,
die binnen enkele dagen opgesteld en
gereed voor bewoning zijn, kan men
daarentegen nauwelijks voor onaange
name verrassingen komen te
Weliswaar zijn zij op het ogenblik nog
niet wezenlijk goedkoper dan de op de
gewone wijze gebouwde huizen, daar
aan de woninginrichting meestal nogal
hoge eisen gesteld worden, zij kun
nen het echter in de nabije toekomst
worden. Volgens de deskundigen heeft
de- bouw met geprefabriceerde delen,
die echter niet verder dan 50 kilometer
van het bouwterrein verwijderd mogen
zijn, de beste kansen.
Tien mensen zijn donderdagavond om
het leven gekomen en elf werden ernstig
gewond bij een ongeluk op de Britse
autosnelweg, waarbij verscheidene auto's
betrokken waren. Er was een bus bij
met leden van de bescherming bevol
king, die ongedeerd bleven en dadelijk
de slachtoffers konden helpen.
Het duurde drie uur voor de weg,
die eruit zag als een slagveld, vrijge
maakt was.
Mevrouw Ruth Redmond uit New-York
is vrijdag van Hong Kong naar Sjanghai
vertrokken om haar zoon Hugh te be
zoeken, die wegens spionage tot levens
lang veroordeeld is. Mevrouw Redmond
wordt vergezeld door de heer E. Mars
hall, een vertegenwoordiger van het
Britse Rode Kruis- Zij heeft schoenen,
truien en vitaminepillen voor haar zoon
meegenomen. Haar zoon is in Sjanghai
in zaken geweest. Hij werd na de com
munistische machtsoverneming gevan
gen genomen en in 1955 tot levenslang
veroordeeld.
Dit is het tweede bezoek dat mevrouw
Redmond aan haar zoon brengt. Zij wil
trachten premier Tsjoe-En-Lai te spre
ken te krijgen om hem te vragen haar
zoon vrij te laten.
Een drietal organisaties, die zich
bezighouden met de voorlichting, stimu
lering en voorbereiding van het contact
tussen ouders en familieleden in Neder
land en de geëmigreerde Nederlanders
in het buitenland, hebben met de beide
centrales van de Boerenleenbanken-
Raiffeisenbanken in Nederland, te weten
de coop. Centrale Raiffeisenbank te
Utrecht en de Coop. Centrale Boeren
leenbank te Eindhoven, een akkoord
aangegaan betreffende een spaar- en
voorschotregeling.
Deze organisaties zijn de Nederlandse
vereniging „Ouders van emigranten
de Katholieke vereniging van ouders en
familieleden van geëmigreerden, en
„Weerzien overzee", een orgaan van de
christelijke emigratie centrale (Heulstr.
3, 's-Gravenhage) en de Nederlandse
Christelijke Reis Vereniging.
Om het wederzijds bezoek, dat de fa
miliebanden ten goede komt en de her-
staan. innering aan het oude vaderland leven
dig houdt, te bevorderen, is een spaar
regeling met de centrale Raiffeisen
bank te Utrecht en de centrale Boeren
leenbank te Eindhoven in het leven ge
roepen.
Deze spaarregeling geeft aan de léden
van de drie bovengenoemde organisaties
de mogelijkheid de benodigde reissom-
men tegen gunstige spaarcondities bij
een te brengen.
Daaraan kunnen de ouders, c.q. fa
milieleden, alsook de geëmigreerde ver
wanten deelnemen. Bij elk der ca. 1500
vestigingen, welke de bij de genoemde
centrale banken aangesloten boerenleen-
banken-Raiffeisenbanken tellen, kan een
spaarrekening worden geopend.
Een der faciliteiten van deze spaarre
geling is voorts, dat de belanghebbenden
op billijke voorwaarden en tegen eenvou
dige zekerheid (waarbij echter cessie
van ouderdomsuitkering niet mogelijk
is) een voorschot kunnen opnemen, als
zij tenminste 50 pet. van het benodigde
bedrag hebben gespaard.
In uitzonderlijke gevallen is zelfs een
soepeler toepassing mogelijk.
Daarnevens beschikken de organisa
ties nog over een noodfonds, waaruit hl
ernstige omstandigheden hulp kan wor
den geboden.