P.K
Sorong lijkt wel op Berlijn
Tien van de rooie?
Kom maar op, man!
K. Huijgens na Nationale:
paard nog niet afgedaan
Dak der aarde trekt mensen der wetenschap al
vele jaren met onweerstaanbaar hevige kracht aan
r
May-bus
NOG „JONG
GEBERGTE
HARTELIJKE GROETEN VAN INFILTRANTEN
Geen uitstapje
Medische vragen
tussen maas
en
scheldemond
R E D I ET
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1962
matr!Vertina!
Symbool
van
Kwaliteit
Maar er heerst
bijna vriendelijke
beleefdheid
EEN VAN DIE
DUIZENDEN
AMATEURS
Werkzaam
en op de
kegelbaan
Vermiste journalisten
op Cuba vrijgelaten
Vrouwen aan
het biljart
L-MftBEL-
KLEUREN
WERELDS
KTIE. BIJ
vanaf f 100,- tot f 2000.- naar
•acht direct beschikbaar voor
aren en werknemers In vast»
Wettelük:geregelde voorw., geen
isle. RESTANTSCHULD VER
BIJ OVERLIJDEN. Lichte af-
Vlug, zakelijk, diskreet, des-
t geheel schriftelijk.
I0NALE VOLKSBANK
EG TELEFOON UH 4»
VAN DER STEEN
'VilliftOMldlt
'U3lbfii,hd
flatteus
(Van een medewerker)
In augustus zijn prof. dr. D. G. Egeler
en dr. T. de Booy, twee leiders van de
Nederlandse Himalaya Expeditie 1962,
vanuit Amsterdam via Genève naar
New Delhi vertrokken. Daar zullen zij
de voorbereidingen treffen voor een
vier tot vijf maanden durende berg-
expeditie, de grootste die ooit door
een Nederlandse ploeg werd onder
nomen.
Het doel van deze expeditie is op de
allereerste plaats geologisch onder
zoek in de Himalaya, maar daarnaast
zijn er alpinistische beweegredenen en
gaan er ook enkele artsen mee, wier
taak bestaat uit het onderzoek van men
selijke reacties in de hogere bergen.
Op plaatsen, steeds omringd door gesteenten en puin worden
tenten gebouwd, van waaruit kortere tochten ondernomen worden.
(Advertentie)
verantwoordelijk werk vereist concentratie
De verantwoording voor het nieuwste
Jet vliegtuigtype ligt in zijn handen!
Hij is verantwoordelijk voor passagiers,
vliegtuig en bemanning! Zijn taak ver
eist voortdurende concentratie! De ge
zagvoerder weet uit ervaring dat P.K.
chewing-gum hem in zijn taak helpt,
omdat kauwen een aangenaam en na
tuurlijk middel tot concentratie is! Hij
heeft altijd een pakje P.K. bij zich om
dat dit de beste chewing-gum is die hij
kan kiezen! Probeer het zelf! Neem
óók P.K.!
55
Hoewel vele duizenden jaren oud, zijn
de gigantische bergformaties van de Hi
malaya uit geologisch oogpunt bezien,
nog maar heel jong. Het merkwaardige
is n.l. dat het Himalayagebergte er nog
praktisch zo ligt als toen het ontstond,
Zeker, de buitenkant van de gebergten
verweren. Tonnen gesteenten storten
soms t.g.V; erosie (verwering; wegvre
ten door wind, water e.d.) met donderend
geraas naar beneden. Maar binnenin is
het anders; er ontstaan weinig of geen
plooiingen van binnenuit in de Hima
laya. Dit verklaart ook dat er geen vul
kanen of aardbevingen voorkomen. De
Himalaya maakt naar men aanneemt,
deel uit van een enorme richel, die van
Nieuw-Guinea over het zuidelijk deel van
Azië loopt naar N. Afrika.
Door haar „betrekkelijke jeugd" leent
de Himalaya zich uitstekend voor het
ontwikkelen van theorieën betreffende
de wordingsgeschiedenis van onze aarde.
Tientallen expedities zijn er in de loop
der tijden naar dit interessante hoogge
bergte ondernomen, maar nog weet men
er in verhouding vrij weinig van. Dit
vindt o.m. zijn oorzaak in de onvoorstel
bare uitgestrektheid van de Himalaya.
Elke expeditie onderzoekt slechts een
klein gedeelte van het ontzagwekkende
geheel. Men neemt een bepaald gebied
nauwkeurig onder de loep en onderzoekt
het op een wetenschappelijk verantwoor
de wijze.
