Akkoord over
Nieuw-Guinea
morgen
55
rond
Berlijn: tranen
traangas
en
Schimp-schieten bij de muur
VN. VERWACHTEN:
Kosmonauten groeten kapitalisten, doch
Vandaag
der
een
landing
Wostoks
De stenen
breken
van
NIEUWE POGING
TOT LANDING
Herdenking - vinger aan de trekker
155
Venus-schot
van de Y.S.
Berekeningen
Betogingen bij
de
muur
Stuk techniek
Geen korfbal
Jongetje (3) na
val overleden
Nieuwe poging
van Soblen
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Kans
op onweer
Wereldraad zendt
waarnemers naar
concilie
Met Belgische hulp
Tsjombe zoekt
een uitweg
102e JAARGANG No. 24054
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Directeur: K H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M A. C. v. Dongen,
C. 3. v. Hootegem mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 -
Tel 22341 (4 lijnen) - Postgiro 278841.
Voor God, Koningin en Vaderland
DINSDAG 14 AUGUSTUS 1962
Abonnementsprijs f 7.30 per kwartaal,
t 8,60 per post, t 0,56 per week
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0,42 per mm (Ing. Med. 1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau
'ponwsp küanden: GOES. Klokstraat 1 telefoon 6 252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST Steenstraat 14 telefoon 2377 (Bjjbureaus
Terneuzen IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
In Washington houdt men serieus
rekening met de mogelijkheid dat
morgen, woensdag, het Neder
lands-Indonesisch akkoord over
Nieuw-Guinea zal worden gete
kend. De dag van gisteren is voor
bijgegaan met talrijke besprekin
gen, nu onder leiding van Oe Thant
die achtereenvolgens alle mede
spelenden in de laatste akte van
het drama ontving.
Toen hij zijn hoofdkwartier verliet
voor de lunch zei hij dat hij hoopvol
was gestemd. Hij had toen met dr. Van
Roijen, mr. Schürmann, Malik, Wirjopra-
noto en met Bunker gesproken. Ook zou
hij nog met Soebandrio overleg plegen.
In New York werden tegelijkertijd
„terreinverkenningen" verricht voor de
mogelijkheid dat de ondertekening van
een akkoord inderdaad eerstdaags tege
moet kan worden gezien. Die onderte
kening zou dan het „formele gedeelte"
van de onderhandelingen uitmaken. Alle
besprekingen tot aan dit tijdstip zouden
als „informele besprekingen" worden be
schouwd.
In het hoofdkwartier van de V.N. zou,
naar gezegd werd, al een vertrek voor
de ondertekeningsplechtigheid in orde
zijn gemaakt, met ruimte voor de pers
en de fotografen. Ook was gisteren al
bekend dat Nederland en Indonesië ge
zamenlijk een document zouden indienen
bij de V.N., waarin dit lichaam gemach
tigd zou worden het bestuur over West-
Nieuw-Guinea uit te oefenen tot aan de
definitieve overdracht.
Hoewel in New York het bewuste me-
In de nacht van maandag op
dinsdag hebben Indonesiërs op
nieuw, pogingen gedaan om uit
de lucht op Nieuw-Guinea te
landen. Het is nog niet bekend
of zij daarin zijn geslaagd.
Om ongeveer 1 uur plaatselijke tijd
werden onbekende vliegtuigen boven
Nieuw-Guinea waargenomen. Naar
het A.N.P. te Hollandia verneemt,
hebben zü in elk geval nabij Me-
rauke rondgecirkeld.
Te Hollandia werd tegen half twee
luchtalarm gegeven. De stad werd
geheel verduisterd en de troepen
werden in de hoogste graad van pa
raatheid gebracht. Nederlandse
Neptunevliegtuigen cirkelden boven
de stad.
Om kwart over drie werd het
luchtalarm opgeheven. Het is niet
bekend of ook boven andere plaat
sen dan Merauke gepoogd is para
chutisten neer te laten.
morandum van Oe Thant nog altijd on
derwerp van gesprek is, en er zelfs gis
teren nog werd betoogd dat deze misstap
van de secretaris-generaal beslist wel
een tijdelijke crisis in de onderhandelin
gen tussen beide partners in het geschil
zou veroorzaken, lijkt het toch weinig
waarschijnlijk dat de Nederlandse dele
gatie er 'werkelijk een struikelblok van
wil maken.
Later maakten de V.N. bekend dat de
„formele onderhandelingen" naar ver
wachting inderdaad woensdag (in New
York) zouden beginnen. In de wederzijds
afgesproken terminologie komt dat dus
neer op: woensdag zal het akkoord wor
den ondertekend.
