DE KERK
IN HET
MIDDEN
Vorstelijk paasei
Zielzorg wetenschappelijk bezien
Togo ontvangt ruimere
Amerikaanse steun
Jordaankerk
bestaat een
halve eeuw
Gebrek aan liefde remt
het streven naar eenheid
DE DUIVEL OP DE
ZWARTE SCHIJF
Goede Week is
geen folklore
Het KASKI
Boze woorden
over Ghana
I Verf tfan
13
NIEUWE RITUS
KERKCONSECRA TIE
Wereldraad wil
Algerië helpen
Palriarch van Constantinopel:
Christenen in
de loopgraven
Spaanse toestanden
GEDACHTEN OVER
LEKEPRIESTERS
Liturgische kalender
Herwaardering
van Pasternak?
drogist hééft meer... wéét meer!
PADVINDERS EN
DE OECUMENE
Jongetje verdronken
ZAANHAGEL
de lekkerste
chocolade-korrels
in de leukste doos
vervetal
^ettewinkel 1
sterk...
prachtig
Nieuwe oorzaak
van bloedstolling
ontdekt
Strenge straf voor
dodelijk ongeval
13
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 23 MAART 1962
Binnenkort zal de St.-Antoniuskerk
van de paters kapucijnen in het
hartje van de Jordaan vijftig jaar
bestaan. In 1912 vestigden deze paters
zich in een hoekje van de aloude pa
rochie „De Posthoorn" en ze kregen
het dubbel moeilijk, want niet alleen
moesten ze trachten een volkomen
onkerkelijk geworden wijk weer te
kerstenen maar ze mochten geen
parochiële bedieningen verzorgen.
Dat bleef aan de parochiekerk voor
behouden.
Daarin is pas in 1952 verandering
gekomen toen het een rectoraat werd
met parochiële rechten. De „blote-
voeten-paters", zoals ze in de Jor
daan werden genoemd, krègen pas
vaste voet in deze wijk door veel
charitatief werk.
Hoe moeilijk de zielzorg in de Jor
daan nog steeds is blijkt uit de situa
tie: 45 pet. onkerkelijk, 31 pet. pro
testants, 23 pet. r.-k. (waarvan slechts
7 pet. praktieert) en 1 pet. joods.
Bij de kerkconsecratie van twee
kerken, resp. te Zutphen en te Nun-
speet heeft kardinaal Alfrink gebruik
gemaakt van de onlangs verschenen
nieuwe ritus van de kerkconsecratie.
De nieuwe ritus is aanmerkelijk
vereenvoudigd en er is grote zorg
aan besteed dat ook de gelovigen li
turgisch in deze viering betrokken
worden en bij de gehele plechtigheid
aanwezig kunnen zijn. In het nieuwe
formulier wordt duidelijk een verde
ling in drie delen aangegeven; de
wijding en de toewijding van het
kerkgebouw de plechtige over
brenging van de relieken naar het
altaargraf de consecratie van de
kerk en het altaar.
Het eerste deel vangt aan met het
afbidden van Gods zegen over de
plechtigheid in de reliekentempel,
daarna volgt de besprenkeling van
de buitenmuren met het daartoe ge
wijde Gregorius-water. Samen met de
bisschop trekken de gelovigen dan
hun nieuwe kerk binnen onder het
zingen van de litanie van Alle Heili
gen. Hierna volgt de besprenkeling
van de binnenmuren van de kerk en
het altaar.
Het eerste deel van de kerkconse
cratie wordt afgesloten met de plech
tige inbezitneming van de kerk en
de toewijding aan God en de ere
dienst. In een met wit zand of as
aangebracht Andreaskruis schrijft de
bisschop met zijn staf het Griekse en
het Latijnse alfabet. Het tweede deel
omvat de plechtige overbrenging van
de relieken van de reliekenkapel naar
de kerk en het neerleggen van de
relieken in het graf van het altaar
Het derde gedeelte van de plech
tigheid is de consecratie van kerk en
altaar. De twaalf consecratie-kruisjes
in de muren der kerk, de deurposten
bij de ingang der kerk en altaartafel
en verbindingen worden gezalfd met
Chrisma. Daarna volgt het steeds in
drukwekkende wierookoffer op het
altaar. Na de wijding der dwalen en
de benodigdheden voor de eredienst
wordt het altaar gereed gemaakt voor
de H. Mis, die een onderdeel vormt
van de kerkconsecratie. De plechtig
heid eindigt met de Potificale Zegen
van de bisschop.
