J. Griep, Terneuzen, blijft
- ondanks griepje - draaien
PUZZELTOTO VAN
ZIEKENOMROEPEN
Onderzoek sigaretten
zeer betrouwbaar'
De Internationale Ijs wacht
ontstond nit ondergang
van de „TITANIC"
\MÜ
Afkeuringen tijden
de diensttijd
GRIJS9
HAARTJE f
THUIS ZELF
DOEN
Frans referendum nadert
14 april 1912: 1500 doden
LUCKY
STRIKE
'drogist hééft meer...wéét meer!
Op maidentrip
te weinig
reddingboten
KLEüRSPOELING
Mij nstaking in Japan
Ned. Consumentenbond:
POLY-COLOR
Rome-reis van
r.-k. verkenners
17
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 6 APRIL 1962
17
rkrgelman J. Griep uit Terneuzen is op
de kermissen van Hulst en Axel een
geziene gast. Niet alleen op de kermis
sen, ook op andere dagen kan men hem
vaak achter zijn orgeltje door de stra
ten zien lopen. Toch is er door de' jaren
heen wel het een en ander gewijzigd.
Het oude buikorgeltje, waarmee hij in
de dertiger jaren langs de wegen trok,
heeft hij al lang niet meer. In ai de tijd,
dat hij nu orgelman is, heeft hij 5 orgels
gehad. Iedere keer was het nieuwe in
strument iets beter en iets moderner.
Momenteel is het wel heel modern:
op een wagentje heeft hij een orgel
kastje gemonteerd, waarin een pick-up
verborgen is. Draaide hij vroeger „Twee
ogen zo blauw" en de liedjes van Ko-
vacs Lajos voor de mensen, nu is dat
het geval met de tophits van Cliff Ri
chard en Elvis Presley.
Alle dagen gaat de nu 68-jarige meneer
Griep niet meer op pad, maar de
kermissen slaat hij voor geen goud ter
wereld over. Enige jaren geleden wilde
hij het wel iets kalmer aan gaan doen.
Hij zocht en vond werk in een werk
plaats voor mindervaliden, maar daar
hield hij het maar veertien dagen uit.
„Ik kon het echt niet hoor, hele dagen
binnen zitten, dat is niks voor mij".
™rÓp ui? g0effengenzTek i^ y^rlopig houdt hij er nog niet mee op.
ondanks 't vele slechte weer, praktisch V «tl houdt van gezelligheid ^m et een pS'SSio'n
B°? hp «ïaten waar alleen maar het geluid vleug muziek, die je in het voorbijgaan
Op een enkel griepje na maar dat is "tnValf rteToren hoort en waarvan je het refreintje haast
toch niet de moeite, wel?" van razende auto s is te noren. vanzelf mee gaat neuriën-
De bond van Japanse mijnwerkers heeft
de 140.000 leden bevolen in het gehele
land het werk neer te leggen, om loon
eisen en de verlangens naar stabieler
werkgelegenheid kracht bij te zetten. De
staking zal voor onbepaalde tijd duren.
Een woordvoerder van de bond heeft
verklaard dat steeds meer mijnwerkers
worden ontslagen als gevolg van mecha
nisatie in de mijnen.
(Advertentie)
(Advertentie)
de
In Nederland bestaan verschil
lende omroepdiensten voor zieken,
die geëxploiteerd en verzorgd wor-
ien door amateurs ten behoeve van
de verpleegden in ziekenhuizen.
Deze ziekenomroepen nu hebben
het plan opgevat om een nationaal
puzzelspel, een soort woordtoto, te
introduceren.
Het is de bedoeling, dat elke week een
gedichtje van Clinge Doorenbos wordt
gepubliceerd, waarin in zeven regels tel
kens een woord is weggelaten. De taak
van deelnemers zal zijn uit twee ge
geven woorden het beste te kiezen of
aan te geven, dat zij allebei kunnen
worden gebruikt. Het gebruikelijke sys
teem van een 1, een 2 of een 3 dus.