Beroemde wetenschapsmensen hebben
tijdens hun tochten de barre omstandig
heden in deze gebieden getrotseerd. We
noemen slechts enkele van de vele ex
pedities, waaraan bekende namen als
Younghusband, Godwin Austen, Aurel
Stein, Neve en Workman zijn verbonden.
Deze mensen mogen we, doordat zij hun
reizen in de tweede helft van de vo
rige en aan het begin van onze twin
tigste eeuw en dus met nog primitieve
middelen ondernamen, „vorsers" in de
ware zin van het woord noemen.
In 1861 bv. werd de op een na hoog
ste top van de aarde, de „Chogori", door
Austen ontdekt. In 1896 werd de Pana-
mic door de expeditie onder leiding van
Neve beklommen. Twaalf jaren later
werden er expedities naar het Hispar-
Biafo-gebied en de Murgisthang onder
nomen..
Maar ook in latere jaren blééf de Hi
malaya boeien en bleven de expedities
elkaar opvolgen, o.a. een Nederlandse ex
peditie in 1922 onder leiding van Ph.
Visser naar de Karakorum, die dit hoog
gebergte enkele jaren daarna nogmaals
onderzocht. In 1954 en 1955 werkte hier
een Duitse expeditie. In het kader van
het Internationaal Geofysisch Jaar werd
Bij Sorong bestaat een toe
stand die iets lijkt op de situatie
in Berlijn. Even buiten de stad,
ter hoogte van de leprozerie,
staan twee wachtposten. De ene
is bemand door een Nederlands
soldaat, de andere door een In
donesische commando, die stram
de geweergroet brengt voor de
Nederlandse officieren die „de
Indonesische zone" binnengaan.
Jodoneslsche centrum ligt 12
»i.k ï'j 'en Sorong. Daar bevindt
HF enige vrouwelijke Indone-
l mtiltrante. Het is een kleine.
ïjzonder charmante jongedame van
zi lentes die luistert naar de naam
Miaa t J is afkomstig uit Malang.
Harlina bleek later
JJ v y Roemer te heten. Zij gat
op dat haar vader een Duitser was en
ar moeder een Javaanse
"taï"aTw?s drie maanden geleden
«n d"e Indonesische burgerambtena-
dm>™ J. ne?'e gek°men. Met een
w™ HarlfnV" "aaf yaigeo geroeid,
ar "«rbna een studie zou maken
van de bevolking. Harlina is studente
en had zich aangesloten bij het Indo
nesische Soekarela (vrijwilligers)
korps voor de bevrijding van West-
Irian.
Voordat zij naar Nieuw-Guinea kwam
was zij een jaar lang geoefend in het
hanteren van een geweer en een
Johnson-mitrailleur. Zij had tijdens
haar verblijf in de rimboe steeds rond-
gezeuld met een mitrailleur, maar
vuurcontact met de Nederlanders was
steeds vermeden.
Toen het Bunker-akkoord een feit
was geworden, waren zij uit de rimboe
gekomen.
Haar kleding bestond uit een een
voudig groen werkpak.
Een van de burgerambtenaren, die
met haar gekomen waren, Tjonas Sar-
wara. vertelde dat tijdens de vaartocht
naar Nieuw-Guinea diverse Nederland
se schepen gezien waren. Zij waren
echter zelf onontdekt, gebleven. Hij zei,
dat Harlina bijzonder dapper" was
geweest.
Luitenant Samuel Ibar, ook inwoner
van dit opvangcentrum vertelde trots,
dat hij in de oorlogsdagen had gevlo
gen in het 18-de Nederlandse Mitchell-
eskader in Australië en Nederlands-
Indië. Hü liet de groeten overbrengen
aan hoge Nederlandse officieren, die
destijds in hetzelfde eskader hadden
gediend.
De Ambonese soldaat Willem Seleky
vertelde dat hij eerst vrijheidsstrij
der van de republiek Zuid-Molukken
op Ambon was geweest. Hij was ech
ter ..bekeerd" en had zich aangeslo
ten bij de Indonesische parachutis
ten. Hij vertelde dat zijn schoonva
der en zijn broer in Nederland ver
bleven.
Hij liet hen hartelijk groeten.
Op het voetbalveld van de leprozerie
van Sorong, heeft een voetbalontmoe
ting plaatsgehad tussen Nederlandse
en Indonesische soldaten. De Indone
siërs hadden versterking van Papoea-
vrijwilligers.