Auto's voor de ^bevrijding"
Ook Soekarno schijnt erop te rekenen
dat het akkoord niet lang meer zal uit
blijven. Hij kwam gisteren terug van zijn
vakantieoord op Bali en dat moest uiter
aard gevierd worden met een nieuwe
toespraak. Daarin kondigde hij dan een
volgende toespraak aan, op vrijdag 17
augustus a.s., de achttiende verjaardag
van de Indonesische onafhankelijkheid.
Als God het wil", aldus Soekarno,
„zal ik vrijdag de terugkeer van West-
Irian tot de republiek aankondigen". Te
voren had hij gezegd dat „het bevel tot
bevrijding van het gebied zou worden
uitgevoerd, ondanks de besprekingen in
Washington", een opmerkelijke uitpraak
die alleen past in het denkraam van een
man die veel liei'er zijn zin had gekre
gen door wapengekletter dan door vre
delievende onderhandelingen.
De propagandamachine rond de bevrij-
van West-Irian draait nog altijd lus-
verder.
Het „nationale front" heeft voor de
bevrijdingsverjaardag van a.s. vrijdag
fraaie nieuwe leuzen bedacht, die op de
spandoeken geschilderd worden. „Het
staat klaar om West-Irian nog dit
te bevrijden", is er één van. Een
andere luidt: „Het Nederlandse kolonia
lisme in West-Irian is de oorzaak van de
armoede van het Indonesische volk". De
;tellige verwachting van een eerstdaags
;e bereiken akkoord weerhoudt Soekar-
no's propagandalieden er niet van hun
vaardigheid in demagogie tot het eind
toe te demonstreren
Een ander staaltje van paraatheid is
de aankondiging dat er kans is dat alle
Djakartaanse autobezitters hun voertuig
tijdelijk zullen moesten afstaan. Ook al
„ten behoeve van de bevrijding van
West-Irian".
ding
tig
IJZEREN GORDIJN LOOPT NU
OOK DOOR HEELAL
lip
Nog steeds razen de beide Russische „Wostoks" 0111 de aarde.
Alhoewel Moskou de indruk wekt dat men de gehele weten
schappelijke wereld van de ruimtestunt van Nikolajew en
Popovitsj wil laten profiteren, zijn de feitelijke gegevens over
de opzienbarende vlucht zeer summier.
De westerse geleerden hebben er dan ook weinig houvast aan en
deze omstandigheid gaf de Amerikaanse oud-president Truman de
volgende woorden in de mond: „Ik zal het pas geloven als ze het
mij bewijzen. Ik ken de Russen. Zij liegen professioneelWat
men vanmorgen met zekerheid wist was, dat de astronauten nog
steeds in de ruimte zaten, waarbij Nikolajew, die het eerst werd
gelanceerd, ai bijna twee miljoen kilometer heeft afgelegd.
Uit waarnemingen van grondstations
in de vrije wereld kan worden afgeleid
dat tenminste één van de Wostoks van
daag zal landen. Men kwam tot deze ver
onderstelling doordat de twee ruimte
schepen, die zondag een tijdlang in één
baan lagen, zich van elkaar verwijderden
doordat één der capsuses zijn vaart ver
traagde. Door de snelheidsvermindering
krijgt de zwaartekracht gaandeweg meer
invloed op de capsule, die slechts door
zijn grote snelheid schijnbaar aan de
aantrekkingskracht van de aarde is ont
snapt. De capsule beschrijft steeds nau
were banen om de aarde heen, om ten
slotte nog steeds met enor me snelheid
de bovenste lagen van de atmosfeer te
bereiken waar hij tenzij hij met vleu
gels is uitgerust en dus „vliegtuig" kan
worden, de eigenlijke landing zal moe
ten inzetten door gebruikmaking van pa
rachutes.
De astronauten hadden het gisteren
bijzonder druk met het doen van waar
nemingen, het op verzoek van het grond
station bedienen van instrumenten en het
rapporteren van hun lichamelijke en
geestelijke indrukken. Feiten hierover
kent men niet of nauwelijks. In de vrije
wereld heeft men de astronauten horen
rapporteren dat de temperatuur in hun
cabines 18 graden bedraagt en de voch
tigheidsgraad 65 procent is.
Men heeft ook kunnen berekenen dat
de capsules waarschijnlijk bij Krasney-
koot in de streek van Saratov zullen
landen en dat zij gestart zijn van een
basis te Kosmondor in de streek van
Baikonour.
