Kwestie Berlijn
sedert zaterdag
roodgloeiend
SOVJET-ASTRONAUTEN IN DUBBELVLUCHT
Drempel
Een kwestie van
luttele uren?
voor maanreis:
Halve wereld
kijkt
mee
Trommelaeren
bijna zeker
kampioenen
DE „UTRECHT" WEER THUIS
Indonesië vreest dat het
venijn in de staart zit
Sohlen wordt
naar de V.S.
gedeporteerd
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Opklaringen
Aartsbisschop
van Makassar
land
in ons
Hagenaars na
vulkaantrip
in veiligheid
Belgische bus in
ravijn gestort
Nederlandse vrouw om
het leven gekomen
Machtsvertoon
bij de
muur
102e JAARGANG No. 24053
Voor God, Koningin en Vaderland
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1962
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Directeur: E. H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 -
Tel 22341 (4 lijnen) - Postgiro 278841.
Abonnementsprijs 1 7.30 per kwartaal,
8,60 per post, f 0,56 per week
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0,42 per mm (Ing. Med. ƒ.1,05). Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt
Bureau
/pp„wse Pijnden: GOES. Klokstraat 1 telefoon 6 252 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST Steenstraat 14 - telefoon 2377 (BijbureausTerneuzen IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
WOSTOK-DUO HEEFT ALLE
RECORDS
GEBROKEN
De Sovjet-Unie heeft de ivereld dit weekeinde gedwon
gen om naar de hemel te kijken, waar twee Russische
astronauten, Andrian JSikolajew en Pavel Popovitsj in
afzonderlijke ruimtecabines rond de aardbol razen.
Alhoewel de Sovjet-Unie de aandacht van het mensdom
meestal op het heelal richt als er op aarde iets voorvalt
ivat het daglicht niet verdragen kan, wordt men toch ver
vuld van bewondering voor de moed van de beide astro
nauten en voor het technisch kunnen van de Russische
geleerden. „Wostok 3" en „Wostok 4" beschreven van
morgen nog steeds elliptische banen om de aarde. Het was
niet bekend wanneer zij zullen landen.
Er worden, behalve deze reeds sensationele vluchten, op korte termijn nieuwe lan
ceringen verwacht. Sommige waarnemers in Moskou spreken zelfs van vijf ruimte-
vluchten tegelijk. Eén en ander zou deel uitmaken van een oefenprogramma voor de
bouw van een tussenstationin de ruimte tussen aarde en maan.
Onwillekeurig bekruipt de toeschouwer het gevoel dat Jules Ver
nes voorspellingen bewaarheid worden als hij het „ruimte-logboek",
zoals dat op de telexmachines voor onze ogen ontstond, leest.
Wie zich daarbij realiseert dat de gegevens betrekking hebben
op twee jongemannen, wier voertuig als een verschietende ster aan
de hemel te zien is, zal een gevoel van huivering moeilijk kunnen
onderdrukken.
werken. Door de patrijspoort ziet hij de
aarde.
11 UUR: Radio Moskou kondigt de lan
cering aan. Even later verschijnen op de
televisieschermen beelden uit Wostok 3.
De stem van Nikolajew, die een bood-
ZATERDAG 9.30 UUR, NED. TIJD. - ^„rd wÜrd™"7
Vanaf een onbekende lanceerbasis wordt' 1J volgende omloop,
„Wostok 3", met aan boord de 32-jarige,
ongehuwde majoor Nikolajew. naar zijn
baan in de ruimte geschoten. Doel: meer
gegevens te krijgen over de invloed van
ruimtevluchten op het menselijk lichaam;
bestudering van het menselijk gedrag bij
gewichtloosheid; verbetering van de ap
paratuur aan boord. Duur: onbekend.
Outillage: radio- en beeldcontact met de
basis.
CIRCA 10 UUR: De „Wostok 3" nadert
zijn ellipsvormige baan, welke zich op
minimaal 183 kilometer en maximaal 251
kilometer van de aarde bevindt. Het radio
baken aan boord begint zijn „briep briep"
uit te zenden. De hoek van de baan met
de evenaar bedraagt ongeveer 65 graden.
