Eiffels bouwwerk' woedende afschuwelijke ontketende protesten FAAM Thuis, stad, en heiligdom: staat, land Y atikaanstad geen slachtoffers „WIE ER NAAR KIJKT KAN WEL KRANKZINNIG WORDEN. Deense veerboot zonk Parijs sedert Eiffeltoren ondenkbaar zonder Eiffels vijanden Eerste fase gereed 8 Dp de inhoud komt 't aan! 55 Gevaarlijk werk kostte geen slachtoffers Proces in Egypte Vijf gewonden bij autobotsing Geen tegen vervolging ex-premier van Zuid-Korea Anti-semitisme in Sovjet-Unie Apen en hamsters dood na ruimtevaart Botersmokkel kost België 50 miljoen 8 DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 17 JULI 1962 Met één theebuiltje zet u een flinke pot heer lijke krachtige thee voor heel de familie! L. doos van 20 slaks (Van onze Parijse correspondent) Er is gelukkig in Parijs altijd wel een gelegenheid om iemand te herdenken en daar een groot feest van te maken. Dit jaar staat ingenieur Eiffel in het midden van de belangstelling. Van hem weet ieder schoolkind, dat hij de bouwer is van de hoge ijzeren toren, die sinds 1889 het silhouet van Parijs bepaalt. Minder bekend :s een heel andere prestatie van diezelfde inge nieur Eiffel, veel lager bij de grond. Dat is een inrichting om op allerlei grote bouwwerken zoals schepen, vliegtuigen, schoorstenen, Muggen, hoge flatgebouwen e.d. de invloed van de wind te meten, niet alleen van gewone winden, maar speciaal van stormen, orkanen en plotselinge windstoten. schouder. In februari 1889 was de top be- reikt. Officieel geopend werd de Tour op 31 maart 1889. Het was een prachtige dag. Uitstekend weer. Een stoet van geno digden met ingenieur Eiffel aan de kop klom naar de eerste verdieping, want liften waren er nog niet. De eerste- minister bleef op de laagste etage ach ter. De moedigen zetten hun klimtocht voort naar de tweede verdieping. En wie de langste adem had klauterde verder naar de derde. Hun aantal was gering: een paar journalisten, enkele van de ge nodigden en Eiffel zelf. Er was ook nog een minister bij. Het aërodynamische laboratorium van Eiffel, in 1912 in gebruik genomen, be schikt populair gezegd over een grote blaasbalg van twee meter middellijn, waarin de wind een snelheid kan berei ken van dertig meter per seconde. De ontwikkeling van luchtvaart en ruimte vaart heeft de bouw van hypermoderne laboratoria noodzakelijk gemaakt, maar desondanks is het laboratorium van Eiffel nog altijd in gebruik. Het vijftig jarig bestaan van het laboratorium is zo pas met een feestelijke maaltijd in het restaurant van de Eiffeltoren op de eerste verdieping gevierd. En daar is ons weer, voor de zoveelste maal, de geschiedenis van de toren met al haar wederwaardigheden verteld. Mogen wij dat hier, op onze beurt, navertellen? De eerste schop voor de Tour ging op 26 januari 1887 de grond in. Maar voor het zo ver was is er in Parijs heel wat over te doen geweest. Men wilde nl voor de wereldtentoonstelling in Parijs van 1889 een historisch monument. Dat monument moest niet alleen de aan dacht trekken van heel de wereld, maar ook de Franse revolutie van 1789 in herinnering brengen. De keus viel op een toren. Maar wat voor toren? Men dacht aan een stenen toren van 300 me ter hoog. Het zou een zonnetoren moe ten worden, fantaseerden de ontwerpers. Op de top een systeem van spiegels en reflectors, die samen zoveel zonne warmte zouden opvangen en weer uit stralen, dat heel Parijs er door kon wor den verwarmd. Een Tour-Soleil, in na volging van de Roi-Soleil, die Lodewijk XIV was geweest. Onder die toren zou een fundering komen van 66 meter diep te met een permanent museum over de Franse revolutie en de evolutie van de elektriciteit. De toren zou zes