Annet van Battum schrijft
graag voor kinderen
Een bisschop gaat heen
Dé bisschop blijft
Microfoonschalling voor
jonge vocalisten
_ARUNEN
Vier dode
Boyd Bachman-shows
voor KRO-televisie
Luister naar
Kijk
naar
Stem-feuilleton
Terugblik
Niet om den brode
De wonderauto
Operatie „Jut" was
kostelijke aprilgrap
kantoormachines
Herdelijk schrijven
van mgr. Baeten
bij zijn afscheid
Radioprogramma
Televisieprogramma
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 2 APRIL 1962
(Van onze radio- en tv-redacteur)
Wij hadden beslist veine, toen wij de
zer dagen aanbelden bij de flat van
mevr. Annet Schroevers-van Battum en
de schrijfster zelf de voordeur opende.
Ze was namelijk pas een half uur tevo
ren met haar dochtertje Machteld terug
gekeerd van haar familie, waar ze met
een stevige griep op bed had gelegen.
De naam Annet van Battum is vooral de
laatste tijd nog meer in het nieuws ge
komen dan voorheen, omdat ze de
schrijfster is van het tv-jeugdverhaal
„De Proemel", een vreemd soort vis-
mens (zeemeerman) die door allerlei
figuren in dit originele tv-verhaal be
laagd wordt.
Dit waterdier dat kan praten, is thans
de opvolger van de zo langzamerhand
commercieel geworden Pipo de Clown
en naar het zich laat aanzien heeft
Annet van Battum hiermee een figuur
gecreëerd, waar de kinderen hun gren
zeloze fantasie eens heerlijk in kunnen
uitleven.
De schrijfster was een beetje onthutst
over onze onverwachte komst, al waren
wij eerlijk gezegd lang niet de eersten
die met haar een vraaggesprek moch
ten hebben.
U moet weten dat ik een afschuwelijke
hekel heb aan de moderne methoden
van star-making en publiciteit. Ik pro
beer in mijn leven en mijn werk zo op
recht mogelijk te zijn Schildert u me
vooral niet af als een succesvolle
schrijfster, want dan maaki u me boos.
Het liefst schrijf ik vooi kinderen om
dat ik me gemakkelijk kan verplaatsen
in de gedachtenwereld van het kind.
Toch schrijft Annet van Battum niet di
rect om den brode. Op de eerste plaats
komt haar huishouding. Maar als de
kinderen naar school of naar bed zijn
kan ze het niet laten om naar papier
te grijpen en daaraan haar gedachten
toe te vertrouwen. Ik schrijf omdat ik
van woorden houd en langzamerhand
leer je wat je er mee kunt doen. Uren
lang peinst ze soms over een paar re
gels, want ze vindt haar werk nooit
goed genoeg. Je moet als het ware le
ren een goede woordcompositie ervan
te maken. Er wordt al zoveel gedrukt
van anderen, dat ik wel heel goed m'n
best moet doen om iets beters te kun
nen maken.
Al op het Grotius Lyceum in Den Haag
heb ik eens een toneelstukje geschre
ven, want het toneel trok me bijzonder.
Later werkte ik bij de jeugdtoneel
groep De Witte Vogel (voorloper van
Arena) de experimentele groep
X Y Z waar ik het gehele tableau
van het toneel leerde kennen en waar
van ik vooral nu veel nut heb bij het
schrijven van hoorspelen en klankbeel
den.
Annet van Battum werd feitelijk pas
ontdekt in 1955 toen zo al 28 jaar was.
Karei Prior, die destijds de produktie
had van de „Showboat" had gebrek aan
zogenaamd „klein werk".
De jonge schrijfster stuurde toen o.a.
haar insectenfabeltjes in. Later ont
ving ze van Joop Söhne bericht, dat hij
al haar verhaaltjes accepteerde en ver
zocht haar er een serie van te maken.
Deze aanloop werd gevolgd door een
opdracht voor een seriehoorspel voor
jongeren. Annet van Battum schreef
toen niet minder dan twee en twintig
afleveringen over de „Limobiel", een
wonderauto, waarmee je van alles kon
doen. Daar tussendoor volgde een
spoedopdracht voor een pinksterhoor
spel voor zes personen.
Het moest in vijf dagen gereed zijn. An
net doorstond de vuurproef en creëer
de „De Fee op de Luilakmarkt" waar
in ze haar fantasie niet alleen de vrije
loop kon laten gaan, maar bovendien
de jeugd nog iets positiefs bijbracht.
De waardering welke zij allerwege
vond voor haar werk betekende een
enorme stimulans en met groot enthou
siasme zette zij zich aan het schrijven
van teksten voor klankbeelden als
„Bleekneusjes en bellefleuren" en „Va
kantiestemmingen". In de jeugdrubriek
„De Krakepit" werden haar verhalen
over „Mannetje Muk" en „Juffrouw
Prik" door de kinderen verslonden.
Ja, en nu heeft het modernste massa
medium, de televisie, waar haar man zo
boeiend over heeft geschreven, beslag
op haar gelegd. Ze beschouwt het als
haar plicht om daarin het beste te ge
ven wat ze te bieden heeft. „De Proe
mei", waarvan zaterdagmiddag de twee
de aflevering doorging, was in feite
geen opdracht maar Annet stuurde een
korte inhoud van haar script naar re
gisseur Henk Barnard toen ze hoorde
dat Pipo de tv vaarwel ging zeggen
en men op zoek was naar een kort
jeugdverhaal. Het woord Proemel was
haar plotseling eens te binnen gescho
ten en daaromheen vlocht zij een ori
gineel verhaal over dingen, die alleen
maar in een echt kinderlijke fantasie
kunnen bestaan. Na de eerste uitzending
heeft ze het gelukkige gevoel, dat haar
schermdebuut in goede aarde is geval
len, al is ze nog lang niet tevreden.
