J^33G255
Onzekerheid inzake
kansen in Indonesië
ONZE PUZZEL
PROGRAMMA'S VAN RADIO EN TV
BP
Super Mix
en
gastvrijheid
tanken bij
uw BP man
uw gastheer
bij de pomp
Meer dan 11000
doden in Iran
Gelukkigdat er tomaten zijn
Televisieprogramma 'y
Televisieprogramma 's
BP Benzine
BP Super Mix 25
BP Super Mix 50
BP Super Mix 75
BP Super
Ema Spoorenberg
en Giza End
gaan naar Rusland
Het bcdri
jfsleven
voorzicht
ig en
afwach
tend
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1962
GOEDE BETREKKINGEN
MET INDONESIë
Hoe straks weer en op weike manier
de goede betrekkingen tussen Nederland
en Indonesië tot stand wordt gebracht, wil
ik in het midden laten. Maar als wij daar
aan nog behoefte hebben, moet het denk
ik, van onze kant komen, want we zijn
de Indonesiërs nog steeds een gebaar
van good-will schuldig.
Daar was het toch om begonnen, het
oude geschil om Ned. Nw.-Guinea. Voor
Indonesië een voortzetting van zijn vrij
heidsstrijd en voor ons ontaardde dit in
de laatste fase tot een prestige-kwestie.
Toen bleek dat Nw.-Guinea onhoudbaar
werd geacht om reden dat Indonesië zijn
eenheid wist te handhaven en zijn mili
taire kracht beangstigend wist op te voe
ren, hadden we nog gepoogd Ned. Nw.-
Guinea te internationaliseren. Met andere
woorden de Indonesiërs de strijd om Ned.
Nw.Guinea ongedaan te maken, dus hun
de pas of te snijden.
Verstandig genoeg werd deze poging
door de V.N. van de hand gewezen. In
dit licht bekeken werden de aanspraken
van Ned. Nw.Guinea aan Indonesië alleen
maar versterkt.
De gedachte dat de Amerikanen ons in
de steek zouden hebben gelaten kan ik
moeilijk vatten om reden dat dezelfde
Amerikanen sinds de geboorte van de
Rep. Indonesia in het kader van hun
hulpprogramma, al wapens aan politie en
leger leverde.
Ik vraag me af waarom ze dat niet mo
gen. Tenslotte waren de Indonesiërs al
zelfstandig geworden. In Nato-verband
zijn de Amerikanen wel met ons verbon
den, maar de Nw-Guinea-kwestie lag ge
heel buiten deze invloedssfeer, meen ik.
Intussen wachtte Indonesië al 11 jaar
of langer op het Nederlandse „vreedzame"
woord. Mag ik u in dit verband even er
aan herinneren dat van Indonesië meer
dere contact-pogingen werden onderno
men. Formeel of informeel, dat doet niets
ter zake voor deze hoogst ernstige zaak
en daarbij de spanning was hoog geladen
en de betrekkingen waren al lang ver
broken.
We reageerden niet en bleven koel. De po
litieke wereld verbaast zich er over en
schudt niet begrijpend het hoofd. Hier
mede hadden de Indonesiërs de wereld
hun goede wil getoond en tegelijkertijd
geconstateerd dat hun aanspraken op Ned.
Nw.-Guinea alleen met wapengeweld op
gelost konden worden.
In deze fase, de laatste, werd de ge
dachte geboren de Papoea's zelfbeschik
kingsrecht en in 1970 onafhankelijkheid
te geven.
Blijkbaar redeneerde de V.N. als volgt:
„Natuurlijk is zelfbeschikking het hoogste
recht van een volk, maar dat kan in
jullie geval president Soekarno ook wel
geven".
Het kan ook wel zijn dat met die laat
ste lancering de bedoeling ligt opgeslo
ten de verplichting te binden, dat de V.N.
de verdere verantwoordelijkheid op zich
moet nemen.
Nog wisten wij het beter. De Nw.-Gui-
nea-raad werd uit de grond gestampd. om
de arme Papoea's te doen geloven dat de
Nederlandse belofte levensvatbaarheid had.
Ze zullen het wel ondervinden binnenkort.
Het zal wel meevallen denk ik.
De film was een tijdlang niet te vol
gen. Iedereen hulde zich in geheimzinnig
heid. En opeens, floep, licht aan. Binnen
6 weken moeten wij Nw.-Guinea verlaten
hebben. Van die Papoea-belofte moesten
we afstand doen. Ik vraag me af, is dit
niet allemaal te voorzien geweest?
Een troost is dat de V.N. de laatste fase
van het Nederlandse bestuur mag rege
len; de overdracht aan Indonesië. Anders
was de nederlaag 100 pet. Alsof de opeen
volgende gebeurtenissen nog niet schan
dalig genoeg waren, proberen we onze
eigen fouten op de Amerikanen af te
schuiven. Het spijt me en misschien velen
met mij. Dit is naar mijn smaak moeilijk
te verteren.
Zie hier dit is het resultaat van ons met
kruitdamp beneveld dekolonisatie-beleid.
In geen enkel opzicht constructief. Ik
zeg het eerlijk, ik ben tegen het afgelo
pen beleid. Wij blazen hoog op, vrijheid
voor elk volk, maar proberen tegelijker
tijd er tegen in te werken.
