DE KERK
Concilie-voorbereidingen
na drie jaar ten einde
P.K
Europa in Picasso-stijl - Luns
trok zijn schoen uit
Doopritus
in etappes
IN HET
MIDDEN
Generale synode over
de kernbewapening
Eén N.S.-dienstregeling
zomer en winter 1963
sAA 1
Dcfligc burcht
4,
Vondeling, Friese vechtjas
Grootste NS-project
13
13
Rumoer rond
pater Jezuiet
Jazz in de kerk
Rassenprobleem
ook op agenda
Vrees voor de
toekomst vcm
Kerk in Laos
GEEN KARTUIZERS
NAAR NEDERLAND?
KATHOLIEKEN IN
ENGELAND
Liturgische kalender
Een veelheid van
onderwerpen
Symbool
van
Kwaliteit
Taft-Hartley wet
toegepast
Softenon-smokkel
in België
Tweeduizend
man tekort
JE ZIET ZE WEER
STEEDS HEER!!
1
^rraaaó
Q d f)
/journaal
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 22 JUNI 1962
(Advertentie)
De H. Stoel heeft onlangs by de
creet verlof gegeven, het H. Doop
sel aan volwassenen toe te dienen
in verschillende etappes, geheel naar
beschikking van de plaatseiyke or-
dlnarissen.
Deze reeks van plechtigheden kan
over een langere tijd uitgestreken
worden en wel naar gelang de voor
uitgang die de catechumeen maakt
in de geloofskennis.
Deze nieuwe regeling die terug
gaat tot de oud-christelijke traditie,
waarbij de catechumenen geleide
lijk naar het doopsel werden gevoerd,
heeft de H. Stoel toegestaan op ver
zoek van vele missiebisschoppen,
maar ook van bisschoppen uit ge
heel katholieke landen.
Bovendien houdt deze maatregel
verband met het groot aantal vol
wassenen, dat in sommige streken
in de katholieke Kerk wenst te wor
den opgenomen. Zij is in wezen niets
anders dan een spreiding van de li
turgische handelingen, die bij de
toediening van het doopsel in zwang
zijn. De etappes, die de ritus van
het H. Doopsel vormen zijn: de gees
telijke voorbereiding van de priester
en van de gelovigen, de eerste naam
geving, de grondbeginselen van het
geloof, de afzwering van de dwaling,
de bekering tot God en het eerste
kruisteken.
De Vlaamse Jezuiet, pater Brauns
is thans doelwit van felle aanvallen
in een gedeelte van de Franstalige
Belgische pers. Pater Brauns s.j.
heeft namelijk in het openbaar zijn
morele steun verleend aan de jonge
lui, die hun betogingen tegen het
houden van Franstalige preken in de
Antwerpse H. Geestkerk hervat heb
ben. Voor een paar zondagen heeft
de betrokken parochiale geestelijk
heid het gentleman's agreement"
verbroken en nieuwe incidenten wa
ren hiervan het vrijwel onvermijde
lijke gevolg.
Pater Brauns hekelde in een kan
selrede de toestand van „voortdu
rende schijnheiligheid" die in België
in stand wordt gehouden. „In een
ware christenheid dient volkomen
liefde te heersen. Zy wordt in Bel
gië verstoord door de onchristelijke
verwaandheid van de bevoorrechte
klasse. De liturgie heeft enkel zin
als er een waarachtige sociale ge
rechtigheid heerst en het is verre
van christelijk wanneer een Frans
talige kaste minachtend neerziet op
het Vlaamse volk. Deze toestand is
onduldbaar". En pater Brauns citeer
de een tekst uit de H. Schrift: „Zijn
het niet de rijken die u verdrukken
en voor de rechtbank slepen?"
De katholieke Antwerpse „La Mé-
tropole" veroordeelt de houding van
de Jezuiet „die zich er niet voor
schroomde, de herrieschoppers eri
rustverstoorders aan te moedigen en
aldus zijn geestelijk kleed te bevui
len".
In de Verenigde Staten experimen
teert men op steeds groter schaal
met moderne jazz in het kergebouw.
Het gebruik van een liturgie die
op jazz-motieven steunt wordt steeds
populairder in de episcopaalse, met
hodistische en andere protestantse
kerken.
