De Nizam van I laidarabad
in het gareel gedwongen
televisie zit
Engelse
de beklaagdenbank
m
Juaseiro is gloeiend en
stoffig, doch vooral: arm
Slik
HOFNJLR lanceert z'n nieuwe 20 ct,
ï¥@i@IL tandpasta Prima cn niet duur1?
Regering stelt ondersoek
naar beïnvloeding in
Geleerden ontdekken sgn.
woedecentrum bij katten
Priestertekort
is ontstellend
Zeven priesters
Dc hitte
Rijkste man ter wereld krijgt smartegeld
kijkers zien het kwaad
Jeugdige
Steunfonds voor
de
ex-vrouwen
Cje helden van
de beeldbuis....
Maatregelen
De moord op de
Antwerpse diamantair
Gestolen Cézannes
teruggevonden
Pal etsen
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 12 APRIL 1962
l Advertentie,
BRAZILIË
VOOR DE LENS
Zuid-Amerika geniet een toenemende belangstelling. Onder de
Zuidamerikaanse landen neemt Brazilië dan ook de eerste plaats in
door zijn onmetelijk oppervlak van 8.516.037 km2, waar Europa in
verdrinkt. In vergelijking met de overige landen van Zuid-Amerika
is Brazilië een kolos. Zijn bevolking bestaat uit ongeveer 70.000.000
zielen. Sommigen geloven dat Brazilië verschroeid wordt door de tro
penzon. Dat is ten dele waar, vooral voor Noord-Brazilië met zij l
Amazonegebied, en het gaat volledig op voor de Sertao, een droog-
geschroeide zone, die zich uitstrekt over verschillende staten, zoals
Bahia, Pernambuco, Alagoas, Piaui en Paraiba. Daar hoor je bij het
avondvuur de melancholieke volksliederen. Deze vertellen van de
vruchteloze arbeid van de Braziliaan. Hij zaait, maar oogst niet; hij
fokt vee, maar het sterft van dörst; hij wordt verdreven van zijn erf
door de ongenadige zon en trekt naar het zuiden, waar regen valt,
om dan, als het even kan, terug te keren naar zijn land en opnieuw
te beginnen-
Tien procent van de clerus in Brazilië
is Nederlands.
Omdat Brazilië 250 tot 300 maal zo
groot is als Nederland, is ook de omvang
van de parochies groot. In Nederland
is het parochiekwadraat maar weinige
kilometers groot. In Brazilië is 700 km
heel gewoon. De parochie Juazeiro, waar
ik aankwam als kapelaan, telt 35.000 zie
len en beslaat een derde van Nederland.
Ik ken de pastoor van Bom Conselho met
70.000 zielen. Hij is 78 jaar. De statistiek
van één jaar gaf aan: 2320 dopen, 337
huwelijken, 128 zieken bezocht in stad
en binnenland, vaak 20 tot 50 km ver
weg.
Het is een schande voor de katholieke
wereld, dat er zoveel kudden praktisch
zonder herder moeten dwalen, overge-
Brazilië is echter zo groot, dat we er
alle klimaten in vinden, tot zelfs de
vrieskou in de staten Sao Paulo, Santa
Catarina cn Rio Grande do Sul. Het
grote land is ook door een episode van
strijd nauw verbonden aan onze vader
landse geschiedenis. In 1624 veroverde
admiraal Willeken» Bahia: in 1631 bezet
te generaal Lonck de hoofdstad van Per
nambuco: Recife. In 1636 nam prins Jan
Maurits van Nassau het bestuur op zich
van de Nederlandse enclaves en begon
een zegenrijk bewind.
Hij werd echter ontijdig teruggeroepen.
Daarna keerde het fortuin voor de Ne
derlandse wapens en in de twee slagen
van Guararapes in 1648 en '49 wisten de
Portugezen de Nederlanders te verdrij
ven die op de 26e januari van het jaar
1649 capituleerden.