10.10 UUR: Nikolajew begint met het
testen van de apparatuur. Alles blijkt te
IN FRANSE kringen schat men dat se
dert de dag dat Algerië onafhankelijk
is geworden, ongeveer duizend Europea
nen zijn gearresteerd door mohamme
daanse politiemannen, omdat zij met de
O.A.S. zouden hebben geheuld. Circa
150 vermisten zijn teruggekomen.
EEN POES in Bolsward heeft een volle
dag doorgebracht inde stofzak van
een stofzuiger. Het dier moet daarin ge
wipt zijn toen de stofzak werd geleegd.
DE KOSTBARE schilderijen van jhr.
Loudon uit Bloemendaal zijn zaterdag
op het politiebureau van Bloemendaal
gearriveerd, verpakt in dekens en hand
doeken. De verdachten zullen in Neder
land berecht worden.
DE WERELDRAAD van kerken heeft de
verzoeken om lidmaatschap van zes
Russische kerken en van de evangelische
kerk van Zuidoost-Afrika in behandeling
genomen De aangesloten kerken moeten
nu over toelating stemmen.
ZES KLEINE kinderen in Leiden, die
vrijdag alleen thuis waren, gingen uit
verveling met vuur spelen. Ge-volg:
Vand, waarbij een anderhalfjarige kleu
ter dm het leven kwam. Het huis werd
gedeeltelijk verwoest.
CHARLES BOHLEN, vroeger speciaal
adviseur van minister van Buitenlandse
Zaken, Rusk, is benoemd tot ambassa
deur van de V.S. in Parijs.
f
Weersverwachting, geldig tot maan- J
t dagavond: J
J Enkele plaatselijke opklaringen, maar
t ook hier en daar regen. Matige tot
t zwakke wind, in hoofdzaak tussen J
noord en oost. Dezelfde temperaturen
als gisteren of iets hogere.
t Vandaag: zon onder 20.12 uur. Maan
t onder 1.21 uur.
i Morgen: zon op 5.19 uur. Maan onder t
z-13 uur.
door de cabine. „Mijn eetlust is prima",
zegt hij. „Ik zie bergen, rivieren en grote
wegen op aarde. Ik groet mijn opmer
kelijk vaderland".
23.55 UUR: Nikolajew heeft 300.000 km
in de ruimte afgelegd en gaat slapen.
ZONDAG 5 UUR: Na 12 omwentelingen
ontwaakt de astronaut. De instrumenten
hebben gedurende zijn slaap automatisch
gewerkt. „Ik voel mij goed. Alles wel
aan boord", meldt Nikolajew. Op de lan
ceerbasis bekijken geleerden de diagram
men van Nikolajews hartslag en adem
haling tijdens zijn slaap.
8 UUR: Nikolajew vraagt aan de aarde,
na 630.000 km te hebben afgelegd: „Hoe
is de uitslag van de wedstrijd om de
Sovjet-voetbalbeker van gisteravond?"
De aarde antwoordt. De astronaut felici
teert de winnende club.
9.02 UUR: Van een onbekende
lanceerbasis wordt „Wostok 3" de
88 minuten en 5 seconden later, komt ook
Nikolajews stem door.
12.20 UUR: Nikolajew begint zijn derde
ronde. Sterrenwachten overal ter wereld
vangen de signalen van de „Wostok 3"
op. In Bochum klinkt Nikolajews stem
even helder als door een telefoon. „Alles
is goed met mij", zegt de astronaut. ,Ik
groet de vrienden van het socialisme".
12.30 UUR: Moscovieten rennen opge
togen de straat op en nodigen vrienden
uit om naar de t.v. te komen kijken. Op
het scherm verschijnt Nikolajew, die
langzame gebaren maakt en soms de
ogen sluit. Er wordt een radioverbinding
tussen Nikolajew en premier Kroestjev
tot stand gebracht.