Een speciale liturgische jazz-
dienst, gecomponeerd door Edgar
Summerlin, is dezer dagen op ver
zoek van de nationale Raad van Ker
ken tot stand gekomen.
Summerlins werk zal voor het eerst
worden uitgevoerd in de Church of
the Epiphany in Washington, als on
derdeel van een internationaal jazz
festival.
Het moderamen van de generale
synode van de Ned. Hervormde
Kerk heeft medegedeeld, dat op de
maandag a.s. beginnende vergade
ring van de generale synode een rap
port over het rassenvraagstuk in be
spreking zal komen. Dit rapport is
opgesteld naar aanleiding van de
problemen, waarvoor sommige zus
terkerken zich zien gesteld, bv. de
kerken in Zuid-Afrika. Het probleem
zal voorzichtig worden benaderd.
De indeling van het geschrift is
niet die van een strijdschrift. Het
stelt het probleem en trekt recht,
wat krom is in de wereldopinie. Het
zal toch stelling nemen *£en
aanzien van bepaalde uitingen en
strevingen op dit punt.
Dinsdagmorgen komt dan een ui
terst belangrijk onderwerp aan de
orde, namelijk dat van de kern
bewapening. In '52 werd al een bro
chure uitgegeven van de zijde van
de Ned. Herv. Kerk over het vraag
stuk van oorlog en vrede. Ook in
1956 kwam er een verklaring van
de generale synode uit: „Hoe dienen
wij de vrede?" Het huidige geschrift
De katholieken van Laos maken
zich zorgen over de toekomst, om
dat zij weinig vertrouwen kunnen
opbrengen voor de nieuwe regering
van neutralisten, rechtsen en link
sen. Zij verwachten, dat van een
werkelijke neutraliteit weinig terecht
zal komen, omdat zeer belangrijke
regeringsposten in handen van com
munisten zijn.
De katholieken zijn bereid loyaal
met de regering samen te werken
en zij hopen maar. dat de regering
metterdaad de godsdienstvrijheid zal
handhaven.
De communistische Pathet Lao
staat zeer vijandig tegenover de gods
dienst.
De „Nederlandse" Karthuize, die
sinds een aantal jaren te Oiilci in
Italië is gegroeid, is door het defini-
torium van de Orde der Kartuizers
opgeheven. De Nederlandse monni
ken zijn verspreid over diverse kloos
ters van de Orde. Met de opheffing
van Calci is de komst van Kart
uizers naar Nederland een dubieuze
zaak geworden. Sinds vele jaren
ijvert voor de terugkeer van de
Kartuizers de stichting „Dionysius
de Kartuizer". De vraag wordt ge
steld of wel de juiste weg bewandeld
is om tot de stichting van een
Kartuize in ons land te komen. Ma
terieel zijn de meeste voorwaarden
voor terugkeer van Kartuizers aan
wezig: verzuimd werd het leven van
de Kartuizers dermate beeldend voor
te stellen, dat wellicht jonge idealis
tische mensen zich tot dit leven zou
den voelen aangetrokken.
gaat niet nader in op het vraagstuk
van oorlog en vrede in het alge
meen, maar handelt nu speciaal
over de houding van de kerk tot
de kernbewapening.
Verder zal er in de synodeverga
dering nog een rapport behandeld
worden over het maatschappelijk
werk, waarbij ook is betrokken een
in interkerkelijk overleg ontstaan
overzicht van „legislatieve verlan
gens in bijbels licht,".ten aanzien van
het maatschappelijk werk.
Meer dan 200 priestérs, voorname
lijk wereldheren, maar ook vertegen
woordigers van de voornaamste or
den en congregaties hebben in Wind
sor, in het Jezuïetencollege de kwestie
van de oecumenische gedachten en
gedragingen der katholieken in En
geland aan een grondige bespreking
onderworpen. Daarbij heeft de secre
taris van kardinoal Bea, pater Tho
mas Stranky, een Amerikaan, betoogd
dat er bij de katholieken beslist be
reidheid voorhanden moet zijn om
kritiek van niet-katholieken op de
Kerk te aanhoren en te aanvaarden.
