Mgr. Alfrink toetst kritiek op
Romeinse curie aan de liefde
Ruimte-onderzoek onttrekt
krachten aan sterrenkunde
Gruwelverhalen uit 1001
nacht herleven in Jemen
Frans parlement naar
huis: regering blijft tot
eind november aan
Parijs- Tours
Jo de Roo
dagblad voor zeeland
„Wanhoopskreten kweken
alleen maar stemming"
AMERIKAANS-RUSSISCH
GESPREK OVER BERLIIN
Zonexplosies -
kernreacties
Fietser op „onbewaakte" gedood
Negen doden
bij treinramp
Aanhoudend droog
Troonpretendent
waagt aanvallen
Eerlijkheid in
het oordelen
Wellicht eind november:
Britse ambulance
(in louw bij tunneldrama)
tegengehouden
Goed recht
Teilhard
Eerste vrucht
,Open zijn"
Prof van Albada klaagt:
Maanschot
In Algerië
Twee priesters
doodgeschoten
102e JAARGANG _No. 24100
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Directeur: E. H B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A, C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 -
Tel- 22341 (4 lijnen) - Postgiro 1114111
Voor God, Koningin en Vaderland
MAANDAG 8 OKTOBER 1902
Abonnementsprijs 8,05 per kwartaal,
excl. 0,20 incasso; 9,25 per post
excl. 0,35 incasso 0,62 per week
Prijs van buitenlandse abonnementen
op aanvraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
1 0,42 per mm (Ing. Med. 1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Klokstraat 1 - telefoon 6 252 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601
OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
IJZEREN GORDIJN GING OPEN
VOOR ACHTTIEN
BISSCHOPPEN
De staatssecretaris van het Vaticaan.J concilie geopend. Hier houdt hij een
kardinaal Cicognani, heeft dezer da- toespraak tot de reeds aanwezige jour
gen het nieuwe perscentrum voor hetlnalisten.
President De Gaulle heeft zaterdag by
decreet de nationale vergadering ont
bonden, nadat deze in de vroege och
tenduren van vrydag de regering-
Pompidou uit het zadel had geworpen
naar aanleiding van het plan van De
Gaulle om toekomstige presidenten by
volksstemming te laten kiezen.
De president heeft dus nu schoon
schip gemaakt voor een krachtmeting
met de oppositie. Als hij deze verliest,
zal hij zo heeft hij gezegd zich uit
de politiek terugtrekken.
De Gaulle heeft de regering verzocht
aan te blijven tot na de verkiezing van
een nieuw parlement, toen Pompidou
zijn ontslag kwam aanbieden.
Er is nog geen datum vastgesteld voor
de parlementsverkiezingen, In politieke
kring spreekt men van 11 en 18 novem
ber of 18 en 25 november. Het parlement
wordt namelijk bij twee stemmingen ge
kozen.
De 26 miljoen kiezers zullen de komen-
DE CHOREOGRAFE Lizz West, die de
choreografie van de musical ,,Free as
Air" heeft verzorgd, is bij een bergtoer
in Zwitserland verongelukt. Miss West
had haar taak in Nederland kort ge
leden beëindigd.
TE ROTHENKIRCHEN (W.-Duitsland)
glipte een scooter onder juist sluitende
overwegbomen door. De passerende
trein greep de scooter en doodde diens
bestuurder. Het was de zoon van de
overwegwachter.
TE ZEGVELD vond men gisteren in een
brede vaart een auto. De wagen werd
opgetakeld. In de cabine vond men liet
stoffelijk overschot van een 23-jarige
jongeman. Waarschijnlijk was hij de
vorige avond te water gereden.
MR. BEERNINK is herkozen als voor
zitter van de C.H.U. Bij een vergadering
van de unieraad werd mr. Beernink
door verschillende aanwezigen als lijst
trekker aanbevolen. Hij maakt nu een
goede kans.
DE AMSTERDAMSE politie heeft zater
dagnacht een inbreker, die tijdens een
kraak" van het dak van een huiden-
handel was gevallen zonder veel moeite
gearresteerd. De man kon niet meer
lopen.