„Ik ben trots dat ik deze missie kan
uitvoeren waarmee de partij mij heeft
belast", zegt Nikolajew, die geboren is
buiten het gebied van de Sovjet-Unie,
namelijk in de autonome republiek Tsjoe-
vasj. Kroest jev antwoordt: „Wij zijn trots
op je, kameraad".
13 UUR: De V.S. maken bekend dat
er geen kernproeven in de ruimte zullen
worden ondernomen, zolang zich daar
Russische ruimtecabines bevinden.
17 UUR: Weer verschijnt Nikolajew op
de beeldschermen. Hij heeft een uur ge
rust en is kennelijk fit. Uit diverse landen
wordt ontvangst van de beelden uit de
ruimte via Moskou gemeld. Nikolajew
richt boodschappen tot de bewoners van
de werelddelen die binnen het bereik van
zijn zender vallen. Felicitaties uit alle
landen bereiken Moskou.
19.05 UUR: De „Wostok 3" heeft vijf
omwentelingen gemaakt. Nikolajew trekt
zijn ruimtepak uit en beweegt zich vrij
(Van onze verslaggever)
Met 116 van de 120 te behalen
punten hebben de Trommelaeren
van Roesendaele uit Roosendaal
zich tijdens de marswedstrijden
van zondag op het Wereldmuziek
concours te Kerkrade aan de top
geplaatst. Met één punt voorsprong
op The National Band of New Zea
land zijn zij nu de voornaamste pre
tendenten voor het wereldkampi
oenschap, dat zij ook in 1958 heb'
ben behaald.
Woensdag a.s. worden de laatste
marswedstrijden te Kerkrade ge
houden. Het lijkt niet waarschijn
lijk dat er dan nog ernstige concur
rentie voor de Roosendalers zal
zijn.
Voor een verslag zie ook elders
in ons blad.
(Van onze Haagse redacteur)
De aartsbisschop van Makassar, mgr.
N. Schneiders (CICM) brengt op het
ogenblik een bezoek aan ons land.
Mgr. Schneiders, die destijds bij de
souvereiniteitsoverdracht de Indone
sische nationaliteit heeft aangenomen,
maakt de reis naar Nederland via
Rome met medeweten van de Indo
nesische regering.
De aartsbisschop heeft het weekend
doorgebracht in het missiehuis van de
paters van Scheut te Vught in Noord-
Brabant, waar hij vroeger zelf leraar
en prefect is geweest. Deze week zal hij
ook enkele dagen in Den Haag ver
blijven.
ruimte ingeschoten. Aan boord be
vindt zich overste Pavel Popovitsj.
Radio Moskou meldt, dat de twee
ruimteschepen contact met elkaar
hebben gemaakt en in dezelfde
baan om de aarde wentelen.
9.30 UUR: De eerste beelden van Po
povitsj verschijnen op de Russische t.v.-
schermen. Ook Popovitsj groet Kroestjev
en vertelt hoe hij zijn ruimtevaartuig be
stuurt om het nabij de „Wostok 3" te
brengen. De 32-jarige Popovitsj is ge
trouwd en vader van een dochter. Hij is
de eerste leerling van de Sovjetschool
voor ruimtevaart.
11 UUR: Een driehoeksgesprek tussen
de twee „Wostoks" en de aarde slaagt
uitstekend. Vanaf de- aarde antwoordt
ruimtevaarder nr. 1: Gagarin.
15 UUR: Televisiestations overal ter
wereld melden de ontvangst van beelden
van de twee astronauten. De ruimtevaar
ders kunnen door de patrijspoorten el-
kaars ruimtecabines zien. Met een vaart
van 28.800 km per uur tollen zij om de
aarde. Het record van Titov (17 banen)
is allang door Nikolajew gebroken.
17 UUR: Beide ruimtevaarders hebben
hun riemen losgemaakt en wandelen door
de cabine. De Russische geleerde Tsjis-
tovski verklaart dat de ruimtevluchten
„enkele dagen" zullen duren. „Het is de
beslisende stap bij het voorbereiden van
maanvluchten", zegt hij.