De wereldraad van kerken heeft
dezer dagen een oproep doen uitgaan
voor hulp aan Algerië. Hoewel nog
niet te overzien is hoe de toestand
zich daar zal ontwikkelen, meent de
raad dat het wel duidelijk is, dat de
kerken geroepen 2ijn tot gezamenlijke
dienst en getuigenis.
Hulp is bijvoorbeeld nodig voor de
Algerijnen in de zogenaamde „Centres
de Regroupement", die een nieuw
bestaan moeten opbouwen. Hun aan
tal wordt geschat op 2.400.000. Verder
zijn er in de steden ongeveer 600.000
vluchtelingen van het platteland,
terwijl er bovendien in Frankrijken
Algerië naar schatting 55.000 politie
ke en andere gevangenen zullen wor
den vrijgelaten.
De wereldraad heeft plannen ge
maakt voor gezondheidszorg door
middel van mobiele teams, polikli
nieken voor lijders aan t.b.c, tracho
ma en dergelijke, voor sociaal en
opvoedkundig werk, door middel van
herscholing van vluchtelingen en
landbouwontwikkelingsteams en voor
het verlenen van materiële hulp in
de vorm van voedsel, kleding, medi
cijnen, gereedschappen, zaden en vee.
De wereldraad verwacht, dat de
kerken hiervoor 1.400.000 dollar bij
een zullen brengen.
(Advertentie)
Orthodoxe kringen in Athene heb
ben hun twijfel uitgesproken over de
juiste weergave der verklaring, wel
ke de orthodoxe patriarch van Con
stantinopel Athenagoras I enkele da
gen geleden afgelegd heeft tegenover
een katholiek persagentschap. Zjj wij
zen erop, dat de patriarch tot dusver
steeds gestreefd heeft naar een een
heid, niet naar hereniging.
Met het woord eenheid bedoelt de
patriarch, zo menen orthodoxe ker
kelijke leiders in Athene, een nauwe
samenwerking der Kerken uitsluitend
inzake de bestrijding van de wereld
problemen en sociale vraagstukken
en dan voor zover zij van betekenis
zijn voor het christendom als geheel
Hereniging daarentegen veronder
stelt leerstellige eenheid en deze is
volgens de Atheense uiteenzetting om
tal van historische en andere redenen
veel moeilijker te verwezenlijken.
Alleen een oecumenisch concilie zo
zegt men in Athene waarin de Or
thodoxe en Katholieke kerk gelijkelijk
en gelijkwaardig vertegenwoordigd
zijn, zou een beslissing kunnen bren
gen over de opheffing van het schis
ma en over de hereniging van beide
Kerken.
Patriarch Athenagoras heeft enkele
dagen geleden tegenover het Katho
liek persagentschap Kathpress letter
lijk verklaard ,,te streven naar de
volkomen eenheid". Hij zei: „Wij
zouden moeten terugkeren naar de
tijd van vóór het schisma van 1054
zonder de vraag te stellen, wie voor
De Spaanse bisschoppencommissie,
die beitst is met de zorg voor litur
gische vragen en liturgische vernieu
wing, heeft zich gekeerd tegen de
ontaarding van de viering van de
Goede Week.
Zij meent, dat de processies, die
tot op heden een openbare boete van
de vrome broederschappen uitdrukten
een handelszaak beginnen te worden.