TWEE NEDERLANDSE zeelieden, de
machinist John Wessels en de kok Jacob
Euser zijn vermist nadat de sleepboot
waarop zij voeren, de „Atlantic" in de
monding van de rio la Plata omsloeg.
DE REGERING van India heeft zich
bereid verklaard om met rood-China
over de grensgeschillen te onderhande
len, mits China direct zijn troepen uit
het grensgebied terugtrekt.
DE INDONESISCHE overste Soedarto
is op Nieuw-Guinea aangekomen om het
bevel op zich te nemen over de Indone
sische para's, die in de V.N.-strijdmacht
zullen worden opgenomen.
Weersverwachting geldig tot van-
j avond:
Droog weer en in het algemeen wei-
nig bewolking. Zwakke tot matige
wind tussen oost en zuidoost. Weinig
verandering in temperatuur.
Het Belgisch weerkundig instituut
verwacht:
fraai doch in de nacht en des mor-
gens nevelig weer. Maximumtempe-
raturen van 16—20 graden.
Vandaag: zon onder 18.04 uur. Maan
op 15.54 uur.
Morgen: zon op 6.53 uur. Maan onder
0.55 uur.
de twee maanden dus driemaal naar de
stembus moeten. Eerst op 28 oktober om
,,ja" of „nee" te zeggen op het voor
stel van De Gaulle om toekomstige
presidenten bij volksstemming te ver
kiezen en daarna nog tweemaal om de
volksvertegenwoordiging te kiezen.
President De Gaulle stelt zich op het
standpunt, dat het volk soeverein is en
dat alleen een verkiezing door het volk
een president het prestige en de macht
kan geven die nodig zijn om het land te
besturen.
Leiders van de Franse socialistische
partij en de r.-k. republikeinse volks
partij (M.R.P.) hebben het afgelopen
weekeinde plannen besproken voor de
stategie bij de komende krachtmeting
met De Gaulle.
De socialistische nationale raad sprak
zich uit voor een gezamenlijke cam
pagne van de oppositie tegen het voor
stel van De Gaulle om bij volksstem
ming op 28 oktober te bepalen dat voor
taan het staatshoofd rechtstreeks door
het volk wordt gekozen. Ook wil het be
stuur van de socialistische partij het
samengaan van de oppositie voortzetten
bij de volgende maand te houden ver
kiezingen voor een nieuwe nationale ver
gadering.
De Volksrepublikeinen aanvaardden
op een tweedaags congres van hun
nationale comité met 110 tegen 23 stem
men, bij één onthouding een voorstel om
bij het referendum „neen" te stemmen.
Zoals gemeld steunden vrijdagochtend
50 van de 57 M.R.P.'ers in de nationale
vergadering de motie van afkeuring
tegen de regering-Pompidou.
Het blijkt nog steeds niet uitgesloten te
zijn, dat ook het patriarchaat van de orthodoxe
kerk in de Sovjet-unie door één of meer u'aar
nemers op het donderdag a.s. beginnende al
gemene concilie vertegenivoordigd uiordt.
Een vertegenwoordiger van het Vaticaan voert
over deze kwestie besprekingen met de Rus
sische patriarch, Alexis, maar over resultaten
is nog niets bekend. Intussen zijn vijftien
Poolse en drie Hongaarse bisschoppen voor
deelneming aan het concilie in Rome gearri
Er worden ook drie concilievaders uit Tsjecho-Slowakije verwacht.
De Poolse deelnemers aan de Kerkvergadering worden geleid door
de primaat van Polen, kardinaal Wyszynski. „Duizenden Polen heb
ben ons uitgeleide gedaan", vertelde hij, „en toen de trein vertrok
zongen zij „Maria, gij koningin van Polen
veerd. Bij de Hongaarse bisschoppen miste
men de figuur van kardinaal Mindszenty. Hij
is wel uitgenodigd en volgens de Hongaarse
regering zou men hem niets in de weg hebben
gelegd, maar de kardinaal zou verkozen heb
ben in zijn land te blijven. Hij is ervan over
tuigd dat hij, als hij eenmaal in Rome is, nim
mer meer naar Hongarije zal kunnen terug
keren. Daarom prefereert hij vrijwillige bal
lingschap in de Amerikaanse legatie.