De ziekenomroepen gaan met deze
woordtoto beginnen om hun over het
algemeen minder gunstige financiële po
sitie te verstevigen. Men heeft een sys
teem ontwikkeld, dat het mogelijk maakt
de kosten zo gering mogelijk te houden
Dit systeem voorziet in medewerking
van sportverenigingen, speeltuinvereni
gingen. jeugdclubs e.d. overal in het
land, die ingeschakeld worden als ver
koopadressen. De verenigingen ontvan
gen hiervoor 40 procent van het bedrag,
dat zij binnen brengen.
Men heeft toestemming gekregen om
als maximumprijs uit te keren een be
drag van 1000. De woordtoto begint
op 27 april. De eerste acht weken zal
alleen gespeeld worden in plaatsen, waar
een ziekenomroep is gevestigd. Geleide
lijk aan zal het toto-apparaat worden
uitgebreid.
Met de administratie is belast het or
ganisatiebureau RANO-puzzle Zonne
bloem in Bussum.
55
(Van onze Haagse redacteur)
„De Nederlandse Consumenten
bond meent dat zijn geruchtma
kend onderzoek naar het teer- en
nicotinegehalte in sigaretten en
sigaren degelijk is geweest en be
trouwbare resultaten heeft opge-
leverd. Men heeft zich wel bij het
onderzoek moeten beperken tot de
14 meest verkochte merken die
trouwens 70 tot 80 procent van de
markt beheersen maar het was
dan ook niet goed mogelijk om de
meer dan 100 in de handel zijnde
merken alle te onderzoeken".
Dit zei de heer B. Buitendijk, vice-
voorzitter van de Ned. Consumenten
bond, gisteren op een persconferentie in
Den Haag.
Het is volgens hem nog niet mogelijk
gebleken om op bevredigende wijze met
de industrie bij dit soort onderzoeken
samen te werken. Bij voorgaande onder
zoekingen door het Consumentencontact
orgaan is dit reeds meermalen gebleken
De heer Buitendijk gaf toe, dat men nog
(Advertentie)
(Van een bijzondere medewerker) Met al zijn luxe en een vijftiental waterdichte
Wanneer op 14 april de Internationale Ijs- schotten voet het reeds op zijn maidentrip op
wacht haar tweemaal daagse waarschuwing
betreffende ijsbergen de wereld instuurt voegt
men er die dag traditiegetrouw aan toe:
RMS (Royal Mail Ship) „TITANIC" 41. 46.
N, 0.14 W. (Positie van het schip bij haar
aanvaring) R.I.P.". Het is de simpele jaar
lijkse herdenking van de ondergang van het
destijds grootste passagiersschip ter wereld.
een ijsberg en zonk na een doodsstrijd van
nog géén drie uren. Meer dan 1500 mensen
verdronken. Dit afschuwwekkend aantal werd
niet bereikt omdat er geen tijd was om de
reddingsboten te strijken, maar vanwege het
keiharde feit, dat er geen voldoende van aan
wezig waren. Slechts twintig reddingboten
ivaren aan boord van de onzinkbareTitanic.
Door de ramp met dit schip is meer dan bij welk scheepsongeluk
overduidelijk bewezen, dat een internationale controle op de gang
van ijsbergen op de Noordatlantische scheepsroutes noodzakelijk was.
Verder dat het onverantwoordelijk is een schip met onvoldoende
reddingboten uit te rusten en dat het óók wanneer waterdichte
schotten zijn aangebracht een grote dwaasheid is aan onzinkbare
schepen te geloven!
Deze maand is het precies vijftig jaren
geleden dat de ramp met het passagiers
schip „Titanic" plaatsvond; een scheeps
ramp, die destijds enorme indruk heeft
gemaakt. In vergelijking tot wat thans
de wereldzeeën bevaart, was de „Tita
nic" niet eens zo'n uitzonderlijk schip.