Annet van Battum is zeer idealistisch.
Voor haar is het beste maar nauwe
lijks goed genoeg. Daarom zijn wij er
van overtuigd, dat zowel de jongere,
maar later ook de oudere kijkers nog
menigmaal zullen worden geconfron
teerd met de beelden die zij op deze
moderne „toverspiegel" zal oproepen.
ANNET VAN BATTUM
(Van onze radio- en tv-redacteur)
^ondagavond vroeg de tv-omroepster
Ineke Klaarhamer, de speciale aan
dacht van de kijkers voor een interes
sante actualiteit. Men zag toen een
vraaggesprek met prof. Lindstroem uit
Zweden, die naar Zandvoort was ge
komen, om tezamen met de Groningse
archeoloog dr. Kloosterman een onder
zoek in te stellen naar het enorme beeld
dat vrijdagochtend op het Zandvoortse
strand was aangespoeld. Tijdens dit
gesprek onthulde de professor, dat de
ze vondst een geslaagde aprilmop was.
Hij ontdeed zich van zijn grime en
stelde zich voor als de Zandvoortse
steenhouwer Edo van Tetterode, die
in zijn vrije tijd het beeld had gehakt.
In samenwerking met het NTS-jour
naal was deze stunt kostelijk uitge
werkt en daarna als pointe in het KRO
programma gebracht. De zogenaamde
archeoloog uit Groningen bleek de NTS
chauffeur Kloosterman te zijn en de
bedenker van deze practical joke, Edo
van Tetterode, had zich voor de Zweed
se professor uitgegeven.
Ook de burgemeester van Zandvoort
en de gemeentepolitie verleenden hun
medewerking aan de enscènering waar
door zowel fotografen, persmensen als
talloze andere belangstellenden lelijk bij
de neus werden genomen.
Ons compliment voor deze geestige
stunt, welke op de journaal-redactie
historie heeft gemaakt als de operatie
„Jut", afgeleid van het bekende strand
jutten.
(Advertenties)
RUYS
De programmaleiding van de K.R.O.-
t.v. heeft met de bekende Deens-
Nederlandse entertrainer Boyd Bach-
man een contract afgesloten voor het
maken van enkele shows, welke in het
najaar in afwisseling met de „Zater
dagavondakkoorden" op het beeld
scherm worden gebracht. Deze t.v.-
shows, waarin de muzikale komediant
Boyd Bachman de centrale figuur is,
duren circa 3 kwartier en worden op
zaterdagavond vertoond.
De regie heeft Jos van der Valk en
Jan Delfgaauw heeft de produktie.
De heer Bachman, die in 1909 in
Kopenhagen is geboren, woont al ge
ruime tijd in Rotterdam. In 1933 werk
te hij bij het amusementsorkest van
Paul Godwin, en later bij de radio.
Vlak voor de oorlog richtte hij een
eigen orkest op. Na de bezetting maak
te hij een grote toernee door de V.S.
en trad o.a. op in de Perry Como-
shows.
Voor de Duitse t.v. maakte hij de
laatste jaren enige amusementsfilms,
waarvan de kijkers zich waarschijnlijk
de show „Einfach lacherlich" zullen
herinneren, die vorig jaar juli door de
K.R.O. op de beeldbuis werd gebracht.
(Advertentie)
Jonge zangeressen en zangers vinden
niet meer zo gemakkelijk de weg
naar de radiomicrofoon, als het wel
lykt. De eisen die in deze tijd aan de
goede vocalisten worden gesteld liggen
immers hoog boven de vraag van
vroeger jaren en daarom zyn ook de
programmaleiders by de huidige pro
duktie vaak wel verplicht te werken
met geroutineerde medewerkers, die
het gespecialiseerde microfoonwerk
niet alleen goed, maar ook snel kun
nen uitvoeren.
Men acht het gewenst dat jeugdige,
veelbelovende talenten de kans
krijgen het aparte karakter van het
radiowerk te leren verstaan en be
heersen. Daarom zal bijvoorbeeld de
muziekdienst van de V.A.R.A. deze
zomer dan ook speciaal tijd besteden
aan uitzendingen met artiesten, die
hun verdiensten reeds bewezen heb
ben, maar die in een microfoon
optreden de gelegenheid zullen vinden
hun kwaliteiten voor een groter publiek
te demonstreren. Deze vocalisten zul
len normaal worden gehonoreerd. Zij
krijgen de steun van een groot orkest,
n.l. het theaterorkest van Jan
Corduwener, en niet alleen dit orkest
trekt voor de repetities extra tijd uit,
ook de medewerkers van de muziek
dienst zullen zich al voor de repetities
grondig wijden aan het coachen van de
geïnviteerde solisten. Het genre van de
serie uitzendingen strekt zich uit over
een ruim terrein van de amusements
muziek, zodat niet alleen de solisten
van operettemuziek voor deze uit
nodiging in aanmerking komen, maar
ook de vertolkers van het chanson en
de moderne song. De muziekdienst
heeft zelf ook al een aantal zangers en
zangeressen geïnviteerd. Ten over
vloede misschien wijzen wij er nog
op dat het hier niet gaat om amateurs,
maar om de op zichzelf toch al be
perkte groep van zangers en zangeres
sen, die het metier al hebben beoefend
en die daarin ook al iets hebben ge-
KOOP EEN KOELKAST.