De elkaar vaak tegensprekende be
richten uit het nog steeds onrustige
Jemen doen af en toe denken aan de
meest realistische gedeelten uit 1001
nacht.
Zo bijvoorbeeld het bericht dat de
militaire junta die nu het bewind in
handen heeft, drieduizend gevangenen
van de vorige imam heeft bevrijd.
Een aantal van hen zat in onderaard
se kerkers en was aan ketenen vastge
klonken. Een ander bericht gewaagt van
de ontdekking van honderd geheim
zinnige kisten in het paleis van de ver
moorde imam. Op de kisten stond „hei
lige koran" en dus werden zij met enige
schroom behandeld. Totdat ontdekt werd
dat de kisten sterke drank bevatten. In
Jemen was het gebruik van sterke
drank bij de wet verboden.
Dat de imam van Jemen bij de revo
lutie om het leven is gekomen staat wel
vast, maar er zouden nog twintig
familieleden van hem in leven zijn,
waaronder twee broers.
De oom van de vermoorde imam heeft
vanuit Saoedi-Arabië verschillende aan
vallen op eenheden van de nieuwe revo
lutionaire regering uitgevoerd, met het
doel de monarchie in de woestijnstaat
te herstellen. Al Hassan, zoals de oom
van de vermoorde imam heeft, maakt
aanspraak op de troon. De aanvallen
onder leiding van deze schilderachtige
figuur werden, volgens een bericht uit
Cairo, afgeslagen.
Niemand weet echter of dit waar is.
De machtsfactor wordt in Jemen ge
vormd door de noordelijke woestijn-
stammen en zowel de junta als de heer
Al Hassan houden zich ervan overtuigd
dat de stammen voor hun zaak strijden,
Egypte spant zich in om de junta in
het zadel te helpen en heeft voor
raden voedsel en medicamenten ge
stuurd. Saoedi-Arabië steunt de troon
pretendent Al Hassan.
De volksrepubliek China heeft het
revolutionaire bewind intussen erkend.
Jemen wacht nu smartelijk op erken
ning door de V.S. Rusland heeft het
nieuwe bewind al erkend.
Kardinaal Alfrink heeft zaterdag in
een preek ter gelegenheid van het der
de lustrum van de katholieke Jeugd
raad van Nederland, gewezen op het
bec nkelijke verschijnsel dat op de voor
avond van het concilie aan de dag treedt:
de soms ongenuanceerde kritiek op de
Romeinse curie. Hij reageerde hiermee
kennelijk op de rede welke pater Van
Kilsdonk s.j. een week daarvoor heeft
gehouden, maar tevens op het verschijn
sel dat kritiek op de Romeinse curie
een soort modeverschijnsel begint te
worden.
„Eerlijkheid is een eigenschap die
door de jonge mens van vandaag niet
alleenwordt geapprecieerd", zei mgr.
Alfrink, maar min of meer wordt ver
wacht, wordt geëist. Niets wordt zo ver
afschuwd als het camoufleren, zij het
ook uit liefde, of, nog erger, uit pru
dentie van fouten en gebreken van
ouderen, van hoger-geplaatsten, van de
autoriteit. „Moet voor deze laatste de
appreciatie van eerlijkheid een voort
durende stimulans zijn om alle fouten te
vermijden, voor degenen die deze eerlijk-
De burgemeester van West-Berlyn,
Wllly Brandt, heeft gezinspeeld op de
mogelijkheid van een Amerikaans
Russisch gesprek over de kwestie
Berlijn in het komende najaar.
Brandt kwam juist terug van een
onderhoud met president Kennedy, toen
hij tot verslaggevers zei „De president
vindt het raadzaam om een gesprek
met Kroestjev te voeren als deze eind
november de vergadering van de Ver.
Naties met zijn bezoek vereert."