De viering van de Goede Week, waar
aan heel het Spaanse volk in het
verleden heeft deelgenomen, is han
delszaak van het vreemdelingenver
keer geworden. Zakenmensen gooien
er grote sommen tegen aan, om de
processies vooral kleurig en specta
culair te maken. Zij hebben onder
elkaar de verschillende attracties ter
financiering verdeeld en maken ieder
voor hun eigen ondernemingen recla
me in het buitenland.
De bisschoppelijke commissie, het
gevaar onderkennende, heeft een
brochure uitgegeven, waarin het tegèn
ontaarding waarschuwt. „De Goede
Week", zo zeggen zij, „behoort op de
eerste plaats in de Kerk zelf te wor
den gevierd. De gelovigen behoren de
H. Liturgie in de Kerk te vieren. De
rest is folklore".
Volgens een Italiaans weekblad zal
op het aanstaande Vaticaans Concilie
een voorstel worden besproken ter
oprichting van een nieuwe religieuze
orde van „lekepriesters", geestelijken
die niet het celibaat behoeven te
beoefenen en kunnen trouwen.
De leke-priesters zouden alleen de
lagere wijdingen ontvangen en veel
werk uit handen van de geestelijk
heid kunnen nemen. Het blad con
stateert dat instelling van dit „dia
conaat" een terugkeer zou betekenen
naar de structuur van de Kerk in de
eerste jaren van het Christendom.
dit schisma verantwoordelijk is ge
weest."
Het wordt tijd, zo vervolgde de pa
triarch, dat de christelijke gemeen
schappen de loopgraven verlaten,
waarin wij ons angstig verstopt heb
ben om ons tegen elkaar te verdedi
gen, zonder te merken dat wij chris
tenen door vijanden worden omringd.
Wat ons betreft, aldus de patriarch,
wij zijn bereid om de loopgraven te
verlaten teneinde een gezamenlijk
christelijk front te vormen. Daarom
willen wij een bezoek aan Rome bren
gen „om de Paus te omarmen, om
te schreien over de lange scheiding,
en ons verdriet uit te spreken over
het verleden en onze vreugde over
wat komen gaat". Wanneer dat be
reikt is, zo zei Athenagoras, dan komt
de oplossing van alle andere moeilijk
heden vanzelf. En hij vervolgde met
te zeggen, dat de christenheid ge
scheiden is omdat het haar aan liefde
ontbrak. Het zal ook weer de liefde
zijn die de weg naar de eenheid zal
effenen.
Met een pamflet, getiteld ,,De dui
vel op de grammofoonplaat" is pater
Anthony Harris ten strijde getrokken
tegen een serie topsongs uit de En
gelse grammofoonplatenindustrie. Pa
ter Harris, een redemptorist, is de
redacteur van talrijke pamfletten en
blaadjes, die de congregatie der re
demptoristen in Alton, Hampshire,
uitgeeft.
„De laatste tijd", schrijft pater Harris,
„zijn de liedjesmakers erop uit om
de ongeoorloofde liefde tot onderwerp
van hun songs te maken". Het thema
van dit soort liedjes is, aldus pater
Harris: „Ik houd van je, maar ik
zou het eigenlijk niet moeten doen,
want ik ben getrouwd met een an
der". Pater Harris zegt, dat door als
maar die liedjes te zingen men de
ongeoorloofde liefde heel gewoon gaat
vinden. Hij voegt eraan toe, dat de
advertentiewereld dezelfde methoden
gebruikt.
ZONDAG 25 maart. Paars. Derde zon
dag van de Vasten. Tijdeigen. Mis
Oculi, zonder Gloria. Credo. Prefatie
van de Vasten. (Gezinslezing Lukas 17,
20-37).
MAANDAG 26. Wit. Maria Boodschap.
(Een der oudste feesten van de Kerk.
Het laat ons vooral zien, welke plaats
Maria met haar goddelijke Zoon in
het plan van de verlossing inneemt).
Tweede gebed van maandag na de
derde zondag van de Vasten. Credo.
Prefatie van de H. Maagd Maria. (Ge
zinslezing Lukas 4, 31-3,11).