In verband hiermee heb ik meermalen
mogen horen: „Als jullie, Nederlanders
hier maar gebleven waren, dan zou het
er nu beter uitzien met ons welvaarts
peil".
Wie wil weten hoe de Braziliaan van
nu leeft moet eens een kijkje nemen in
het binnenland, zoals ik het heb gedaan
in Juazeiro, zo'n 1800 kilometer landin- i
waarts.
De raderboot, die mij naar Juazeiro
brengt, dateert uit de vorige eeuw, heeft
maar 60 cm diepgang vanwege het ge
vaar van klippen en stookt hout. In de
nauwe hut is het brandend heet. De
januari-zon de zomer is op zijn heetst
kaatst een spiegel van vuur op het
vaak rimpelloze water. Wij zien kroko
dillen bewegingloos op het zand van een
eilandje. Er springt een flinke douradovis
aan boord. Hij wordt afgemaakt en op
de tafel van de kapitein gebracht. Tus
sen de houtstapels op het voordek kron
kelt een grote slang. Een vrouw gilt; de
boots jongens halen hem op met een stok
en verpletteren zijn kop. Later overvalt
ons een storm, die golven op het dek
smijt en de boot hevig doet schudden.
De kapitein zet zijn schuit aan de kant
en wacht af.
Verdrop springen jonge gebruinde ke
rels het water in met vaarbomen, die ze
onder de boot zetten, want we zijn vast
geraakt. De rivier is immers onbereken
baar .werpt in de kortst mogelijke tijd
zandbanken op en vaagt ze weer weg.
zodat geen kapitein zeker is van zijn
route.
Zo komen wij na zes dagen aan de haven
van Juazeiro. Op bonkige schouders,
naakt en zwart, worden de zakken met
vis afgeladen, zwarte rollen tabak, hout,
kisten, textiel, vruchten en vlees.
Hier ben ik in mijn nieuwe vaderland,
een stadje van 15.000 inwoners dat in een
ring tegen de rivier aan ligt. In het cen
trum welvarende winkelhuizen. De wel
vaart ebt weg naar de buitenkant en
vertroebelt langs de armenwijk tenslotte
in de kleihutten van de paupers. Het is
het grootste stadje van het diocees Barra
do Rio Grande, een diocees, dat van noord
naar zuid 1000 km meet, met 20 onme
telijke parochies en slechts 7 priesters.
Toen Pius X in december 1906 Dom
Orione, stichter van verschillende con
gregaties in audiëntie ontving en deze
laatste zijn wens kenbaar maakte een
stichting te beginnen m Brazilië zei de
paus: „Velen zijn er christen, omdat ze
na hun geboorte gedoopt zijn; voor de
rest moet er nog alles gedaan worden"
Dat is nog altijd de waarheid. Waarom
zijn er zo weinig priesters? Omdat er
zo weinig echt christelijke families zijn
En waarom zijn er zo weinig echt chris'
telijke families? Omdat er zo weinig
priesters zijn. Dit is een vicieuze cirkel
die alleen maar kan worden doorbroken'
door een rijke toevloed van priesters uit
het buitenland. En het strekt Nederland
tot grote eer, dat voor ons de pauselijke
oproep niet vergeefs geklonken heeft
leverd aan de invloeden van spiritisten
en allerlei sekten, die heel goed begrij
pen, dat de slag om Zuid-Amerika bin
nen de 50 jaar is uitgestreden en daarom
met inzet van al hun krachten, de haast
godsdienstloze katholieken naar hun hand
proberen te zetten.
Een pastorie is er niet in Juazeiro. Wij
huren een huisje met drie kamers. De
kerk lijkt een ruïne. Al twintig jaar
wordt er getobd om er iets van te maken
maar wat precies, dat kan niemand zeg
gen. Er staat een stuk toren, de vloer is
van zand, de muren tonen van het begin
tot het eind de grillen van pastoors, die
niet volgens tekening werkten en daar
om ramen en deuren lieten openbreken
om ze daarna weer dicht te metselen.