verdie pingen krijgen met terrassen voor 10.000 personen. Op iedere étage zouden 15 ka mers worden gebouwd, hoog vijf meter, waar de zieken van Parijs frisse en zuivere lucht konden inademen. En op de top zou een stenen beeld de lof van de wetenschap verkondigen. Gustav Eiffel gooide al die plannen in duigen. Van steen wilde hij niets weten, omdat stenen zelfs door waterdruppels worden uitgehold. Hij, ingenieur van be roep, had overal in Frankrijk stalen con structies gebouwd, stalen viaducten en stalen bruggen. Zelfs had hij meege- bouwd aan het Vrijheidsbeeld voor de ingang van de haven van New-York. De keus tussen staal en steen was, in die dagen, moeilijk De beslissing lag bij de regering. Zij besloot een prijsvraag uit te schrijven, waaraan alle architecten van Frankrijk zouden mogen deelnemen. Er kwamen 700 projecten binnen, o.m. een Tour in de vorm van een guillotine. Ook was er een project om een Tour hotel te bouwen, waarin alle bezoekers van de wereldexpositie zouden kunnen worden ondergebracht. Uit de 700 plannen koos de jury er acht en van die acht bleef tenslotte alleen Eiffel over. Een contract werd opgemaakt tussen de staat, de gemeen te Parijs en Eiffel. Laatstgenoemde nam de verplichting op zich een stalen toren te bouwen van tenminste 300 meter hoog, inclusief funderingen, drie etages en bijbehorende benodigdheden, alles on der toezicht van ingenieurs van de ex positie. De kosten werden geraamd op 6.500.000 frank, Eiffel zou een subsidie krijgen van 1.500.000. terwijl de rest uit particuliere bronnen zou worden bijeen gebracht. Als tarieven voor het publiek zouden gelden 5 frank naar de top op gewone dagen en 2 frank op zon- en feestdagen; 2 frank naar de eerste ver dieping (werkdagen) en 1 frank op zon en feestdagen. Eiffel moest per maand 300 vrijkaarten beschikbaar stellen. Na de expositie zou Eiffel nog twintig jaar eigenaar van de Tour blijven, maar daarna zou zijn werk eigendom worden (Advertentie) camera van klasse In Alexandrië wordt een proces ge voerd tegen veertien Grieken van Egyp tische afkomst en een Egyptenaar. Zij worden beschuldigd van het verzamelen van geheime inlichtingen over de Egyp tische strijdkrachten en het doorgeven daarvan aan Israël. De openbare aan klager eiste de doodstraf voor de Grie ken en een gevangenisstraf voor de Egyp tenaar. van de stad Parijs. In oorlogstijd kon de staat de Tour opeisen, natuurlijk met schadevergoeding voor de eige naars- Zonder liften zou het gewicht van n^T0Ur 7 000 ton bedragen, mèt liften 9.700 ton. In januari 1887 begon men te graven, zonder aanwezigheid van Eiffel zelf, die aanvankelijk nergens te vinden was en zelfs diners van bewondeaars vergat. Niet de plaats van de Tour was het voor naamste probleem geweest. Men had ge dacht aan het Champs de Mars, aan de Esplanade des Invalides en aan de Mont Valérien. Een stabiele ondergrond voor de diepe funderingen was het al lervoornaamste. Daartoe moest gevaar lijk graafwerk worden verricht. Waag den daar Franse arbeiders hun leven aan? Dat betwijfelde iedereen. Toch zal ik hen vinden, zei Eiffel, die nooit ver saagde. Ik betaal hun 1.50 fr. per uur. Een grondwerker verdiende in die dagen 0,50, een monteur 0,60, een bekwame timmerman 0,70 fr. per uur. Eiffel vond er twintig. Na vijf maanden waren alle funderingen voor de vier benen kant en klaar. Men kon beginnen met de boven bouw: 1 juli 1888- Eiffel had veel vijanden. Tot hen be hoorde een brave kapitein van de dragonders, Boniface, die de spreekbuis werd van alle bewoners van het Champs de Mars. Hij stuurde plechtige verzoek schriften aan de staat en de stad Parijs om een einde te maken aan de bouw van ,,dat