Bewust of onbewust hebben we het In
donesische nationalisme versterkt en hun
prestige in ere hersteld. En nu de schade
aan onze kant en in elk geval: niet eer
vol tegenover de Papoea's; niet eervol
tegenover de Indonesiërs; niet eervol te
genover de Amerikanen en tenslotte niet
eervol tegen ons zelf.
Geloof me, ook al zou Amerika ons heb
ben gesteund, ook dan nog was Nw-Gui-
nea voor ons verloren gegaan. Niemand
kan tegen de klok in werken. Geestelijk
verzet zal op de duur zegevieren. Het
is in de hele geschiedenis van de mens
heid bewezen. Herinnert u zich nog de
80-jarige oorlog tegen de Spanjaarden in
onze vaderlandse geschiedenis?
Maar laten we in het vervolg weten, wat
we gaan doen. Vaste koers is de beste
koers. We hebben ons van de Indonesiërs
verwijderd, meen ik, terwijl we ons eigen
lijk goed en eerlijk beschouwd gezien
door ons glorievolle 350-jarige koloniale
tijdperk de verplichting op ons hebben
.genomen verantwoordelijk te zijn, ook het
leed en geluk met de Indonesiërs te delen.
Laten we proberen ons te verzoenen.
KAATSHEUVEL. B.
SIMPEL
In De Stem van vrijdag 7 septembei
trof een artikeltje (uit de rubriek Zwart
op Wit) mijn aandacht. Dat berichtje luid
de: „Simpel". De 26 letters van het alfa
bet kunnen worden gerangschikt op
620.448.401.733.239.439.300.000 manieren. Dat
het niet zó simpel is als u schrijft blijkt
wel, als uit nauwkeurige berekeningen
volgt dat er nl. 650 maal zoveel mogelijk
heden zijn om 26 letters te rangschikken.
De juiste oplossing wordt dan
403.291.461.126.605.635.584.000.000. Uw oplos
sing is wel juist als het alfabet slechts
24 letters zou bevatten.
BREDA, H. L.
PAS OP: 'NE BROMMER!
Wie iets te zeggen heeft in zaken van
verkeersregeling moest eens op drukke
uren met vrouw en kinderen (om niet te
spreken van mensen op leeftijd) een
fietstochtje maken b.v. langs de rijksweg
tussen Breda en Roosendaal.
Wij vragen elkaar dikwijls af, waarom
men op wegen waar aan weerskanten een
behoorlijk rijwielpad ligt, die rijwielpa
den niet afzonderlijk door fietsers en
brommers laat gebruiken. Het zou voor
beide partijen een gunstige oplossing en
minder zenuwslopend zijn. Men zou elkaar
niet geregeld waarschuwend moeten toe
roepen: Pas op! hierachter komt een brom
fiets! en nog een en nog een enz.
We hebben hoegenaamd niets tegen
bromfietsers, maar als men het de weg
gebruikers in kwestie, de bromfietsers
dus ook, moest afvragen zouden ze het
allen met dit stukje eens zijn.
ETTEN, C. HEEREN
T.V.-PROGRAMMA'S
Over het algemeen wordt er slechte kri
tiek gegeven op de afgelopen televisie
programma's. Dat was ook het geval in
de krant van dinsdag j.l. Onder de rubriek
„Terugblik" konden we lezen, dat het
programma „Nieuwe oogst" traditiege
trouw allerberoerdst was op een heel en
kel onderdeel na.
Nu begrijp ik en ook veel andere mensen
niet wat er dan wel mooi genoemd mag
worden. „Nieuwe oogst" van j.l. maan
dagavond vonden wij - heel goed. Er zijn
vele artiesten die dan beroeps mogen zijn,
maar nog ver beneden die nieuwe talen
ten staan.
Dikwijls zijn die beroepsmensen familie
van elkaar en zo komen ze door goede
relatie zover. Maar van amateurs, waar
we nooit het volle van kunnen verwachten,
vonden we, nogmaals, de stemmen, de
voordracht en ook de muziek goed. Zo'n
programma mag de AVRO nog dikwijls
geven hoor.
BREDA, J. GR.
HUURVERHOGING I
De eerste week van de nieuwe huurver
hoging zit er weer op. Ik denk zo, dat
het een grote groep huurders van gemeen
tewoningen, met name de „pronto"-be-
woners, toch wel wat tegengevallen is. Van
17 naar 18,80 per week, indachtig wat
destijds betoogd is omtrent de huurprij
zen van pronto woningen. Deze zouden nl.
aangepast zijn aan de destijds geldende
bouwprijs. Deze prijs was toen al te hoog,
omdat de raming was gesteld op maximum
65 per maand.
Hierover heeft vorig jaar een hele uit
eenzetting in De Stem gestaan. Velen
van ons zullen dan ook niet toekomen
met 2,25 huurcompensatie bruto.
Naar mijn meining is de gemeente dan
ook wel erg vlot te werk gegaan met de
volle 11 pet. op deze huren toe te pas
sen. Het standpunt, er gaat toch geen
mens lopen, heeft hier waarschijnlijk ook
toe bijgedragen, of waar wil je naar toe
Jan met de pet?
BREDA, G.