's Zondags komen er veel vrouwen
naar de H. Mis en zegge en schrijve drie
mannen. Katechismus wordt er op de
60 schooltjes niet gegeven.
Als het volk niet naar de kerk komt,
brengen we de kerk naar het volk. Wij
bouwen op drie verschillende punten van
de stad, in de armenwijken een „Centro
Social" dat dienst doet als kapel, school
en kliniek.
En langzaam groeit het! De kerk wordt
verbeterd en verfraaid. Het katholiek
werkliedenverbond wint nieuwe leden.
Zelfs de vrijmetselarij ziet zijn stichter
tot inkeer komen en zijn dwaling af
zweren. Toen in ons passiespel de groot
meester van een van de twee loges op
trad als Herodes verscheen er een groot
artikel in de plaatselijke krant: „De Kerk
sluit een verbond met de Vrijmetselarij".
Onze parochie is enorm groot. We trek
ken er 60 dagen lang met een oude Ame
rikaanse legerjeep op uit. om ieder jaar
tenminste eenmaal de gehuchten te be
zoeken.
Een opvoering van het passiespel in
Juazeiro: een vrijmetselaar, die be
keerd was, speelde de rol van Herodes
v PiSiS
h,
II W I 1 JBsReSBl
LlW 'Wi 11L
y ffLlMll HM
pjKg! mMr
1 i wijf:
s -v^Lx-.. \v..
We rekenen eigenlijk nooit op regen
Er valt doorgaans maar zeven dagen re
gen per jaar en het gebeurt dat er in
sommige streken in zeven jaar geen re
gen valt. Dan is er geen drinkwater, het
vee sterft, de binnenlanders trekken naar
Sao Paulo om op de fabrieken te gaan
werken.
Op deze plaag slaan de woorden van
Louis Gonzaga, de volkszanger met na
tionale faam, die in een kleihut zijn
jongensjaren sleet bij de gitaar van zijn
vader:
Toen het slijk werd als steen en
de cactus verdroogde; toen de riba-
ga-vogel klapwiekend opvloog van
dorst, toen trok ik weg met de last
van mijn smart".
Juazeiro is een symbool van de dorre
streken: de sertao. De zon droogt het
leven uit. Het binnenland biedt een deso
late aanblik: cactussen, die verdorren,
bomen zonder blad. geen sprietje groen
en op alles een grauwe sluier stof.
(Wordt vervolgd)
in 50, 25,
10 en 5 stuks
(Eigen buitenlandse dienst)
Er is in India nog veel te doen,
vooraleer in dit enorme land
j alle bewoners een bestaansbasis
bezitten. Langzaam groeit India
echter tot een eenheidsstaat. Uit
de vele feodale staten cn staatjes
maakte men bij de uitroeping der
onafhankelijkheid van India in
1947 wel bij plechtige wetsafkon-
diging een staatkundige eenheid,
maar er was veel tijd cn geduld en
af en toe ook hardhandig doortas
ten nodig om inderdaad tot een
staatkundige integratie te komen.
Een typisch voorbeeld hiervan is de
gang van zaken met betrekking tot het
(Advertentie)
(Eigen buitenlandse dienst)
Nauwelijks is de strip over „little Jack and his dog" ten einde of de non-stop
televisie smijt het zoveelste vervolg van een gangsterverhaal op het scherm. De
jeugd kykt geboeid naar de gorilla-snoet van de held van het verhaal, die volgens
de regelen van de kunst zyn slachtoffer gaat afmaken: slag in fle maag, opdoffer
onder de kin en krak onder liet 'zachte rukje van de twee handen als dak
pannen geeft de halswervel van het slachtoffer met droog knikje mee Oud
en jong in de duisternis van de huiskamer griezelen .steunen van ontzetting,
voelen iets van onpasselijkheid opkomen. Maar de t.v,
Onverstandige, schuldige ouders
horen we u al zeggen die de jeugd
toelaat zulke sadistische t.v.-vertonin
gen te bekijken. We delen uw veront
waardiging, beste lezers, maar nochtans
is er. volgens gefundeerde rapporten van
een officiële commissie, het feit. dal in
tal van zo niet in de meeste t.v.-kij
kende gezinnen in Engeland, zo goed als
geen selectie wordt toegepast wat pro
gram en kijkers betreft en dat daar zo
lang de t.v. in de lucht zit, het toestel aan
staat, precies als de radio.