Natuurlijk kunnen deze laatsten de
Kerk geen nieuwe leer bijbrengen
zeide de secretaris, maar zij kunnen
wel onze ogen openen voor zaken,
waaraan de Kerk bij haar onderwijs
voorbijgegaan is.
Pater Johnson heeft de moeilijk
heden omtrent de bijbel op een ander
vlak gesteld: „Wat voor alles belang
rijk is, is noch de bijbel noch de
Kerk, zeide hij, maar de Almachtige
God. Zijn handelen schept en kneedt
een gemeenschap. En het volk drukt
dan uit wat dit handelen van God
voor zijn geweten betekent ofwel
in de bijbel ofwel in het dogma, maar
beide zijn uitdrukking van het
Woord Gods, Onze Heer".
ZONDAG 24 JUNI. Wit. Geboorte
van de H. Joannes de Doper.
P'eesteigen. Mis De ventre. Twee
de gebed van de tweede zondag
na Pinksteren. Credo. Prefatie van
de H. Drievuldigheid. Gezinslezing:
Mt. 14. 1—12.
MAANDAG 25 JUNI. Wit. H. Wilhel
mus.
(Deze abt werd in 1085 te Ver-
celli geboren, Hij is de stichter
van de Orde der Benediktijnen-
"Eremieten). Gezinslezing: Hand.
9. 1—19.
DINSDAG 26 JUNI. Rood. H.H.
Joannes en Paulus. (In 362 wer
den deze twee broers op bevel van
Juliaan de Afvallige te Rome ge
dood. Zij behoorden tot de keizer
lijke officieren). Gezinslezing:
Hand. 9, 2043.
WOENSDAG 27 JUNI. Groen. Mis
van de tweede zondag na Pink
steren. Factus, zonder Gloria. Ge
zinslezing: Hand. 11, 1—30.
DONDERDAG 28 JUNI. Groen. Mis
van de tweede zondag na Pink
steren: Factus, zonder Gloria. Ge
zinslezing: Hand. 12,1—24.
VRIJDAG 29 JUNI. Wit. Feest van
het Allerheiligst Hart van Jesus.
Tijdeigen. Mis Cogitationes. Credo.
Prefatie van het H. Hart. Gezins
lezing: I Kor. 13, 1—13.
ZATERDAG 30 JUNI. Rood. H.H.
Petrus en Paulus. Credo. Prefatie
van de Apostelen. Gezinslezing:
Fil. 1, 1—25.
Met de bespreking van 17
nieuwe schemata op haar
laatste zitting heeft de cen
trale commissie ter voorberei
ding van het concilie in één
jaar tijds de hele stof, die
voor behandeling in het ko
mende tweede Vaticaanse con
cilie in aanmerking kan komen,
kritisch doorgenomen en aan
de H. Vader overgedragen.
Hij zal nu de beslissing moeten
nemen, welke kwesties op de voor
lopige agenda van het concilie ge
plaatst zullen worden. De paus
^ndt de stof thans verdeeld over
ongeveer 75 schemata en ontwerpen
van decreten. Maar omdat de on-
aerwerpen dikwijls elkaar raken of
tot n meer algemeen onderwerp kun
nen worden herleid, is samenvoeging
waarop hij zelf al eerder heeft
aangedronen zeker mogelijk. Het
wachten is dus op de agenda.
j c^ntra*e oommissie heeft bij
zonder hard moeten wreken en stu
deren. gezien het feit, dat zij van
12 juni 1961 af het werk, dat 10 an
dere commissies en 2 secretariaten
in anderhalf jaar tijds hadden ver
zameld, kritisch heeft moeten be
zien. Het geldt hier het werk van
bijna 600 deskundigen.
Laatste zitting
Onder de vele punten, die het con-
cilie straks zal bespreken, behoren
ook die welke in de laatste zitting
van de centrale commissie aan de
orde gekomen zijn. Daarvan nemen
voorstellen, die handelen over de
voornaamste levensstaten van de
mens een voorname plaats in. De
besproken voorstellen betreffen twee
voorname punten: de kloosterstaat
(of de staat van volmaaktheid zo
als dat in de kerkelijke taal heet)
en de huwelijkse staat. Ten aanzien
van de kloosterstaat heeft de cen
trale commissie aandacht besteed
aan de drie types van kloosterleven.