HUURVERHOGING II
Zoals u ook bekend is, is er met ingang
van 3 september 1962 huurverhoging ge
komen. Nu is voorschrift: l\'i pet. loons
verhoging met een minimum van 2,25
en maximum 5,75, met aftrek loonbe
lasting en AOW en dergelijke. Met ande
re woorden: een arbéider (in een werk
plaats-garage) die 125 per week ver
dient, gehuwd, met 45 uren en een arbeider
die net aan de 80 per week komt en
ook gehuwd is, krijgen verschillende com
pensaties. Waarom moet dan de le meer
huurcompensatie krijgen dan de 2e. Je
werkt tenslotte allemaal om je brood te
verdienen, en die mijnheer 3 kan beter
de huurverhoging dragen dan mijnheer 2
Waarom hebben ze dat niet gelijk ge
steld. De bonden zijn toch ook begonnen
met 3,75 per week huurcompensatie
voor allen. Nu, het is altijd al zo geweest
dat die het dichtst bij het vuur zit, z'n
eigen het hardst warmt. Ik hoop dat er
meer arbeiders zijn met een mager loontje
die er ook zo over denken.
BREDA, A. v. B.
NEDERLAND UIT DE V.N."
Het is thans de hoogste tijd. dat Neder
land zich bezint op de positieve waarde
van het lidmaatschap van de Verenigde
Naties voor Nederland in het bijzonder
en voor Europa en daarmee verwante sta
ten in het algemeen.
Hongarije, de Suez-kwestie, Kongo, Ka-
tanga, Zuid-Afrika, Angola, Goa, Nieuw-
Guinea, enz. zijn o.a. de voorbeelden
van de huidige ontwikkeling van de V.N.
in de richting van een tegen Europa en
daarmee verwante (en verbonden) staten
gerichte partijdigheid ten gunste van het
communistische en Afro-Aziatische blok,
mede dank zij de kortzichtige politiek van
de Verenigde Staten van Amerika.
Dat in vele Westeuropese en daarmee
verwant zijnde staten de gedachte veld
wint om uit de politieke arena van de
V.N. te treden, is een volkomen logische
reactie van mensen, die niet langer bereid
zijn genoegen te nemen met het, door
Europa en daarmee verbonden staten, fun
geren als betalende beklaagden in de
door de communistische en Afro-Aziati-
sche staten en staatjes (al dan niet met
steun van Washington) te spelen V N
rechtbankspelletje.
Wanneer men zich goed realiseert wat
dit politieke praatcollege en de als ge
volg daarvan genomen en te nemen maat
regelen (voornamelijk tegen de Westeuro
pese en daarmee verbonden staten) kost,
dan wordt het een ieder duidelijk, dat
het de waanzin ten top is nog langer lid
te blijven van dit politieke orgaan. Bo
vendien bevorderen wij door lid te blij
ven het internationaal profiteursschap,
Men bedenke, dat o.a. Spanje en Zwitser
land geen schade hebben van het niet-
lid zijn, doch zich integendeel veel be
talende ergernis besparen.
Onderstaande organisatie wil onderzoe
ken in hoeverre de gedachte in Nederland
aanwezig is om te geraken tot een bun
deling van alle positieve krachten in een
of andere vorm met als doel het uittre
den uit de V.N. Uiteraard zal daarbij
naar samenwerking met groepen in andere
landen, die deze gedachte eveneens zijn
toegedaan, moeten worden gestreefd.
Zij, die dit streven moreel en daadwer
kelijk steunen, worden verzocht hiervan
kennis te geven aan onderstaand adres.
OUD-STRIJDERS LEGIOEN
Regentesselaan 79, 's-Gravenhage
(Advertentie)
Te Teheran is officieel door de voor
zitter van het Iraanse Rode Kruis, dr.
Hossein Khatibi, bekend gemaakt, dat
het aantal slachtoffers tengevolge van
de aardbeving van 1 september opgelo
pen is tot boven de 11.000. De afgelopen
dagen zijn in de ruïnes nog vele doden
gevonden. Het aantal gewonden bedraagt
volgens dr. Hossein ongeveer 3000.
Hilversum I 402 111
ZATEBDAG 15 SEPTEMBER
KRO: 12,00 Middagklok - noodklok 12,04
Licht lunchconc. (gr.) 12,30 Land- en tuinb.
meded. 12,33 Lichte gram. 12.45 Vluchtelin-
geen aan de Evenaar, klankb. (deel II) 13,00
Nws. 13,15 Platennieuws 13.25 Musicerende
dilettanten 13,50 V.d. jeugd 14,10 Lichte
gram.v 14,30 V.d. jeugd 15,30 Gram. 16,10
Als de dag van gisteren, klankb. 16,40 Instr.
licht trio 17,00 Europese atletiekkamp. te
Belgrado 17,10 Amateurprogr. 17,30 Boek-
bespr. 17,40 Viool en piano (gr.) 18,00 Kunst-
kron. 18,30 Popul. gram. 18.45 Europese atle
tiekkamp. te Belgrado 18,50 Praatje voor
politieke voetgangers, pol. lez. 19,00 Nws.
19,10 Act. 19.25 Klass. gram. 19,45 Lichtba
ken 19,55 Popul. klassieken (gr.) 20,50 En
nu mijn geval, vragenbeantw. 21,00 De pla-
tenkoffer 21,55 Operettemuz. (gr.) 22.20
22,25 Boekbespr. 22,30 Nws. 22,40 Wij lui
den de zondag in 23,00 Klass. kamermuz.
(gr.) 23,55-24,00 Nws.
Hilversum II 298 m
VARA: 12,15 De mens in de kosmos, lez.