EEN GOEDE KOELKAST.
EEN PERFECTE KOELKAST. KOOP EEN
Verkrijgbaar in 135 I, 210 I en 275 I, van f 398,- af.
KOELKAST
presteerd. Voor belangstellenden wor
den nadere informaties verstrekt door
de bekende chef van de afdeling
lichte muziek van bovengenoemde om
roep, de heer Bert Robbe te
Hilversum.
Op Hilversum I (402 m fm 92.6 mhz,
kan. 19) speelt om 20.15 uur voor de
NCRV het Concertgebouworkest o.l.v.
Eugen Jochum de Symfonie in C van
Schubert. Vervolgens kunt u om 21.10
uur luisteren naar een rondetafelgesprek
met o.a. staatssecretaris Roolvink over
het onderwerp „Leven wij in een wel
vaartsstaat?" De cantorij van de nieuwke
kerk te Groningen zingt om 21.40 uur o.l.
v. Evert Westra. Om 23.15 uur speelt Theo
Olof bekende sonates.
Op Hilversum II (298 m fm 96.8 mhz
kan. 33) is er om 20.05 uur een uitzen
ding van De Wilde Vaart. De hobby
quiz „Je neemt er wat van mee" wordt
om 20.40 uur uitgezonden. Daarna volgt
om 21.25 uur de Melodieën Expres. Ten
slotte is er om 23.15 uur de discussie
o.l.v. tRutger Schoute in „Spontane re
acties".
20.)
..Zie je, chérie, dat het moord is,
daaraan valt niet tc twijfelen. En een
allergemeenste moord op de koop toe.
Die visjes waren nu net het enige ple
ger, dat die arme man in zijn leven
had en.
„Maar je zei toch dat hij heel geluk
kig getrouwd was? Iemand, die een ge
lukkig gezinsleven heeft, behoeft nu toch
niet zo rabiaat verknocht te zijn aan een
troep visjes?"
„School," verbeterde Perquin afwezig.
„Kun je eigenlijk spreken van een ge
zinsleven, als er geen kinderen zijn?"
„Natuurlijk," meende zijn vrouw,
j-dat hangt geheel van de verhouding
tussen twee mensen af. Het begint toch
immers met die twee en van hen hangt
alles af. Wat later komt is toegift. Een
heel lieve en welkome toegift natuur
lik. ik zou onze drie niet graag mis-
Sen. Pieter Auguste, mon ange, hoe vaak
heb ik je nu al niet gevraagd die kof-
lle niet zo kokend heet te drinken! Op
een goede dag krijg je er nog eens wat
van."
„Meer koffie? Graag," antwoordde
prquin. tot wie geen woord van deze
"rade was doorgedrongen. „Dus volgens
3,?u zouden die visjes niet hebben ge-
I aiend om een leegte te vullen?"
km? met die teegte het gemis van
.jpderen bedoelt, neen," zei Suzanne be-
"st. „Honden, katten, een vogel des-
l J°ds. Maar geen vissen. Vissen zijn
\tZ0. onPersoonlijk."
i ja." vond Pieter Auguste, „dat
i 0,5.Gr ook weinig toe. Het is in elk
val een feit, dat hij hevig verknocht
(j.s aan zijn aquariums. En ook, dat
Sehr6? of andere schoft daar handig
wiuk van heeft gemaakt om hem te
^horden. Kijk, m'amie, dat is het
Vjhst, wat ik zo innig gemeen vind.
serneen, dat ik alles wil doen om
drj^ -er®l in handen te krijgen. Zo iets
sk.J eenvoudig niet. Het is zo echt
«hoord."
zijn geweest, die hem goed kende."
„In ieder geval moet het iemand
,,Ja. Maar de enigen, die een motief
zouden hebben, voor zover ik tot nu toe
zien kan, zijn de ontslagen huisknecht
en die aangetrouwde neef. Die neef zul
len we morgen maar eens aan de tand
gaan voelen. Het is een vreemde histo
rie. Van alle kanten krijg ik te horen
dat, als Gerrit Hulstein een fout had,
die fout zijn te grote goedheid was. Die
procuratiehouder gebruikte zelfs het
woord: slapheid. Het kostte hem een
verschrikkelijke moeite hard te zijn. En
er moest al heel wat gebeuren voor hij
zover kwam. Die knecht had nooit zijn
ontslag gekregen als door zijn luie slor
digheid niet een aantal visjes was dood
gegaan. En wat dat neefje van zijn
vrouw betreft, hij zou van die valse
handtekening, als er dan werkelijk spra
ke is van iets dergelijks, immers toch
geen nadeel hebben ondervonden? Al
leen al om zijn vrouw zou Hulstein dat
zaakje gesust hebben. Dat jongmens be
hoefde werkelijk zijn toevlucht niet tot
een moord te nemen om aan de conse
quenties van zijn daden te ontkomen,
zeg nu zelf."
„Neen. Zo komen we dus weer terug
bij die knecht. Die man had in elk ge
val een motief: wraak." Suzanne glim
lachte onzeker. „Als ik dat zo zeg, klinkt
het opeens zo pathetisch, zo geheel niet
in overeenstemming met de figuur, die
jij mij van hem geschetst hebt."
„Dat is het dan ook niet. In de eer
ste plaats is die man, zoals jij terecht
voelt, niet het type om een moord te
begaan die geen materiële winst ople
vert. En in de tweede plaats is hij niet
in staat een moord als deze in elkaar
te zetten. Daar is hij te stom en te lui
voor."