De wedstrijd werd in de beste stem
ming gespeeld.
in 1957 het Pamirgebergte onderzocht,
nadat in 1928 de Alaiexpeditie hier haar
sporen al had verdiend. In 1959 werd het
Gaurishankargebergte door een Japanse
expeditie geëxploreerd. Genoemde expe
dities maken nog maar een klein ge
deelte uit van het totaal, dat in de Hi
malaya en haar omgeving is onderno
men.
Leider van de Nederlandse Himalaya-
expeditie 1962 is de 45-jarige prof. Ege
ler, tezamen met dr. de Booy. Beiden zyn
in dienst van de Amsterdamse Universi
teit, waar eerstgenoemde college geeft
en dr. de Booy wetenschappelijk hoofd
ambtenaar is. Reeds eerder hebben zij
met succes dit soort expedities onderno
men o.m. driemaal in het Andesgeberg-
te. Bovendien hebben zy veel Alpen
ervaring.
Wat betreft het financieel gedeelte
van de expeditie: de minimale kosten
voor zover nu al voorzien kan worden
bedragen ongeveer twee ton. Verschil
lende instanties hebben dit bedrag bij
eengebracht, o.m. het Prins Bernhard-
fonds, het Kon. Ned. Aardrijkskundig
Genootschap, de Ned. Stichting voor
Hooggebergte Exploratie e.a.
Zeer belangrijk was ook dg keuze van
de mensen die deze expeditie zouden
meemaken. Op de eerste plaats moesten
het rasalpinisten zijn, die bovendien
hun wetenschappelijke taak in het team
volledig aan kunnen, maar daarnaast
heeft prof. Egeler bij de keuze van zijn
mensen sterk rekening moeten houden
met het moreel, dat zijn team moet ken
merken. Er zullen lage temperaturen
in december 20-30 gr C onder nul ge
trotseerd moeten worden; dit vereist een
oersterk lichaam, maar daarnaast zullen
er omstandigheden zijn, die geestelijk
veel van de mannen zullen eisen. De
goede geest te behouden is een zware
en belangrijke opgave voor een troep
mannen, die enkele maanden in de on
herbergzame oorden van de- Himalaya,
zonder enig comfort of gezelligheid, zul
len moeten doorbrengen. Dit zijn dan
ook enkele factoren, die elk der deel
nemers goed onder ogen is gebracht, al
vorens hun keuze definitief was.
Vanuit Nepal vertrekt men. Behalve
de expeditieleden zelf gaan er twee
verbindingsofficieren mee, ongeveer 100
dragers en tien sherpa's. De expeditie
is verplicht minstens 32 kilometer van
de Tibetaanse grens te blijven. Vanuit
een basiskamp, hoogstwaarschijnlijk Tu-
kucha, gelegen tussen het Annapurna-
massief en de Dhaulagiri, onderneemt
men verschillende grote tochten naar het
noorden.
Elk der expeditieleden heeft dan zijn
eigen taak. Men zal temperaturen en
luchtdrukken meten, hoogten van
bergtoppen, metingen aan gletschers,
ertsen en monsters van gesteenten ver
zamelen, waarvan men er een 7.5 tot
8 duizend mee naar Nederland denkt
te brengen. De alpinisten, die meegaan
hopen de ruim 7030 meter hoge top van
de Nilgirigroep in het Himalayage
bergte te bereiken.
Onder leiding van dr. Tammes gaan er
eveneens enkele artsen met deze expe
ditie mee. Hun taak bestaat uit het on
derzoek naar de gedragingen van het
menselijk lichaam in de hogere geberg
ten. Zij willen nagaan hoe het komt. dat
hier de gemiddelde leeftijdsgrens lager
ligt dan elders. Gebleken is dat berg
bewoners een enigszins tonvormige borst
kas hebben. Dit feit maakt deel uit van
hun onderzoek, maar behalve dit gaan
zij ook de gevolgen na van het langdu
rig inademen van koude, ijle lucht, die,
doordat zij bovendien opvallend droog
is, veel vocht aan het menselijk lichaam
onttrekt. Ook de bloedcirculatie en de
geringe weerstand hier tegen allerlei
ziekten, is een punt van studie.