12,30 Land- en tuinb.meded. Aansl., post-
duivenber. 12,34 Vers van de pers, nieuwe
gram. 13,00 Nws. 13,15 VARA-varia 13.20
Tijd voor teenagers 14,10 De N'je Meister,
streekuitz. 14,30 Holland Festival 1962: Zang-
ree. 15,00 Zee-haven-thuis, 14-daagse journ.
v.d. scheepvaart. 15,40 Lichte gram. 16,00
Gram. 16,40 Boekbespr. 17,00 Radio Jazzclub
17,30 Weekjourn. 18,00 Nws. en comm.
18,20 Draaiorgelmuz. (gr.) 18,30 Dansork.
met zangsol. en trompet 19,00 Art. staalkaart
VPRO: 19,30 De toekomst van het vrij
zinnig protestantisme, gesprek VARA:
20,00 Nws. 20,05 Italiaans ens. en zang
20,30 Nederlandse vocalisten en orkesten
(gr.) 20,50 Soc. comm. 21.05 Het laatste
Promenade-conc. van de BBC: amus.muz.
(overn. BBC) 22,00 Op de oude toer, liedjes
van vroeger 22,30 Nws. 22,40 Lichte muz.
23,10 Melodieën uit films en musicals 23,55-
24,00 Nws.
Brussel Vlaams
324 m: 12,00 Nws. 12,03 Lichte orkestmuz.
12.30 Weerber. 12,35 Lichte orkestmuz.
(verv.) 12,50 Weerber. 13,00 Nws. 13,15
Gram. v.d. jeugd 14,00 Filmmuz. 14,30 Sym
fonisch concert 15,30 Broer en zus en zo
16,00 Gevar. muz. 16,30 Amus.muz. 16,45
Lichte muz. 17,00 Nws. 17,15 Pianorec. en
zang 18,00 Kerkorgelrecital 18,30 V.d. sold.
19,00 Nws. 19.40 Lichte muz. 20,00 Belg. muz.
21,00 Operettemuz. 22.00 Nws. 22.15 Lichte
gevar. muz. 23,00 Nws. 23.05 Amus.muz.
23,35 Dansmuz. 23.55-24,00 Nws.
Brussel Frans
484 m: 13,00 Nws. 13.15 Lichte gram. 14.10
Festival van Bayreuth: Der Ring des Ni-
belungen, opera 17.00 Nws. 18.03 V.d. teen
agers 18,38 Popul. muz. 19,30 Nws. 20,30
Hoorspel 21,30 Gevar. muz. 22,00 Wereld-
nws. 22,15 Jazzmuz. 22,55 Nws. 23,00 Ka
mermuz. 23,55 Nws.
VARA: 15,00 Kerstman buiten dienst, tv-
film 15,25 Muz, progr. 15,30 Rep. over Aals
meer, bloemenhof van Nederland 16,10
Transport van een gevangene, tv-film 16,35
Documentair progr. over de ontwikkeling
van de luchtvaart 17,00-17,30 V.d. kind.
NTS: 17,35-18,40 Eurovisie: Europese atle
tiekkamp. te Belgrado VARA: 19,30 Top
of Flop NTS: 20,00 Journ. en weeroverz.
VARA: 20,20 Achter het nieuws 20,35 Een
blondje teveel, film 21,00 BBC Promenade-
conc. 22,00 Willen en wetens, tweekamp.
VLAAMS BELGIë: 14,55 Voor de jeugd
15,50-18,40 Eurovisie Belgrado, Europese at
letiekkamp. 19,00 Intern, jeugdkron. 19,30
Echo 20,00 Nws. 20,30 TV-feui 11. 21,05 Euro
visie: Last night of the Proms, orkestconc.
22,00 TV-politiefeuill. 22,50 Nws.
FRANS BELGIë: 15,00-18,40 Eurovisie Bel
grado: Europese atletiekkamp. 18,40 V.d.
jeugd 19,40 Wetenschappelijk progr. 20,00
Journ. 20,30 Feuill. 22,00 Violons d'Ingres,
film 22,30 Journaal.
Hilversum I - 402 m
ZONDAG 16 SEPTEMBER
KRO: 8,00 Nws. 8,15 Gram. 8,25 Inl. hoog
mis 8,30 Hoogmis NCRV: 9,30 Nws. en
waterst. 9,45 Geest, liederen (gr.) IKOR:
10,00 Kerkd., hoogmis van de 14e zondag
na Pinksteren 11,30 Vraag en antwoord 11,45
De kerk in de spiegel van de pers NCRV
12,00 Kerkorgelmuz. (gr.) KRO: 12,15
Buitenl. comm. 12,25 Gitaarspel (gr.) 12,35
Licht instr. kwartet en zangsol. 12,55 De
hand aan de ploeg, lez. 13,00 Nws. 13,05
Popul. lunchconc. (gr.) 13,55 Radio Ka-
merork., moderne muz. 14,10 Cello en piano,
moderne muz. 14,35 Muz. voor blaasinstr.
(gr.) 15,15 Metropole-ork. en zangsol. 16,00
Sport 16,30 Vespers Convent van kerken:
17,00 Gerefkerkd. NCRV18,30 Dubbel-
kwart. met orgelbeg. 19.00 Nws. uit de ker
ken 19,05 Omroep kinderkoor, christelijke
liederen 19,30 De .openbaring aan Joannes,
lez. KRO: 19,45 Nws. 20,00 Triptiek voor
moord, hoorsp. (dl. 2) 20,45 Progr. over
Burl Ives 21.05 Vioolrec., klass. muz. 21,30
Do-re-mi. licht progr. 22.20 22,25 Boek
bespr. 22,30 Nws. 22.40 Avondgeb. 22,55 Lichte
gram. 23,55-24,00 Nws.
