Hindenburg, laatste luchtschip,
verongelukte
25 jaar geleden
Gevaarloos helium
was te duur.....
BLOEMEN VOOR MOEDER
OPVOLGER GLENN MOET
IN CABINE AANPAKKEN
til
Strenge heerseres over
1000 kamponderdanen
ZEISS IKON
Ver koopuur
vers brood
vervroegd
VOOR
MANNEN,
DIE
HET
BEGREPE
HEBBEN...
brHur
AFSCHUWELIJK TONEEL OP NEW YORKS VLIEGVELD
HELDENMOED
Egyptisch cadeau
voor de Kaaba
geweigerd
(teji
|||C0L0RA
Ellen (19) uit Oostkapelle
Koning van Marokko
bezoekt De Gaulle
l3t&
PARFUM
f 2,25 - f 4,25 f 6,25
jijÊÈ
Geen kernexplosie en ruimteschot tegelijk
Maarschalk Rokossovski:
Rusland versloeg de
Nazi's op z'n eentje
500000
Nieuw-Guinea
petitionnement
aangeboden
13
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 11 MEI 1962
13
Toen het Duitse luchtschip de LZ-129 Hindenburg op die beruchte
avond van de zesde mei 1937 zich boven New-York in de richting van
het vliegveld Lakehurst bewoog, keken duizenden met een zeker ont
zag naar deze nog steeds indrukwekkende verschijning. Het kon ook
niet anders of dit machtige luchtschip, dat met haar lengte van 240
meter het grootste ter wereld was, móést wel de aandacht trekken.
Maar geen van al deze New-Yorkers kon vermoeden, dat zij getuigen
waren van de allerlaatste kilometers, die een groot luchtschip aflegde.
Want nog geen half uur nadien klonk de hijgende stem van een
reporter via de radio in hun kamer. Hij vertelde een onsamenhan
gend verhaal. Zijn stem sloeg over van emotie, daar hij een ooggetui
genverslag gaf van een der grootste rampen, die de luchtvaart tot
die dag toe had getroffen: het neerstorten van de „Hindenburg" op
het vliegveld Lakehurst. Het was de laatste, want na de „Hindenburg"
heeft geen enkel luchtschip de Atlantische Oceaan overgestoken.
Die dag eindigde de Hindenburg haar
I zeven-en-dertigste oceaanvlucht op wel
I zeer tragische wijze. Zij was op dat ogen
blik 3088 uren in de vaart, zij had 6083
mensen vervoerd, waarvan ongeveer de
helft passagiers. De beschikbare plaatsen
I waren gedurende haar tijd van actieve
dienst voor 85 tot 90 pet. bezet geweest
I Haar kruissnelheid bedroeg 128 kilometer
I per uur.
Dit is de staat van dienst van de Hin-
I denburg; het zijn nuchtere getallen,
waaraan wij een minder nuchter verhaal
I betreffende haar allerlaatste minuten
zullen toevoegen en enkele namen wil
len noemen, die onafscheidelijk met die
van de Hindenburg zijn verbonden.
Ongeveer tien minuten voor half acht
's avonds naderde de Hindenburg de hoge
.5 uitschuif bare landingsmast, zij bewoog
zich langzaam en rustig. Men wierp lan-
dingstouwen naar beneden. Deze zouden
aan die van de mast gekoppeld worden,
waarna de neus van het luchtschip door
middel van een lier aan de top van de
mast gekoppeld moest worden.
Plotseling echter gebeurde het ver
schrikkelijke. Een enorme steekvlam
schoot vanuit het midden van het lucht
schip aan stuurboordzijde naar achte
ren. In slechts enkele seconden stond
het gehele schip in haar volle lengte
in brand. Mensen op het vliegveld
holden weg, er brak een paniek uit. In
de gondel van de Hindenburg sloegen
enkele passagiers ruiten stuk en lieten
zich van tien meter hoogte, soms nog
hoger, op het drassige vliegveld vallen.
Ruim een halve minuut na het ont
branden van de enorme steekvlam,
sloeg de achterzijde van het luchtschip
op de grond. Het geheel brandde nu
als een fakkel. Verschillende van de
passagiers, die uit de gondel waren
gesprongen, kregen nog de kans om
weg te strompelen, voordat het bran
dend luchtschip neerviel. Anderen
kwamen onder de withete wrakstukken
van wat enkele minuten daarvoor nog
Duitslands trots was, terecht.