DINSDAG 27. Paars. Mis van dinsdag
na de derde zondag van de Vasten.
Tweede gebed H. Joannes van Damas
cus. (Deze belijder en kerkleraar ver
zette zich in zijn strijd tegen de beel
denstormers vooral tegen keizer Leo de
Isauriër, die hem bij de kalief te Da
mascus van verraad beschuldigde. Hij
leefde als kluizenaar in het klooster
van de H. Sabbas te Jeruzalem. Op
hoge leeftijd stierf hij in 754.) Prefatie
van de Vasten. (Gezinslezing Matteus
18, 12-35).
WOENSDAG 28. Paars. Mis van woens
dag na de derde zondag van de Vasten.
Tweede gebed H. Joannes van Capi-
strano. (Een van de grote binnen-ker-
kelijke hervormers van de 15e eeuw.
Hij was stuwkracht van de Observan
ten en raadsman van de Pausen. Als
kruistochtprediker trok hij met het
leger van Jan Hunyadi naar het bele
gerde Belgrado, waar de overmacht
der muzelmannen werd verslagen. Kort
na deze veldslag stierf hij in 1456). Pre
fatie van de Vasten. (Gezinslezing Mat
teus 15, 1-20).
DONDERDAG 29. Paars. Mis van donder
dag na de derde zondag van de Vas
ten. Prefatie van de Vasten. (Gezins
lezing Markus 1, 21-45).
VRIJDAG 30. Paars. Mis van vrijdag na
de derde zondag van de Vasten. Prefa
tie van de Vasten. (Gezinslezing Jo
hannes 4, 1-42).
ZATERDAG 31. Paars. Mis van zaterdag
na de derde zondag van de Vasten.
Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing
Johannes 8, 1-11).
(Van onze redacteur)
Sinds 1946 beschikt katholiek
Nederland over een eigen we
tenschappelijke instelling, het
Katholiek Sociaal Kerkelijk
Instituut (KASKI), dat de so
ciale wetenschappen in dienst
slelt van de zielzorg. Het insti
tuut heeft thans in een bijna
100 bladzijden tellend boekje
een verslag gegeven van zijn
activiteiten tussen 1958 en 1961
een verslag dat veel onthult
van de doelstellingen en orga
nisatie van het KASKI, de let
tercombinatie die de katholiek
geregeld tegenkomt, maar wel
ker betekenis dikwijls geheim
zinnig blijft.
Evenals de andere kerkgenootschap-
pam ons land. bevond zich ook de
Katholieke kerk na de jongste wereld-
j° u* in uiterst moeilijke omstan
digheden. Niet alleen waren veel ker-
♦gÜ Yerw°est, maar ook veel tradi
tionele maatschappelijke verbanden
ontwricht. Een bezinning op de eigen
waarde en methodiek van zielzorg en
het sociaal-culturele en charitatieve
werk deed de behoefte ontstaan naar
gericht empirisch sociologisch onder
zoek. De wetenschap moest in objec
tief onderzoek een feitelijke diagno
se stellen van het kerkelijk leven,
waarop de zielzorgers hun activitei
ten konden baseren. Waar moesten
om iets te noemen de nieuwe
kerken worden gebouwd? Mede door
toedoen van G.H.L. Zeegers, toen
hoofd van de afdeling sociaal onder
zoek van de rijksdienst voor het Na
tionale Plan, kwam in 1946 het
KASKI totstand. In de historische
lijn van de emancipatie van het ka
tholiek volksdeel was de oprichting
van een wetenschappelijk instituut,
dat de eindfase van deze emancipa
tie in alle sectoren zou begeleiden
een belangrijk moment.