Westelijke geleerden opperen de ge
dachte, dat de Russen binnen enkele
jaren op de maan zullen landen.
De paus zegt: „Ik bid voor de astro
nauten, die de lichamelijke, geestelijke
en intellectuele gaven van de mens aan
een vuurproef onderwerpen".
19 UUR: De ruimtevaarders gaan slapen.
Beelden van de twee Wostoks zijn ook
door de N.T.S. ontvangen en op spaar
zame manier uitgezonden, na op film te
zijn vastgelegd. De rechtstreekse uitzen
dingen van gistermiddag b.v. gingen aan
de neus van de Nederlandse kijkers
voorbij.
Gissingen zijn er genoeg. Britse ge
leerden verwachtten een „adaptie" van
de twee Wostoks in de ruimte, anderen
rekenen op een verenigde landing van
Dit zijn de Russische kosmonauten
Nikolajev (l.) en Popovitsj in hun
ruimtepakken. (Telefoto)
Sedert vrijdagmiddag heeft men in
grote angst verkeerd omtrent het lot van
drie Hagenaars, vader en zoons Wilck,
die een bergtoer op de vulkaan Etna
maakten en daarvan niet tijdig terug
keerden.
Er gingen hulppatrouilles op pad, maar
een hevig onweer noopte de redders za
terdagavond tot terugkeer. Men had de
hoop de Hagenaars levend aan te tref
fen, al laten varen, want sinds enkeje
dagen braakt de Etna lava en as ujt.
Gisterenmorgen, toen het zoeken werd
hervat, vond men de drie Hagenaars, uit
geput maar gezond, op de zuidwestelijke
vulkaanhelling.
De Nederlandse mevrouw J. van Tiel-
Doorenweerd (54 jaar) is omgekomen bij
een ongeluk met een Belgische touring
car, die op weg was van Antwerpen naar
de Franse zuidkust.
De bus, waarin veertig vakantiegan
gers zaten, reed in de buurt van Grasse
door een hekje en stortte in een ravijn.
Mevrouw Van Tiel moet op slag dood
zijn geweest. Alle andere inzittenden
werden gewond. Helikopters verleenden
assistentie bij het vervoer van de slacht
offers naar het ziekenhuis. Talrijke ge-
de twee astronauten, vermoedelijk van- wonden zijn er slecht aan toe, alhoewel
daag- niemand in levensgevaar verkeert.
Vandaag precies een jaar geleden werd dwars door Berlijn de beruchte muur
gebouwd. Rond deze muur is thans heel wat gaande dat tot bezorgdheid stemt.
De inleiding vormde een in krasse bewoordingen gestelde nota van de Sovjets
aan de westelijke mogendheden, die worden beschuldigd van „bomaanslagen" op
de muur, die mensenlevens hebben gekost, provocaties en de voorbereiding van
acties tegen Oost-Duitsland."
Prompt daarop verschenen er aan de
oostelijke zijde van de muur sterke mili
taire eenheden, zowel van Ulbrichts
„Volkseigene Armee", als van het rode
leger. De duidelijke bedoeling van de
troepenbewegingen, die vooral 's nachts
plaatsvinden, maar net niet genoeg ge
camoufleerd zijn, is kennelijk een angst
psychose bij de Oostberlijners teweeg te
brengen op de dag dat de muur zijn
trieste jubileum viert.
Vorige week werden er in Bonn be
richten ontvangen over onrust in het
Oostduitse Leunagebied, waar Russische
tanks en zwaar bewapende rode soldaten
het 38.000 man tellende personeel van de
Walter Ulbrichtfabrieken tot de orde
moesten roepen.
Er heerste onrust onder de arbeiders
om de eenvoudige reden dat zij honger
hadden. Ondanks dat waren de „normen"
weer eens verhoogd, waarna de arbeiders
met staking dreigden. De onrust werd
bezworen zonder dat er bloed vloeide.
