DE KERK
IN HET
MIDDEN
Nieuw leven uit dode grond
PLASTICS hebben de
wereld veroverd
Atoomschepen voor Europa
Vergadering van de eeuw
in een biddende wereld
Turkse vrouwen slechts
20 pet geëmancipeerd
lieetman
NA STEEN, IJZEREN BRONS HET PLASTOCEEN:
Coördinatie schept
brede arbeidshasis
Pelgrimage naar
Friese Madonna
Eucharistisch
wereldcongres
1964 in India
Islam-missie
op N.-Guinea?
Gebedsintenties
DE BEWEGING j
VAN NATAL j
Duizenden soorten
Stormachtige evolutie
Structuur
Kunstschuim
Tal van toepassingen
Paus verklaart:
Staat wake over
de massamedia
Rasseni nlegra lie
(eventueel?) zonde
Totale kerk in
discussie
Psychiater meent:
Gun stervende
rustige dood
Liturgische kalender
"de schatkamer
onder de lijnbaan'
MAX TAILLEUR
in LEXI-TIME
Op het platteland
mets in te brengen
„De staat heeft tot plicht even
tuele schadelijke effecten der massa
media te voorkomen en het volk
door doeltreffende voorlichting te le
ren deze massa-media goed te ge
bruiken". Dit verklaart paus Joannes
in een brief ter gelegenheid van
een sociale week in Italië.
„Staatscontrole," aldus de paus,
„kan niet als een beknotting van de
individuele vrijheid beschouwd wor
den, wanneer hij binnen de grenzen
wordt gehouden. Staatscontrole is
veeleer een gewettigde vorm van
staatsbestuur tot bescherming en be
vordering van het algemeen welzijn-
Natuurlijk mag de staat geen druk
uitoefenen, die de geestelijke zelf
standigheid van het individu zou
aantasten. De controle van de staat
moet de gerechtvaardigde vrijheid
van mening bevorderen en moet re
kening houden met het natuurlijke
recht van iedereen een eigen oor
deel te vormen. Van even grote be
tekenis is echter de taak van de staat
ervoor te waken, dat de persoonlijke
vrijheid in de massa-media niet ge
bruikt wordt tegen de waarheid, te
gen de rechtvaardigheid of de nor
men va nfatsoen".
men van fatsoen.
Deze week is een bedevaart ge
houden naar Maria van Sevenwol-
den, een Mariabeeld dat wordt be
waard in de Sint Franciscuskerk te
Bolsward. Dit Mariabeeld, dat be
kend staat als „Onze Live Friese
Vrouw", dateert uit de middeleeu
wen. Het zou toen op een wonder
bare wijze gered zijn bij een brand,
waarbij het drijvende in het water
van een gracht werd gevonden.
In de middeleeuwen werd het
beeldje in verband gebracht met de
redding van de Friezen in de slag
bij Warns tegen graaf Willem VI
van Holland en Henegouwen op 26
september 1345.
Het eerstvolgende Eucharistische
Wereldcongres wordt van 28 novem
ber tot 6 december 1964 in Bambay,
India, gehouden. Dit heeft de secre
taris van het organisatiecomité „Eu
charistisch Wereldcongres" in Rome
bekendgemaakt.
Met de aartsbisschop van Bombay,
kardinaal V. Gracias, zal hij de
verdere plannen voor het congres
bespreken, wanneer deze voor het
concilie in Rome is.
De grote islamitische organisatie
in Indonesië, de „Mohammadijah"
is doende, islamitische missionaris
sen op te leiden voor een arbeids
terrein in West-Nieuw-Guinea. De
ze missionarissen, merendeels jonge
mensen, krijgen een opleiding in een
speciaal seminarium te Djokdja-
karta.
De Amerikaanse mevrouw Gaillot
in New Orleans, die geëxcommuni
ceerd werd omdat zij zich verzette
tegen de rassenintegratie op de pa
rochiescholen in New Orleans, heeft
een beroep gedaan op de paus om
de excommunicatie te herzien.
Zij zegt in een brief aan de paus,
dat zij tot 19 oktober zal wachten
op antwoord. Als het dan niet bin
nen is, zal zij een boek publiceren
waarin zij bewijst dat integratie zon
de is.
Als'de paus daarentegen kan be
wijzen dat zij een verkeerd stand
punt huldigt, zal zij zich bekeren en
leidster worden van de integratie
beweging.
