Graf Spee werd dupe van tekort aan maritiem genie f-i Fh Pot blijft staan !l Word één-twee-drie prijswinnaar! scheren 'drogist HOUDT UVV HAAR JONG Nederland telt 6500 blinden IEDING! Duizenden zagen de trots van nazi-marine vergaan Drie belagers Listen De vlucht Sympathie Relaas in boekvorm uil hééft meer... wéét meer! POLY-COLOR Teveel aan zuurstof in couveuse kostte 100 kinderen het gezicht Diplomatie en zeemanschap.... Ir r KLEURSHANIPOO THUIS ZELF DOEK Topbegroting Y.S.-defensie 9 in elk opzicht! liet ten In volgt J nlo - Breda 44.50 t om voor /S Voor veelschrij vende vaders langs chrijv en- de Jotters! Opgave puzzel no. 192 sr Gemotiveerde oplossing 1 1 1 2 2 3 3 2 3 2 11 IL li st B i r fi H i k i! ïvj Doe het thuis - doe het zèlft JE ZIET ZE WEER STEEDS MEERtt |ig U.T.S. persoon- plszaken, [ERS" BREDA srechten, leerd en ifgedrukt. tONEERD: len is op deskun- lm fournituren It zijn, dat een Ide daaraan te I gebruiken van Eg daarvan niet 1 koper te allen verschaffen, het geleverde Implaar te ver- Jidig geheel of i li, totdat cliënt iide de gehele lingstuk geheel ■ren, het, indien |laten uitleggen i alles met uit- |>r ons gedepo- s-Rechtbanken fespect. steden. totaal nieuwe 3NET kleding. ;tuums lin vlotte modellen liteiten. Moderne, Ikeus met korte of tjd: lering o.a. Poplin, 1 Dri-sil etc. Alle I zijn bij ons voor- vaard. Wat dat voor betekent, merkt u norme sortering en inis maakt, o.a. in HEMDEN, die zich- ijken. Terylene en FBINDERS etc. etc. odeafdeling „Altijd Itijd het mooiste". 13 DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 15 JUNI 1962 13 (.Advertentie) In de kersttijd van 1939, nog voor de tweede wereldoorlog in volle hevigheid woedde, raakte Hitiers Kriegsmarine één van zijn geduchte Vestzakslagschepen kwijt. In de gloriejaren van het derde rijk presenteerde Hitier de wereld menige verrassing. De gewiekste Führer had kans gezien om door middel van allerlei sluwe vondsten de bepalingen van het verdrag van Versailles te ontduiken. Eèn der bepalingen in het verdrag, dat de bedoeling had om Duitsland voorgoed als militaire en economische macht uit te schakelen had betrekking op de Duitse marine. De Duitse vloot mocht slechts een gering aantal oorlogsbodems tellen. De typen welke Duitsland niet mocht bezitten waren nauwkeurig omschreven en onder andere behoorden daar de slagschepen toe. In de tijd dat Hitier tegenover de bui tenwereld de rol van de loyale rege ringsleider speelde en zijn ware oog merken zorgvuldig verborgen hield, wekte hij de indruk dat hij allerminst aan oorlogvoering dacht. Duitsland bouwde inderdaad geen slagschepen, al thans niet van het internationaal gang bare type. Wel liepen er enkele oorlogs bodems van stapel, die de originele naam van „Vestzak-slagschepen" ont vingen. Het is deze schepen, die op zee een geduchter wapen vormden dan me nig echt slagschip, slecht vergaan. Reeds in de beginjaren van de wereld oorlog werden zij stuk voor stuk op dramatische wijze uitgeschakeld. Het Duitse overwicht op de zeven zeeën heeft dan ook veel korter geduurd dan Hitier en zijn maritieme adviseurs had den verwacht. Aan de kwaliteit van de Duitse oor logsschepen lag het zeker niet. Zij be schikten over een vuurkracht, een wend baarheid en een technische uitrusting, die in de jaren 1940-1941 ongeëvenaard waren. De grotere oorlogsschepen van de Kriegsmarine hadden radar in een tijd dat de Britse vloot zich nog van visuele waarnemingsmiddelen moest be dienen. De U-boote beschikten over Schnorkel-apparatuur en de kanons en torpedo-lanceerinrichtingen op de Duitse oorlogsbodems waren van een precisie welke bewondering afdwong. Op de