Hilversum II - 2C)8 m
VARA: 8,00 Nws.. postduivenber. en soc.
strijdlied 8,18 V.h. platteland 8.30 Weer of
geen weer, gevar. progr. 9.45 Geest, leven,
toespr. 10,00 Radiokamerork. en sol., klass.
muz. 10,30 Lieve ouders brieven van be
roemde kinderen 10,50 Lichte gram. AVRO
12,00 Muziek voor allen, klass. popul. muz.
(gr.) (12,30 Sportber.) 13.00 Nws. 13.07 De
toestand in de wereld, lez. 13,17 Meded. of
gram. 13,20 Gevar. progr. v.d. strijdkr. 14,00
Boekbespr. 14,10 Radio-filharm. ork. en zang
sol., moderne werken 14,55 Filmpraatje 15,05
Gitaarmuz. 15,30 Gram. uit Oost-Europa
16,00 Dansork. en zangsol. 16,30 Sportrevue
VARA: 17,00 Walsork. 17,30 V.d. jeugd
17.50 Nws., sportuitsl. en sportjourn.
VPRO: 18,30 Korte Ned. herv. kerkd.
IKOR: 19.00 V.d. jeugd 19,30 De open
deur, lez. AVRO: 20.00 Nws. 20,05 Lichte
orkestmuz. 20,45 Mijn kleine jongen, hoor
spel 21,15 Muziek van de Antillen (gr.) 21,30
Een stad, een plein, een theater, klankb.
22,30 Nws. 22,40 Act. 22,55 Meded. en sport
uitsl. 23,00 Koorzang (gr.) 23,20 Belg. natio-
naai orkest, werken van Belg. componisten
23,55-24,00 Nws.
Brussel Vlaams
324 m: 12,00 Nws. 12,03 Romantische muz.
12,30 Weerber. 12,35 Amus.ork. en zangsol.
12,50 Weerber. 13,00 Nws. 13,15 V.d. sold.
14,00 Opera en Belcanto-conc. 15,30 Sport-
reportages 17,00 Nws. 17,10 Lichte gram.
17,45 Sportuitsl. 17,50 Gram. 18,00 Pianorec.
18,30 Godsd. uitz. 19,00 Nws. 19.30 Lichte
gram. 20,00 Gevar. gram. 22,00 Nws. 22,15
Jazzmuz. 23,00 Nws. 23,05 Dansmuz. 23,55-
24,00 Nws.
Brussel Frans
484 m: 12,15 Lichte gram. 13,00 Nws. 13,15
Verz.progr. en sportuitsl. 17,00 Nws. 17.'
Verz.progr. (verv.) 19,30 Nws. 20,00 Gevar.
progr. £*2,00 Wereldnws. 22,15 V.d. teenagers
22,55 Nws. 23,00 Jazzmuz. 23,55 Nws.
NTS: 14,25-15,30 Gevar. progr. uit Ko
penhagen 15,30-17,00 en 18.15-19.30 Europese
atletiekkamp. te Belgrado IKOR: 17,00
Rennie's Mill, film 17,30-18,00 Zingen met
tertijd, progr. over het kerklied NTS:
19,30 Weekjournaal 20,00 Sport in beeld
KRO: 20,30 De sleutel (The little key),
eenakter 21,10 Popul.-klass. concert 21,45
Strijd tegen het onrecht: Schilderijenroof,
film 22,15 Een avond op Broadway (Musik
erklingt um Mitternacht am Broadway), mu
zikale show 22,45 Epiloog.
VLAAMS BELGIë: 11,00-11,40 H. Mis 14.50
De week in beeld 15,20 V.d. kleuters 15.40
Europese atletiekkamp. te Belgrado 20,00
Nws. 20,25 Het manneke 20,30 Variété-progr.
21,45 Sportweekend 22,10 Fantastische verha
len 22.35 Nws.
FRANS BELGIë: 15,00 Bonjour Tino Rossi
15,30-18,45 Europese atletiekkamp. te Bel
grado 19,30 V.d. jeugd 20,00 Journ. 20,30 Le
Malheur de Sophie, film 22,00 Jazzmuz.
22,30 Journ.
Hilversum I - 402 m
MAANDAG 17 SEPTEMBER
NCRV: 7,00 Nws. en SOS-ber. 7,10 Gew.
muz. (gr.) 7,30 Sportuitsl. van zaterdag 7,40
Lichte gram. 7,50 Het brood des levens, me
ditatie 8,00 Nws. 8,15 Radiokrant 8,35 Lichte
gram. 9.00 V.d. zieken 9,35 Waterst. 9,40
V.d. vrouw 10,10 Klass. pianospel 10,20
Rondom het woord: theologische etherleer
gang 11.05 Pianorec., klass. en moderne wer
ken 11,35 Lichte gram.
Hilversum II - 298 m
VARA: 7,00 Nws. 7,10 Ochtendgym. 7,20
Soc. strijdlied 7,23 Lichte ochtendklanken
(gr.) (Om 7,30 Van de voorpagina, praatje)
8,00 Nws. 8,18 Muz. ochtendpost (gr.) 8,35
Amus.muz. (gr.) 9,00 Gym. v.d. vrouw 9,10
Lichte gram. VPRO: 10,00 Op zoek naar
eigen wegen, overd. VARA: 10,20 Zestig
minuten voor boven de zestig 11,20 Voordr.