De reusachtige koepel van de Sint Pieter in Rome zou met gemak
kunnen worden bedolven onder de bergen papier die er in verband
met het concilie zijn volgeschreven. Als er één bewijs is van de alge
mene aandacht in de wereld voor deze „vergadering van de eeuw",
dan is het wel de overstelpende hoeveelheid commentaren, prognoses
en verwachtingen op en over de komende kerkvergadering.
Het wereldcongres van de federatie
van Lutherse kerken zal in 1964 ge
houden worden in het Westduitse
Detmold,
De algemene tendens in de ver
klaringen van degenen die bevoegd
zijn om een mening over het concilie
te geven is, dat ..de totale Kerk
in discussie zal worden gesteld in de
betekenis van een universele, inner
lijke vernieuwing, waarbij de wen
sen en verlangens van de bisschop
pen zich zeker zullen kunnen hand
haven tegenover de meningen van
de Romeinse Curie".
Deze lange formulering is alge
meen genoeg en toch voldoende con
creet om de zin van het concilie
aan te geven en de enorme aandacht
ervoor, te verklaren. Toenemende
openheid naarmate het concilie vor
dert is eveneens te verwachten. Het
concilie-persbureau zal vier a vijf
persconferenties per week geven. De
dan aanwezige journalisten vormen
het luisterend ooi van de wereld.
De openingsplechtigheden, waarbij
de 2500 concilievaders aanwezig zul
len zijn in de oogverblindende pracht
van hun officiële gewaden, zullen
via de tv over de gehele wereld
zichtbaar worden. In de basiliek van
St.-Pieter (vanaf gisteren gesloten
omdat er een poging tot brand
stichting is ontdekt) ligt een inge
wikkeld netwerk van elektrische lei
dingen voor de geluidsinstallatie.
Vanaf Petrus' stoel zal er tijdens dit
concilie gesproken worden met be
hulp van de 20ste eeuwse techniek.
De Kerk spreekt over de kerkver
gadering als over een „wereldcon
cilie". Het ziet er naar uit dat zelfs
sommige landen achter het ijzeren
gordijn dit wereldomvattende van de
Kerk zullen erkennen. Men verwacht
bv- uit Polen niet minder dan 26 bis
schoppen.
Wereldomvattend is ook het gebed
dat aan de vooravond van het con
cilie tot God wordt opgezonden. Het
De Amerikaanse psychiater dr. John
R. Cavanagh heeft er onlangs voor
gepleit, dat een mens rustig moet
kunnen sterven.
„Een stervende, aldus dr. Cavanagh,
moet in vrede en waardigheid kun
nen heengaan zonder omringd te zijn
door allerlei nutteloze apparatuur als
zuurstoftenten, slangetjes en buisjes.
Dr. Cavanagh wees er in zijn inlei
ding op, dat de z.g. doodsstrijd voor
namelijk aanwezig is in de geest van
hen. die rond het sterfbed staan. De
moeilijke ademhaling en de samen
trekkingen van de spieren bij de ster
vende kunnen wel de indruk van
een doodsstrijd geven, maar zijn in
feite niet meer dan fysieke reacties
van het stervende organisme.
Wanneer de zieke de dood voelt
naderen, dan is zijn geest in vrede.
De menselijke aard is zo. dat wij
moeilijk angst kunnen verdragen. In
het geval van de stervende is de
angst voor het onbekende overwon
nen. Hij weet het. Sterven is voor
de stervende gemakkelijk.
Dr. Cavanagh merkte op, dat de
stervende heden ten dage zo omringd
wordt met medische apparatuur en
instrumenten, dat hij meer op een
gecompliceerd experimenteel dier
lijkt dan op een mens.
Het is de mening van dr. Cavanagh,
dat wanneer de dood onvermijdelijk
is d.w.z. wanneer het proces van
sterven zonder enige twijfel begonnen
is de zieke in waardigheid dood
moet kunnen gaan en niet omringd
door nutteloze apparatuur.
gebed, dat het allervoornaamste is,
opdat de H. Geest de concilievaders
zal inspireren. Gebeden wordt er
door de kerken van de reformatie,
door de Anglicanen, door de ortho
doxe Kerk, door Kopten en door ons.