De Sovjetgeleerden zijn er bijzonder
bedreven in hun westerse collega's
nieuwsgierig te maken. Zij leggen ver
klaringen af over „superkleine instru
menten, die de hersenstromen van de
astronauten registreren en naar de aar
de doorgeven", maar wat voor instru
menten dat precies zijn vertellen zij er
niet bij.
De glorie van deze ruimtevluchten
wordt ook een beetje geschaad door ver
klaringen, zoals „Tass" die laat horen
en waarvan wij deze aanhalen: „De
roemrijke Sovjet-Unie heeft in de ruim
tevaartuigen levensomstandigheden ge-*
schapen, di v rgeleken kunnen worden
met die op aarde".
In het westen had men liever iets
gehoord over het gewicht van de
capsules. Naar schatting wegen zij
meer dan vijf ton. In plaats van
mededelingen over deze feiten, die
toch stellig meer propagandistische
waarde hebben dan de allerbeste
groeten die de astronauten voortdu
rend tot de kapitalistische landen
richten, verneemt men het niet al te
verbazingwekkende nieuws dat de
astronauten voedsel uit tubes nutti
gen en dat zij als gehoorzame jon
gens zijn gaan slapen. Het is on
denkbaar dat zij van zelf inslapen.
Aangenomen wordt dat zij slaapta-
In verband met de viering
van het feest van Maria ten
Hemelopneming, zal ons
dagblad, woensdag, 15
augustus NIET ver
schijnen.
Directie
Dagblad De Stem
Het is gisteren in Berlijn, op de
dag dat de oprichting van U1-
brichts gevangenismuur werd
DE HAMBURGSE kottor „Sperber" ia
gisteren uit Rotterdam vertrokken voor
een Rijnreis, waarbij (met behulp van
5000 rozen), reclame wordt gemaakt voor
de internationale tuinbouwexpositie van
1963 in Hamburg.
AAN DE RAND van de door de commu
nistische Vietcong beheerste Rietvlakte
hebben Zuidvietnamese strijdkrachten
met hulp van de Amerikanen 21 commu
nistische geurrillastrijders gedood.
VOLGENS EEN verklaring van de In
diase premier Nehroe, zijn er in het
grensgebied met rood China drie maal
incidenten voorgevallen, waarbij over örl
weer werd geschoten, zonder dat
slachtoffers vielen.
Verwachting van het K.N.M.I., geldig
avonr23T5°nuur:OPgemaakt glSteren"
Plaatselijk overdrijvende wolkenvel-
1,('"| ln het ""''oosten van het
land kans op enkele verspreide on-
wcersbuien. Overwegend matige
J noordoostelijke wind. Dezelfde tem-
f,era',lre" als gisteren of iets hogere
op^Tuur" °nder 20 10 UUr' S'
S!0Z*cn: zon °P 522 uur- Zon onder
J op°20U0U6ruïfraan °nder 131 UUr' Maan
dDernde52daugur?0n °P 5 24 UUr' Maa" °n"
bietten by zich hebben of zichzelf
een injectie toedienen.
Dit is trouwens het angstaanjagende
van alle ruimtevluchten, dat de mens tot
een bijna onherkenbaar stuk techniek
geworden is, vol elektroden zit, kunst
matig van zuurstof voorzien, uit tubes
gevoed, zodat men hem in de warwinkel
van apparaten, waartussen hij zich als
een toevallig levend wezen bevindt, bij
na niet terug kan vinden.
De aan het dierendijk ontleende code
namen van de Wostoks, „Valk" en „Gou
den Arend", geven aan deze omstandig
heid alleen maar meer reliëf.
De proeven welke de ruimtevaarders
namen, hadden ook gisteren weer be
trekking op de onderlinge communicatie
en op driehoeks-radioverkeer met de
aarde. Ook werden er weer T.V.-beelden
van het tweetal uitgezonden. Zij hebben
.Wostok 3" had vannacht om 0.00 uur
ook ochtendgymnastiek gedaan.
41 omwentelingen om de aarde gemaakt
en een afstand afgelegd die meer dan
drie maal de afstand tussen de aarde en
de maan bedraagt.
De Russische radio meldde, dat het
experiment verband houdt met een Rus
sische poging om op de maan te landen.
De astronauten hebben ontdekt, dat een
dergelijke vlucht het beste van een
„ruimte-platform" af kon geschieden.