„Hij zou tegen betaling tot werktuig
gediend kunnen hebben. Als een mense
lijke robot, die niets had te doen dan
de aanwijzingen, die men hem gaf, zo
strikt mogelijk uit te voeren."
„Dat is een mogelijkheid," overwoog
Perquin weifelend. „Maar eerlijk gezegd
kan ik me niet indenken dat die man
in staat zou zijn een ook maar enigs
zins ingewikkelde opdracht behoorlijk
uit te voeren. Als je had gezien hoe
zorgvuldig dat plastic snoer is vernield.
Zo, dat het helemaal niet opvalt.Daar
had die kerel noch de handigheid noch
het geduld toe gehad. Hij had het
plompverloren kapot getrokken. Neen,
chérie, die knecht helpt ons ook al niet
verder. We zitten nog altijd met een
moord, waarvoor geen enkel motief is
te vinden. Er zijn geen concurrenten,
die Gerrit Hulstein de nek heeft gebro
ken, of op een unfaire manier becon
curreerd. Ergo, in de zakelijke sfeer
behoeven we de dader niet te zoeken,
kun je wel haast zeggen. Er waren geen
ongeduldige erfgenamen, 's mans privé
leven was vlekkeloos, zijn huwelijk ide
aal. Er bestaat geen enkele aanwijzing
dat iemand een grief tegen hem koes
terde. Dus in deze sfeer is ook niets,
waaruit we een motief kunnen distille
ren. Zo lijkt het tenminste."
„Je voelt je dus niet zeker, dat het
werkelijk zo is, Pieter Auguste?"
„Maar m'amie! Natuurlijk is het zo
niet. Er moet een motief zijn. Nom
d'un petit chien, geen zinnig mens kan
toch aannemen dat er ergens een grap
penmaker rondloopt, die zo maar voor
de aardigheid een aquarium onder
stroom zet, er dode. heel erg dode, vis
jes in deponeert, een schepnetje van zijn
vaste plaats aan de muur haalt en op
een radiator legt en dan de eigenaar
van die dingen gaat waarschuwen dat
hij onmiddellijk naar die speciale bak
moet komen kijken, uitgerekend op het
moment, dat de arme man onder de
douche staat. Zo iets is toch zelfs voor
een practical joke te berat. Die grap
penmaker moet toch, alt hij tenminste
geen imbeciel was, hebben geweten dat
wat hij deed voor Hulstein levensge
vaarlijk was! Neen, al ben ik ook zo'n
blinde mol, dat ik nu nog niet zie, op
een gegeven ogenblik zal ik er wel met
mijn neus op gedrukt worden, op dat
motief. Daar ben ik zeker van. Ik hoop
alleen maar dat het niet te lang duurt,
eer het zover is. En ik gaf een lief ding,
als ik wat meer medewerking had, Su
zanne. Maar waarom kijk jij zo naden
kend, alsof je ik weet niet wat op het
hart hebt? Zeg in 's hemelsnaam niet
dat de koffiepot leeg is! Dat zou nu
werkelijk de druppel zijn, die de era-
Na het journaal brengt Herman Kuiphof
om 20.20 uur voor de VPRO een docu
mentaire over de bekende Engelse voet
balcrack Stanley Mathews. Simon Vin
kenoog gaat om 20.35 uur op atelierbe
zoek bij de kunstenaar Constant Nieu-
wenhuys. Om 21.00 uur kunt u kijken
naar de televisiefantasie van Willy van
Hemert „In Holland staat een ridder
goed". Dokter A. C. van Swol spreekt
om 21.40 uur in zijn medische rubriek
„Ziek zijn, beter worden". Tot slot houdt
prof. dr. L. J. van Holk zijn gesprek aan
de schrijftafel.
België Vlaams presenteert om 20.30 u.
de radio- en tv-salon in Antwerpen de
suite „Penelope en. Cupido". Om 21.30
uur volgt een filmreportage over Kopen
hagen. De quiz „Antwerpens gouden
eeuw" wordt om 21.45 uur gespeeld. Ten
slotte is er om 22.15 uur de toneelkroniek.
mer doet overlopen!"
„Die visjes," zei Suzanne Perquin, en
het bleek duidelijk dat zij van zijn jam
merklacht over een problematisch kof-
fiegebrek niets maar dan ook niets had
gehoord. „Die visjes! Hoe kwam de
moordenaar daar nu eigenlijk aan?"
Hoofdinspecteur Pieter Auguste Per
quin keek een ogenblik verbluft naar
zijn vrouw. „Visjes?" vroeg hij en dan
opeens: „Maar natuurlijk, je hebt ge
lijk en hoe! Suzanne, je bent een
prachtvrouw! Hoe kwam die man aan
die visjes? Dat hij zelf aquariums heeft,
kunnen we wel uitschrappen. Dan had
hij geen dode zoutwatervisjes gebruikt.
Die visjes, dobberend aan het oppervlak
van een zoetwateraquarium, hadden Hul
stein nog op het laatste moment argwa
nend kunnen maken en zo de moord
doen mislukken. Hij moet die beesten
dus ergens vandaan hebben gehaald. En
als ik maar eenmaal weet waar die vis
sen vandaan komen, ben ik een stap
verder. Nom d'un petit chien, die vis
sen konden wel eens de steek zijn, die
deze moordenaar heeft laten vallen!
Ciel, Suzanne, wat een afgrijselijke
beeldspraak! Geef me nog gauw een
kop koffie, wil je? Het heeft er veel
van dat ik wat doezelig ben."