Op 1 januari 1961 had het KAStCI 257
rapporten uitgebracht er» 121 memo
randa. De onderzoekingen bewogen
zich op godsdienst-sociologisch en
sociaal-kerkelijk terrein, op alge
meen maatschappelijk gebied en in
de sector van het onderwijs. Verschil
lende rapporten betreffen plaatsen
en parochies in onze gewesten, waar
het KASKI een regionaal bureau
heeft in Tilburg. Het hoofdbureau is
gevestigd in Den Haag. Andere regi
onale bureaus staan in Rotterdam,
Amsterdam en Zwolle. Aanvankelijk
lag de nadruk sterk op de statistische
en sociografische benadering van de
vraagstukken, en beperkte men zich
dus tot een cijfermatige beschrijving
van de situatie. Thans streeft men
naar verdieping. Daarbij komt men
dikwijls op het terrein van de pasto-
raal-theologen. De deelneming van
vaktheologen aan deze sociologische
studies is daarom onontbeerlijk.
Thans, aldus KASKI-directeur drs. J.
A.M.H. Damoiseaux, is deze deelne
ming nog te incidenteel, maar wij
streven naar een systematische sa
menwerking met het Nederlands Pas
toraal Instituut.
Het KASKI speelt ook een belang
rijke rol op internationaal niveau,
namelijk in de FERES (Fédération
Internationale des Instituts Catholi-
ques de Recherches Socio-Religieu-
ses et Sociales), een federatie van so
ciaal-kerkelijke onderzoekingsinstitu
ten in Europa, en in Noord- en Zuid-
Amerika. Het KASKI onderhoudt
ook contacten met zuster-instellingen
in Nederland als het Gereformeerd
Sociologisch Instituut, het Sociolo
gisch Instituut van de Ned. Hervorm
de Kerk en het Humanistisch Insti
tuut voor Sociaal Onderzoek.
Het blad „Vandaag", een in Moskou
verschijnend literair tijdschrift, heeft ge
pleit voor publikatie op ruimer schaal
van de werken van wijlen Boris Paster
nak, winnaar van de Nobelprijs voor
letterkunde van 1958 voor zijn „Dokter
Zjivago", dat nimmer in de Sovjet-Unie
is gepubliceerd.
De kriticus S. Sinjafsky, die een eind
vorig jaar verschenen gedichtenbundel
van Pasternak in „Novy Mir" besprak,
zei dat men de capaciteiten van Paster
nak als Shakespeare- en Goethe-vertaler
over het algemeen had onderschat.
Sinjafsky pleitte voor een nieuwe druk
van Pasternaks vertalingen van dichters
uit Georgië, en zei dat men een soort
van demarcatielijn moest trekken tussen
Pasternaks eigen poëzie en zijn vertalin
gen van anderen, om beide facetten van
de schrijver in hun juiste perspectief te
plaatsen.
Westelijke waarnemers in Moskou heb
ben uit het artikel geconcludeerd, dat
de Russen op weg zijn naar een her
waardering van Pasternak niet als ro
manschrijver, maar als dichter en ver
taler. Pasternak overleed in mei 1960 op
zeventigjarige leeftijd.
(Advertentie)
President Kennedy en president Syl-
vanus Olympio van Togo hebben hun
tweedaags overleg besloten met een ver
klaring, waarin de Verenigde Staten zich
verplichten tot voortgezette hulp aan
Togo en aan Afrikaanse eenheidsbewe
gingen.
In de verklaring, die het karakter had
van een gezamenlijk communiqué, drukte
president Olympio zijn grote tevreden
heid uit over de niet aflatende steuq
van de Verenigde Staten aan de Verenig
de Naties, „vooral zo belangrijk, omdat
de jonge onafhankelijk geworden staten
de volkerenorganisatie beschouwen als
garantie voor hun zelfstandigheid".
de
De Verenigde Staten en Togo beschou
wen de oprichting van de organisatie van
Afrikaanse staten op de conferentie van
Lagos in januari, als een constructieve
stap op de weg naar Afrikaanse eenheid
door politiek overleg en praktische sa
menwerking op economisch en technisch
terrein. Dit moet, aldus beide presiden
ten, zijn gebaseerd op hetzelfde beginsel
van niet-inmenging in eikaars aangele
genheden als in de V.N. gehuldigd wordt.