Bij deze ramp zijn mensen geweest, die
zich in die enkele minuten ware helden
toonden. De stewardessen Emile Inhoff
I en Martha Kleine redden een aantal men-
sen, maar kwamen zelf in de vlammen
I om. Rosendahl, commandant van het
I vliegveld en Bruno, persagent van de
I Amerikaanse Zeppelin Transportmaat-
schappij waren vanaf de grond getuige
I van de ramp en met hen meer dan twee-
I honderd familieleden van de opvaren
den, journalisten en radioverslaggevers.
haar 54ste vaart boven zee verongelukte.
Gelukkig konden op een tweetal na, alle
opvarenden gered worden.
Al deze ongelukken bewijzen, dat een
luchtschip een kwestbaar vervoermiddel
was. Daarby komt nog, dat de snelheid,
waarmee gevlogen werd, nooit hoog op
gevoerd kon worden.
Oorzaak: onbekend
Het mag nog een wonder heten, dat
toen de Hindenburg in brand vloog er
in totaal nog tweeënzestig mensen gered
konden worden. In totaal kwamen er
36 mensen bij deze ramp om, waarvan
22 leden van de bemanning, 13 passa
giers en een lid van de grondploeg.
We spreken van een wonder omdat
het luchtschip haardraagvermogen ont-
Het was Rosendahl onder wiens bekwa
me leiding matrozen en burgers vele
mensen van de brandende wrakstukken
weghaalden. Wellicht was het aantal
slachtoffers veel hoger geweest als deze
mensen niet meteen hadden ingegrepen
Kapitein Lehmann was slechts tijdelijk
een der overlevenden, ziin rug en "hoofd
waren sterk verbrand. Hij had bovendien
een shock opgelopen en overleed korte
tijd na de ramp. Op het vliegveld be
vond zich ook Julius Malak. Hii had de
ramnen met de luchtschepen de „She
nandoah" en de „Macon" enkele jaren
daarvoor overleefd. Hij kreeg nu de kans
zijn dankbaarheid te tonen. Max Pruss
eveneens kapitein van het ongelukschip
had zich verschillende malen tussen de
brandende wrakstukken begeven om men-
redden' Tcrlsl"tte kon men hem
wegvoeren. de plaatS des onheiIs
hen' die wellicht
TCneennlm^ dhautle °Ptraden als ho
len van J??tbreken hi«r- Maar ve-
hddhafti. n„ïedaerS v?.rdienen do°r hun
vermeld ne fn nJeéI meer dan e™
Ming in een herdenkingsartikel.
T roegere rampen
viift°ienaaiar?net luchtsch®Pen heeft in de
-d?wtrrgwhiaVoI<
4422medneseDnUte "^2"
!^^,Homa^ahT&ah4f
leende aan een enorme hoeveelheid, nl.
tienduizend kub. meters, uiterst brand
baar waterstofgas. Helium daarentegen is
onbrandbaar, maar duurder en het heeft
minder draagvermogen. Het toepassen
van het goedkopere waterstofgas is Duits
land uiteindelijk nog heel duur komen
te staan, daar zij er haar grootste lucht
schip mee verspeelde.
Een type luchtschip als de Hindenburg,
evenals de Graf Zeppelin, bestaat uit een
16 tot 20 grote gaszakken. Door allerlei
oorzaken kan de gasdruk hierin te hoog
oplopen, zodat men veiligheidskleppen
heeft aangebracht, waardoor het gas
in dat geval aan de bovenkant van het
luchtschip kan ontwijken. Misschien
heeft dit syst eem de ondergang van de
Hindenburg betekend, want de mogelijk
heid, dat statische elektriciteit dit ont
snappend gas heeft ontstoken, kan niet
geheel worden uitgesloten.
Een andere oorzaak kan zijn, dat de
propeller van een der motorgondels ge
heel of gedeeltelijk is afgebroken en in
de gasruimte is terecht gekomen, waar
door brand is ontstaan. Maar men kan
slechts gissen; zekerheid omtrent de
werkelijke toedracht heeft men niet.