In het Lagerhuis is er tussen de acht1 van die ze in t v
bare afgevaardigden zwaar over gede- ben. Het behoorde op een gegeven ogen
blik tot hun spel, om een aantal kame
raadjes op te hangen. In de zalige onwe
tendheid, dat de t.v. van trucwerk aan
elkaar hangt, kopieerden ze precies het
voorbeeld van het beeldscherm met het
fatale gevolg dat de vijf gehangenen de
dood vonden. De voor de t.v. verant
woordelijke minister voor de P.T.T. Re
ginald oevins verklaarde, dat in een
t.v.-enscenering van Olivier Twist van
18 maart een vrouw door een man met
een pistool werd doodgeslagen. Het was
een brutale, realistische scène geweest,
die in geen enkel opzicht te verontschul
digen was. En hoe luidde de verdedi
ging van de producent van de betrokken
t.v.-uitzending Eric Taylor, zelf vader
van twee kinderen? Moord is een wer
kelijkheid en natuurlijk iets verschrik-
vervolgt het verhaal. I kelijks. Kinderen moeten de verschrik-
I kelijke feiten uit het leven evengoed le-
batteerd en, wie als vreemdeling in Je- ren kennen als de aangename
ruzalem plotseling in de vergaderzaal Een Labour-afgevaardigde uit Birmin-
ware terechtgekomen, zou van het veel-j hom bevestigde, dat tenminste vier jon-
geroemde Engelse flegma weinig hebben gens in Birmingham de dood gevonden
voormalige Centraal-Indiase onafhanke
lijke vorstendom Haidarabad. Omtrent
dit vorstendom gingen in de loop der
tijden vele verhalen rond. De naam Hai
darabad roept herinneringen op aan de
sprookjes van Duizend-cn-een-nacht, De
Nizam. vorst van Haidarabad, voelde er
in 1947 niets voor om als onafhankelijke
staat zij het onde-r Engels toezicht
in het nieuwe India op te gaan. Hij
legde alle besluiten van de vroegere Do-
minion-overheid en van de nieuw-ge-
vormde regering van India naast zich
neer en verlangde niets anders, dan de
patriarchale toestanden in zijn vorsten
dom te handhaven. Maar de centrale
regering wenste deze en andere olievel
den in de grote republiek niet, deze
broeinesten van verzet tegen de voor
uitgang en in 1948 loste een Indiase
troepenmacht het probleem met wapen
geweld op. De vredelievende en geweld
loze regering van India sprak toen
evenals bij het optreden tegen Goa
van een „politie-actie" en onderwierp het
vorstendom in een paar dagen tijd aan
het centrale gezag. Dit opereerde ook
hier met verstandig overleg, respecteer
de de heersers, de gegroeide verhoudin
gen en gebruiken, om het aan de mo
derne ontwikkeling over te laten daar
in verandering te brengen.
Zo bleef o.a. de Nizam, de oude heer
ser van het vorstendom in persoon en
rijkdom vrijwel onaangetast.
Men liet hem het grootste deel van
zijn rijkdom. Wel paste men de wetten
op het grootgrondbezit toe en het groot
ste deel van zijn landerijen werd ont
eigend. Ze brachten hem vroeger zo on
geveer 40 miljoen gulden per jaar op.