Kennedy had ook verklaard dat de aan
wezigheid van Amerikaanse troepen in
Berlijn buiten elke discussie staat. De
eerste taak was nu, zei hij om te komen
tot een duidelijke omschrijving van de
westelijke rechten op toegang tot West-
Berlijn. Dit dringt temeer omdat ver
wacht wordt dat de kwestie van een
Oostduits vredesverdrag (waarbij de
scheiding van Duitsland definitief een
feit wordt) weliswaar tot eind november
in de ijskast gaat, maar de communis
ten intussen zullen trachten iets met de
toegangswegen tot West-Berlijn te onder
nemen.
De Britse ambulance-auto die al maan
den bij de Amerkaanse doorlaatpost
„Charlie" aan de sectorgrens in gereed
heid wordt gehouden, is zaterdag voor
het eerst uitgerukt om een aangeschoten
Westberlijner op Oostduits gebied hulp
te verlenen.
Het ging hier weer om een tunnel
drama. De Westberlijner was een oud
echtpaar uit de Oostzone behulpzaam
geweest bij het vluchten via een tunnel,
toen er in het huis aan de oostelijke
kant van de grens waar de tunnel be
gon, een overvalcommando van de
Vopo's verscheen. De Westberlijner, die
zich op dat moment bij de Oostelijke
tunnelingang bevond, werd neergescho
ten.
De Britse ambulance wilde hem te
hulp snellen, maar de grensbewakers
hielden de auto tegen, hoewel de inzit
tenden van de wagen Britse uniformen
droegen. Gelaten moest men toezien hoe
Vopo's het lichaam van de jonge West
berlijner wegdroegen. Het feit dat hier
een militair voertuig werd tegengehou
den. ondanks het recht op vrije doorgang
van zulke wagens, wordt door het weste
lijke militaire commando als uitgangs
punt voor een scherp protest genomen.
heid cultiveren brengt het de noodzaak
mee van die eerlijkheid zelf te toetsen
ophaar eerlijkheid. Dit geldt ook
van z.g. eerlijke kritiek op de Kerk en
op de gezagsdragers, of deze Romeinse
curie heten of niet.
„Met te stellen dat kritiek op de Kerk
voortkomt uit liefde voor de Kerk is
men er nog niet", vervolgde de kardi
naal, mits deze liefde alle karakter
trekken vertoont die Paulus in zijn eerste
brief aan de gelovigen van Corinthe op
somt: lankmoedig, goedig, niet afgunstig,
niet onbehoorlijk handelend, niet ver
waand, niet zichzelf zoekend, zich niet
verheugend over de ongerechtigheid
maar zich verblijdend met de waar
heid
Het Is het goede recht van degenen
die men van fouten of gebreken be
schuldigt, te eisen dat er in het oordeel
over deze fouten of gebreken eerlijk
heid is. Deze eerlijkheid vordert dat
men niet generaliseert, niet overdrijft
en niet eenzijdig is.
Wanneer men zou stellen dat er in het
centrale bestuursapparaat van de Kerk
mensen of instanties zijn die fouten of
gebreken vertonen, dan trapt men open
deuren in. Indien men echter het zo stelt,
dat DE Romeinse curie in haar geheel
foutief is en daarbij de ene of voornaam
ste oorzaak van de geruisloze geloofsaf
val van jonge intellectuelen dan dacht
ik heeft dat weinig meer te maken
met de eerlijkheid die jonge mensen
vragen.
Mgr. Alfrink noemde dit juist de
zwakke zijde van het veelomstreden boek
van pater Lombardi. „Ondanks de vele
goede dingen die hij heeft gezegd, heeft
hij ook een gemakkelijke aanleiding ge
geven tot zeer begrijpelijke en gerecht
vaardigde weerstanden", aldus de kar
dinaal. „Het centrale bestuursapparaat
van de Kerk is nu eenmaal niet een
homogeen blok, dat men in één enkel
voudig oordeel kan afdoen. Wie een
oordeel over de Romeinse curie wil af
geven moet wel over heel veel ervaring
beschikken en er bovendien niet alleen
van buiten tegen aangekeken hebben,
terwijl men toch ook van degenen met
wie men van mening meent te kunnen
of moeten verschillen moet aannemen
dat zij van de beste bedoelingen zijn
bezield, en ervan overtuigd op die manier
de Kerk het beste te dienen".