Na hun maandenlang verblijf in cte
bergen, keren de dragers terug naar
hun dorpen. De expeditieleden gaan
weer naar hun vaderland, waar zij zich
opsluiten in hun werkkamers en labora
toria. Want het zal nog lang duren al
vorens alle resultaten van wat men in
de Himalaya zag en ondervond op een
wijze waarmede de wetenschap gebaat
is. op papier is gezet. Maar dit tijdstip
zal beslist aanbreken. Pas dan is de Ne
derlandse Himalaya Expeditie 1962 defi
nitief beëindigd en zullen de enorme be
dragen die ervoor besteed zijn, hun
vruchten afwerpen.
Hij heeft geen records gebroken,
is geen wereldkampioen of profvoet
baller wiens naam geregeld op de
sportpagina's van de maandagkran
ten prijkt JOS VAN SUNDERT uit
Bosschenhoofd is gewoon maar één
van de duizenden amateurs die met
hart en ziel verknocht zijn aan hun
sport. Voor Jos van Sundert is dat
het voetbalspel. Hy is nu 40 jaar en
geeft nog een best partijtje weg als
stopperspil van het tweede van
DEVO, de club waarvan hy voor
zitter is.
Te oud? Ach, zegt hij breed
lachend, vroeger was je met je veer
tig wel uitgerangeerd, maar nu...
Hij telt af op zijn vingers: Rijvers,
Derksen, Wilkes, Puskas, Matthews.
Die mannen hebben bewezen dat je
JOS VAN SUNDERT (links)
...meneer blyven...
op je veertigste nog wat plezierig
sporten kan, als je tenminste niet
elk moment je lijf vol alcohol giet
en een beetje blijft trainen.
Hij is zijn leven lang een van de
stutpilaren van DEVO geweest en
zo een van de groten in de ama
teursport, zoals die in onze streken
nog volop wordt bedreven. Er zijn
er honderden als Van Sundert.
DEVO betekent ,.Door Enkele
Vrienden Opgericht". De club
kan even goed heten: ..Door Enkele
Werkers In Stand Gehouden". Dat
is trouwens een naam die op al die
amateurclubs past...
Bij DEVO is Jos. van Sundert een
van die werkers. Als 12-jarige jon
gen meldde hij zich bij de voetbal
club. waarvan hij in de loop der ja
ren penningmeester was, secretaris,
lid van de elftalcommissie en nu
voorzitter. Als jeugdleider leert hij
zijn jongens: ,,Niet bang zijn, maar
altijd meneer blijven in je shirtje!"
Zelf werd hij nooit geschorst, al
staat hij al 28 jaar op het veld.
Hij oogt een paar junioren na, die
dartel over DEVO's nieuwe veld
draven. ..Kijk", zegt hij. „dat is ons
beste materiaal. We willen er niet
alleen voetballers van maken, maar
ook mensen die in de maatschappij
van zelfbeheersing weten en fat
soen.
Hij schudt een paar handen, roept
„houd-oe" en stapt met zijn sport
spellen de avond in. Waarschijn
lijk om nog gauw even een paar
klusjes op te knappen voor DEVO.
Hij is maar een gewoon man en geen
beroemdheid. Overdag een chef op
KEES HUIJGENS
..goede toekomst.
Nog maar am
per terug van
de grote Na
tionale - „Wat
'n paarden,
wat 'n volk,
dat krijgen we
nooit meer te
zien!" - is Kees
Huijgens uit
Oosterhout al
weer druk be
zig met de
voorbereidingen
voor de 58e
trekpaarden-
fokdag in de
kring Breda.
Dat paarden-
feest wordt
dinsdag 25 sep
tember a.s. gevierd in de Bredase
veiling, waar ongeveer 125 merries
verzameld zullen worden om te
dingen naar de hoogste eer van de
kring.
Huijgens, voorzitter van de kring
Breda van de vereniging tot bevor
dering van de paardenfokkerij, heeft
er hoge verwachtingen van. Hij is
uiteraard goed met de toestand in
de fokkerij op de hoogte en als hij
zegt, dat de kring Breda een goede
naam heeft, dan kan hij dat met
bewijzen staven. Op de Bossche Na
tionale, eind vorige week, boekte
de kring Breda goede successen. De
gebroeders Van Alphen uit Ulven-
hout haalden er een eerste prijs weg
met een 3-jarige merrie, die ze kort
geleden op de fokdag in het Lim
burgse Horst gekocht hadden. De
aankooppolitiek in de kring is trou
wens over het geheel verstandig en
dat waarborgt veel voor de toe
komst. ,,Het heeft er wel naar uit
gezien", geeft Huijgens toe, „dat de
mechanisatie het paard van de boer
derij zou verdrijven, maar die tijd is
voorbij". Het paard krijgt opnieuw
zijn kans en in de handel is dat be
slist merkbaar. Het is op het ogen
blik een hele toer om een goed
werkpaard op de kop te tikken De
vraag is groot.