Er is zelfs aan sabotage gedacht. En
kele uren voordat hy aan zijn wonden
Ellen den Hollander is slank, zwartharig en 19 jaar. Aan de duinrand van
Oostkapelle is zij iedere zomer de ongekroonde koningin over maar liefst
duizend onderdanen. Ze zwaait deze scepter met veel zwier en elegance over
haar camping die met zijn kleurige tenten en caravans een fleurig schouwspel
voor de bezoeker biedt.
Ellen is het jongste, en misschien ook wel het enige meisje dat een kam
peerterrein onder haar beheer heeft.
Ze heeft er haar handen vol aan en
haar hart vol van. Alles loopt dan ook
op rolletjes. Ze heeft een kampregle
ment ontworpen. Daar houdt ze streng
de hand aan. De boosdoener die een
overtreding begaat kan een openbare
berisping verwachten. Op het huisje
waar Ellen gedurende de hele zomer
verblijft staat een enorme versterker.
Bemerkt ze ongerechtigheden, dan
schalt haar stem over het terrein. Ze
vraagt dan vriendelijk doch dringend
de andere mensen ook van een prettige
vakantie te laten genieten.
De hele dag is zij in de weer op het
terrein. Ze neemt boodschappen aan
voor haar kampeerders, helpt hen met
allerlei. Als ze aankomen geeft ze hen
een plaats en is onmiddelijk bereid een
handje toe te steken bij het opzetten
van een tent. Op de kleine kinderen
past ze als de ouders een eindje om
willen. Kortom ze vervult de taak van
gastvrouw op voorbeeldige wijze. Dat
jongens en meisjes van 20 jaar ook
nog bij de kinderen gerekend moeten
worden, die oppas nodig hebben weet
de 19 jarige Ellen heel goed. Het ge
beurt dat ouders het vakantiegeld van
hun spruiten naar Ellen sturen om het
te beheren.
Werkbezoek
Heeft Ellen het in de zomer razend
druk, denk niet dat liet s'winters veel
anders is. Dan heeft ze een uitgebreide
administratie, die ze tot in de puntjes
bijhoudt. Ook gaat ze gedurende de win
termaanden op werkbezoek naar Duits
land. Ze zoekt dan contact met de Duit
se gasten die haar camping hebben be
zocht om een nieuw contract vast te
leggen.
Tegen Kerstmis verstuurt Ellen onge
veer 1500 kaarten naar 9 verschillende
landen. Zo zorgt ze dat de gasten de
Hollandse Ellen den Hollander, en met
haar de camping niet vergeten.
's Winters worden de zomerhuisjes
die er staan opgeknapt. En nieuwe huis
jes worden er bij gebouwd. Ellen gaat
dan iedere dag even kijken om aanwij
zingen te geven. En dan voor ze ei
erg in heeft vangt het badseizoen weer
aan. Dan beginnen die zorgen weer
voor haar. Zorgen die ze overigens
licht opneemt. Wat ze wel erg* naar
vindt is, dat ze over het weer niets te
vertellen heeft. Hier helpen geen regle
menten.
Botenhuis
Zomerkoningin Ellen heeft het best
naar haar zin op haar kampterrein. Ze
doet het werk met plezier. Toch heeft
ze nog een wens, die is aan het Veer-
se meer gelegen. Ze wil daar namelijk
graag een botenhuis met jachten voor
de verhuur openen. Zover is het nog
lang niet. Die investering vraagt maar
liefst een kleine 300.000.
Maar als het geld er is, dan komt er
een botenhuis. Het zal er komen ook.
Ellen is een goede zakenvrouw. Wat
misschien nog meer zegt, buiten die za
kelijkheid om. Ellen is een ras-Zeeuwse
waar een kopje op zit en een willetje
achter staat.
Na de ramp met de Hindenburg werden
de luchtschepen alleen nog gebruikt voor
militaire doeleinden.
bezweek verklaarde Lehmann, de ka
pitein van de Hindenburg nog: „Wel
licht is het een bom geweest. Maar af
gezien van de oorzaak, de volgende
luchtschepen moeten helium hebben"
Aan deze laatste wens van hun gerou
tineerde luchtschipkapitein had Duitsland
gaarne voldaan. Maar daar Amerika wei
gerde helium te leveren moest men wel
van verder vervoer van mensen per
luchtschip afzien. Met de ramp van de
eens zo trotse Hindenburg werd het korte
tijdperk van het grote luchtschip dan
ook definitief gesloten.