HOOFDSTUK VIII
Hoofdinspecteur Pieter Auguste Perquin
legt bezoeken af
„Mevrouw spreken? Alsof ze al niet
genoeg heeft uitgestaan, het zieltje," zei
juffrouw Klaaske ver van vriendelijk.
Ik zal het gaan vragen, maar als me
vrouw verstandig is, zegt ze nee. Wat
heeft de politie met onze narigheid te
maken? Mijnheer is dood en zelfs de
politie kan hem niet weer levend ma
ken, ook al is ze dag en nacht in de
weer om van een ongeluk weet ik wat
te maken."
Hoofdinspecteur Perquin verzekerde
haar dat hij maar een paar routinevra-
gen te stellen had en het zo kort mo
gelijk zou maken.
„Ja, dat kenner we," snibde zij. Na
een poosje kwam ze terug met een ge
zicht, dat overduidelijk op slecht weer
stond en grauwde of hij dan maar mee
wou gaan. Perquin volgde haar naar
een ruime, vrij donkere kamer, die op
de tuin uitzag. Door de ramen zag hij
schimmen van bomen met vochtig glim
mende takken, waaraan de laatste bla
ren als natte, verfrommelde vodjes hin
gen. Het was er benauwd warm. Op
een empirebank bij de open haard, die
fel brandde, ofschoon de centrale ver
warming al werd gestookt en het weer
lauw was, zaten twee dames.
(Wordt vervolgd)
Gisteren is in alle katholieke kerken van het
diocees Breda het volgend herderlijk schrijven
van mgr. Jos- Baeten voorgelezen:
Bij mijn heengaan als bisschop van Breda meen ik
dat het juist is, nog een woord tot u te richten.
Twee feiten die thans aan de orde zijn in het bisdom
van Breda, kunnen wij kort aanduiden aldus
een bisschop gaat heen dè bisschop blijft.
Het eerste is meer een persoonlijke aangelegenheid,
het tweede raakt de diocesane Kerk in haar wezen.
Door het tweede feit blijft onder u het door Christus
ingestelde apostelambt, voortlevend en voortwerkend
in de persoon van uw nieuwe bisschop.
Daardoor blijft onder u en te uwen dienste de vol
heid van het priesterschap en het onderrichtend en
herderlijk hiërarchisch bestuur. Dit is de grote weldaad
Gods, waardoor Christus zijn heilswerk onder u voortzet.
Toen Christus zijn verlossingswerk had volbracht keer
de Hij terug naar zijn Vader in de hemel. Zijn heils
werk echter moest hier op aarde voortgezet worden.
Daartoe had Hij zijn Kerk gesticht en aan zijn
apostelen de opdracht gegeven de blijde boodschap die
Hij was komen brengen, overal te verkondigen en voor
de waarheid ervan te getuigen.
Met dit getuigen voor de waarheid was Christus zelf
begonnen het is daarna overgenomen door de
apostelen en zal worden voortgezet tot aan de vol
einding der wereld door paus en bisschoppen. Jesus
zelf heeft gezegd „Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe
ben Ik in de wereld gekomen om getuigenis af te
leggen van de waarheid. Alwie uit de waarheid is
luistert naar mijn stem." 1) En tot zijn apostelen heeft
Jesus gezegd „Gij zult kracht ontvangen van de
heilige Geest die over u komt, om mijn getuigen te
zijn in Jerusalem, in geheel Judea en Samaria en tot
het uiteinde der aarde." 2) En na de apostelen komen
hun opvolgers, de pausen en de bisschoppen, en tot
op de huidige dag en tot aan het eind der tijden,
brengen en verkondigen zij de waarheid, bewaren, ver
klaren en verdedigen zij de waarheidsleer van Christus.
Door de eensgezinde leer van de bisschoppen mede
van uw bisschoppen in eenheid verbonden met
elkander en de paus „de Kerk van de levende God
pijler en grondslag van de waarheid" 3) ook onder u
en voor u.
Zonder deze Kerk van Christus,
onder u vertegenwoordigd in de
persoon van uw bisschop, zou
reeds lang het licht der waarheid
in u zijn uitgedoofd en zoudt gij
zijn teruggevallen in duisternis
zoals de dwaling is.
Christus is niet alleen de leraar
in de theoretische waarheid, maar
ook in het praktische leven. „Ik
ben de weg, de waarheid en het
leven," 4) zegt Christus. Voor U
is Hij dit door uw bisschop want deze is uw
leraar en ook uw herder in opdracht van Christus.
In ononderbroken opvolging vanaf de apostelen tot nu
toe komen uw bisschoppen tot u, ook wederom uw
nieuwe bisschop, opdat gij het leven in u zoudt hebben
en dit in overvloed. Dit leven is het bovennatuurlijk
leven uwer ziel, het goddelijk leven, het enige leven
dat die naam ten volle verdient.
Daartoe ontvangen de bisschoppen de volheid van
het priesterschap, worden zij de „uitdelers van Gods
mysteries", 5), de sacramenten, de bronnen van dit
leven. Danken wij God voor de grote genade ons
gegeven in het apostelambt van uw bisschop.
Een bisschop gaat heen. Dè bisschop blijft.