De paus zelf heeft een ontroerend
bewijs van de noodzaak om te bid
den gegeven, door in een Romeinse
parochiekerk, ergens in een buiten
wijk, de opening van een novene tot
de H. Geest bij te wonen. De opvol
ger van Petrus bad daar samen met
de parochianen. Ook dat is een be
wijs van het alles, en allén-omvat-
tende van het concilie dat de gees
telijke leider van een gelovig mil
joenenvolk neerknielt naast de leek.
Zoals de laatste maanden steels
het geval is geweest, heeft het apos
tolaat van het gebed zijn gebeds
intentie voor oktober afgestemd op
het concilie. De intentie luidt:
„Dat het onfeilbaar leergezag van
het tweede Vaticaanse concilie de
dwalingen en gevaren voor geloof en
zeden voor ieder in het licht stelle".
De missie-intentie voor oktober is
„Bevordering van de vorming van
lekenmissonarissen in Latijns-Ameri-
ka" het grote noodgebied van de
Moederkerk.
ZONDAG 30 SEPTEMBER. Groen.
Zestiepde zondag na Pinksteren.
Tijdeigen. Mis Miserere- Credo.
Prefatie van de H. Drievuldigheid.
Gezinslezing: Lk. 8, 2239.
MAANDAG 1 OKTOBER. Groen. Mis
van de zestiende zondag na Pink
steren. Miserere, zonder Gloria.
Tweede gebed H. Remigius. (Op
jeugdige leeftijd werd deze heilige
tot bisschop van Reims gekozen.
Hij werd de apostel van de Fran
ken en doopte in 496 hun koning
Clovis). Gezinslezing: Lk. 8, 40
56.
DINSDAG 2 OKTOBER. Wit. H.H-
Engelbewaarders. (Dit feest is
door Paus Paulus V in 1608 voor
heel de Kerk ingevoerd). Gezins
lezing: Lk. 9, 117.
WOENSDAG 3 OKTOBER. Wit. H.
Teresia van Lisieux. (Deze patro
nes van de missionarissen is in
1873 te Alengon geboren. Op 15-
jarige leeftijd trad zij in de Kar-
mel te Lisieux, waar zij in 1897
is gestorven. Zij werd al in 1925
heilig verklaard). Gezinslezing: Lk.
9, 37—62.
DONDERDAG 4 OKTOBER. Wit. H.
Franciscus van Assisi. (In 1182
werd hij uit een rijk koopmansge
zin geboren. Na een wereldse jeugd
werd hij door de genade getroffen.
De Orde, die hij voor zijn volge
lingen stichtte, werd in 1210 door
Paus Innocentius III goedgekeurd.
Samen met de H. Clara stichtte hij
een tweede Orde en voor leken
voorts nog een derde Orde. Deze
navolger van Christus, wiens le
ven een keerpunt bracht in de
geestelijke geschiedenis van de
wereld, stierf op 4 oktober 1226.
Twee jaar later werd hij heilig
verklaard). Gezinslezing: Lk 11,
1—28.
VRIJDAG 5 OKTOBER. Groen. Mis
van de zestiende zondag na Pink
steren. Miserere, zonder Gloria.
Tweede gebed H.H. Placidus en
Gezellen. (Zij stierven de martel
dood te Messina op Sicilië, waar
schijnlijk in het begin van de vier
de eeuw). Of overal: Wit. Votief-
mis van het H. Hart. Cogitationes.
Tweede gebed H.H. Placidus en
Gezellen. Geen Credo. Prefatie van
het H Hart. Gezinslezing: Lk. 11,
29—54.
ZATERDAG 6 OKTOBER. Wit. H.
Bruno. (Omstreeks 1035 werd hij te
Keulen geboren. Op vijftigjarige
leeftijd trok hij zich met enkele
gezellen terug in de barre woestenij
van Chartreuse bij Grenoble. Dit
werd de grondslag van de Orde
der Karthuizers). Gezinslezing: Lk-
12, 1—21.
Er is een apostolische grondwet
voor alle gelovigen, die even oud
als positief is en deze luidt: „Gaat
en onderwijst alle volkeren en ver
kondigt hen de blijde boodschap".
Sinds de Kerk met deze werkop
dracht de wereld is ingetrokken
kampt zij met de vraag: Hoe? Wie
twintig eeuwen kerkgeschiedenis
overziet staat eenvoudig versteld
over de manier waarop de Kerk
heeft geprobeerd de opdracht van
haar stichter te vervullen. Steeds
werd die korte vraag: „Hoe?
gesteld en steeds werd er een ant
woord gevonden.