Bijzondere aandacht wordt echter
gevraagd voor die moderne vorm,
waarin katholieken zich wel in een
gemeenschap verbinden, ook de
evangelische raden volgen, maar
verder eigenlijk hun gewone beroep
blijven uitoefenen, wat men noemt
de seculiere instituten. Eigenlijk is
deze vorm van streven naar vol
maaktheid van het eind van de 18e
eeuw, maar Pius XII heeft, toen de
seculiere instituten sterk opgang
gingen maken, er in 1947 concrete
regels voor gesteld. De ervaringen
van de laatste jaren vormen een
reden die instellingen eens te her
zien, en tot op zekere hoogte ook
de wetgeving en positie van het
kloosterleven in de 20e eeuw.
Ook aan het huwelijk heeft de
centrale commissie aandacht be
steed. Dit was reeds eerder ge
beurd, toen het huwelijk als sacra
ment, als juridisch feit, en het ge
mengde huwelijk werden besproken.
In deze laatste zitting is vooral de
voorbereiding op het huwelijk aan
de orde gekomen. De Kerk maakt
zich bezorgd over de devaluatie van
het huwelijk, welke zij over heel de
wereld constateert. Het ziet er naar
uit, dat het concilie zich zal af
vragen wat het tegen deze ont
waarding positief kan doen. Met
name wordt eraan gedacht de pas
toors' te belasten met een veel betere
voorbereiding van de verloofden.
Dat moet al beginnen met tijdige in
structies van de jeugd. De betrok
ken commissie denkt aan een lange
periode. En die voorbereiding moet
dan met een examen bekroond wor
den waarbij de pastoor het niet te
licht moet opnemen.
Wat er in de centrale commissie
behandeld is over het onderwys,
doet vermoeden dat de deskundigen
het nodig vinden een duidclykc uit
spraak van het concilie te vernemen
over het recht van de Kerk en van
de ouders eigengericht onderwijs te
geven. Dit recht is geen nieuwig
heid, maar de situatie, waarin de
katholieke scholen in vele landen ver
keren, de opdringende opvatting, dat
de staat alleen gerechtigd is scho
len te stichten, dwingt tot verweer.
Vooral in de jonge Afrikaanse lan
den is de toestand niet rooskleurig.
Zeer belangrijke discussies zijn in
de laatste vergadering ook gevoerd
over de Kerk, waaromtrent de theo
logische commissie een zeer uit
gebreid en door de beste theologen
van de wereld samengesteld rapport
ter tafel heeft gebracht. Hierin is
dan onder andere de taak en de
plaats van het wereldepiscopaat in
de Kerk alsmede de nadere omschrij
ving van de positie van de paus uit
eengezet.
Dezelfde commissie heeft, uitgaan
de van het wezen der Kerk als mys
tiek lichaam van Christus de een
heid ter sprake gebracht. De cen
trale commissie was van mening,
dat met alle bovennatuurlijke en na
tuurlijke middelen getracht moet
worden de eenheid te herstellen.
Zij deed dit op basis van het
schema over de oecumene, dat de
theologische commissie had uitge
werkt; daarin werden de beginse
len, die niet kunnen worden prijsge
geven, omschreven en werden gren
zen gesteld aan het gesprek over de
eenwording in de leer.
Wat de leken betreft heeft de
centrale commissie kennis genomen
van de beschrijving van heel het uit
gebreide terrein van het leken-apos-
tolaat in de katholieke actie, in de
nationale en internationale katholieke
organisaties en in de sociale en cha
ritatieve sector.
Het blijkt onmogelijk v.oor heel de
Kerk geldende concrete regelingen
te treffen, maar er zijn wel ten be
hoeve van de concilie-vaders alge
mene wegen aangegeven, volgens
welke de hulp van de leken ten be
hoeve van de Kerk per diocees en
per natie effectiever kan verlopen.
verantwoordelijk werk vereist concentratie
De verantwoording voor het nieuwste
Jet vliegtuigtype ligt in zijn handen!