Dat een bisschop heengaat is meer een persoonlijke
aangelegenheid, waar ik zonder schade over zou kunnen
zwijgen. Toch zou dit zwijgen een onvoldaanheid in u
kunnen achterlaten. Want al gaat het in de grond van
de zaak alleen om het bisschopsambt zelf, en al zit
juist daarin de betekenis, de waarde en de genade
kracht, toch is de persoon er zó mee verbonden dat
ge beide steeds samen ziet en ze daarom, zij het ook
ten onrechte, samen beoordeelt. Uw oordeel dan over
uw bisschop die heengaat, uw oordeel over mij zij
mild, zoals ook ik zelf hoop dat Gods oordeel over mij
mild moge zijn en barmhartig. Ik ben namelijk diep
overtuigd van mijn grote tekortkoming, waardoor de
genade-uitwerking van het bisschopsambt in al die
jaren geremd is en verzwakt. Daarom is mijn „con
fiteor" aan de almachtige God en aan u zeer oprecht,
en vraag ik de H. Maagd Maria, alle heiligen en ook u,
broeders en zusters in Christus, voor mij te bidden tot
de Heer onze God.
Wanneer er ook in sommig opzicht iets goeds te
zeggen valt dan dank ik het vooral aan Gods zegen en
uw aller hulp. Groot was en is uw hulp na de verwoes
tingen van de oorlog. Toen mijn voorganger, mgr.
Hopmans, in september 1945 van zijn laatste vorm
reis in Zeeuwsch-Vlaanderen weer thuis was, schreef
hij in „Sancta Maria" „Wat een hartzeer was het voor
den Bisschop al die kerken en kerkelijke gebouwen in
puin te zien liggen, die hijzelf had helpen opbouwen.
Wat een droefheid, aan zijn opvolger hier niets dan
puin te kunnerv achterlaten". Zo was het. Bijna de helft
onzer kerken en kerkelijke gebouwen in puin. Met de
medewerking echter en de hulp van u allen hebben wij
al die kerken en gebouwen kunnen herstellen of opnieuw
opbouwen. En zo ook herrees het uitgebrande klein
seminarie uit zijn as veel schoner dan tevoren.
Naast de materiële wederopbouw echter is van nog
groter belang de geestelijke opbouw in onze diocesane
Kerk. Want uiterlijke opgang kan samengaan met
innerlijke neergang. En dit is erger dan tegenslag in
het leven. De zonden, niet de rampen, maken een
volk ongelukkig, zo drukt de Kerk dit uit in haar
gebeden „Nulla enim ei nocebit adversitas si nulla
ei dominetur iniquitasa" 6).
Daarom moest er vooral gestreefd worden naar een
geestelijke opbouw in ons diocees. Daarbij hinderde
mij zeer wat ik zou willen noemen dat eeuwig „tafel
dienen" zoals Sint Petrus zich uitdrukt, 7) die nooit
eindigende zorg voor het stoffelijke en het financiële.
De grootste zorg immers lag en ligt elders. Het gaat
er vooral om of bij alle welvaart ook onze H. Moeder
de Kerk erkend wordt en tegemoet getreden als „Mater
et Magistra gentium" als de Moeder en de Lerares
van de volken zodat zij allen kunne brengen tot hoog
staand leven en tot het volle heil. Het gevaar is echter
niet denkbeeldig, dat wij verzeild geraken in „een tijd,
waarin men", naar Sint Paulus' woord „de gezonde
leer niet meer verdraagt en zich leraars aanschaft naar
eigen smaak".
En dan is de vermaning van Sint Paulus wel op
haar plaats ook aan mijn opvolger: „Maar gij, blijf
nuchter bij dit alles, draag uw lijden, verkondig het
Evangelie, wijd u geheel aan uw dienst." 8) God
zegene daarom uw nieuwe herder bij de herkerstening
der milieus mede door de trouwe hulp van voldoende
en goed gevormde priesters. Want al verheugen wij
ons nóg zo over onze uitmuntende seminariegebouwen,
hun moderne inrichting en hun bevoegde bezetting, ook
hier geldt het woord van Christus „Spiritus est qui
vivificat", „Het is de geest die levend maakt." 9).
Daarom is het meest nodige, te streven naar een diep
evangelische vorming in onze priesteropleiding en een
echt priesterlijke navorming in ons pastoraal centrum.
Want zoals de heilige paus Pius X en onze huidige paus
ons op het hart drukken, „om het Rijk van Jesus
Christus in de wereld te vestigen, is niets zo nood
zakelijk als de heiligheid van de priester." 10). Dit doet
niets af aan een alzijdige, ook wetenschappelijke
vorming. Integendeel.
Zoals ik mijn herderlijk ambt ben begonnen, zo zal ik
het eindigen met de Moeder
Gods Maria. Vergun mij nog een
maal dit „Credo" van mijn diep
ste overtuiging omtrent de K.
Maagd en Moeder Gods Maria.
Zoals Christus op de eerste plaats,
zo moet ook Maria om haar totale
verbondenheid met Christus, groter
worden ik kleiner. Aanvaardt
Christus zoals Hij is onverdeeld
Zoon van God en zoon van Maria.
Aanvaardt Christus zoals hij aan
vaard wil worden verbonden met
Maria, door Hem zelf begenadigd en gekozen tot onaf
scheidelijke deelgenote in zijn menswording, zijn leven,
zijn lijden en sterven, en ook in zijn verheerlijking en in
de uitdeling van Gods genaden. Ook van de genade van
de eenheid der Christenen.