In Brazilië bijvoorbeeld heeft het
lange tijd heel eenvoudig geleken.
Daar kwam het evangelie mee met
de Europese kolonisatoren. Het ka
tholicisme werd op een zeker mo
ment de staatsgodsdienst en ziet,
daar ontstond een katholiek miljoe
nenvolk.
Doch nog niet zo lang geleden
kwam men tot de ontnuchterende
ontdekking dat reusachtige aantal
len gelovigen niet altijd een garan
tie bieden voor een adequate reli
gieuze diepgang. En voor men het
goed en wel besefte was „katholiek
Brazilië" het noodgebied van de
Kerk- Een land waar het communis
me een gretige voedingsbodem vond,
waar half vergeten heidense cultus-
sen duizenden aanhangers kregen,
waar priesters hun roepingen te
schande maaktenArm Brazilië
Het land was weliswaar niet af
geschreven, maar dat er een crisis
van ongekende hevigte heerste ont
ging niemand. j
Uit dit 'and in morele doodsnood
komt nu opeens een vernieuwings
beweging onze aandacht vragen. „De
beweging van Natal" noemt men
haar. Pater dr. Tiago Cloin, afkom-
tig uit Dongen heeft over wezen en
werken van deze beweging gerap
porteerd op een Brazilië-congres
voor religieuzen. Zijn relaas klinkt
als een getuigenis uit vroegchriste
lijke tijd.
De beweging van Natal werd 12
jaar geleden geboren op initiatief
van een zekure Dom Eugenio de
Araujo Sales, die destijds wijbis
schop van Natal was. De aanleiding
tot de actie was een groot ontwikke
lingsplan van de regering, dat be
doelde de noordoostelijke staten van
Brazilië op te heffen uit achterlijk
heid en armoede.
Van huis uit was dit een materia
listisch plan, maar de Kerk haakte
erop in met een dynamiek die zijn
weerga niet kent. Een geweldige
krachtsinspanning werd het, waarbij
de evangelisatie rechtstreeks werd
geënt op het sociaal-culturele werk
De beweging nam deel aan de grote
onderwijsprojecten doer tientallen
schoolradiostations te bemannen en
jongelui te charteren voor het geven
van uitleg in duizenden „radioklas
sen" over het gehele platteland ver
spreid. Daarbij gold de stelregel, dat
groeps- en gemeenschapsvorming
onweerstaanbaar ook het individu
niet onberoerd laat. De techniek van
de moderne sociale actie werd storm
ram voor de evangelisatie.
Op enorme schaal zijn daarbij de
leken ingeschakeld. Tekenend is, dat
de „investeringen" in de beweging
van Natal niet blijken uit machtige
organisaties met kapitale gebouwen,
maar dat men hier met een geeste
lijk goed te maken heeft. Er is ge
zaaid in de geest van de Brazilianen.
Wat de beweging van Natal heeft
gedaan zou men kunnen vergelijken
met de opbouw van een mentale
coöperatie. Dit is de enige organi
satie welke niet door een brutale
machtsgroep kan worden gelijkge
schakeld. Er valt niets te naasten,
niets te reorganiseren, want dan zou
men moeten beginnen de christen
in de ziel van de door de beweging
van Natal gegrepen Braziliaan af te
breken.
Het is een positief en verheugend
geluid uit een gebied dat zo'n gees
telijke malaise doormaakt. Toege
geven het is minder spectaculair
dan de Telstar. Maar het reikt hoger.
K.
een fascinerende tentoonstelling voor
iedereen die van mooie dingen houdt
toegang vrij!
edelsteenkundige f.g.a.
diamantexpert g.i.a.
lijnbaan 92 - rotterdam
(Van onze redacteur)
Het is tegenwoordig alles plastic wat de klok slaat. Met een kleine
variant op voorbije perioden in de wereldgeschiedenis zou men na
het stenen, ijzeren en bronzen tijdperk thans kunnen spreken van
het PLASTOCEEN. De plaats, die de plastics in ons huidig bestel in
nemen, is werkelijk verbluffend. De moderne huisvrouw is er al he
lemaal mee vergroeid. Het tafellaken is van plastic, het servies, de
lampekap, de koffiefilter, de flessenkrabber, de spons en tal van
andere huishoudelijke artikelen. Ook in de mode is de plastic doorge
drongen.
stendigheid bezit tot 180 graden Celcius.