11,35 Gitaarspel.
(25% super)
(50% super)
(75% super)
De opera-zangeres Erna Spoorenberg
en haar vaste begeleider Geza Frid gaan
volgend jaar zomer een tournee door
Rusland maken. Ze doen dit, zo verne
men wij, op uitnodiging van de culturele
attaché van de Russische ambassade in
Den Haag. Mevrouw Spoorenberg en de
heer Frid zijn de eerste Nederlandse
toonkunstenaars die in Rusland concer
ten zullen geven.
Erna Spoorenberg en Geza Frid zullen
zowel tezamen als individueel concerten
verzorgen in Moskou, Leningrad en Kief.
Tijdens hun verblijf van drie weken in
de Sovjet-Unie zal Erna Spoorenberg
naar alle waarschijnlijkheid optreden in
La Traviata en Die ZauberflÖte of die
entführung aus dem Serail.
Ook geeft Erna Spoorenberg liederen-
concerten in concertzalen en voor radio
en televisie met begeleiding van Geza
Frid. In Leningrad zal Geza Frid solist
zijn bij een concert en ook gaat hij voor
de Russische radio concerteren, o.m. met
eigen composities.
Tijdens zijn verblijf in Rusland hoopt
Geza Frid in Jasjana Poljana ook een
bezoek te brengen aan het graf van de
beroemde Russsche schrijver L.N. Tol-
stoj, die drie maanden voor zijn dood
in 1910 het zesjarige wonderkind Geza
Frid ontdekte. Na een voorspel gaf de
invloedrijke Tolstoj de vader van Frid,
die er een reis met paard en koets van
drie weken voor over had om zijn zoon
te kunnen voorstellen, in overweging
naar een grotere stad te verhuizen om
zijn begaafde kind verder te kunnen la
ten studeren.
(Van onze financiële medewerker)
Een oude Javaanse legende komt uit. Het is het ver
haal van witte mensen, die het eiland overneersen en
na lange tijd weer verdwijnen om na een aantal rijst
oogsten als vrienden terug te keren. De tijd van kolo
niale overheersing is voorbij. De Verenigde Oost-Indi
sche Compagnie en het Cultuurstelsel staan met vele
andere roemruchte feiten en gebeurtenissen in de ge
schiedenisboeken. Er wordt nieuwe geschiedenis ge
schreven. De witte mensen hebben Java verlaten. Zij
hebben de plantages, de wegen, de fabrieken en al
het andere overgelaten voor de Indonesiërs. En nu het
Nieuw-Guinea-akkoord tot stand is gekomen lijkt het of
de witte mensen als vrienden zullen terugkomen.
Met de Nederlands-Indische geschiedenis is die van
de effectenbeurs nauw verbonden. De oprichting van
de Verenigde Oost-Indische Compagnie in 1602 beteken
de het ontstaan van de eerste naamloze vennootschap.
Er waren actiën en participan
ten. Het spreekt vanzelf, dat er
tijdens de bestaansjaren van de
V.O.C. een levendige handel in
deze actiën is geweest.
Tijdens het koningschap van
de koopman-koning Willem I
werd op initiatief van de vorst
de Nederlandsche Handel-Maat-
schappij opgericht, die met be
trekking tot Nederlandsch-Indië
zo grote bevoegdheden kreeg,
dat N.H-M. spoedig werd Uitge
legd als „Niemand Handelt
Meer".
De K-L.M. deed in de eerste jaren van haar bestaan
van zich spreken door haar vluchten op Indië. Ook
getuigt het bestaan van een aparte rubriek voor „cul
tures" in de Prijscourant van de Vereniging voor den
Effectenhandel vain de grote betekenis van de Archipel
voor ons land. Om dan nog maar te zwijgen van de
scheepvaartbedrijven en industri)le ondernemingen, die
belangen hadden in Nederlands-Indië. De afscheiding
van de Republiek Indonesië was dan ook van ingrijpende
betekenis, zowel voor ons land als voor de republiek
zelf. De verdere gang van zaken was echter nog in
grijpender.
Vooral de naasting van de Nederlandse bedrijven,
met name vanaf december 1957 en de verdrijving van
de Nederlandse onderdanen uit de republiek leverde
aanzienlijke schadeposten op. De economische toestand
in Indonesië verslechterde. De Indonesiërs zelf bleken
onvoldoende in staat de taak van de Hollanders over
te nemen. In januari 1950 bleek de binnenlandse schuld
van Indonesië 2.480 miljoen roepia te bedragen en de
buitenlandse 6.178 miljoen. Het bleek noodzakelijk, dat
de Export- en Importbank te Washington een lening
van 100 miljoen dollar ter beschikking stelde, maar
Hatta verklaarde, dat het land totaal 599 miljoen dollar
nodig had.
Reeds in maart 1950 werd daarom een nieuw deviezen-
stelsel van kracht, maar dit hielp niet uit de brand.
Nederland was toen nog bereid bij te springen met 200
miljoen. De huidige chaotische toestand, economisch en
sociaal in de republiek maakt een verdere opsomming
overbodig.
Ondanks de slechte toestand vindt Indonesië ook thans
nog geldschieters. Zo heeft Japan onlangs een lening
verstrekt van 21.350-000 dollar voor de bouw van een
brug, een bamboepulpfabriek en een dok.