De regering van Saoedi-Arabië heeft
het traditionele jaarlijkse geschenk van
Egypte voor de „Kaaba", de heilige steen
in Mekka, geweigerd te aanvaarden. Dit
geschenk, dat jaarlijks door Mohamme
daanse bedevaartgangers naar de heilige
stad Mekka wordt meegenomen, bestaat
uit een met gouddraad bestikt fluwelen
kleed „Kissoe" genaamd. Het wordt in
Egypte speciaal gemaakt om aan het ge
bouw, waarin de Kaaba wordt bewaard
te worden gehangen.
Voordat het naar Mekka wordt gestuurd
is de Kissoea voorwerp van verering
door Egyptische gelovigen in een moskee
in Cairo. Daarna wordt het kleed plech
tig op de rug van een kameel naar de
uiterste grens van de Egyptische hoofd
stad vervoerd, waar het aan boord van
het schip gebracht wordt waarmee de
pelgrims naar Mekka varen.
Radio-Mekka heeft in een officieel
regeringscommuniqué gezegd dat de
Kissoea" van Egypte geweigerd is om
dat de in voorgaande jaren geschonken
tapijten van zeer slechte kwaliteit waren.
Zij scheuren vlug en verschieten van
kleur, aldus het communiqué.
De pelgrims, die met het geschenk al
onderweg naar Mekka waren, weigeren
nun reis voort te zetten en hebben ge
vraagd te mogen terugkeren.
(Advertentie)
camera van klasse
jm
Koning Hassan II van Marokko is
woensdagavond onverwacht aangekomen
in Parijs, onder meer om besprekingen
te voeren met president De Gaulle.
Om half tien gistermorgen is de ko
ning op het Elysee door de Franse
president ontvangen. Een offici
ële verklaring voor Hassans bezoek is
niet gegeven. Hij kwam aan op de vlieg-
haven Villacoublay ten zuiden van Parijs.
Koning Hassan II logeert in een hotel
Versailles. Gespeculeerd werd dat zijn
onderhoud met De Gaulle zou gaan over
de „kleine topconferentie" van de Casa-
blancalanden in Caïro op het einde van
deze maand. Van deze groep maken deel
uit Marokko, Verenigde Arabische Re
publiek, Guinee, Ghana en Mali.
(Van onze parlementaire redacteur)
Het verse kadetje komt wat nader in
het verschiet. De Tweede* Kamer heeft
namelijk vandaag met 78 tegen 58 stem
men haar fiat gegeven aan een amende-
ment-Lemaire (P. v. d. A.), waardoor het
verkoopuur van vers brood (thans 10.00
uur) binnen afzienbare tijd als de
Eerste Kamer ermee akkoord gaat ver
vroegd zal worden tot 9.00 uur op zater
dag en half tien op de overige werk
dagen.
Tegen deze vervroeging is fel verzet
gevoerd door het midden- en klein
bedrijf. De kleinere bakkers vrezen, dat
zij door de vervroeging van het verkoQp-
uur niet meer tegen de toch al zware
concurrentie van het grootbedrijf kunnen
opboksen.
De voorstanders van vervroeging in de
Kamer de socialisten, het grootste deel
der liberalen en een 15-tal K.V.P.'rs
zijn echter van oordeel, dat de kleinere
bakkers te pessimistisch zijn. Zij achten
de vervroeging voorts nodig om ploegen-
arbeid in het bakkersbedrijf mogelijk te
maken. Een daartoe strekkende wijziging
van de arbeidswet had met uitzondering
van de C.P.N, en P.S.P. de algemene
instemming van de Kamer. Door ploegen-
arbeid mogelijk te maken zal er ook
onder bepaalde omstandigheden 's nachts
gebakken kunnen worden. Men acht dit
voor de werknemers een aanwinst omdat
zij door ploegenarbeid ook normale
werkuren zullen gaan kennen. Thans
moeten zij altijd heel vroeg uit de veren.
Voor alle mannen, die hoffelijkheid nog tot
hun geestelijke bagage kunnen rekenen.
Voor alle mannen, die op 13 mei acte de
presence willen geven.