De thermoplasten z.ijn elastischer dan
de thermoharders en in tegenstelling
tot deze categorie na uitharding weer
week te krijgen door ze opnieuw te
verharden. Het is deze plastic-categorie,
waar de huisvrouw het meest mee te
maken heeft. Men denke hierbij bv.
aan de plastic tafellakens die alleen
door zonnewarmte al hun kreukels ver
liezen.
Een van de eerste praktische toe
passingen van plastic is het door de
Amerikaan Hyatt in 1870 ontwikkelde
celluloid. dat aanvankelijk werd ge
bruikt als vervangingsmiddel van ivoor
in biljartballen. Niet minder bekend is
ook het door de Belg dr. L.H. Baeke-
land ontwikkelde, naar de ontdekker ge
noemde, bakeliet, een der oudste fe
nolharsen.
Niet alleen kent men de tegen transpira
tie en chemisch reinigen bestand zijnde
plastic voeringen en petticoats van
schuimplastic, waarin het plastic ten
slotte nog te herkennen is, maar ook
heeft men tegenwoordig plastic „tex
tiel", men denke hierbij aan kunstleren
jackets en niet van textiel te onder
scheiden vloerbedekkingen en stropdas
sen. Men moet evenwel bedenken, dat
het plastic van de koffiefilter niet het
zelfde plastic is als dat van de strop
das, laat staan dat van de plastic bun
galow. Er bestaan duizenden soorten
plastics en zoals met alles geldt ook
hier: plastic en plastic is twee.
In dit verband is het misschien wel
nuttig de huisvrouw er met name op
te attenderen, dat zij, bij het kopen
van plastic gerief, de verkoper steeds
moet zeggen, waar het voor dienen
moet. Zulks om desillusies te voorkomen
Een simpel voorbeeld is de plastic
emmer. Niet elke plastic emmer is te
gen heet water bestand. Wanneer men
hiernaar tevoren niet terdege heeft ge-
informeerd, zou men wel eens voor
minder prettige situaties gesteld kun
nen worden.
Hoewel iedere huisvrouw weet, hoe
met aluminium pannen e d. moet
omspringen, veroorzaakt met name het
reinigen van plastic gerei nog al eens
moeilijkheden. Men moet er dan ook
op verdacht zijn, dat plastic heus niet
tegen alle chemische wasmiddelen be
stand is, zeker niet tegen het nog al
te vaak beproefde aceton.
De mening dat plastic kankerverwek
kend zou zijn is 'n boos verzinsel, dat op
geen enkele grond berust. Wel is het
dat bepaalde plasticsoorten gif
stoffen bevatten. Hoewel deze soorten in
de praktijk weinig of niet meer voor
komen, is het, vooral bij het kopen
van kinderspeelgoed, niettemin altijd
aanbevelenswaardig hiernaar te informe
ren.
In een onderhoud dat we met de
heer J.C. Jol hadden, public relation
officer by Frits Bode Bouwplastic n.v.
te Breda, sprak de heer Jol niet over
plastic, maar over „kunststoffen". In
vakkringen acht men nl. het woord
kunststoffen" vollediger dan het Ame
rikaanse „plastics".
De voornaamste grondstoffen voor de
ons belangrijke kunststoffen zijn steen
kool, aardolie en aardgas. Voor de
snelle ontwikkeling van deze stoffen
zijn verschillende oorzaken aan te wijzen.
De sterke ontwikkeling van de ijzerin
dustrie in Engeland in de 18e eeuw ver
oorzaakte 'n acuut gebrek aan houtskool
tot -dan 't redductiemiddel voor de berei
ding van ijzer uit ijzererts. In deze tijd
ontstond de uit vette steenkool bereide
cokes. De eerste cokes werd op de
zelfde manier gewonnen als houtskool.
Uit deze bereidingsmethode ontwikkel
den zich de zgn. bijenkorf ovens, die
weliswaar een prima cokesproduct op
leverden, maar waarbij het gas en an
dere bijproducten verloren gingen. Pas
het midden van de vorige eeuw
begon men de waarde van de bijpro
ducten in te zien en ontwikkelde zich
de cokesoven, waarbij de bijproducten
en het gas dienstbaar gemaakt konden
worden aan allerhande doeleinden. Door
vele onderzoekingen ontdekte men, dat
de bijproducten, die men aanvankelijk
als afvalstoffen beschouwde, heel goed
bruikbaar waren en er werden dan
ook allerlei nevenbedrijven gesticht.