In Djakarta is verder bekendgemaakt, dat na een
tweejarig onderzoek door Amerikaanse deskundigen de
Verenigde Staten Indonesië in de komende vijf jaar
met een bedrag van 390 miljoen dollar zullen steunen.
Gewoonlijk worden dergelijke leningen in de vorm van
„tied loans" verstrekt, d.w.z. dat Indonesië de lening
moet gebruiken voor aankopen in de Verenigde Staten.
Behalve politieke heeft de leningverstrekking dus com
merciële voordelen. Dat de Verenigde Staten van de
gunstige situatie gebruik maken om een handelsoffensief
te beginnen blijkt ook wel uit de deelnming van meer
dan vijftig Amerikaanse bedrijven aan een binnenkort
te Djakarta te houden tentoonstelling, waarbij getoond
wordt wat de U.S.A. aan hulp kunnen bieden bij de
verwezenlijking van het Indonesisch achtjaren-bouwplan.
Kennelijk hebben zij goede hoop, dat hier nu meer
aandacht aan zal worden besteed. Verwondering zal dit
niet wekken als men aan de verklaring denkt van pre
sident Soekarno, dat de economische moeilijkheden
waren te wijten aan de noodzaak 70% van de nationale
hulpbronnen te bestemmen voor de vestiging van binnen
landse veiligheid en voor de verovering van Nieuw-
Guinea.
Hoewel de overdracht van Nieuw-Guinea een herstel
van de diplomatieke betrekkingen kan doen ontstaan,
al voor gewaarschuwd, dat men vooral niet moet den
ken, dat de oude tijd terugkomt.
Een bybelverkoper, die korte tijd geleden van Java
naar ons land is teruggekeerd verklaarde, dat de Indo
nesiërs ons met open armen zouden ontvangen, maar
niet als superieuren: als ondergeschikten. Economisch
gezien zou het voor beide landen voordelig zijn als de
betrekkingen werden hersteld, maar de politiek van
Soekarno is een zeer ongewisse factor.
Daarom neemt het Nederlandse bedrijfsleven een. af
wachtende houding aan. De voordelen voor Indonesië
zouden zijn, dat de natuurlijke rijkdommen van het
land weer wat zouden opleveren. De deskundigheid van
de Nederlanders zou de kwaliteit en de omvang van de
tabaks-, koffie-, thee- en andere oogsten sterk kunnen
herstellen.
Door de activiteit van de Nederlanders zou de nu zeer
verminderde opbrengst van de bevolkingsrubber, e.d.
sterk kunnen toenemen.
De Nederlanders zouden voor
financiële middelen kunnen zor
gen.
Dat dit ook voor ons land aan
zienlijke voordelen zou opleveren
zal zonder meer duidelijk zijn.
Mogelijk heeft dit alles de be
leggers voor ogen gestaan, die
na het bekend worden van de
overeenstemming inzake Nieuw-
Guinea de koersen van de „In
dische" fondsen sterk deden
stijgen. Op 17 augustus j.l. steeg
bv. die van de Deli-maatschap-
pij, bekend door onder andere
de Deli-tabak van 140,— tot 152,van welke koers
stijging een gedeelte in het nabeursverkeer dus na
de officiële beurstijd tot stand kwam, wat een uit
zondering is. H.V.A. voegde tijdens de officiële beurs
tijd 2,5% aan de koers van 122,5% toe en nadien 6%.
Het is ook mogelijk, dat deze koersstijgingen het gevolg
waren van een groter optimisme terzake van de ver
goeding van de schadeclaims, die de Nederlandse be
drijven hebben op Indonesië wegens nationalisering en
onteigening.
Reeds is men op buitenlandse zaken bezig met de
oprichting van een bureau, waar de bedrijven schade
claims kunnen indienen.
Dat liet hier om aanzienlijke bedragen gaat is wel
uit de jaarstukken van enkele maatschappijen gebleken.
Zo heeft Lindeteves-Jacoberg een in techni-
nische uitrusting gespecialiseerde handelmaatschap
pij» een zichtbaar boekverlies van Indonesië ad 9,1
miljoen. De N.V. Cultuur- en Handelmaatschappij ,,Se-
dep" heeft haar onbereikbare belangen in Indonesië
voor 1,3 miljoen te boek staan. Cultuurmaatschappij
„Transatlantica" gaf er de voorkeur aan het bedrag
van de schadeclaim op de Indonesische bezittingen niet
te noemen, om het wekken van illusies bij aandeel
houders te vermijden.
Gebr. van Swaay heeft nog steeds een compenseer
baar verlies van 1,9 miljoen. De Nederlandsch-Noor-
sche Plantagemaatschappij heeft een claim van 1,5
miljoen. De Handel-Maatschappij Deli-Atjeh noemde het
compensabel verlies 'n „heleboel" Enzovoort, enzovoort
Gezien de praktisch failliete boedel, die president
Soekarno momenteel onder zich heeft, lijkt de kans op
de realisatie van de schadeclaims minimaal. Na de
aanvankelijke stijging van de koersen der Indische
fondsen is dan ook een teruggang ingetreden.
Typerend voor het vertrouwen, dat het Nederlandse
bedrijfsleven in het toekomstige beleid van de Indo
nesische regering heeft, mag de ontwikkeling op Nieuw-
Guinea genoemd worden.