Onbegrepen vaak, doch niet onbegrijpelijk is het
getuigenis van de H. Kerk over Maria in haar officiële
gebeden „Gaude, Maria Virgo, cunctas haereses sola
interemisti in universo mundo." 11)
De onbevlekt ontvangen Maagd die de Satan, de
duivel der verdeeldheid, heeft overwonnen, is naar
de constante leer der pausen, de Moeder van de Een
heid, waarop wij hopen. 12)
„Permagnum unitatis christianae praesidium divini-
tus oblatum est in Maria" een overgrote hulp tot de
christelijke eenheid heeft God ons geschonken in
Maria. 13) Zij is geen sta-in-de-weg voor Christus, maar
baant juist de weg naar Christus, die zij uitstraalt en
openbaart door Gods begenadiging. In haar ontmoeten
wij Christus. Verborgen gehouden heeft God dit voor
wijzen en verstandigen, maar geopenbaard aan
kinderen. 14)
Zo kome het Rijk van Christus door de komst van het
Rijk van Maria. Want zij is als de rijzende dageraad
die de komst van de zon aankondigt en ons het licht
der wereld brengt. Men kan er zijn ogen van afwenden
en Maria niet de plaats geven die God haar gaf, doch
„het woord dat uitgaat van Gods mond keert niet ledig
tot Hem terug", 15) ook niet dit woord der Blijde Bood
schap „Verheug U, Begenadigde, de Heer is met
U." 16)
Mijn dierbare diocesanen, God zegene ons Bisdom,
God zegene U allen.
Breda, 22 maart 1962
t JOS. BAETEN,
Titulair Aartsbisschop van Stauropolis.
1) Jóh. 18, 37 2) Hand. 1, 8 3) 1 Tim. 3, 15 4) Joh.
14, 6 5) 1 Kor. 4, 1 6) Oratio super populum van
feria VI post Cineres 7) Hand. 6, 2 8) 2 Tim. 4, 3
v-v. 9) Joh. 6, 63 10) „Sacerdotii nostri primordia"
van 1 aug. 1959 11) o.a. in Missa III de S. M. in Sab.;
7de antiph. Ill Noct. com. fest B.M.V. zie „De
standaard v. Maria" 1960, blz. 192 en 240 en de daar
opgegeven studies hierover. 12) Prof. dr. Graber in
„Maria - Mutter der Einheit" Stand. 1961, 293. 13)
Leo XIII in „Adjutricem populi" 14) Mt. 11, 25 15)
Is. 55, 4 16) Lk. 1, 28.
Zoals Tom Manders (Dorus) zaterdag
avond in het Varaprogramma schitterde,
verdient een apart compliment. Hij haal
de een leuke stunt uit met zijn gelijktij
dig optreden voor radio en televisie. Ver
volgens was het „toneelspel" met als gas
ten o.a. Fanny Blankers Koen, Bueno de
Mesquita, Henk van de Grift, Jan Willem
Hofstra en Simon van Collem buitenge
woon verrassend. Doldwaas was zijn
knappe film, waarin Dorus als tegen
speelster had niemand minder dan Bri
gitte Bardot. Het was kostelijk. Heel ver
nuftig zat dit geheel in elkaar en het
werkte onweerstaanbaar op de lachspie
ren. De show duurde langer dan de be
doeling was, maar dat was deze keer
echt niet erg. Het was een aaneenscha
keling van plezierige momenten, deze
avond in Saint Germain des Prés.
Het volgende Interpolfilmpje bracht
weer wat spanning en dat deed ook
zij het op een andere manier de quiz
Willens en Wetens waarin Theo Eerd-
mans een deelnemer met duizend gulden
(min een cent) kon verblijden.
In het gevarieerde KRO-programma
van zondagavond heeft men eerst kun
nen genieten van een goed gebrachte een-
acter van O'Neill „Traan". Het Kunst-
maandorkest had daarna een bijzondere
attractie in de vorm van het succesvolle
optreden van de charmante zangeres
Marilyn Tyler. Het filmpje „Goudroof"
uit de Engelse serie The four just men
was wel spannend zoals altijd, maar
enigszins uit de toon vallend bij het
voorafgaande concert en de erop volgen
de epiloog van Ben Brans die deze keer
de belangrijkheid van de EHBO besprak.
Met een filmreportage van BelgiëNe
derland werd dit zondagavondprogram
ma besloten.
Hilversum 1 402 m
MAANDAG 2 APRIL
NCRV: 12.10 Mondorgeltrio met ritmische
begeleiding (gr.). 12.25 Voor boer en tuinder.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33
Meisjeskoor en instrumentaal kwintet: amu
sementsmuziek. 12.53 Grammofoonmuziek of
actualiteiten. 13.00 Nws. 13.15 Lichte muziek.
13.45 Jiddische liederen (gr.). 14.05 Schoolra
dio. 14.30 Herhaling van gedeelten uit het
gevarieerde programma Donderdagavondmo
zaïek v. 22 maart jl. 15.30 Lichte muzeik.
16.00 Bijbeloverdenking. 16.30 Vocaal ensem
ble. 16.45 Hoornensemble. 17.00 Voor de
kleuters. 17.15 Voor de jeugd. 17.30 Jazz Club.
17.40 Beursberichten. 17.45 Regeringsuitzen
ding: Op reis door Nederlands Nieuw-Gui-
nea (III), door W. A. L. van Doorenmaalen.
18.00 Populair orgelspel. 18.30 Oude muziek
(gr.). 19.00 Nieuws. 19.10 Op de man af,
praatje. 19.15 Oude muziek (gr.). 19.30 Ra
diokrant. 19.50 Amusementsmuziek. 20.15
Klassieke orkestmuziek. 21.10 Leven wij in
een welvaartstijd?, rondetafelgesprek. 21.40
Koorzang. 22.00 Volk en Staat, parlementair
commentaar. 22.15 Nederlandse liedjes. 22.30
Nieuws. 22.40 Avondoverdenking 22.55 Boek
bespreking. 23.05 Oude muziek' (gr.). 23.15
Vioolrecital. 23.40 Het Evangelie in Esperan
to. 23.55-24.00 Nieuws.