Door de snelle opgang van deze moge
lijkheden, raakte de steenkool een groot
deel van haar taak als brandstof kwijt.
Zij is thans vooral de grondstof voor
vele synthetische producten, waaronder
oliën, vetten, verf, cosmetica, kunst
mest en kunstharsen. Na de grote op
gang van de aardolie-industrie werden
ook daar vele ontdekkingen op dit ge
bied gedaan.
Vooral de laatste twee wereldoorlo
gen hebben de evolutie op het gebied
van kunststoffen geweldig gestimuleerd
en versneld. In de eerste wereldoorlog
was Duitsland gedwongen een methode
te ontwikkelen om synthetische rubber
te vervaardigen. Uit deze onderzoekin
gen kwamen ook vele kunststoffen voort
Maar ook voor de eerste wereldoorlog
waren er reeds kunststoffen bekend.
Doch daar er toen nog geen be
hoefte aan bestond, werden deze nog
niet voor industriële doeleinden gebruikt.
In 1834 ontdekte Liebig het melamine
en in 1838 werd door Reynault het po-
lyvinylchloride, beter bekend als P.V.C.,
ontdekt, dat momenteel een van de
meest belangrijke kunststoffen is. We
moeten evenwel tot 1930 wachten, voor
aleer we kunnen spreken van een
spectaculaire ontwikkeling op dit gebied,
die door de gestegen behoefte in de
tweede wereldoorlog nog eens extra ge
activeerd werd.
Scheikundig beschouwd, bestaan de
kunststoffen of plastics uit een „lint",
de zgn. macromoleculen. Deze zijn op
gebouwd uit een groot aantal molecu
len van dezelfde soort of van verschil
lende soorten. Het geheel ziet er onder
de microscoop uit als een portie spag
hetti. Het macromolecuul kan bestaan
uit 1000 tot 10.000 moleculen. Men kan
een macromolecuul beschouwen als een
streng kralen, waarvan de kralen de
bouwstenen voorstellen.
Als de macromoleculen niet met el
kaar verbonden zijn, hebben we te ma
ken met een thermoplast, die een warm-
tebestendigheid heeft van 40 tot 80 gra
den Celsius, naar gelang de samenstel
ling en soort. Zijn de i 1 v u'en wel
met elkaar verbonden, den is er sprake
van een thermoharder, die een hittebe-
In de loop der jaren zyn op de la-
baratoria duizenden nieuwe soorten
plastic ontwikkeld en de mogelykheden
hiervan zijn legio.
Niet alleen wordt er thans speelgoed
en huisgerei van vervaardigd, maar
ook deinst men er niet voor terug be
paalde soorten zelfs te gebruiken bij de
vervaardiging van huizen, autocarrosse
rieën, ovendeuren, buizen en zelfs nij-
lon tandraderen. De resultaten hiermee
zijn zo verbluffend en het plastic
blijkt zo duurzaam, ondanks zijn rela
tief lage kostprijs, dat deze kunststof
een steeds grotere plaats in onze hui
dige samenleving gaat innemen. Van
het totaal aantal arbeidskrachten in Ne
derland is thans ruim 1 promille werk
zaam in de kunststoffenindustrie. En
dit aantal groeit voortdurend met het
terrein winnen van de plastics.
De algemeen heersende opinie, als
zou plastic brandgevaarlijk zijn, is ook
niet helemaal juist. Het is zelfs zo, dat
men door allerlei chemische behande
lingen plastic zelfs vlamdovend kan ma
ken.
Evenals beton kan ook plastic „ge
wapend" worden, wat °°k veelvuldig
gebeurt.
Men gebruikt hiervoor, niet zoals bij
beton ijzervlechtwerk, maar alcali-vrije
glasvezels, die dan niet tot matten ge
vlochten zijn. Met glasvezel gewapend
polyester-plastic wordt met name ge
bruikt voor wandconstructies van plas
tic bungalows e.d.. Andere vulstoffen
ter versteviging van 't plastic-materiaal
zijn gips, kalk, hout, textiel, papier,
etc.. Overigens is deze wapening eigen
lijk niets nieuws. Reeds in aloude
tijden kende men deze verstevigingsme
thode en werden leemhutten „gewa
pend" met stro, koe- en paardemest.