Voor allen, die in Moederdag 'n welkome
aanleiding zien om zich te revancheren tegen
over 365 dagen genegenheid en toewijding.
Hier past alleen
'n hoffelijke geste,
'n persoonlijk
geschenk,
'n betoverend
parfum...
unique, magnifique.
EAU DE PARFUM
f 5,95 - f 8.75
CREATIES VAN RENÉ PASCAL Boulevard Malesherbes - Paris VIII
tun 6 ue «tt-ome
was efu lSrh2?gSpanningsdraad- Het
type cn bar? -P1.van het halfstarre
biekP mpffr mhoud van 34000 ku"
treuren r waren 34 doden te be"
,„5 december 1923
luchtschip tv-
verging het Franse
^llandse" Zë?—"d® - bOVOn de Mid"
Jaren
(54 doden) terwiil twee
ïWkrHVde ^"gelse „R-101" in
varend™ ¥n e_,en bere vlo°K: 48 °P"
sen ovr.,1 Vfë an Slechts drie men-
bleek n de ramp' Dit luchtschip
dat zwaar geconstrueerd, vandaar
dn tnif/v?"'?'152'"5 kleinere zusterschip,
twe'ë i, afgebroken werd evenals de
<W ln,®maden- die speciaal voor
rika h,scbepen gebouwd waren. Ame-
nen S.e«wat baar vaart met luchtsche-
voeli.ni vooral na '32 een drietal ge
in s'aS<m te incasseren. Zo verging
har de ..Columbia", ruim een
Hinnk" "Ahron" nabii New Yersey.
O, 'aaien 73 doden. Begin '35 ver-
ZU het luchtschip „Macon", dat op
Allemaal mannen, bij de bloemen
verkoper. Het zou misschien wel eens
iets te maken kunnen hebben met de
komende zondag, de tweede van mei.
Want dat is moederdag
(Advertentie)
Bazin Ellen van 19 jaar, die kwaadwilligen straft en oppas is
voor „kinderen" onder de twintig
De kerngeleerden van het Ame
rikaanse bureau voor atoomon
derzoek A.E.C. houden wel dege
lijk rekening met de voor half
mei op het programma staande
cirkelvluchten rond de aarde van
ruimteman nummer drie Scott
Carpenter, zo is woensdag te Wash
ington uit verklaringen gebleken.
Woordvoerders van N.A.S.A. en
A.E.C. legden uit dat het groeiende
„drukteprobleem" in de ruimte
pas acuut zou worden indien Car
penters vlucht, zoals dat met die
van zijn voorganger Glenn jr. het
geval was, vele malen moest wor
den uitgesteld.
Berichten uit Seattle, als zou het be
mande ruimteschot samenvallen met een
der kernexplosies in de uiterst radio
actieve Van Allengordel, werden tegen
gesproken.
Deze proeven die boven het 1200 mijl
ten zuidwesten van Honoloeloe gelegen
eiland Johnston zullen worden gehou
den, staan voor de periode eind juni-
juli op het programma.
De atmosferische experimenten boven de
Christmas-eilanden hebben volgens des
kundigen uitsluitend een indirecte in
vloed op lancering van ruimtevaartuigen:
overbezetting van het radioverkeer. De
directeur van de afdeling operaties van
de lanceerbasis Cape Canaveral, Williams
verklaarde dat de bureaus voor lucht- en
ruimtevaart en voor kernonderzoek in
deze aangelegenheid zeer nauw samen
werken.
Moet Carpenters vlucht onverhoopt
worden uitgesteld dan krijgen de drie
ruimte-explosies voorrang. Samengaan
van heide projecten is onmogelijk omdat
de ontploffingen radio en radarverkeer
tenminste gedurende enkele uren en wel
licht voor enkele dagen onmogelijk zul
len maken.
Er wordt druk gesproken over het drie
explosies tellende experiment in de la
gere regionen van de van Allen-gordel.
Sommige wetenschapsmensen vrezen dat
de onderste van de twee gordels door
de hoogste explosie uiteen zal vallen.
Dr. James van Allen, de professor van
de staatsuniversiteit in Iowa, die de
gordels ontdekte, is er echter niet zeker
van dat 'de ontploffingen enig effect op
de radioactieve stralingsringen zullen
hebben.