afschuwelijke monster van Eiffel." Zou er een storm opsteken en zou de Tour komen te vallen, wie zou dan de schade betalen aan ingestorte huizen? Om nog maar te zwijgen van de ver pletterde vrouwen en kinderen. Hoe zou den de buurtbewoners schadeloos wor den gesteld als zij alleen al door het kijken naar dat afschuwelijke ding krankzinnig werden? De petities werden getekend door beroemde schrijvers als Guy de Maupassant, door advocaten, magistraten, schilders en architecten. Uit protest, kondigde Boniface aan, zou hij voortaan niet meer in zijn bed, maar op de harde grond slapen. Een honger staking was hem blijkbaar te riskant. Nog andere petities aan staat en ge meente volgden tegen het verschrikke lijke bouwwerken van Eiffel, dat 'n eind zou maken aan de schoonheid van Pa rijs, hoog zou uitsteken boven de Notre Dame, de Sainte Chapelle, de Tour Saint Jacques, het Louvre, de Dome des Inva lides en zelfs boven de Are de Triomphe. Parijs won het in schoonheid van alle andere steden van Duitsland, Italië en Vlaanderen. Moest men dat genie laten bederven door de ,,rêve stupide", door die inktvlek op de kaart van de hoofd stad? Het ministerie van Openbare Wer ken legde al die protesten naast zich neer en beloofde ze later op te hangen in de vitrines van de Tour, tot vermaak van het publiek. De Tour steeg tot 26 meter hoogte. Acht dagen bleef het werk onderbroken door nieuwe protesten, omdat het gehuil van de stormwind rond het bouwwerk overal in Parijs te horen was. Eiffel zelf was nergens te vinden. Boze tongen be weerden, dat hij uit angst een eind aan zijn leven had gemaakt. In maart 1888 was de eerste verdie ping gereed. Alle berekeningen van Eif fel klopten. Voor 50 personen werd op de eerste etage een banket aangericht. Voor zijn 200 arbeiders liet Eiffel uit Bourgogne drie grote vaten wijn aan rukken. Tijdens een redevoering be dankte hij al zijn arbeiders voor betoon de moed en geestdrift en kondigde onder algemene bijval aan, dat hij voor ieder een speciale verzekering had laten slui ten. Een der arbeiders vroeg het woord en stelde voor, dat men de dragonder kapitein Boniface zou gaan halen om hem mee te laten drinken op het suc ces van de Tour. Het was op een zon dag, de laatste dag van maart 1888. De brave kapitein zat in zijn woning met zijn vrouw, bezig aan een studie over de nederlaag van Frankrijk bij Sedan. Menende, dat hij met een aan val van de arbeiders op zijn woning te doen had, trok hij zijn degen en ver scheen aldus gewapend op de drempel van zijn huis. Het greep hem teveel aan. Hij zakte in elkaar en was nog diezelfde avond dood. Nog vóór de veertiende juli 1888 was ook de tweede verdieping afgebouwd, maar niet zonder een banaal incident tussen generaal Boulanger en de eerste minister. Laatstgenoemde had de gene raal in een twistgesprek de beledigende woorden toegevoegd: „op jouw leeftijd was Bonaparte al lang dood." Een bur ger zou die woorden over zich hebben laten gaan, maar de generaal kon dat niet zonder meer laten passeren. Hq daagde de chef van de regering tot een duel uit op de degen, dat onder de Tour in aanbouw werd uitgevochten. De gene raal werd buiten gevecht gesteld- Daarna heeft het nog negen maanden geduurd van de tweede verdieping naar de top. Geen enkel ongeval heeft zich tijdens de bouw afgespeeld. De arbeiders liepen de trappen op en af zoals een an der op de begane grond naar zijn werk gaat. Op 300 meter hoogte voelde zich niemand geïsoleerd, want daar werkten ruim honderd arbeiders schouder aan Doodse stilte op het hoogste platform. Zal er een redevoering worden gehou den? Men aarzelt. Een der journalisten zet de Marseillaise in. Allons enfants de la