Vestzakslagschepen was verdragend ge- Advertentie) PM w Parker's roterende reuzen-vul ling die tot 5 x langer schrijft. Bij elke druk-op-de-knop draait de vulling een kwartslag om. Gevolg? Het drukpunt van de kogel wisselt telkens. Dus: géén slijtplek, geen inktverlies, géén hapering! Vanaf f 11.. ABetnvtn. vot* Nederland, p,rket Servicc N V tam Damrak - Amsterdam-C ftwfuitlM van Ihe Q Parker Pen Company. Maken of the World's Mest-wUted Pens. schut gemonteerd, dat een vijand kon bestoken, terwijl hij met het blote oog nog niet eens zichtbaar was. Men kon de conceptie voor de Duitse oorlogsvloot dan ook beschouwen als een prelude tot de „drukknopoorlog" van de science- fiction-schrijvers. Toch was deze geduchte Kriegsmarine inferieur aan die van de geallieerden, met name van de Engelsen. De Vest zakslagschepen werden stuk voor stuk uitgeschakeld door toedoen van geal lieerde vloot- en luchtmachteenheden die qua aantal eigenlijk niet tegen de ge pantserde reuzen van Hitiers marine waren opgewassen. Representatief voor de ondergang van de Vestzakslagsche pen is de vernietiging van de Graf Spee geweest. Dit schip werd door drie kleine kruisers zodanig in het nauw gedreven dat de kapitein van het Vestzakslag schip, op bevel van Hitier zelf, zijn schuit in de lucht Met vliegen. Wat hier aan voorafging was de eerste grote zee slag uit de tweede wereldoorlog en zij speelde zich af voor de ogen van de bevolking van Montevideo, welke was uitgelopen naar Punta del Este aan de kust, om de operatie gade te slaan. Er was tevoren al weken lang jacht gemaakt op het Vestzakslagschip, dat werkelijk op alle zeven zeeën opereer de. Het had negen koopvaardijschepen tot zinken gebracht, na de bemanningen te hebben overgenomen. Het Duitse schip bediende zich van allerlei listen om aan eventuele achtervolging te ont komen. Het bestookte een bepaalde vaarroute, de ene keer onder de Afri kaanse kust, daarna plotseling weer in de buurt van Noorwegen, en telkens als geallieerde schepen de jacht inzetten was de vogel gevlogen. Men wist zelfs niet eens hoeveel Grafs Spee er eigen lijk waren, want het Vestzakslagschip bediende zich met het gemak van een falsaris van nieuwe namen en van ver mommingen. Tenslotte, door een toeval, kruiste de Duitse zeerover, want zo ge droeg het schip zich, de route van drie geallieerde kruisers, die alhoewel zij qua snelheid en bewapening de mindere van de gepantserde kolos waren toch tot de aanval overgingen. Daarbij werden enkele tactische ma noeuvres uitgevoerd, die de ondergang van de Graf Spee bezegelden. En daar in liggen ook de meeste redenen van de Britse suprematie in de zeeslag. De Britten hadden namelijk een maritieme traditie van eeuwen achter zich, terwijl de Duitse zeelieden, alhoewel buitenge woon moedig, 'n de strijd ter zee hun eerste harde lessen nog moesten leren. De tweede reden van de Duitse infe rioriteit in het zeegevecht rond de Graf Spee is gelegen in het feit, dat de Brit ten de kunst van dé spionage en... van de diplomatie verstonden. De Graf Spee had namelijk, na ernstig te zijn beschadigd door het vuur van zijn drie nijdige aanvallers, een wijkplaats in Rio la Plata gezocht. Zou de Duitse ambas sadeur kans hebben gezien om de rege ring van Uruguay, dat neutraal was, over te halen de Haagse conventie in zake het zeewaardig maken van bescha digde oorlogsschepen van de strijdende partijen in neutrale havens, wat soe peler op te vatten dan zij bedoeld was, dan zou de Graf Spee ongetwijfeld als een vervaarlijke wreker weer in open zee zijn verschenen, waar zijn vijanden eveneens zwaar beschadigd en bijna door hun munitie heen op hem