Maar in de tyd, dat zy verging was dit
geheel anders.
Men lette toen niet op de vier enor
me, voor onze begrippen ontsierende
schoorstenen, waaraan in de tegenwoor
dige scheepsbouw op allerlei manieren
toch zeker enig model wordt gegeven,
of die zo mogelijk geheel worden weg
gelaten. Meer opvallend en bekend was
de uiterst luxueuze uitvoering van hut
ten en verblijfruimten der passagiers.
Maar wat de „Titanic" toen zo heel bij
zonder maakte, was haar grote veilig
heid, die verkregen was door toepassing
van een dubbele bodem en vijftien wa
terdichte schotten, waardoor het schip
(theoretisch) bij elke aanvaring drijvend
zou blijven. Twee willekeurige afdelin
gen konden namelijk vol water lopen,
zonder dat het schip zou zinken. De „Ti
tanic" was 265 meter lang en had een
breedte van 28 meter. Haar waterver
plaatsing was 66.000 ton, terwijl aan haar
schroeven een maximum-vermogen van
55.000 pk kon worden afgegeven.
De fatale aanvaring
Twee, misschien wel drie jaren vóór
die rampzalige aprilnacht in 1912 werd
ergens aan de kust van Groenland de
ijsberg geboren, die ééns de ondergang
zou gaan betekenen voor de „Titanic",
(Advertentie)
haalt de meeste vlekken
uit de meeste stoffen!
niet precies weet wat in de teer de kans
op het krijgen van longkanker verhoogt.
„Maar waarom kunnen wij, zolang we
dit niet weten, niet stellen dat de kans
bestaat dat in de teer van sigaretten met
een hoog teergehalte verhoudingsgewijs
nog meer kankerverwekkende stoffen
zitten dan in de teer van sigaretten met
een laag gehalte?"
Filters....?
Hij zei voorts, dat het niet juist is
het publiek in slaap te sussen met
filtersigaretten. De filter absorbeert
volgens de heer Buitendijk maar 10
procent van het teergehalte en 30
procent van het nicotinegehalte.
In filtersigaretten zit trouwens vaak
meer teer en nicotine dan in andere
sigaretten, aldus de heer Buitendijk.
Volgens hem hebben vele sigaretten-
winkeliers reeds terdege de gevolgen
van het onderzoek ondervonden.
De heer Buitendijk vertelde voorts, dat
nog onderzoekingen gaande zijn c.q.
zullen worden ingesteld naar regel
bare strijkijzers, matrassen, kampeer-
pannen en muurverf. Ook een onderzoek
naar televisietoestellen staat nog op het
program.
Het aantal leden van de Ned. Consu
mentenbond is in de maand maart met
6000 gestegen en bedraagt thans
35.000.
Binnen een maand na opkomst
wordt ongeveer een procent afge
keurd van degenen, die voor de
eerste oefening in dienst zijn ge
komen. Bij de herkeuring tijdens
de basisopleiding wordt ongeveer
1,5 procent van de dienstplichtigen
afgekeurd. Gedurende de verdere
diensttijd moet nog ongeveer vijf
procent van de opkomststerkte
medisch ongeschikt worden ver
klaard.
Dit deelt mr. Calmeyer, staatssecretaris
van defensie, mee in een brief aan de
Tweede Kamer. Hierin gaat de staats
secretaris nader in op de redenen van
het groot aantal afkeuringen van in
dienst zijnde dienstplichtigen. Dit schrij
ven van de staatssecretaris is een schrif
telijk antwoord op vragen van de heer
J. H. Couzy, lid van de Tweede Kamer
(WD).