patrie-.. Ie jour de gloire est arrivé... Eiffel treedt naar voren en vraagt de aanwezige minister hem de eer aan te doen de Franse driekleur aan de mast te hijsen. Neen, zegt de minister, die eer op het hoogste monument van de wereld komt u toe. Eiffel klimt op een houten ladder en hijst de vlag. Als de plechtigheid gedaan is wil hij het sein tot afdaling geven. Maar andermaal on derbreekt hem de minister en zegt: ,Uit naam van de president der repu bliek benoem ik u, Gustav Eiffel, tot officier van het Legioen van Eer." De Tour werd voor het publiek open gesteld op 15 mei 1889, 's middags om twaalf uur. De eersten die de klim wil den wagen waren een grondeigenaar uit Algiers, een Amerikaanse farmer, een redacteur van ,,la Lanterne", een jour nalist uit Praag, de chef van een fan farekorps en een arts uit Wenen. In het gulden boek van de Tour leest men: Tien voor twaalf, 15 mei 1889. Tour open voor het publiek. Enfin! Getekend Eiffel." Als tweede inscriptie: „Negen De Deense veerboot „Noene" is gezonken en aan de grond gezet enkele minuten na het vertrek te Nordborg, op het eiland Fanoe, naar Esbjerg, met honderd passa giers aan boord. Alle mensen zijn met behulp van motorboten van boord gehaald. Er waren geen do den of gewonden. De „Noene", 41 jaar oud, deed al vele jaren dienst op het korte traject Nord- borg-Esbjerg. Enkele jaren geleden ging die veerdienst uit particulier bezit over op de Deense PTT. De „Noene" zou per augustus van dit jaar uit de dienst wor den genomen wegens ouderdom, wanneer een nieuwe veerboot klaar voor gebruik zou zijn. Toen de Noene vijftig meter uit de wal was, hoorde men een luide knal en begon het schip snel te zinken. Resoluut dirigeerde stuurman Peter Egetoft het schip naar ondiep water, waar het zich op de bodem zette, met de bovenbouw boven water. Alles ging zo snel, dat de passagiers nauwelijks beseften dat er iets bijzon ders aan de hand was. Voor de passa giers bleef de schade beperkt tot wat natte voeten. Binnen een half uur na het gebeurde, stonden allen veilig op de kade. Egetoft veronderstelt, dat de schroef een steen of stuk hout heeft losgewoeld voor twaalf. Oef! Getekend architect van de Tour." De Tour is 329 meter en 275 centime ter hoog, van basis tot vlaggestok. Hij telt 1789 treden,2500.000 klinknagels en is gebouwd in 794 dagen. Tijdens de exposi tie werd de Tour bezocht door 1.968.287 bezoekers. Per dag namen gemiddeld 5000 mensen kaartjes. Het recordaantal bezoekers viel op paasdag 1889: 23.303; het minimumaantal op 20 december 1938: vijf in totaal. Het was die dag ijs koud en nondeweer. Sedert de ope ning van de Tour, tot eind 1961 waren meer dan dertig miljoen kaartjes voor de Tour verkocht. De Tour, 75 jaar oud, staat er nog al tijd. Hij wordt goed onderhouden, want (Advertentie) De Eiffeltorenzoals hij nu reeds hijna driekwart eeuw in Parijs domineert. iedere zeven jaar gaan er 350.000 kilo verf overheen. De bouw heeft, zoals ge zegd, geen enkel slachtoffer geëist, maar helaas is de Tour voor vele wan- hopigen een gelegenheid geweest om zich van het leven te beroven door van een der verdiepingen omlaag te sprin gen. Het waren er tot dusver 318. De Parijzenaars zijn niet alleen trots op hun Tour, maar ze houden ook van hem. Hij is niet mooi, maar past in het beeld van Parijs en ze zouden hem voor geen goud willen missen. Bij een verkeersongeval bij Hardega- rijp zijn gisterenmorgen vijf mensen zwaar gewond geraakt. Een vrachtauto uit Beverwijk bestuurd door de 45-jarige G. van Zanten, raakte op de rijksweg Leeuwarden-Groningen stuurloos en schoot, na drie bomen te hebben ge ramd, dwars over de weg waarbij hij in botsing kwam met een