lagen te wachten. De Britse ambassadeur in l'rujuay was echter listiger dan zijn Duitse col lega en hij wist de regering van het neutrale land over te halen, de Graf Spee letterlijk de haven uit te jagen toen de schade aan het slagschip nog maar ten dele was hersteld. Tegelijkertijd zorgde een intelligent spionage- en pro- paganda-offensief er voor, dat de Duit sers de indruk kregen, alsof er een zware versterkte Britse vloot op de Graf Spee lag te wachten. ...en win Deze week was er geen puzzelaar, die een geheel juist ingevulde kolom heeft ingezonden. De pot, groot f 472,87, blijft dus staan voor de volgende ronde. Doet uw best puzzelaars, misschien bent u volgende- week de gelukkige winnaar van maximaal 1000,De sociale pot werd verrijkt met een bedrag van 157,62, zodat die nu is gestegen tot 260.472,78. De Britse diplomatie wist zodoende meer uit de „neutraliteit" te halen dan de Duitsers. Bovendien werkte de be volking van Uruguay met de geallieer den mee. Honderden burgers van Mon tevideo waren b.v. met hun auto's naar de haven, gereden, en besehenen met de koplampen van hun wagens de verfom faaide Graf Spee, die daardoor geen kans kreeg om ongezien in het donker te ontsnappen en zodoende aan zijn be lagers te ontkomen. Het schip was letterlijk een gevange ne. Het kon geen beweging maken of het werd opgemerkt en via de Britse ambassade en.... niet te vergeten een Amerikaanse radioreporter, die een ooggetuigeverslag verzorgde, naar de geallieerde oorlogsbodems buitengaats doorgegeven. In deze situatie kreeg de gezagvoerder van het Duitse schip, Langsdorff, opdracht van Hitier zelf, zijn schip te vernietigen. Dit is gebeurd ten aanschouwen van duizenden mensen. De Duitse gezagvoerder heeft deze ramp niet kunnen verwerken. Hij pleegde zelf moord. In de slag die aan dit dramatische einde voorafging, hanteerden de geal lieerde belagers van het schip de tac tiek, om het vuur van de Graf Spee te splitsen. Zij vielen gedrieën uit ver schillende hoeken aan en brachten zo doende de Duitse kanonniers in de grootste verwarring. Het grote schip kreeg tientallen voltreffers, waartegen over stond, dat het alleen de Britse kruiser Exeter" zo zwaar wist te be schadigen, dat dit schip het strijdtoneel moest verlaten. De ondergang van de Graf Spee be hoort tot de grote maritieme feiten uit de geschiedenis en het relaas er van is dan ook menigmaal geboekstaafd, laatstelijk door de Engelse filmregisseur Michael Powell. Deze heeft, in verband met de vervaardiging van een film over de ondergang van de Graf Spee, met al le nog in leven zijnde dramatis personae gesproken. Al hetgeen dat niet in de film verwerkt kon worden, heeft hij voor het boek gebruikt, dat onder de titel „De ondergang van de Graf Spee" nu ook in Nederland is uitgekomen, en wel bij het Spectrum, als pocket. Powell is geen groot verteller, maar hij is wel oprecht. Zijn bewondering voor het werk van de Britse marine, evenzeer als voor het correcte gedrag van de gezagvoerder van de Graf Spee, Wit hij openlijk, al vervalt hij daardoor wel eens in een ietwat wee pathos. Een -verhaal als dit is meer gebaat bij een harde relevering dan bij bewonderende jubelkreten. Een beetje infantiel doet bijvoorbeeld Powells bewondering voor een marine-order aan, waarin aan de gezagvoerder van de „Exeter" een hoge onderscheiding wordt toegekend. Powell looft daarin de kanselarijstijl van het bewuste stuk, die hij een voorbeeld voor allen die zich van de taal bedienen, noemt. „De ondergang van de Graf Spee" blijft nochtans een boeiend re laas en een oorlogsboek dat tenminste op authentieke gegevens berust. ANTONIN WERNER 1 gapen 2 tong uitsteken W: 1 kunstvlieg 2 kunstaas ,vo o tm Htir Uw ntam tn rirts InvuIlM EEN, TWEE OF Offlt POSTBUS 2900 AMSTERDAM Pi kwartje per koIom"T 4 kolommen f I.