De afkeuring van dienstplichtigen ge
durende het verblijf in werkelijke dienst
voor eerste oefening is het gevolg vA'n
omstandigheden van verschillende aard,
aldus de staatssecretaris. Opgemerkt
wordt o.m., dat de fysieke en psychische
conditie van een goedgekeurde dienst
plichtige in het tijdsbestek tussen zijn
eerste keuring en zijn opkomst voor eer
ste oefening (soms na langdurig uitstel)
zodanig door ziekte of ongeval zijn ver
slechterd, dat hij na opkomst voor de
dienst ongeschikt blijkt te zijn geworden.
Tenslotte kan een dienstplichtige moe;
ten worden worden afgekeurd, omdat hij
in de periode van zijn eerste oefening
ziek wordt of omdat hem in die tijd
een ongeval overkomt.
Dat psychische redenen een voorname
oorzaak zijn van de afkeuringen tijdens
de eerste oefening, moet, aldus de staats
secretaris, daardoor worden verklaard,
dat het bij de eerste keuring in vele ge
vallen onmogelijk is te voorzien, dat de
dienstplichtige niet zal zijn opgewassen
tegen de psychische belasting, die het
verblijf in dienst en de dienstomstandig-
heden voor hem meebrengen. Indien de
keuringsarts twijfelt of de psychische
stabiliteit wel voldoende is, wordt de
aanstaande dienstplichtige voor een spe
cialistisch onderzoek naar een psychia
ter verwezen. Deze verwijzing geschiedt
bij ongeveer vijf procent van de eerste
keuringen.
waarvan op dat ogenblik waarschijnlijk
alleen nog maar de tekeningen beston
den. Praktisch zeker dreef deze ijsberg
echter groter en anders van vorm
ergens in de kille wateren nabij New
Foundland of Spitsbergen, toen op 31 mei
1911 het casco van dit schip op de werf
van Harland en Wolff te Belfast te wa
ter werd gelaten. Gedurende de tien
maanden, dat de „Titanic" werd afge
bouwd dreef de berg traag in zuidelijke
richting. Zij was een van de 1019 ijs
bergen, die in het jaar 1912 geteld zou
den worden.
Op 10 april 1912 vertrok de „Titanic"
vanuit Southampton om via Queens-
town haar eerste reis naar New York
te maken. Op de eerste vage voor-
bodep van deze en andere ijsbergen
werd vier dagen nadien niet gerea-.
geerd. De temperatuur van het zee
water liep namelijk snel terug: ze
ven uur 's avonds bedroeg zij 6 gra
den Celsius, een half uur nadien twee
graden minder en om negen uur
was de temperatuur nog maar een
halve graad. Twee uren en veertig
minuten later sneden de wegen van
de „Titanic" en die van de ijsberg
elkaar op het punt van de Atlanti
sche Oceaan, dat het graf van hon
derden passagiers zou worden. De
uitkijk reageerde bij de aanvaring
wellicht uiterst snel, maar toch net
niet snel genoeg.
Was zijn roep slechts vijftien seconden
eerder gehoord, dan had het schip de
berg niet geraakt. Ook vijftien seconden
later had bijna zeker de redding van het
schip betekend, want dan was de aan
varing weliswaar meer frontaal geweest,
maar dan was slechts een gedeelte van
het schip beschadigd. Nü echter wendde
de voorsteven zich juist op het kritieke
ogenblik en kreeg het ijs de kans als
een oersterke blikopener over een groot
deel langsscheeps door de ruim twee
centimeter dikke platen te snijden. Dit
gebeurde onder de waterlijn, wat inhield,
dat veel meer dan de twee geplande
waterdichte afdelingen vol water liepen.
De ijsberg verdween in de nacht. Er
gens in het warmere water meer zuid
waarts veranderde hij in een hoeveel
heid water zonder meer.
„Witte tvolven der zee"
Toen deze tragedie zich afspeelde be
stond er praktisch nog geen controle op
de weg die deze ijsbergen, ook wel „witte
wolven der zee" genoemd, gingen. Weer
was bewezen dat zij met hun witte
pracht een uiterst gevaarlijke bedreiging
vormden voor de scheepvaart op het
noordelijk deel van de Atlantische Oce
aan. Al vanaf 1897 bestonden er plannen
tot de oprichting van een Internationale
IJswacht, maar tot iets werkelijk posi
tiefs kwam men niet.