Ook kunstschuim is een plastic-vari
ant. Het schuim in stoelkussentjes is
tegenwoordig in de meeste gevallen van
plastic. Het schuimplastic wordt steeds
meer toegepast, omdat het niet, zoals
schuimrubber, verdroogt, verbrokkelt en
bros wordt. Ook in de natuur kennen
wij naast schuimen (zoals zeeschuim)
vaste schuimen, zoals bv. spons, puim
steen enbrood.
De spons bestaat uit open cellen en
is ontstaan langs biologische weg.
Puimsteen heeft in oorsprong bestaan
uit een min of meer vloeibare substan
tie, die langs fysische weg tot schui
ming en verharding is gekomen. Bij
brood is ditzelfde van toepassing, met
dit verschil, dat hier de mens de na
tuur een handje heeft geholpen, door
een substantie te ontwikkelen, die in de
natuur niet voorkomt en deze ook kunst
matig te verwarmen.
Voor de bouwsector is het in de laatste
jaren ontwikkelde kunststof schuim van
het grootste belang als isolatiemiddel
voor temperatuur en vooral geluidshin-
hinder. Voorbeelden hiervan zijn o.a. de
„zwevende dekvloer", waarbij schuim
in de vloerconstructie is verwerkt voor
contactgeluidsisolatie, en de afscheidin
gen in auto's tussen de cabine en het mo
torcompartiment.
Kunststofschuim is aanzienlijk lichter
en minder aan verwering onderhevig
dan schuimrubber. Door bij een transat
lantische boeing 707 jet-Clipper 'i.p.v.
schuimrubber kunststofschuim te gebrui
ken, werd maar liefst een gewichtsbe
sparing van zo'n 210 kg verkregen.
Daar plasticschuim so wie so al minder
brandbaar is dan schuimrubber en boven
dien vlamdovend gemaakt kan worden
ging o a. de New York City Transporta
tion, de Newyorkse stadsdienst, er toe
over al 't schuimrubber in haar openbare
vervoersmiddelen te vervangen door
kunststofschuim.
'n Ander belangrijk voordeel van 't plas
ticschuim is ook de aanmerkelijk lagere
kostprijs.
De Amerikaanse Marine nam in 1959
een proef met kunstschuim-matrassen.
Hieruit bleek, dat de kostprijs van de
ze matrassen met 75 pet. was gedaald
en het gewicht met 70 pet.
De mogelijkheden met kunststofschuim
zijn legio. De chemische fabriek Fran-
kenthal heeft enige jaren geleden een
wondverband ontwikkeld op basis van
kunststofschuim, dat met goed gevolg
beproefd is in het gemeenteziekenhuis
van Kaiserslautern. Plasticschuim is mo
menteel zelfs de afgod van Hollywood,
waar men er enorme decors van spuit
en snijdt.
De decors in Films als Cleopatra"
en „Ben Hur" bijvoorbeeld waren voor
het grootste gedeelte door „schuimspui-
ters" vervaardigd. Doch niet alleen de
filmindustrie is in plastic en plastic
schuim geïnteresseerd, ook de weten
schap houdt zich intensief met de ont
wikkeling hiervan bezig. Het stralings
laboratorium van de John Hopkins
Universiteit in de Verenigde Staten bv.
houdt zich momenteel bezig met kunst
matige rookontwikkeling op basis van
kunststofschuim. Daar de langs deze
weg verkregen rookgordijnen langer
blijven hangen dan de conventionele,
Reeds in 1958 legde men op Walche
ren, tussen St. Laurens en Serooskerke,
een plastic gasleiding aan van enkele
cm dikke, geel-witte macaronie-pij-
pen" plastic buizen met een lengte van
circa 10 m.
zijn ze niet alleen geschikt om oogsten
tegen te lage temperaturen te beschut
ten, maar kan men er ook het grond
personeel mee beschermen tegen de
thermische straling bij een atoomaanval.
Bovendien ontsmet een dergelijk rook
gordijn de vervuilde lucht.
Het z.ou zelfs mogelijk zijn met
kunstschuim een onzinkbare boot te con
strueren, door i.p.v. luchtkasten schuim-
kasten toe te passen. Dit is niet zo
vreemd, als men weet, dat een vlot van
één kubieke meter 968 kg kan torsen.
Kortom, in het plastic in al zijn ver
scheidenheden liggen nog tal van moge
lijkheden besloten en alles wijst er op
dat het een steeds grotere plaats in zal
gaan nemen op nagenoeg alle terreinen
van onze samenleving.