Wijzend op het werk van Teilhard de
Chardin, waarover het H. Officie onlangs
een uitspraak heeft gedaan, zei mgr. Al
frink: „Met de formulering van het mo-
nitum van het H. Officie over de publi-
katies van Teilhard de Chardin ben ik
niet zo ongelukkig. Er wordt geen per
soon veroordeeld, er wordt niets op de
index geplaatst.er wordt alleen ge-
vraagt om een kritische bestudering.
„Op de drempel van het concilie", zo
besloot mgr. Alfrink, „lijkt het me ui
terst belangrijk dat onze Nederlandse
katholieke gemeenschap open en eerlijk
staat tegenover het centrale bestuursap
paraat van de Kerk, zonder werkelijke
tekortkomingen te verdoezelen, maar
wèl zorgvuldig wikkend en wegend, op
dat men noch de eerbied, noch de recht
vaardigheid, noch de liefde vergeet Met
publieke ongenuanceerde wanhoopskre
ten ook al zijn ze geboren uit liefde voor
de Kerk, loopt men wel gevaar stemming
te kweken, maar weinig uitzicht op ver
betering naderbij te brengen. Zij wekken
eerder nieuwe weerstanden pn een ge
rechtvaardigd schijnende vasthoudend
heid.
Het zou voor de bisschoppen die naar
het concilie gaan een bijzonder vreugde
volle gedachte zijn, als zij zouden mogen
weten dat katholiek Nederland dit con
cilie met vertrouwen tegemoet treedt.
Op een wetenschappelijk con
gres in Utrecht hebben twee Ne
derlandse sterrenkundigen van
naam behartenswaardige, ofschoon
nuchtere dingen gezegd omtrent
de verwachtingen die men van de
ruimtevaart mag koesteren.
Prof. dr. G. B. van Albada noemde
het werk van de organisaties voor ruim
te-onderzoek zelfs in zekere zin een be
zwaar voor de reeds duizenden jaren ge
vestigde wetenschap van de astronomie.
Zij onttrekken er wetenschappelijk en
financieel potentieel aan, met het ge
vaar dat de sterrenwachten het met een
paar geestdriftige idealisten en tweede
rangs krachten zullen moeten stellen.
Prof. Van Albada achtte het niet on
waarschijnlijk dat het ruimte-onderzoek
wordt gebruikt als dekmantel voor de
verschrikkingen van de bewapenings
wedloop. De wetenschap mag zich daar
voor echter niet laten gebruiken, zei hij.
Dat de ruimtevaart voor de sterren
kundige wereld een revolutie betekent,
geloofde deze hoogleraar niet. Het is een
uitbreiding van het arsenaal dat men nu
raketten heeft die buiten de dampkring
waarnemingen doen. Van direct weten
schappelijk belang worden de ruimte-
vluchten pas als men landingen op an
dere planeten gaat uitvoeren. Dit zal
echter altijd een kostbare en gewaagde
geschiedenis blijven.
Prof. dr. C. de Jager somde de ont
dekkingen op die met behulp van ra
ketten zijn gedaan, zoals het feit dat op
hoogten van 100 kilometer de wind in'
dezelfde richting waait, maar in de loop
van het etmaal verandert. Men heeft bij
een recente raketreis ook deeltjes opge
vangen die vrijkomen bü de explosie
van de zon. Daarbij vond men het op
aarde niet voorkomende element tri
tium. Dit bewijst dat er op het oppervlak
van de zon kernreacties kunnen voorko-
Vanaf Cape Canaveral zal binnen drie
weken een derde maanschot worden af
gevuurd. Een robotsatelliet, „Ranger 5"
genoemd, zal foto's maken en deze naar
de aarde seinen, terwijl hij om de maan
heen cirkelt. Zoals men zich herinnert
is m april van dit jaar een Amerikaanse
..Ranger" met een klap op de maan te
rechtgekomen.