uit de richting Groningen komend volkswagenbusje. Hierin zaten negen arbeiders, die op weg waren naar Velsen. Zij waren af komstig uit de dorpen Boelenslaan, Au- gustinusga en Harkema-Opeinde. Het busje botste na de aanrijding frontaal tegen een boom. Vijf van de inzittenden moesten met zware verwondingen naar het ziekenhuis in Leeuwarden worden vervoerd. De overigen konden na te zijn verbonden huiswaarts keren. Zowel de vrachtauto als het busje werden totaal vernield. De chauffeur van de vracht auto bleef ongedeerd. uit de bodem en dat dit voorwerp een gat sloeg in de oude houten romp. Als het ongeluk zou zijn gebeurd ln de diepe vaargeul buiten de haven van Esbjerg, zouden de gevolgen stellig ramp spoedig zijn geweest. De militaire junta welke in Zuid- Korea aan het bewind is, heeft een kran- tebericht bevestigd, volgens hetwelk oud-premier John. M. Tsjang betrokken was bij een komplot tegen het militair bewind, dat hem 14 maanden geleden de macht heeft ontnomen. De woordvoerder vertelde echter te vens, dat de „sterke man" van de junta, gen. Park Tsjoeng Hie, heeft besloten geen vervolging in te stellen tegen Tsjang. Het komplot was mislukt. De grootste krant van Zuid-Korea, Donga Ilbo, heeft gemeld, dat Tsjang heeft toegegeven de samenzweerders, on der wie een aantal leden van de opgehe ven democratische partij van Tsjang, geld te hebben gegeven. Ongeveer 70 sa menzweerders zijn gearresteerd, doch slechts 40 zijn in staat van beschuldiging gesteld. Volgens de woordvoerder van de junta, zal Tsjang misschien worden op geroepen als getuige. Sir Barnett Janner, een parlementslid voor de Britse Labour partij, heeft ver klaard, dat de overtuiging veld wint, dat Rusland de joden de schuld geeft voor economische en andere moeilijkheden. Janner zei: „Joden en hun medebur gers op de gehele wereld hebben met verontrusting toegezien hoe meer en meer mensen van wie de meerderheid joden zijn geweest in de Sovjet-Unie ter dood zijn veroordeeld wegens mis drijven op economisch gebied en overtre dingen van de deviezenbepalingen. Geen ander land zou in vredestijd tot dergelijke wrede straffen overgaan". Tenslotte verklaarde hij, dat uit een bestudering van uit Moskou ontvangen berichten over terdoodveroordelingen was gebleken, dat 28 van de 46 mensen die de doodstraf onlangs tegen zich had den horen uitspreken joden waren ge weest. fijn fantastisch Proef vandaag deze 25 ets medicinale maagpepermunt blauw etiket. Mmm, zuiver, heerlijk en verfrissend. Twee rhesus-aapjes en vier hamsters zijn dood aangetroffen in de capsules waarin de diertjes per parachute geland zijn uit een ballon waarmee een stralings experiment is uitgevoerd. De ballon is naar een hoogte van on geveer veertig kilometer gestuurd en de diertjes waren meegestuurd om vast te stellen hoe straling van invloed zou kunnen zijn op ruimtevaarders. Nadat de ballon een tocht van 39 uur had ge maakt, boven zwaar bebost gebied in Canada, werden de dieren geparachu teerd. De parachute is terecht gekomen even ten noorden van het nationaal park Prins Albert. Een deskundige begaf zich er per helikopter naar toe, maar de helikopter kon niet landen De deskun dige heeft echter gemeld, dat hij heeft kunnen constateren, dat er „geen levens tekenen" waren. Men heeft de doods oorzaak nog niet kunnen vaststellen. Dit onderzoek zal worden uitgevoerd zodra de capsules zijn geborgen. (Adv.ertentie) De botersmokkel van Nederland naar België heeft de Belgische overheid tot op heden reeds 625 miljoen frank (50 miljoen gulden) gekost. Dit heeft de Bel gische minister van landbouw, Heger, op een vergadering te Namen verklaard. De Belgische overheid geeft subsidies