Wie over werkpaarden praat is bij
Kees Huijgens aan een goed adres.
Hij weet precies wanneer een jong
paardje ingetuigd moet worden en
in welk tempo het bij de werkzaam
heden op de boerderij moet worden
ingezet om na verloop van een paar
jaar een prima gebruikspaard te
zijn. Het blijkt dat ze daar in Bra
bant overigens allemaal goed slag
van hebben, want het Brabantse ge
bruikspaard staat niet alleen in
eigen provincie, maar ook elders
goed aangeschreven: willig, ook in
een koppel, gehoorzaam en werk
zaam. En dat mogen, behalve een
goed exterieur, toch wel belang
rijke kwaliteiten worden genoemd
Op de keuring in Gouda, enkele we
ken geleden, behaalde de kring
Breda o.a. drie eerste en drie tweede
prijzen. Een bewijs voor het goede
inzicht van de mannen die aan de
leiding van de fokkerij staan.
id?^ £ring-.- Breda telt momenteel
180 leden, die tezamen ongeveer 150
fokpaarden rijk zijn. Naar traditie
gaan ze dus op de laatste dinsdag
van september hun kringfokdag hou-
is een aParte attractie aan
verbonden voor de leden-eigenaars.
Niet alleen zal er, zoals gebruike
lijk, een kampioensmerrie worden
uitgeroepen, maar er moet ook een
ere-kampioen komen, voor het eerst
in de geschiedenis van de kring.
Die titel zal toekomen aan de beste
onder de kampioenen van de afge
lopen jaren, voor zover ze weer op
deze kringdag aanwezig zijn.
een Roosendaalse sigarenfabriek
„27 jaar bij dezelfde baas, meneer".
En 28 jaar' in touw voor zijn voet-
balclub. Een van de duizenden ama
teurs, de duizenden Joskes van Sun
dert die de sportclubs draaiende
houden. Hoed af voor die jongens!
De correspondent van de New York
Times. Raul Casanas, en zijn echtgenote
JAT?, valdes, correspondente voor de
NBC zi.in donderdag na 18 dagen detentie
door de Cubaanse autoriteiten te Ha
vanna vrijgelaten. Zij verkeren beiden in
goede welstand. De Cubaanse veiligheids
dienst zou zijn verontschuldigingen heb
ben aangeboden.
In Zierikzee hebben de vronwen hun eigen biljartclub opgericht. Jawel,
meneer, dat kan anno 1962. Met grootmoeders tijd, waarin de vrouw zich des
avonds blind staarde op haar borduurwerkje, hebben we nu wel afgerekend.
De vrouw is 's mans gelijke, nietwaar? Zij zit op kantoor en klimt even goed
als u achter het autostuur. Welnu, waarom zou zy dan ook niet biljarten?
De vrouwtjes van Zierikzee zijn
uitgelachen door hun mannen. „Ach,
wat een bevlieging," zeiden ze klei
nerend. Gaat weer wel over. Maar
de mannen hadden het bij het ver
keerde eind: de vrouwen hebben
doorgezet. En nu praten ze over
masseren en pikeren, over tien van
de rooie en caramboles of het niets
is. En denkt u vooral niet, dat de
biljartavonden van de dames gie
chel-kransjes zijn. De leden van de
club werken serieus en het zal niet
lang meer duren of zij nemen het
op tegen de mannen. Wie het laatst
lacht, lacht het best, voorspellen de
dames.
De vrouwen op de kegelbaan den
ken er net eender over. Het laat
hun koud wat de mannen zeggen.
Nee, ze kegelen in Zierikzee niet in
een luxueuze Brunswick-bowling, zo
als in Breda. Ze doen het daar nog
ouderwets. De man die achter aan
de baan klaar staat om de omge
vallen kegels op te rapen, heeft
drukke avonden, als de dames hun
spelletje spelen. De kinderen, vraagt
u? Daar passen dan de mannen op!
P.S. Gaat u op vrijdagavond niet
biljarten in Concordia te Zierik
zee meneer. De gerant zal u
vriendelijk doch beslist vertellen
dat het niet kan. De vrijdagavond
is voor de dames gereserveerd.