Het nabijgelegen stadje Merseburg, waar
veel fabrieksarbeiders wonen, werd af
gegrendeld.
De Westberlijnse politiemacht is van
daag volledig op de been om ongeregeld
heden tijdens de herdenking van het feit
dat de muur een jaar geleden werd op
gericht, te verhinderen. Het stadsbestuur
en de kerken hebben aangedrongen op
een rustige en waardige herdenking. Om
twaalf uur staat het verkeer drie minuten
stil, waarna de klokken zullen luiden ten
teken voor de Oostberlijners dat hun
stadgenoten aan de goede kant van de
muur aan hen denken.
Het 12.300 sterke westelijke garnizoen
in vrij Berlijn zal vandaag eveneens pa
raat zijn. Ondanks de verscherpte be
waking klom gisteren een Oostduitse
grensbewaker over de muur. Twee Oost
duitse jongelui zijn met een vlot via de
Oostzee aan Ulbricht ontsnapt. Aan de
Beierse grens vonden wachtposten een
Oostduitse politieman, diens vrouw en
twee kinderen, die door het prikkeldraad
waren gekropen.
Het IJzeren Gordijn is zaterdag open
gegaan voor een 9-jarig Hongaars meisje,
dat door bemiddeling van het Rode Kruis
met haar ouders die in de V.S. wonen,
zal worden verenigd. Het meisje, Ildico
Takacs, was gistermiddag op Schiphol,
waar het vliegtuig waarmee zij reist een
tussenlanding maakte.
Amerika heeft Rusland wederom vier-
mogendhedenbesprekingen over Berlijn
voorgesteld.
Ter herdenking van de oprichting van
Ulbrichts muur in Berlijn publiceren wij
vandaag een fotoreportage, welke de
lezer elders in dit blad aantreft.
Triest laatste
hoofdstuk
van koloniale historie
Terwyl op diverse eilanden, die nog
steeds tot het Nederlands territorium
behoren, Indonesische militairen te
genover Nederlandse strijdkrachten
staan, treden in New York de Neder
landse en Indonesische onderhande
laars elkaar met de hoed in de hand
tegemoet om het laatste hoofdstuk
van Nederlands koloniale geschiede
nis te schrijven.
Indonesië heeft het bestaan om aan
de vooravond van onderhandelingen
nieuwe infiltraties op eilanden, die
tot Nieuw-Guinea worden gerekend,
uit te voeren. Een landingspoging van
zes Indonesische scheepjes kon zater
dagmorgen worden verijdeld. Bij lan
dingen, eveneens vanuit zee, zijn
niettemin bijna 200 Indonesische mi
litairen op de eilandjes Was en Misool
aan land gekomen. Nederlandse ma
riniers bestrijden hen daar.
Verbazing
Toch zal Nederland he-t overleg in
New York niet afbreken en daarover
toont zelfs Soekarno's vertrouweling,
Soebandrio, die de Indonesische deld-
gatie leidt, zich verbaasd. Hij is gis
teren bij V.N.-secretaris-generaal Oe
Thant ontboden en daarna zei hij dat
enkele informele conferenties nodig
konden zijn, alvorens men met Ne
derland tot zaken zou komen. De da
tum voor de overdrachtsconferentie
aanvankelijk rekende men erop
dat de delegaties vandaag zouden be
ginnen -- zou, aldus Soebandrio, door
Oe Thant worden vastgesteld.
In Indonesische delegatiekringen
werd gisteren gezegd: De Nederlan
ders zullen heus nog wel met een
nieuw standpunt of een ander vraag
stuk voor de dag komen, waardoor
het hele overleg te niet wordt gedaan.
Zij dachten daarbij aan Nederlandse
eisen inzake schadevergoeding voor
door Indonesië gestolen Nederlands
bezit ter waarde van enkele miljar
den.