Het bestuur van de vereniging Het Particuliere Be
drijfsleven in Holland, waarin vrijwel het gehele parti
culiere bedrijfsleven van Nieuw-Guinea is verenigd,
voorziet voor november een grote schaarste aan levens
middelen en heeft bij de regering aangedrongen op
goede garanties met name tegen politiek risico.
Met spanning wacht men af, welke waarde aan de
Indonesische roepia zal worden toegekend. Het bedrijfs
leven op Nieuw-Guinea is terughoudend ten aanzien
van eventuele uitbreiding van de handelsactiviteiten
naar Indonesië.
Ook de grote bedrijven als K.L.M., K.P.M., Hage-
meijer, Amsterdamsche Ballast, Bredero's Bouwbedrij
ven, de Shell, Hoek's Machine zijn terughoudend ten
aanzien van positieve uitlatingen. In verband met de
onzekere financiële situatie heeft het kantoor van de
Nederlandsche Handel-Maatschappij in Hollandia haar
cliënten geadviseerd hun deposito-gelden ten spoedigste
op te nemen, wat niet van veel verrouwen in de toe-
is het Nederlandse bedrijfsleven niet zeer optimistisch komst getuigt. Er is dus voor de gewone belegger ook
gestemd. De Ondememersraad voor Indonesië heeft er reden te over een afwachtende houding aan te nemen.
(Advertentie)
Een Britse testpiloot lag gisteren in
het ziekenhuis van Hatfield met twee
gebroken benen en tal van snijwonden.
Zijn toestand werd beschreven als „be
vredigend". Hijzelf zei: „Wat ben ik blij
dat er tomaten bestaan".
George Aird, (34) vloog een „Light-
ning"-straaljager en was juist bezig aan
een landingsmanoeuvre, toen de machi
ne stuurloos raakte en rond ging draaien.
Op een hoogte van 70 meter kon hij niets
anders doen dan zijn schietstoel in wer
king stellen, maar schietstoelen bieden
pas redding bij grotere hoogte dan hon
derd meter. De parachute kreeg dus geen
tijd om zich te openen.
Aird sloeg als. een steen door het gla
zen dak van een kas en kwam terecht
in een bed met tomaten. Zoals gezegd:
zijn toestand is bevredigend.
(Advertentie)
/I rr
ONZE DOORLOPENDE PUZZEL
Horizontaal: 1 schip, schip, schip; 2
dier, vod, glaasje drank; 3 jongensnaam,
insekt, maal, vreemde munt; 4 plaats in
Gelderland, moesplant, delfstof, vruch
tennat; 5 advocaat, bekende motorraces,
Afrikaanse neger; 6 kogelvormige, ge
woon, houding; 7 pertinent, vis, water
in Brabant, godsdienst; 8 pers. voor-
nmw., glad, Europeaan, laag, jongens
naam; 9 babyslaapplaats, ijle stof, na
schrift, bijwoord, bakgrondstof; 10 spe-
cerij, deel v.d. voet, ijzerhoudende aarde,
godsdienst; 11 boom, klont, geldstuk,
godsdienst; 12 meisjesnaam, familielid,
eenh. v. druk, grote bijl, opleggend bor
duursel; 13 meertje, luier, geestelijke,
lopend touw; 14 mogelijk, voorzetsel, bak-
apparaat; 15 schip, schip, schip.
Verticaal: 1 schip, schip, schip; 2 Afri
kaanse herkauwer, dierengeluid, schat
tige; 3 knaagdier, water in Friesland,
telwoord, waarschuwen; 4 gewicht, aard
rijkskundige aanduiding, hetzelfde, soort
borstel, Nederland; 5 voorzetsel, ver
dieping, te volgen weg; 6 de jongere
geopend, deel v.d. skisport, deel vd'.
dag; 7 zangstem, uiting van bezwaar,
voertuig, eerstvolgende; 8 soort raam
pje, waardering, schil; 9 schreeuw, hoofd
deksel, water in Utrecht, drank; 10 Be
scherming Bevolking, ontfermen, volk-
11 slagader, liefkozing, bedorven, streek
in Engeland; 12 het Romeinse rijk, brief
aanhef, namelijk, niet zo, cilinder; 13
soort glas. les, vanaf: 14 tijdperk, ons
inziens, strook, gesloten, bijwoord- 15
soort schip, schip, schip.
OPLOSSING
Horizontaal: 1 ek, 3 vim, 5 sik, 7 mii.
tik, 11 ent, 12 cel, 13 portie, 15
rhodos, 17 eerbaar, 18 gort, 19 rk, 20
ln, 21 fors, 24 ore, 26 kolonel, 30 nir
wana, 34 smaragd, 38 lomperd, 42 ina
43 rood. 44 an, 45 na, 47 ober, 48 overste.
50 hinder, 51 iedere. 53 sas. 54 ere, 55
git. 57_ am, 58 ren. 59 ria, 60 ka.
i Vcrti?aa,': 1 et- 2 t"P' 4 vete- 4 meer
kol, 5 stralen, 6 koor, 7 mes. 8 ijl, 10 kor-
„c„orona' 13 ie'"- 16 han. 18 gek,
22 sta, 23 en, 25 or, 27 olm, 28 oor 29
eng. 31 ido, 32 wip. 33 nar, 34 sar! 35
adonis, 36 al, 37 dineren, 38 lansier,
39 mi, 40 elburg, 41 dar, 44 ave, 46 ate,
48 Oder, 49 edda, 50 ham, 52 eik, 53
sa, 56 ta.