Hij is verantwoordelijk voor passagiers,
vliegtuig en bemanning! Zijn taak ver
eist voortdurende concentratie! De ge
zagvoerder weet uit ervaring dat P.K.
chewing-gum hem in zijn taak helpt,
omdat kauwen een aangenaam en na-
tuurlijk middel tot concentratie is! Hij
heeft altijd een pakje P.K. bij zich om
dat dit de beste chewing-gum is die hij
kan kiezen! Probeer het zelf! Neem
óók P.K.!
De staking van ruim tienduizend werk
nemers bij de Amerikaanse luchtvaart
maatschappij „American Airlines", die
vandaag zou beginnen, is voor zeker zes
tig dagen uitgesteld door het ingrijpen
van de Amerikaanse president.
Deze paste de zogenaamde Taft-Hart-
leywet toe volgens welke in dergelijke
gevallen een commissie van onderzoek
dertig dagen tijd moet hebben om een
onderzoek naar het geschil in te stellen.
Hierop volgt nog een periode van dertig
dagen waarin de arbeiders aan het werk,
moeten blijven, teneinde de onderhande
laars tijd te geven om tot overeenstem
ming te geraken.
Het Jaarverslag over 1961 van de Nederlandse Spoorwegen toont duidelijk de
moeilijkheden, die gerezen zijn in verband met personeelstekort en de behoefte
aan nog betere outillage voor reizigers- en personenvervoer. Gememoreerd wordt
bijvoorbeeld de zomerdienstregeling van dat jaar, die het normale peil van
regelmaat ernstig verstoorde. Zo ernstig waren deze moeilllkhcdeii dat voor de
winterdlenst van dat jaar teruggegrepen moest worden naar de voorgaande
winterdienst. Thans streven de Nederlandse Spoorwegen naar een periode van
stabilisering van de dienstregeling. Zodoende bestaat het voornemen om in
mei 1963 over te gaan op één dienstregeling, die gedurende het gehele jaar
geldig zal zijn.
Volgens hel Belgische blad „Het laat
ste nieuws" is aan de Belgisch-Duitse
grens een sluikhandel ontstaan in Sof-
tenon. Dit kalmeringsmiddel, dat de
vorige week in België verboden werd
na de geruchtmakende euthanasie-moord
in Luik, zou in België nog steeds aftrek
vinden als slaapmiddel, ondanks de vele
berichten van de laatste tijd volgens
welke misvormde kinderen zijn geboren,
waarvan de moeder tijdens de zwanger
schap Softenon had gebruikt.
De Belgische vrouwenbond voor de
verdediging der consumentenbelangen
heeft na het Softenon-drama aangedron
gen op een doeltreffend toezicht op ge
neesmiddelen. De bond betreurt o.m. dat
een officiële commissie van toezicht die
twee jaar geleden is ingesteld, nog nooit
vergaderd heeft.
Personeelstekort en vrije zaterdag ver
grootten de moeilijkheden slechts. Huim
700 personen verlieten de N.S.-dienst en
dit gat kon slechts ten dele worden op
gevuld door automatisering en werkbe-
sparende methoden. De werving van ar
beidskrachten in België bracht daarin
amper soelaas. Eind 1961 waren 116 Bel
gische arbeidskrachten in dienst. Het te
kort aan personeel bedroeg einde 1961
niet minder dan 2000 man. Dit tekort
doet zich het sterkst in het westen ge
voelen.
Voor wat de bedrijfsresultaten betreft:
zowel de ontvangsten als de kosten zijn
in het afgelopen jaar gestegen doch in
een onderling ongunstige verhouding. De
totale ontvangsten stegen weliswaar met
8,lmiljoen gulden tot 532.5 miljoen,
maar daar tegenover stond een toene
ming van de kosten met 20.6 miljoen
tot 532.4 miljoen. De kostenstijging is
voornamelijk toe te schrijven aan de ge
stegen exploitatiekosten, die met 20.4
miljoen toenamen tot 439.6 miljoen. De
voornaamste post hiervan wordt gevormd
door de personeelsuitgaven, die aanzien
lijk zijn gestegen.