Hun verbindingsproeven hadden betrek
king op de voor de samenvoeging van
platform-eleipenten benodigde radiocom
municatie. Amerikaanse geleerden zeiden
gisteren, dat de Russen waarschijnlijk
drie jaar eerder dan de Amerikanen op
de maan zullen zijn. Een commentator
voegde eraan toe: „Maar op dat moment
zullen de Russen op de aarde nog even
onvrij zijn als steeds en nog steeds niet
in staat zijn ieder jaar een paar nieuwe
schoenen te kopen
Van Amerikaanse zijde verwacht men
voorlopig geen antwoord-stunt. De poli
tiek van de regering-Kennedy is er
trouwens welbewust op gericht om van
bet ruimteproject geen korfbalwedstrijd
te maken. Niet vergeten mag worden
dat op het terrein van ruimte-onderzoek
de Amerikanen reeds een veel bredere
kennis hebben verworven, waarvan „Tel
star" het laatste bewijs is. Dat de Rus
sen aan jalouzie de métier lijden als het
om „Telstar" gaat, bleek overigens wel
bod om de „Telstar" te benutten als re-
uit het fe-it dat zij een Amerikaans aan-
flector voor radiosignalen uit de
Wostoks hebben afgewezen. Dit doet te
vens bedenkingen rijzen omtrent de be
lofte van de Russen, dat zij hun Wostoks
als internationale wetenschappelijke vor
sers beschouwen.
Wie de ruimtevluchten als een compe
titie wil zien kan zich voorlopig prepa
reren op de reeds lang geleden aange
kondigde lancering van een Venusraket
door de Amerikanen. Men verwacht dit
ruimteschot met een onbemand automa
tisch laboratorium, voor half septem
ber.
herdacht, betrekkelijk rustig ge
bleven. De herdenking van het feit
dat een jaar geleden de wereld
schokte, verliep in West-Berlijn
daarom nog niet waardig en rus
tig.
Aan de Oostduitse kant van de
muur waren meer Vopo's dan an
ders te zien. De militaire verster
kingen die daar de laatste dagen
zijn aangekomen bleven onzicht
baar.
Burgemeester Willy Brandt hield een
korte herdenkingsrede voor radio Vrij
Berlijn, waarin hij onder meer zei: „Wij
zullen ons nooit neerleggen bij de on
rechtvaardigheid en onmenselijkheid van
de bestaande toestand. Berlijn zal blij
ven voortbestaan als internationaal cen
trum van industrie, cultuur en weten
schap".
Stilte
Op het middaguur werd in het weste
lijke stadsdeel drie minuten stilte in acht
genomen. Het verkeer stond stil. Deze
demonstratie van medeleven werd inge
luid door het gebeier van de vrijheids-
klokken van het raadhuis in Schöneberg.
Hoe gespannen de toestand was bleek
wel uit het feit dat een Oostduitse vluch
teling die de rivier de Werra wilde over
zwemmen, door zestig Oostduitse politie
mannen werd belaagd. Hij werd door
zeefd voor hij de vryheid bereikte.
Bij de Wilhelmstrasse deed zich een
traangasduel tussen Oostberlijnse en
Westberlijnse politie voor.
Betogingen
De aanleiding was een demonstratie van
een groep jonge Westberlijners. De Oost
duitsers gooiden vijftig traangasbommen
over de muur en brachten een water
kanon in actie. De Westberlijnse politie
smeet tachtig traangasbommen terug,
waarna de Vopo's zich terugtrokken. In
tussen was het incident het startsein voor
een claxonconcert aan de Westberlijnse
kant van de muur, waaraan zelfs de po
litie meedeed. Voorafgegaan door een
houten kruis waarop de woorden „Wij
beschuldigen!" waren geschilderd trokken
de betogers langs de muur, roepend: „De
muur moet weg!" Wanordelijkheden de
den zich niet voor.
Huilen
Veel Westberlijners liepen op straat te
huilen tijdens de stilteperiode, welke
alleen werd verbroken door schetterende
marsmuziek uit een luidspreker van de
Volkspolizei. Men zag dat er uit de ramen
van de Oostberlijnse huizen met doeken
werd gezwaaid.
De bovengrondse spoorweg in Berlijn,
die door Oost-Berlijn wordt beheerd
maar gedeeltelijk ook door West-Berlijn
loopt, bleef in bedrijf, totdat opeens drie
treinen stilstonden. Anonieme passagiers
hadden aan de noodrem getrokken.
Ejitenlandse toeristen die foto's wilden
maken van de samenscholingen bij de
muur werden op één plaats door Oost
duitse grenswachten beschoten met
een katapult.