- BELANGRIJK! Deze puzzel „Eén, twee of drie" verschijnt elke vrijdag. De Inzendingen moeten uiterlijk de volgende dinsdag om 24 uur in het be zit zijn van „Eén, twee of drie", postbus 2500, A'dam. Alleen door de P.T.T. gestem pelde briefkaarten zijn gel dig. De prijswinnaars krijgen direct bericht De uitslag en toelichting worden in de vol gende publicaties bekendge maakt A. Maaien (met enig ander werktuig af snijden) is hier beter van toepassing dan het woord „snijden", dat specifiek van toepassing is op de handeling met een mes (1). B. Kunstig (van een bijzondere bedreven heid getuigende, met kunst vervaardigd) is hier beter dan „kunstzinnig" (kunstzin smaak en gevoel hebbend voor het schone der kunst) (1). C. Border (rand van onbepaalde breedte met bloemplanten) heeft de voorkeur. Van een „perk" (vak in een tuin met bloemen en planten) is geen spreke (1). D. Aangezien wij niet weten wat de man op de grond gooit, is strooien beter dan „zaaien". Dit laatste heeft namelijk alleen betrekking op zaad (2). E. Hoewel „mesthoop" en „hoop mest" de zelfde betekenis hebben, hoort een „mest hoop" onmiskenbaar bij een boerenbedrijf. Daar hier geen boerenbedrijf te zien is, heeft hoop mest de voorkeur (2). Zie voor algemene voorwaarden F. Spitten en omspitten hebben dezelfde betekenis (met de spade omwerken) (3). Onze krant Van 1 juni j.l. G. De aanleg (uitgevoerd werk inzonderheid van plantsoen of wandelpark) wordt hier onderhouden (in goede staat gehouden, verzorgd). Beide woorden zijn van toe passing (3). H. Bij het huis past gazon (onderhouden, geregeld geschoren grasperk) beter dan het algemene „grasveld" (2). I. Snoeien en scheren hebben hier beide de betekenis van inkorten om het geheel een bepaalde vorm te geven (3). J. Zaaibed (bed, waarin zaad wordt of is uitgezaaid) is beter. Van bloemen is nog niet veel te zien (2). K. Bestuiven (bloemen bestuiven, sthif- meel op de stamper der bloem uitstorten of overbrengen) is nauwkeuriger dan het algemene „bevruchten" (1). L. Aangezien het woord „uithalen" op ge nerlei wijze op het plaatje van toepassing kan zijn (jonge bomen haalt men niet uit) is planten hier beter (1). I «L I jr 31 1 Q I Ill I "f ~A I -I -1 _l I -H _l I -I I "I .J (Advertentie) (Advertentie) Tip voor vaderdag: twee mogelijk heden om hem met vaderdag van die dagelijkse misère te verlossen: geef hem toestemming zijn baard te laten staan, of ga eens praten met Uw drogist! Uw vertrouwde advi seur - vele jaren studie, vele jaren praktijk - kent alle moderne mid delen om het scheren te verlichten en te maken dat hij zich fris, fit en gezond voelt: pre-shave, after-shave- leveel om op te noemen! Steek Uw licht eens op! wèg die eerste grijze haartjes gewoon thuis uw haar wassen nieuwe glans in uw eigen haarkleur of modieuze spoeling naar keuze zelf doen zonder tijd verlies Ongeveer honderd kinderen in ons land zijn blind geworden doordat zij als baby in de couveuse een teveel aan zuurstof kregen toegediend. Deze jon gens en meisjes werden in de jaren van 1950 tot 1955 geboren. Sindsdien wordt btf couveuse-behandeling de toe diening van zuurstof nauwkeurig in de gaten gehouden en staat de behande ling ook onder controle van een oog arts. Dit vertelde tijdens een bijeenkomst van de Nationale Vrouwenraad in Oos terbeek mevrouw dr. J. Schappert— Kimmyser, oogarts en secretaris van de Algemene Nederlandse vereniging ter voorkoming van blindheid. Nederland, zo zei zij, telt momenteel ongeveer 6500 