om de uitvoer van Belgische boter, waar van een overschot bestaat, mogelijk te maken. De clandestiene invoer uit Ne derland heeft dit overschot zo doen toe nemen, dat er een extra bedrag van 625 miljoen frank voor de uitvoersubsidies nodig is geweest. In de streek van Lommei in de Kem pen is de Belgische douane er na een enerverende achtervolging in geslaagd een smokkelauto met drie ton boter te achterhalen. De smokkelaar, die nog had geprobeerd zijn achtervolgers af te schud den door „kraaiepoten" en pakjes boter op de weg te werpen, reed zichzelf vast bij het Albertkanaal. Hij wist te ontsnap pen door in het kanaal te springen en naar de overkant te zwemmen. Het toeristenseizoen is in volle gang. Voor de meesten die de Eeuwige Stad bezoe ken, vormt de basiliek van St. Pieter de voornaamste trekpleister. Voor de 1012 burgers van Vatikaanstad zijn de St. Pieter, de paleizen en mu sea een thuis, een stad, een staat, een land en een hei ligdom alles tegelijk. Op de ruim 43 ha, die het pauselijk grondgebied groot is, leeft tussen de paleizen en tuinen een gemeenschap van burgers die er haar eigen kleine industrie, kracht-in stallatie, krant, warenhuis, kleermakerij, apotheek, sla ger, vismarkt, bank, koffie huis en benzinepomp heeft. En zoals in andere zichzelf bedruipenle gemeenschap pen heeft de Vatikaanse bur gerij haar eigen wetten, troe pen en „nationale" grenzen. Deze „bevoorrechte" bur gers betalen geen belasting met uitzondering van de Zwitserse garde doen geen militaire dienst, betalen over het algemeen lagere prijzen dan waar ook in Italië en kunnen hun geld tegen bui tenlandse valuta inwisselen in gunstiger koersen. Maar er is meer dan één nadeel. Men kan zijn bur gerschap in Vatikaanstad even gemakkelijk verliezen als het moeilijk is deze te verwerven. Het burgerschap verliest men, wanneer men zijn betrekking verliest. De leden van de pauselijke lijf wacht, bijvoorbeeld, verlie zen hun burgerschap elke keer wanneer zij met verlof gaan. Zij die in Vatikaanstad zijn geboren, verspelen hun burgerschap wanneer zij bij het bereiken van de leeftijd van 25 jaar niet langer bin nen de grenzen van het Va- tikaan wonen. Andere nadelen zijn de be perkingen die de Vatikaan se burgerij worden opge legd. Een Vatikaanse bur ger mag geen hond houden; zo hij er wel een dergelijk huisdier op nahoudt, moet het beest steeds binnenshuis blijven. Een Vatikaanse burger die zich buiten de muren van het Vatikaan begeeft, doet dit met de wetenschap dat hij zich niet mag inlaten met ongewenst gezelschap, geen films of toneelstukken mag zien die niet zijn goedge keurd door de kerkelijke autoriteiten. Men is praktisch verplicht om half twaalf naar bed te gaan, want op. dat tijdstip gaan de „grenzen" van de staat dicht. De gendarmen krijgen zo nu en dan een „theaterpas", maar wanneer zij thuisko men moeten zij hun kaartje laten zien als bewijs waar zij geweest zijn. De andere burgers hoeven dit De foto toont Rome's be roemde St. Pieter. Duizen den pelgrims trekken ieder jaar naar Rome, waarvan de St. Pieter het hart is. De machtige colonnades van Bernini, die het voor plein met de spuitende fonteinen en de obelisk bijna geheel omvatten en het bouwwerk zélf met de beroemde koepel van Mi chel Angelo, dwingen ieders bewondering af. niet te doen, maar indien men teveel bijzondere gun sten vraagt, laadt men de verdenking van de gemeen schap op zich. „Er is geen roos zonder doornen", zei een monseig neur over het leven in Vati kaanstad, „maar het is nut teloos dit te zeggen. Voor de Italianen zal het Vatikaan altijd de stad zijn waar men naast de pausen leeft".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 6