Het goederenvervoer moest zich aan
passen aan de invoering van de vijf
daagse werkweek. Daardoor is o.m. de
behoefte aan goederenmateriaal geste
gen en moest een groter aantal buiten
landse wagens worden bijgehuurd.
De toeneming der ontvangsten werd
voornamelijk verkregen uit het reizigers-
vervoer, waarvan de opbrengsten met
2.5 pet. stegen tot 2B0.7 miljoen. De
opbrengsten uit het goederenvervoer
daalden echter met 0.6 pet. tot 207
miljoen. De uitvoering van de zomer
dienstregeling was daaraan debet.
Meer reizen
In het binnenlandse reizigersverkeer
nam het aantal afgelegde reizen toe met
2.1 pet. en het aantal reizigerskilometers
met 2.4 pet. Dit betekent dat het aantal
reizen in 1961 niet minder dan 196.600.000
bedroeg en het aantal reizigerskilome
ters 7.550 miljoen. De gemiddelde reisaf
stand op enkele reisbiljetten bedroeg
71.4 kilometer, op retourbiljetten 33.6.
In het zgn. grensoverschrijdend verkeer
steeg het aantal afgelegde reizigerskilo
meters exclusief geallieerd militair ver-
EXPLOITATIEKOSTEN NS 1961
voer met 10.4 pet. Het totale aantal
afgelegde reizen steeg met 2.3 pet. tot
200.5 miljoen: het aantal reizigerskilo
meters tot 7.991 miljoen.
Het verslag geeft bovendien een goede
indruk van de interne activiteit, die de
Nederlandse Spoorwegen aan de dag leg
gen. Verbetering van baanvakken, aan
schaf van nieuw materiaal, betere be
waking overwegen, bouw van nieuwe
emplacementen en nieuwe stations, dat
alles gaat onverminderd voort om het
bedrijf aan te passen aan de eisen, die
deze tijd nu eenmaal stelt.
(Advertentie)
(Van onze Haagse redactie).
Wil de eenheid van Europa
werkelijk bij alle lagen van
de bevolking als een nastre
venswaardig ideaal gaan le
ven en anders mift die
eenheid het noodzakelijk fun
dament dan zullen de ijve-
raars voor het verenigd
Europa in meer verstaanbare
taal moeten gaan spreken en
ons een Europa schilderen als
die welke ook Zeus kon be
koren. Bij het tweedaags
Europees debat, dat vorige
week in de Tweede Kamer
is gehouden is echter weer
het tegendeel gebeurd.
Het werd een oeverloze discussie.
De Kamer sprak bijna twaalf uur,
liet antwoord van regeringszyde
duurde vijf uur. In die eindeloze
woordenstroom vervormde Europa
tot een Picasso-achtig schrikbeeld.
Nauwelijks te herkennen nog. Ade
nauer, der Alte, en president
l'Europe c'est moi De Gaulle
kwamen iets duidelijker naar voren
op dit Europese panorama maar
ook zy gingen tenslotte byna geheel
schuil achter hopen onverkoopbare
eieren, stiletto zwaaiende Italiaanse
arbeiders, in prijs verlaagde brood
roosters, lege aardappelschalen en
zachte zomerboter als symbool voor
b.z.'s houding tegenover Engeland.
Even leek het er nog op of de
Spaanse kwestie tekening in het
beeld zou brengen. De discussie
hierover kwam evenwel niet van de
grond. Het was te laat geworden.
Buiten stond 'n bus te wachten voor 'n
„uitje" dat de werkgeversverbonden
de Kamer had bereid. Europa werd
eenzaam achtergelaten. „Caramba",
zei ze. Minister Luns had ook haast.
Hij moest naar het bal, dat de Britse
ambassadeur Sir Andrew Noble gaf
ter gelegenheid van het feit, dat
honderd jaar geleden in het Haagse
Westeinde vlak naast de kerk van de
pater Jezuieten de Britse ambassade
gevestigd werd. Misschien heeft mr.
Luns in een van de voorname zalen
van de ambassade in een schilderij
de Europa teruggevonden die hem
lief is. Het Europa van de Tweede
Kamer heeft hem in ieder geval niet
kunnen bekoren. Het deed hem pijn
tot aan zijn tenen. Op een gegeven
ogenblik trok hij achter de regerings
tafel een schoen uit. Zou hij er mee
als Kroestjev gaan timmeren?