blinden; hiervan zijn 650 nog kinderen. Ruim 80 pet. van de 15 miljoen blinden in de wereld woont in de onontwikkelde landen. Mevrouw Schappert meent dat 2/3 van de blind heid in de wereld had kunnen worden voorkomen. Meer dan 10 miljoen heb ben hun blindheid te wijten aan ar moe en gebrek aan hygiëne. Als oor zaken van blindheid in onontwikkelde landen gaf zij aan de infectieziekten waardoor blind- en hoornvlies worden aangetast. Toediening van antibiotica zal hier de oplossing brengen omdat in de arme landen een betere hygiëne een wensdroom is. In west- en centraal Afrika maar ook in Zuid-Amerlka wordt blindheid vaak veroorzaakt door een wormpje dat in de ogen dringt. Daarnaast wordt blindheid ook veroor zaakt door pokken. Bij de twee miljoen blinden in India wordt de blindheid van 21 procent aan de pokken toegeschreven. Ook speelt de slechte voeding veelal een grote rol. De sociale en economische omstandig heden in de welvarende landen hebben blindheid als gevolg van infectieziekten vrijwel uitgebannen. Er is geen blind heid meer als gevolg van geslachts ziekten, dauwworm, pokken en derge lijke. Blindheid in Nederland is meest- ai erfelijke blindheid. De bestrijding hiervan is volgens dr. Schappert zeer moeilijk. Bij dominant-erfelijke blindheid wor den de ouders gewaarschuwd en met adviezen bijgestaan. Van deze adviezen is men vaak niet altijd gediend met als gevolg dat in bepaalde families de blindheid zich voortzet. Blindheid als gevolg van infectie van zwangeren komt ook nog steeds voor. Met name infectie door rode hond heeft vaak blindheid van de baby tot gevolg. Mevrouw Schappert legde er de na druk op dat aanstaande moeders de uiterste voorzichtigheid dienen te be trachten. Zij moeten niet in de buurt komen van personen die een infectie ziekte hebben. Zij pleitte er voor dat mensen boven de veertig jaar zich af en toe eens laten onderzoeken door een oogarts. Vooral de zgn. groene staar-oogziekte begint volkomen symptoomloos. Tijdig ingrijpen van een oogarts kan blind heid voorkomen, zo meent mevrouw Schappert. De bedrijfsongevallen zijn ook vaak oorzaak van ernstig oogletsel. Er zijn jaren dat meer dan 70.000 personen in ons land werkzaam in bedrijven een ongeval in het oog oplopen. In bijna 200 gevallen leidde dit tot blijvende invaliditeit. Nog veel te weinig, aldus mevrouw Schappert, wordt van de vei- ligheidsbril gebruik gemaakt. Bij het eerste straaltje zon draagt men al een zonnebril maar van een veiligheidsbril bij gevaarlijk werk wil men veelal niets weten. Ook rond het huis neemt het aantal oogongevallen als gevolg van de rui mere vrije-tijdsbesteding toe. Ook thuis aldus mevrouw Schappert, moet men een veiligheidsbril dragen wanneer mc*! knutselt en de ogen gevaar lopen. Tenslotte vroeg zij aandacht voor de vele chemische proeven die de laatste jaren op de middelbare scholen worden gedaan. Er zqn reeds blinde scheikun deleraren en het aantal ongevallen maakt de aanwezigheid van veiligheids brillen ook op de scholen dringend noodzakelijk. De Amerikaanse senaat heeft woens. dag een wetsontwerp goedgekeurd dat ten doel heeft de regering te machtigen 48,5 miljard dollar voor defensie uit te geven, meer dan ooit in vredestijd. Het Amerikaanse Huis dat zich thans op zijn beurt over dit wetsontwerp moet uit spreken, had zich uitgesproken voor een bedrag dat 590 miljoen dollar lager is. Als Huis en Senaat het niet eens kunnen worden zal een commissie van leden van het Huis en senatoren moeten proberen een compromis te vinden. Het bedrag is voor het belastingjaar 1963 dat 1 juli begint. (Advertentie)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 17