Bij de grensovergang in de Bernauer-
strasse ontstond tegen het invallen van
de duisternis een gespannen situatie, toen
een menigte van circa duizend mensen
stenen over de muur begon te gooien en
„moordenaars" schreeuwde, iedere keer
als het gezicht van een Oostduitse
grenswachter zichtbaar werd.
Voorstel?
Volgens een bericht in U.S. News and
World Report wil Kroestjev, als hij in
de herfst de V.N.-assemblée bijwoont,
voorstellen het Uno-hoofdkwartier naar
êen „vrijstad Berlijn" over te plaatsen.
Mochten hiertegen bezwaren rijzen, dan
wilde Kroestjev de instelling van een
neutrale commissie ter oplossing van het
Berlijnse vraagstuk aanbevelen. Voor
stellen van de V.S. aan Rvsland om een
ministersconferentie over Berlijn te be.
leggen, is in het Kremlin lauw ontvan.
gen. Het is niet ondenkbaar dat er voor
de aanvang van de algemene vergadering
van de V.N. een ministersconferentie van
de V.S., Engeland, Frankrijk en West-
Duitsland wordt gehouden. Het initiatief
hiertoe is informeel uitgegaan van
Bonn.
Het centrale comité van de Wereld
raad van Kerken heeft de uitnodiging
van het Vaticaan om twee waarnemers
te sturen naar het tweede Vaticaanse
concilie, dat op 11 oktober zal beginnen,
eenstemmig aanvaard.
Een subcommissie voor beleidskwesties",
die gedurende de afgelopen paar dagen
deze kwestie achter gesloten deuren had
besproken, had het centrale comité in
positieve zin geadviseerd.
Het grote Franse gedenkteken te
Boufarik in Algerië wordt afgebroken:
met pneumatische boren en mokers
gaan de Algerijnen het monument,
dat gewijd is aan de Franse doden
en de pioniers van het land, te lijf.
Binnenkort zal er niets meer dan een
hoopje puin van over zijn...
In Franeker is gisteren de driejarige
Bauke Groothof van acht meter hoogte
uit de top van een afsluitboom van cte
stationsbrug gevallen. Het jongetje w^.-d
zo ernstig gewond dat hij tijdens het
vervoer naar een ziekenhuis in Leeu
warden overleed.
De kleine Bauke speelde bij de sta*
tionsbrug, die geopend was om een schif
te laten passeren. Hij is waarschijnlijk
op de afsluitboom geklommen toen deze
gesloten was. Toen de brugwachter na
het passeren van het schip de brug weer
gesloten had en de elektrisch bediende
afsluitbomen opende, is het jongetje met
de tien meter lange afsluitboom omhoog
gegaan.
De brugwachter, die mot zijn rug naar
de afsluitboom stond, ontdekte het pas,
toen hij al een meter of acht boven de
grond hing. Op dat moment liet het
knaapje los. Het viel met zijn hoofd op
de straat. Ernstig gewond werd hij per
ziekenauto naar het Diaconessenhuis te
Leeuwarden vervoerd, maar bij aan
komst bleek dat hij onderweg reeds was
overleden.
Hot slachtoffertje kwam uit een gezin
met twee kinderen.
De Katangese president, Moise Tsjom
be, heeft zijn terugkeer naar Elisabeth-
stad op verzoek van zyn dokters in
Genève, voor onbepaalde tijd uitgesteld,
aldus een Katangese woordvoerder.
Er zijn echter aanwijzingen in Elisa-
bethstad dat Tsjombe met Belgische fi
nanciers plannen beraamt om de drei
gende sancties tegen Katanga af te wen-
Dr. Robert Soblen zal morgen aanwe
zig zijn wanneer zijn advocaten de recht
bank om een bevel tot voorgeleiding vra
gen in verband met het tegen Soblen
uitgevaardigde deportatiebevel.
Het verzoek zal worden gedaan aan
sir John Stephenson en waarschijnlijk in
het openbaar.
Dit is de tweede maal dat Soblens ad
vocaten een beroep doen op de Habeas-
corpuswet. De eerste maal werd het
verzoek midden in de nacht (op 6 juli)
gedaan ten huize van rechter sir Alan
Een beeld van de relletjes die zich
maandag ondanks alle voorzorgen toch
hebben voorgedaan bij de Berlijnse
muur, die juist een jaar bestond. Ter
wijl zijn collega toekijkt werpt een
Westberlijnse politieman een traangas
granaat, welke uit Oost-Berlijn is
gekomen, terug over de muur. Op de
achtergrond zijn Oostherlijners in de
ramen van hun woningen te onder
scheiden.