De Centrale Regering betaalt hem
daarvoor tot aan zijn dood een jaaruit
kering van 4 miljoen gulden, terwijl hy
daarnaast nog eens 4 miljoen gulden
belastingvrij krygt als smartegeld voor
het verlies van zyn vorstelijke positie.
En daar de Nizam bovendien een enorm
kapitaal in allerlei ondernemingen heeft
geïnvesteerd, geniet hij daarnaast nog
van een onmetelijke opbrengst uit divi
denden, winstuitkeringen enz. Men
noemt hem dan ook de rijkste man ter
wereld.
In zijn lange leven had hij meer dan
honderd vrouwen, die hem meer dan
200 kinderen schonken.
In Haidarabad bestaat een „Vereniging
van nakomelingen van de Nizam", zo
maar officieel en door de Nizam erkend.
Voor deze vereniging heeft de Nizam
een ondersteuningsfonds gesticht, waar
uit elk lid der vereniging jaarlijks een
ondersteuning krijgt. Een tweede fonds
zorgt voor de vrouwen, waarvan hij of
ficieel gescheiden is. Volgens de wetten
van de Islam immers mag hij maar vier
vrouwen tegelijk hebben, zodat er een
regelmatige roulatie plaatsheeft. Een der
de fonds van 80 miljoen staat ter be
schikking van de Openbare Onderstand.
staat. Het is dan ook niet verwonderlijk,
dat de communistische actie in Haidara
bad en omgeving bijzonder actief is.
Rond 1950 gelukt© het de communisten
hier bijna aan de macht te komen. Zij
werkten toen met een vreselijke terreur,
smeten met bommen, doodden om het
even wie vanuit hinderlagen en men tel
de in een paar jaar meer dan 2000 po
litieke moorden. Het is Nehru's con-
crespartij tenslotte gelukt, het commu
nisme terug te dringen. De geterrori
seerde mensen herademden en, vol van
een heilzame schrik voor de propagana-
disten van het aardse paradijs, bezorg
den zij de Congrespartij een geweldige
meerderheid. Thans is de staat Andhra
Pradesch, waarvan Haidarabad de hoofd
stad is. een steunpunt voor de Congres
partij. Op de 300 zetels in het landpar-
lement bezet deze partij 238 zetels. Dc
communisten zakten terug tot 17 zetels.
En het beste bewys, dat de nieuwe
tijd ook in dit eertijds feodale land is
doorgedrongen is wel het feit, dat liet
een vrouwelijke candidate is, die de
Congresparty tot haar grote sterkte
heeft opgevoerd. En dat in een land,
waar een vrouw eertijds in het geheel
niet in tel was!
De Belgische politie heeft na een
speurtocht van drie dagen in een sloot
bij het vliegveld van Brussel een
plastic-zak gevonden. Daarin had de
moordenaar van de Antwerpse diamant
handelaar Majeteles, de in Parijs ge
arresteerde Luria, de bijl, waarmee hij
de moord pleegde, verstopt. In de zak
zat ook de zaag waarmee hij het slacht
offer had bewerkt, diens bril, de porte
feuille, de schoenen en een foto.
De moordenaar wordt nog steeds in
Parijs vastgehouden.
De acht schilderyen van Cézanne
waaronder het beroemde doek ,,De
kaartspelers", die het vorig jaar in de
nacht van 12 op 13 augustus uit het
museum van Aix-en-Provence gestolen
werden, zijn volkomen ongeschonden in
Marseille teruggevonden.
Men trof de doeken aan in een ver
laten auto. Een deskundige heeft ze ge
ïdentificeerd. Er zijn nog geen arresta
ties verricht. De politie verwacht echter
dat zij de daders zal opsporen. Twee
van hen zouden op het ogenblik voor
andere overtredingen in het buitenland
vastgehouden worden. Men schat de
waarde van de acht schilderijen op ruim
een miljard oude franks.