De ramp met de „Titanic" gaf de door
slag. In november 1913 werd te Londen
besloten een surveillancedienst op te
richten. Deze ijswacht maakt vanaf toen
melding van elke ysberg die zich ten
zuiden van de 48e breedtegraad vertoont.
Tijdens de eerste wereldoorlog werd de
ze dienst tijdelyk gestaakt, maar in pe
rioden dat hij actief was, heeft zich
geen enkel ongeluk meer voorgedaan.
Het Deense schip „Hans Hedtoft" dat
eind januari 1959 met vijfennegentig op
varenden verging, liep nabij de zuidkust
van Groenland op een ijsberg. Dit ech
ter is het gebied, dat buiten dat van
de Internationale IJswacht valt.
Het grootste deel der ijsbergen ont
staat aan de westkust van Groenland.
Hier bewegen zich achttien vrij grote
gletschers, waarvan sommigen zich 50-60
meter per maand yerplaatsen. Daar waar
de zee de kans heeft, knaagt de golfslag
aan de onderkant van zo'n gletscher, zo
dat een ver overstekende ijskap ont
staat. Wanneer deze afbreekt en met
gletschers, waarvan sommige zich 50-60
veel lawaai in het water valt, is een
nieuwe ijsberg ontstaan.
Hun aantal per jaar varieert sterk.
Zo werden er door de ijspatrouille in
1957 en 1959 resp. 1200 en 700 stuks ge
signaleerd, in tegenstelling tot 1958 toen
er slechts één in het gebied ten zuiden
van de 48e breedtegraad doordrong. Het
is een volkomen raadsel waardoor de
sterke variatie ontstaat. De enige regel
maat is, dat als er een jaar is, waarin
er veel ijsbergen voorkomen, zij in de
maanden maart tot en met juli het tal
rijkste zijn. De grootte evenals de vorm
van zo'n ijsberg verschilt onderling sterk.
Zij kunnen plat zijn met steile wanden,
ook wel spits of afgestompt. Sommige
exemplaren vertonen poorten of zijn
koepelvormig. Laatstgenoemden ver
strooien radarimpulsen en geven zodoen
de geen of een moeilijk op te vangen
beeld. Wat dit aangaat zijn ook die ijs
bergen gevaarlijk, die door hun vlakke
kan weinig boven de zeespiegel uitsteken
en vooral bij hoge golven praktisch niet
te onderscheiden zijn. Niettemin is radar
voor de opsporing van ijsbergen toch een
betrouwbaar middel gebleken. Ook vlieg
tuigen worden regelmatig gebruikt, zodat
de Internationale IJswacht in vergelij
king met de eerste jaren tot een uiterst
goed geoutilleerde organisatie is uitge
groeid.
700 overlevenden
Toen de „Titanic" gezonken was en
nog honderden mensen zwemmend hun
leven met enkele minuten trachtten te
verlengen, waren er ongeveer zevenhon
derd overlevenden in verschillende red
dingboten ondergebracht. Op slechts
honderden meters afstand dreven zy
rond. Lang niet alle boten waren geheel
vol.
Er waren er die 65 mensen konden
bevatten, maar die ronddreven met
slechts veertig, één zelfs met achtentwin
tig geredden! Een boot voor veertig
mensen had er slechts twaalf aan boord!
Uit vrees dat zo'n boot door zwem
mende mensen zou worden omgetrokken,
durfden men niet terug te gaan naar de
plaats waar zoëven het angstig aandoen
de silhouet van de „Titanic" onder wa
ter was verdwenen. Na het zinken van
het schip werden slechts dertien mensen
uit het water gehaald; terwijl op slechts
enkele honderden meters afstand de
soms nog minder dan halfvolle redding
boten, bemand met angstige (of egoïsti
sche?) mensen werkeloos ronddobberden.