(Advertentie)
elke zaterdagavond 18.15
op Radio Veronica
Vier van de vijf Turkse vrouwen ver
keren nog onder de primitiefste sociale
en politieke omstandigheden ter wereld.
Het tegenovergestelde kan gezegd wor
den van het overige deel.
Dit zijn de vrouwen die het voor
recht genieten in een grote stad te wo
nen, 80 procent van de 15 miljoen vrou
wen wonen echter op het platteland.
In theorie zou dit grote verschil on
mogelijk zijn, daar de Turkse vrouwen
gelijke rechten hebben wat betreft het
erfrecht, het huwelijk, lonen en de po
litiek. In de praktijk is het wel wat
anders.
In de dorpen is er een groot vrou
wenoverschot. De mannen doen er nog
aan polygamie, hoewel dit bij de wet
vtrboden is. In de steden zijn de vrou
wen In do minderheid.
Op het platteland heeft de vrouw
niets in te brengen op het vlak van de
politiek of de sociale omstandigheden.
Zij stemt volgens de instructies, die de
p aatselijke leenheer aan haar man
beeft gegeven. In Istanboel, Ankara en
Izmir waren het de vrouwen, die in
april 1960 de studenten aanzetten en
aanvoerden tegen de politie en het le
ger, ten tijde van de onlusten tegen de
r»germg Menderes, die uitliepen op een
staatsgreep.
De meeste vrouwen in de dorpen
werken op het land. In de steden oefe
nen zij het beroep uit van lerares, on
derwijzeres. arts, advocaat, rechter,
parlementslid, professor, piloot, officier
bij de strijdkrachten, ingenieur of poli:
tie agente.
In de dorpen bedekt de Turkse vrouw
het gelaat en draagt de kleren, die
naar voorouders reeds droegen In de
sleden volgt zij de laatste Franse en
Amerikaanse mode.
Op het platteland luistert zij naar
Oosterse muziek, kan lezen noch schrij
ven. In de stad is zij lid van literaire
kringen, gaat naar concerten en toneel
en heeft zij veelal een beroep.
Met de plannen van de nu
cleaire scheepsaandrijving
houden zich reeds vele ja
ren niet alleen zeevaren
de naties van Europa, maar
ëigenlijk alle landen van de
wereld bezig. Door atoom
kracht aangedreven onder
zeeërs voeren onder de
Noordelijke IJszee door en
de internationale pers ver
spreidt voortdurend berich
ten over proeven met han
dels. en passagiersschepen
in de V.S. en enige ande
re landen. Het duurt zeker
niet lang meer of verschil
lende atoomscheepsprojec-
ten zullen worden verwe
zenlijkt. De atoomkracht is
voor de toekomst van de
zeevaart tot een puncto sa-
liens geworden. In eerste
instantie moeten de plannen
van de nucleaire scheeps
aandrijving worden geco
ördineerd. De EURATOM
heeft de eerste schrede in
deze richting gezet- In
Geesthacht bij Hamburg
vond onlangs de eerste ver-
het gebied van de kernener
gie. De aldaar gevestigde
maatschappij voor het ge
bruik van kernenergie in
de scheepsbouw en scheep
vaart stelde de deelnemers
van de gemeenschappelijke
gadering van de door de
EURATOM gevormde con
tactcommissie voor atoom-
scheepsprojecten plaats.
Geesthacht bij Hamburg is
in het Noord-Duitse terri
toir reeds geworden tot een
centrum voor kwesties op
conferentie in de gelegen
heid, installaties en appa
ratuur te bezichtigen, waar
mede de maatschappij
werkt, om te komen tot een
goede aanpassing van re
actoren en reactoronderde
len aan de behoeften van de
zeescheepvaart. De beteke
nis van een bijeenkomst zo
als die thans in Geesthacht
gehouden werd, is dat dub
bel werk vermeden wordt,
dat de verschillende projec
ten op elkaar afgestemd
worden en dat een prak
tische uitvoering van de
plannen van EURATOM
door de vertegenwoordigers
van de deelnemende staten
kan worden gegarandeerd.
De EURATOM-contactcom-
missie voor scheepsbouw en
scheepvaart heeft het plan
de bijeenkomsten regelma
tig te herhalen. Daardoor
wordt een brede basis voor
de toekomstige samenwer
king geschapen. Dit geldt
in het bijzonder voor de
eerste grote projecten,
waarmede men zich moet
bezighouden