DINSDAG 3 APRIL
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Lichte grammo
foonmuziek. 7.30 Voor de jeugd. 7.45 Morgen
gebed en overweging. 8.00 Nieuws. 8.18 Lich
te grammofoonmuziek. 8.50 Voor de huis
vrouw. 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio.
10.00 Voor de kleuters. 10.15 Lichtbaken, le
zing. 10.25 Klassieke muziek (gr.). 11.00 Voor
de vrouw. 11.30 Lichte grammofoonmuziek.
11.50 Volaan.... vooruit, praatje
Hilversum 2 298 m
MAANDAG 2 APRIL
VARA: 12.00 Lichte orkestmuziek met zang-
solisten. 12.30 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.33 Voor het platteland, praatje
12.38 Pianoduo. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de
middenstand, praatje. 13.20 Hammondorgel en
zang. 13.45 Wikken en wegen, lezing. 14.00
Pianokwartet (gr.). 14.25 Voor de jeugd. 15.10
Oude en nieuwe dansmuziek. 15.45 Oude
liedjes. 16.00 Muziekrevue. 16.40 Streekuit-
zending: Groningen. 17.00 Lichte grammo
foonmuziek. 17.15 Roemeens orkest. 17.45
Reportage Europese tafeltenniskampioen
schappen te Berlijn. 17.50 Militair commen
taar. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20 Ac
tualiteiten. 18.30 Lichte muziek. 18.50 Open
baar kunstbezit. 19.00 Parlementair over
zicht. 19.15 Regeringsuitzending: Willem O
Duys presenteert de Radiozilvervloot 1962.
19.30 Lichte muziek en zangsolist. 20.00
Nieuws. 20.05 De wilde vaart, cabaret. 20.40
Je neemt er wat van meequiz. 21.25
Lichte muziek 21.55 Marimba. 22.30 Nieuws.
22,40 Reportage Europese tafeltenniskam
pioenschappen te Berlijn. 22.45 Viool en piano
23,15 Spontane reacties: muzikale discussie.
2355-24.00 Nieuws.
DINSDAG 3 APRIL
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Lichte grammofoonmuziek. VPRO:
7.50 Dagopening AVRO: 8.00 Nieuws. 8.15
Lichte grammofoonmuziek. 9.00 Gymnastiek
voor de vrouw. 9.10 De groenteman, praatje.
9.15 Kamermuziek (gr 9.40 Morgenwijding.
L L ,?ekbespreking- 10 00 Arbeidsvitaminen
10.50 Voor de kleuters. 11.00 Voor de zieken.
Brussel Vlaams
MAANDAG 2 APRIL
u00 ™euws- 1203 Lichte muziek.
TWeerberichten. 12.35 Landbouwkroniek.
12.42 Lichte muziek. 12.50 Beurskroniek. 13.00
Nieuws. 13.15 Kamermuziek 14.00 Schoolra
dio. 15.45 Vlaamse kamermuziek. 16.00 Beurs
kroniek. 16.06 Voor de zieken. 17.00 Nieuws.
*JaZ7-muziek. 17.40 Amusementsmuziek.
17.45 Franse les. 18.00 Godsdienstige uitzen
ding. 18.20 Voor de soldaten. 18.50 Sportpro
gramma. 19.00 Nieuws. 19.40 Orkestmuziek.
19.45 Operamuziek. 20.00 Omroeporkest en
solisten. 21.15 De zeven kunsten. 21.30 Lichte
grammofoonmuziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Amu
sementsorkest en solist. 22.35 Populaire
volksmuziek. 22.55 Nieuws. 23.00-23.15 Voor
de zeelieden.
Brussel Frans
MAANDAG 2 APRIL
484 m.11.55 Grammofoonmuziek. 18.00
Nieuws. 13.15 Gevarieerde muziek. 14.18 Ka
mermuziek. 15.03 Grammofoonmuziek 16 06
Operettemuziek. 17.15 Hedendaagse Belgische
muziek. 17.45 Koorzang. 18.45 Lichte muziek.
19.20 Lichte muziek. 19.30 Nieuws. 22.15 Jaxz-
muziek. 22.55 Nieuws.
NTS: 20.00 Journaal en weeroverzicht. VP
RO: 20.20 Vadertje voetbal, progr. over Stan
ley Matthews. 20.30 Atelierbezoek bfj Con
stant Nieuwenhuis. 21.00 In Holland staat een
Riddergoed, Televisiefantasie. 21.40 Ziek
zijnbeter worden, medische uitz. 22.05
Gesprek aan de schrijftafel
VLAAMS-BELG.:
19.00 Voor de jeugd. 19.30 Twee tekenfilm
pjes. 19.45 Culturele actualiteiten. 20.00
Nieuws. 20.25 Het manneke. 20.30 Een suite
van bekende geliefden uit de mythologie.
21.30 Filmreportage. 21.45 Antwerpens Gou
den Eeuw, quiz 22.15 Toneelkroniek. 22.49
Nieuws.
FRANS-BELG.:
18.30 Voor de kleuters. 19.00 Sportprogram
ma. 19.40 Engelse les. 20.00 Nieuws. 20.30
Gevarieerd programma. 21.15 Wetenschappe
lijke uitzending. 22.05 Nieuws.
i