(Advertentie)
bespeurd, want het ging er nogal storm
achtig toe. Men hoorde er het gehele gam
ma van de meest progressieve meningen,
van het oordeel dat de t.v. een duivels-
ding is. tot een lichtelijk geëxalteerde
hymne op dit instrument van de enige
waarheidsgetrouwe vo.orlichting. Men
hoorde er de somberste geluiden over het
massabederf door de t.v. tot het even
eens overbekende geluid van: de t.v. op
zich is goed. men moet er alleen maar
een goed gebruik van maken. Maar toen
is een afgevaardigde met een doorwrocht
en door feiten gestaafd betoog gekomen,
waarin hij aantoonde dat b.v. jongens de
dood gevonden hebben door het kopiëren
door scènes van de t.v. na te
doen. En nog vorige week brak een jon
geman uit Rochester dc nek door bij het
spel het voorbeeld van een plaatjesheld
na te doen.
Het felle debat in het Lagerhuis heeft
nu tenminste tot het resultaat gevoerd,
dat de Engelse regering bevolen heeft,
een onderzoek in te stellen naar de uit
werking op het publiek van het brengen
'""i Pn misdadpn door
de t.v. Met het onderzoek is een groep
onafhankelijke sociologen belast. Deze
commissie heeft tevens tot taak, om na
te gaan. of onder de uitwerking van het
kijken naar de t.v. het morele bewust
zijn heeft geleden en de jeugd-crimina-
liteit is toegenomen.
Twee geleerden van de Yale-universiteit van New York, dr. Marvin Wasman
en dr. John Flynn, hebben, om uit te zoeken in welk deel van de hersenen bij
het zoogdier het centrum zit dat woede en agressiviteit commandeert, met vijftien
katten geëxperimenteerd.
De geleerden brachten in de hersenen van de katten elektroden aan, zodat
ze verschillende hersencentra konden stimuleren. De katten, die niet bijzonder
veel last hadden van de draden, werden alle in afzonderlijke ruimten gezet,
waarin zich een rat bevond. De kat nam van de rat geen notitie, totdat een
elektrische impuls werd overgebracht naar het hypotalamus-segment van de
hersenen. Die impuls maakte het tot nu toe vreedzame dier tot een ratteneter.
.De ogen van de katten vergrootten zich, hun haren gingen overeind staan,
bun staart richtte zich op. De tanden kwamen bloot en de nagels werden naar
buiten gebogen. Vervolgens wierpen de beesten zich met ongetemperde ver-
nietigingszucht op de ratten.
Het experiment heeft houvast gegeven aan de reeds bestaande theorieën, dat
de klier onder aan de hersenen „meester" is van het zenuwstelsel van het zoog
dier. Haar hormonen stimuleren andere om het lichaam voor te bereiden op
vechtlust of vlucht.
Toen de impuls van de kotten werd teruggenomen, keerden ze tot hun vreed-
Men kan wel zeggen, dat de Nizam,
zijn familie en ex-familie behoorlijk
heeft ondergebracht. Aan breed aange
legde boulevards liggen prachtige palei
zen. Er is een schitterende strand boule
vard. Weliswaar begint de tand des tijds
aan de prachtige villa's te knagen en
vertonen ze sporen van verwaarlozing,
maar nog altijd maakt Haidarabad een
grootse indruk.
Om de pil voor de Nizam te vergul
den, liet men hem in 1948 in het bezit
van een klein privé legertje, 'n soort
erewacht zonder wapens. Zijn troepen
macht van 20.000 soldaten, die vooral
uitmuntte door veelvuldige en heldhaf
tige parades door de brede blank ge
schuurde straten, werd gedeeltelijk in
het leger van India ingelijfd gedeelte
lijk ontslagen. De ontslagenen voegden
zich bij het grote werklozenleger van
huispersoneel, openbare schrijvers en
handwerklieden.
Bij een wandeling door Haidarabad
krijgt men de indruk dat het grootste
deel der bevolking uit bedelaars be- 2aam gespin terug, zelfs met hun tanden in de nek van de nog levende rat