VEEL „KLUSJES"
De ruimtevaarder-in-spe zal behoorlijk
aan bet werk worden gezet. Hij zal na-
vigatieproeven verrichten en waarnemin
gen moeten uitvoeren, waarvoor zijn
voorganger Glenn geen tijd had omdat
hij wegens technische moeilijkheden zijn
ruimtevaartuig gedeeltelijk met de hand
moest besturen.
Zodra Carpenter in een baan rond de
aarde is, dient hij de aandrijvingstrap
die hem zo ver bracht in het oog te hou
den en dit zo lang mogelijk vol te hou
den. Dit zal een van de proeven zijn,
waarvan de geleerden de resultaten kun
nen verwerken in een schema voor een
„rendez-vous" in de ruimte van twee of
meer astronauten.
Carpenter zal trachten met behulp van
de sterren zijn koers te bepalen.
Uit zijn capsule zal voorts een bal wor
den losgelaten waarop de kleuren oranje,
zilver, geel en blauwgroen voorkomen
De ruimteman zal naar de aarde seinen
welke kleur het meest afsteekt.
GEWICHTLOOS WATER
In zijn cabine is plaats ingeruimd voor
een tankje met gekleurd water. De
geleerden willen weten wat er met
vloeibare stoffen gebeurt tijdens een
periode van gewichtloosheid. Aan de
hand van Carpenters foto's zullen nieu
we modellen brandstofhouders voor
toekomstige ruimtevaartuigen kunnen
worden ontworpen.
Ruimtevaarder nummer drie zal ook
trachten de groenachtige lichtgevende
„vuurvliegjes", die Glenn door de ven
sters van zijn capsule heeft gezien, te
fotograferen.
GEEN DIPLOMA
Blijkens een verhaal in de „Denver
Post" heeft Carpenter aan een verslag
gever toegegeven dat hij geen ingenieurs
titel heeft. De NASA heeft indertijd be
kendgemaakt dat al zijn zeven astronau
ten met goed gevolg een technische ho
geschool hadden doorlopen.
Carpenter onthulde dat hij op het on
derwerp warmtegeleiding, „een punt
waarop hij en zijn collega's nu deskundi
gen zijn", was gezakt, maar desondanks
door de marine was aangenomen.
„Russische soldaten hebben de nazi's
in de tweede wereldoorlog op eigen
kracht verslagen", aldus heeft maar
schalk Rokossovski gisteren voor de Rus
sische televisie verklaard, ter gelegen
heid van de 17e herdenking der Duitse
capitulatie.
De Russische maarschalk viel „de ver
valsers der geschiedenis" aan die volgens
hem aan Amerika en Engeland de rol
toekenden Duitsland de genadeslag te
hebben toegebracht.
„Drie jaar lang heeft het Russische
leger Hitiers oorlogsleger alleen weer
staan. Het was het Russische leger, dat
de ruggegraat heeft gebroken van de
Duitse legerleiding", aldus Rokosovski.
Braun keukenmachines.
Elektrische hulp voor meer gezond
heid, besparing en plezier in het
dagelijkse keukenwerk.
Bezoek één der besloten demonstraties.
Vrijblijvende uitnodiging en folder 414/2
met interessante bijzonderheden bij Braun
N.V., A'dam-C., tel. 6 39 57.
Voorzitter en algemeen secretaris-pen
ningmeester van de Partij van de Arbeid
hebben gisterochtend het tot heden ont
vangen aantal formulieren met handte
keningen van het door de Partij van de
Arbeid gehouden petitionnement met be
trekking tot de N ieu w-Guinea-politiek
aangeboden aan de minister-president,
prof. De Quay.
In het petitionnement wordt een drin
gend beroep op de regering gedaan zich
bereid te verldaren tot de overdracht
aan Indonesië van het bestuur over
Nieuw-Guinea en daarbij te trachten
zo gunstig mogelijke voorwaarden voor
de Papoea's te verkrijgen. Er werden
omstreeks 20 pakken formulieren met
een half miljoen handtekeningen naar
binnen gedragen. Het betrof hier een
eerste zending" omdat het petitionne
ment nog niet is geëindigd. Prof. De
Quay heeft zelf de exemplaren in ont
vangst genomen.