Neen. Hij keek er eens in en trok de
schoen weer aan. De „vuurvreter"
de uitdrukking is van prof. Von
deling was bij dit Europees debat
opvallend rustig.
De benoeming van prof. dr. Anne
Vondeling tot fractievoorzitter van
de socialistische Tweede-Kamer
fractie wordt algemeen als een ver
standig keuze beschouwd. Deze in
tellectuele Frie
se vechtjas zal
weliswaar de
grote achterban
van de P.v.d.A.
niet zo sterk
aanspreken als
de meer robuus
te mr. Burger,
maar hij heeft
kwaliteiten, die
de P.v.d.A. zo
wel tot een vol
waardige oppo
sitiepartij kun
nen maken als
eventueel
tot regerings
partner.
De nieuwe so
cialistische lei
der draagt een
naam, die de
oorsprong van
zyn familie wel
heel precies
weergeeft.
Zijn overgrootvader was namelijk
een vondeling. Die stamvader werd
op 24 augustus 1818 als een vier
uur oud borelingske naakt aange
troffen in het aardappelloof op een
akker nabij Wynjeterp.
Vondeling
een goede
keuze
nieuwe litteraire sociëteit De Witte.
Een fors en strak en daardoor im
posant bouwwerk waar achter hoge
vensters de sociëteitsleden neerzien
op de drukte van alle dag. Onder
die leden bevinden zich vooraan
staande figuren uit het ambtelijk
leven, juristen, doktoren, Kamer
leden, belangrijke zakenmensen en
journalisten. Het preciese aantal le
den is een clubgeheim.
Het betreden van de sociëteitsruim
ten is voor niet-leden een welhaast
volslagen onmogelyklieid vanwege
de deftige maar daarom niet minder
vastberaden burchtbewakers in uni
form, die vanuit hun loge by de in
gang het gaan en komen met Argus
ogen gadeslaan. Voor het vrouwelijk
geslacht is „De Witte" helemaal ver
boden terrein. Het zou niet lukken
deze regel van het huis te schenden.
Het heeft daarom in Den Haag op
zien gebaard, dat onlangs het bestuur
van De Witte na lang beraad is in
gegaan op het verzoek van minister
Visser (defensie) om in het socië
teitsgebouw plaats in te ruimen voor
een „interservice-mess".
In deze mess zouden de in Den
Haag zo talrijke (hoge) officieren
van marine, land- en luchtmacht ge
legenheid moeten hebben om te bor
relen een hapje te eten. De tegen
woordige interservice-mess is reeds
lang te klein en zal trouwens binnen
kort moeten verdwijnen vanwege
saneringsplannen.
- j
Het kind, als Adam Vondeling in
geschreven in de burgerlijke stand,
groeide in het Friese op en vestigde
zich later als boer in Appelscha.
Daar staat nu een grote boerderij, die
beheerd wordt door een Adam Von
deling, de vader van de nieuwe so
cialistische fractieleider. Afkom
stig dus uit de boerenstand koos prof.
Vondeling de landbouwrichting. Via
Wageningen en dc illegaliteit kwam
hij in de politiek terecht. In de
Tweede-Kamerfractie der P.v.d.A.
was hij jarenlang de agrarische des
kundige. Dat deel van zijn politieke
carrière werd voor korte tijd ove
rigens bekroond met de ministers-
steek (landbouw). De breuk in de
brede basis bracht hem terug in de
Kamerbanken. Zal hij er de man
worden die Burgers breuk weer
weet te lijmen?
Een trotse burcht van eerbiedwaar
digheid in Den Haag is nog altijd
het in het hart van de residentie
aan het Plein gelegen gebouw der
Het is de bedoeling de interservice
mess in te richten op de bovenste
etages van het gebouw, waar zich
o.a. de grote speelzaal bevindt. Het
door defensie gehuurde gedeelte zal
geheel nieuw worden ingericht en
van modern meubilair worden voor
zien. Hoe is het mogelijk, zegt deftig
Den Haag gechoqueerd.