Vlagvertoon
Het rumoer over „het memoran
dum" is nog steeds niet verstomd. In
dit memorandum zouden de V.N. aan
Indonesië de garantie hebben gegeven
dat de Indonesische vlag in Hollandia
mag worden gehesen nog vóór de Ne
derlanders daar weg zijn, om op die
manier een „symbolische overdracht"
tot stand te brengen. Indonesië be
weert dat de Nederlandse onderhan
delaar, dr. Van Roijen, het met dit
vlagvertoon in principe eens was. Van
Roijen, die met een zeer somber ge
zicht rondloopt, heeft hierover niets
gezegd, maar wel is van Nederlandse
kant ontkend dat wij om intrekking
van dit memorandum hebben ge
vraagd.
Wrok
Het formele protest tegen de jong
ste Indonesische landingen circuleert
thans als „document van de veilig
heidsraad' 'onder de V.N.-leden. De
Veiligheidsraad zal niet bijeen wor
den geroepen. Dr. Van Roijen zei,
toen men hem vroeg hoe ver de Ne
derlandse lankmoedigheid strekte:
„Wij zijn optimist, Dat moeten wij
wel zijn". Dit duidt op een wrok, die
men koestert jegens de regering van
de V.S., een wrok welke waarnemers
in New York duidelijk hebben ge
signaleerd.
Landingen
Over de landingen op de eilandjes
Was en Misool is nog weinig bekend,
evenmin als over de tegenacties. De
Nederlandse mariniers zouden vrijdag
een tegenlanding hebben uitgevoerd,
waarna de infiltranten het oerwoud
zijn ingejaagd. Zes Indonesische lan
dingsvaartuigen, die zaterdag op Mi
sool aankoersten, werden door mari
nestrijdkrachten, na een artillerie
duel, tot vluchten gedwongen. Aan
boord van één der vijandelijke vaar
tuigen werd een felle lichtflits waar
genomen, welke wellicht duidt op een
voltreffer. Een jager van de Kon
Marine ligt voor de kust van Misool
en steunt de troepen die te land ope
reren.
In Indonesië worden op grote
schaal schepen en voertuigen gevor
derd.
In Newyorkse conferentiekringen
werd gezegd, dat de hele geschiedenis
Nederland „tot hier" zit en dat men
kan verwachten dat na een informele
inleiding, welke vandaag kan begin
nen, het formele deel van de onder
handelingen in luttele uren kan wor
den afgewerkt. Dat kan morgen al
zijn, zo werd gezegd.
Hr. Ms. onderzeeboot Utrecht is na
een reis van ruim anderhalf jaar
weer teruggekeerd in de haven van
Nieuwediep. Op de foto zien we een
overzicht van de kade tijdens het
stormachtige welkom dat familieleden
en vrienden de bijna 300 opvarenden
van de bodem bereidden.
De Britse regering heeft zaterdag
avond een deportatiebevel uitgevaardigd
tegen de spion voor de Sovjets, dr. So-
blen. De spion zal op een vliegtuig (men
weet nog niet van welke maatschappij)
worden gezet, dat naar de V.S. vliegt.
Daar wacht Soblen levenslange gevan
genisstraf.
De regering van Israël is tevreden dat
Engeland dit besluit heeft genomen,
want nu behoeft het zijn vingers niet
te branden aan allerlei juridische ver
wikkelingen.
De advocaten van Soblen hebben ver
klaard „met hand en tand" te zullen
vechten om te voorkomen dat Soblen
wordt gedeporteerd. Men verwacht dat
de Britse regering eerst het verweer van
de advocaten zal aan horen en pas daar
na tot deportatie zal overgaan. In het
Lagerhuis is van socialistische zijde te
gen het deportatiebevel geageerd.
GEHEIMZINNIGE kikkervisjes, die in
Rhenen waren geboren, blijken noch
door een tekort aan jodium, noch door
kernstraling zo uit de kluiten te zijn ge
wassen. Het zijn kindertje van do knof-
lookpad, een zeldzame snaak. Artis heeft
er geen belangstelling voor.