Bij de uiterst moeilijke materie die de
auteur heeft aangedurfd is dat misschien
niet zo verwonderlijk, zeker niet als zijn
werk wordt gelezen door lezers die in
theologie of natuurwetenschappen min
der ervaren zijn. Daarbij laat ik in het
midden, dat de beschouwingen van deze
auteur ook van de kant van de natuur
wetenschappen aanvechtbaar zouden zijn.
Maar het theologisch doordenken van
de gegeven problematiek, waarvoor men
de auteur dankbaar kan zijn, is hiermee
niet zo afgesloten dat een kritische be
studering van zijn ideeën verder over
bodig zou zijn. Kan men zonder meer
aannemen dat alle lezers van zijn pocket
edities hiertoe in staat geacht moeten
worden?"
De kardinaal wees er overigens op dat
de min of meer nieuwe formulering van
het monitum weieens een eerste vrucht
van het concilie-in-voorbereiding j
kunnen zijn.
Jo de Roo uit Kruiningen heeft giste
ren een grootse wielerprestatie geleverd.
Hij zegevierde in de klassieke wegwed
strijd Parijs Tours. De wijze waarop
hij dit deed heeft de grote bewondering
afgedwongen van alle wielerexperts. De
Roo ging immers lopen uit een peloton,
dat uit honderd man bestond en dat
vijftien kilometer voor de eindstreep nog
volledig bijeen was. Een heroïsch ge
vecht heeft de Zeeuw moeten leveren
om de aanvallen van de renners van hét
peloton af te slaan. Hij hield twee
seconden over
Met beide armen omhoog schiet Jo
de Roo door de finish. (Voor verslag, zie
sportpagina's).
(Van onze verslaggever)
Op de onbewaakte overweg aan de
Hu if akkerstraat te Breda is zondag
avond omstreeks kwart voor zeven de
vijf entachtig jarige weduwnaar J. C. van
Meer van de Postbaan uit Prinsenbeek
op slag gedood, toen hij per fiets tegen
een passerende trein opreed. De be
stuurder van de trein, om 18.42 vanuit
Breda in de richting Rotterdam vertrok
ken, heeft van het ongeluk niets be
merkt. Naar aanleiding van een melding
van de Bredase stationschef werden in
Dordrecht beschadigingen geconstateerd
aan een van de voorste wagons.
Mejuffrouw Sprenkels uit Breda, die
vlak bij de onbewaakte woont, verwit
tigde het Bredase station van het on
geval, nadat ze 't verminkte lichaam van
het slachtoffer tussen de rails had aan
getroffen.
Omstreeks het tijdstip van de botsing
pleegt ook een trein vanuit de richting
Rotterdam de onbewaakte te passeren.
Het politie-onderzoek heeft uitgewezen
dat deze trein op het fatale moment nog
niet genaderd was.
De plaats waar het ongeluk zich voor
deed, de onbewaakte overweg aan de
Bredase Huifakkerstraat, biedt vrij goed
zicht op de naderende treinen. Men ver
moedt dat onoplettendheid oorzaak van
het ongeval is geweest.
Een passagierstrein uit Italië, met be
stemming Parijs is zaterdagmorgen «bij
Dijon op een ontspoorde goederentrein
ingereden en op zijn beurt ontspoord.
Negen mensen kwamen om het leven en
12 werden gewond.
Een wagon die lossloeg ramde een
huis.
De expres uit Italië had zo'n vaart,
dat de trein door zeven wagons van de
ontspoorde goederentrein heen brak. De
eerste wagon van de expres kwam dwars
op de baan staan, schoot door en ver
nielde een huis, dat toevallig onbewoond
was. Een der slachtoffers is Edouard de
Bondelli, directeur voor financiële en
administratieve zaken van het inter
nationale Rode-Kruiscomité.
Aan de over van een rivier in Algerië
zijn zondagmorgen stoffelijke overschot
ten gevonden van twee Franse paters
die behoorden tot de orde van de witte
paters van Lavigerie. Zij bleken te zijn
doodgeschoten. Vrijdag waren de twee
priesters uit het dorp waar zij werkten
ontvoerd.
j Algerijnse politie schreef deze
dubbele moord op rekening van „ban
dieten van het vierde militaire district".