Het grootste en meest kostbare
project dat de Nederlandse Spoor
wegen ten uitvoer zullen gaan bren
gen. Dat kan gezegd worden van
het Haagse stationsplan, dat in de
wandeling kortweg „station Bezui-
denhout" wordt genoemd. Ook de
niet-Hagenaar kent wellicht reeds
de Haagse stations „Hollands Spoor"
en „Staatsspoor", Via het „H.S."
lopen de lijnen van en naar Am
sterdam en Rotterdam, richting
noord-zuid dus. 't „S.S." is begin en
eindpunt van het treinverkeer rich
ting oost-west, van en naar Utrecht
dus. Het station Bezuidenhout nu,
dat naast het tot verdwijnen gedoem
de station Staatsspoor gebouwd zal
worden, zal belangrijke veranderin
gen brengen in de verbinding tussen
deze van elkaar geïsoleerde
noord-zuid en oost-west lijnen.
Het bezuidenhout-project zal, zo
schatten de deskundigen voorzich
tig zeker acht jaar van uitvoering
vergen en de Nederlandse Spoor
wegen alleen al een slordige f 45
miljoen gaan kosten.
De aard en de omvang van de uit
te voeren werken zijn dan ook van
niet geringe betekenis. Na lange ja
ren van studie en overleg met tal
van instanties is men het eens ge
worden over een programma dat
voorziet in:
De aanleg van drie nieuwe spoor
lijnen.
De bouw van drie nieuwe viaduc
ten.
De verbreding en verlenging van
twee bestaande spoorbruggen.
Het boüwen van een zeer uitge
breid goederen- en douane-emplace
ment en tenslotte het grootste
karwei
Het uit de grond stampen van een
gloednieuw station Bezuidenhout.
Vast staat reeds dat dit station 5
perrons zal krijgen en geheel door
een staal- en glasconstructie over
kapt zal worden. Speciaal voor de
uitwerking van de stationsplannen
is in het Haagse stadhuis al gerui
me tijd een bouwbureau van de N.V.
Spoorwegopbouw gevestigd. Pro
bleem nummer één was destijds:
hoe passen we het nieuwe station
in in het wederopbouwplan van het
door de oorlog zo zwaar getroffen
Bezuidenhout. De bereikte oplossing
houdt nu o.m. in. dat de in. en uit-
vang van het station aan de Bezui-
denhoutseweg komen te liggen,
vlakbij een centrale bus- en tram
halte.
Het nieuwe station zal overigens
evenals thans het Staatsspoor een
eindstation zijn.
Voor wat de drie nieuw aan te leg
gen spoorlijnen betreft: twee hier
van zullen het Bezuidenhout als uit
gangspunt hebben. Via de eerste lijn
komt een verbinding met het Rot
terdamse station Hofplein tot stand,
dat thans alleen vanaf het Hollands
Spoor bereikbaar is. De nieuwe lijn
behoeft slechts te worden aangelegd
tot het Haagse buitenstationnnetje
„Laan van Nieuw Oost-Indië". Daar
vindt zij dan aansluiting op de be
staande lijn vanaf het Hollands
Spoor.
Gedeeltelijk langs deze nieuwe ver
binding lopend is de tweede nieuwe
lyn geprojecteerd: de Schiphollyn.
Of deze lijn terstond en gelyktijdig
met alle andere werken uitgevoerd
zal worden is echter nog een open
vraag. Over een Haagse Schiphol
lyn is door het ministerie van ver
keer en waterstaat nog niet beslist.
De derde nieuwe lijn loopt vanaf
het Hollands Spoor naar de spoor
lijn naar Utrecht. Het wordt een
goed eren vervoerlijn langs het nieu
we goederenemplacement.
Deze nieuwe lijn kan van een veel
grotere betekenis worden wanneer
er ook personenvervoer over zou
plaats hebben. Het reizigersverkeer
uit het oosten zou dan op het Hol
lands Spoor kunnen uitmonden en
daar aansluiting hebben op de noord
zuid lijn. Personenvervoer over deze
lijn ligt echter nog niet in de bedoe
ling. En zoals gezegd: Er zullen nog
wel een jaar of acht verstrijken voor
het ambitieuze miljoenenproject van
de spoorwegen voor elkaar it.