Slechts één reddingboot waagde de te
rugtocht. Door de „Carphathia" werden
enkele uren later de overlevenden opge
pikt.
Men heeft zich menigmaal beziggehou
den met de vraag, waardoor de ramp
met de „Titanic" zo'n overweldigende
indruk maakte op we mogen rustig
zeggen iedereen die er destijds van
hoorde. Het grote aantal slachtoffers is
hiervan zeker een der oorzaken. Vast
staat echter, dat in de jaren kort daar
voor andere rampen plaatsvonden, die
we heden ten dage geheel en al vergeten
zijn. Rampen in die tijd eisten bijna een
even groot maar ook wel een veel gro
ter aantal mensenlevens. We denken hier
bij aan de vulkaanerupties in 1883 en
1902, resp. van de Krakatau en Mont Pe-
lée. Hierbij verloren méér dan het dub
bele aantal mensen van de „Titanic"
hun leven. Een mijnramp in de Franse
mijn te Courrières eiste in 1906 1176 do
den, terwijl bij een grote natuurramp
in China in 1911 meer dan een miljoen
mensen het leven lietenl
Neen, zeker is het dat het feit. dat men
heeft durven te beweren, dat de „Tita
nic" niet kón zinken en toch op haar al
lereerste reis al verging, deze ramp in
een heel ander daglicht stelde. Men heeft
nooit gezegd, dat een vulkaanuitbarsting
als die van de Krakatau tot de onmoge
lijkheden behoorde of dat die Franse
mijn zo veilig was, dat elk ongeluk ex*
volkomen was uitgesloten!
De „Titanic" echter voer uit met
die enkele reddingboten, die voldoen
de waren om maar nét 30 procent
van het totaal-aantal passagiers te
redden, dat het schip zelf kon bevat
ten. Er was geen mens die zich af
vroeg welke de gevolgen van deze
wantoestand zouden zijn, als die en
kele reddingboten eens werkelijk no
dig waren.
Wellicht heeft men in die trieste nacht
meer dan ooit kunnen inzien, dat als het
er écht oq aankomt, alleen het leven zijn
waarde behoudt. Voor vele miljoenen
dollars aan kostbaarheden en persoon
lijke bezittingen verdwenen met de „Ti
tanic" naar de diepte van een oceaan,
maar geen der overlevenden kon zich
toen hiervoor interesseren. Oneindig veel
erger was het feit, dat er op dat ogen
blik meer dan vijftienhonderd mensen
de verdrinkingsdood stierven....
(Advertentie)
TUBE
1.95
Ruim driehonderd leidsters en leiders
van de verkenners van de „Katholieke
Jeugdbeweging" vertrekken vrijdag 13
april naar Italië voor een tiendaags ver
blijf in Assisië en Rome. Deze „Rome
reis" wordt gemaakt per extra trein en
staat onder leiding van hoofdcommissaris
H.J. Post en hoofdaalmoezenier J. v.d.
Meulen. Hoogtepunten van deze reis zijn
het bezoek aan Assisië en een vóettöcht
naar de Carceri; in Rome een audiëntie
bij de H. Vader en een ontvangst door
de Italiaanse katholieke verkenners-.
Op Goede Vrijdag brengen de r.-k.
verkennersleiders en -leidsters een be
zoek aan de catacomben van San Cal-
listo.
Deelname aan de paaswake en aan de
Pausmis in de St.-Pieter vormen de af
sluiting van deze pelgrimage naar Rome.
Op eerste paasdag wordt de thuisreis
aanvaard; op 23 april, tweede paasdag
dus, is men in Nederland terug.
In Frankrijk beginnen a/fiches er-\referendum zal worden gehouden over\Belangstellenden
op te wijzen dat op 8 april a-s. een\de politiek van president De Gaulle.\bord in Parys-
aanplak-