Op een persconferentie heeft president
Olympio zich bemoedigend uitgelaten
over Algerië, maar hij was bepaald bit
ter over Ghana. Hij zei dat dit land er
een gewoonte van maakte zich te be
moeien met andermans zaken. „Wij heb
ben Ghana nooit kunnen vergeven dat
het zich met onze binnenlandse zaken
heeft bemoeid", aldus Olympio,
Overigens vond hij het wel juist dat
Amerika 138 miljoen dollar gestoken
heeft in het Voltaproject in Ghana. „Dat
was geen hulp", vond hij, „aan president
Kwame Nkroemah van Ghana, maar aan
het Ghanese volk".
Olympio verlaat Washington met ver
zekeringen van nog meer Amerikaanse
voedseltransporten naar de hongergebie-
den van Togo. Voorts zullen leden van
president Kennedy's vredeskorps in To
go gaan werken, en de Wereldbank zal
een missie naar Togo zenden om er de
economische behoeften van te peilen.
Van 26-30 maart wordt in Zeist een
Europees-oecumenische padvinders
conferentie gehouden, met 45 deel
nemers uit België, Denemarken,
West - Duitsland, Groot - Brittannië,
Finland, Frankrijk, Zweden, Zwitser
land en Nederland.
Thema van deze conferentie is „plicht
tegenover God", een van de essen
tiële hoofdpunten van de internatio
nale padvindersbelofte.
De vijfjarige P. Lont uit Winkel bij
Alkmaar is in het kanaal langs de Schei-
derweg gevallen en verdronken. Hij
speelde daar met zijn vriendje, de vijf
jarige Tjibbe S. Deze laatste heeft er in
zijn schrik niet aan gedacht anderen te
waarschuwen, dat zijn vriendje in het
water was gevallen.
(Advertentie)
f 0,68
(Advertentie)
Op hef nachtkastje van mevrouw
Kievit-Scheffer (25) in de verloskun
dige kliniek van het noodziekenhuis
Zeeburgerdijk in Amsterdam prijkt
sinds kort een vorstelijk chocoladen
paasei... Toen mevrouw Kievit daar
eind vorige week haar eerste zoon.
Mario Richard Marcel ter wereld had
gebracht, ontlokte dat een verpleegster
een opmerking over „het eerste
kievitsei". De vader van Mario, een
28-jarige politieagent, ging in op het
grapje, vond dat dit eerste kievitsei"
dan ook volgens traditie aan de ko
ningin moest worden gepresenteerd,
en stuurde een geboortekaartje, waar
op een kievitsei was getekend, naar
het paleis Soestdijk. Dat het grapje
ook hier bijzonder werd gewaardeerd,
bleek korte tiid later uit het feit, dat
namens H.M. de Koningin een groot
chocoladen paasei by het gezin Kievit
werd bezorgd
Een Amerikaanse biochemicus, dr.
Walter Seegers, heeft tijdens een bijeen
komst van het Amerikaanse scheikun
dige genootschap te Washington onthuld
een nieuwe oorzaak ontdekt te hebben
van bloedstollingen.
Deze stof, „autoprothormbine-C" ge
naamd, is volgens Seegers naast throm-
bine het krachtigste stollingsferment en
„belooft baanbrekend werk'' bij het on
derzoek naar trombose en bloedingen.
Dr. Seegers verklaarde, dat de nieuw
ontdekte stof zo veel op thrombine leek,
dat men het bestaan er van tot voor
kort niet had beseft.
De rechtbank te Groningen heeft de
52-jarige radiomonteur G. H. uit Stads
kanaal, die onder invloed van alcohol
met zijn auto een dodelijk ongeluk had
veroorzaakt, veroordeeld tot een jaar en
zes maanden met aftrek en vijf jaar ont
zegging van de rijbevoegdheid.
De officier van justitie had veertien
dagen geleden twee jaar gevangenisstraf
met aftrek en vijf jaar ontzegging van
de rijbevoegdheid, geëist. Verdachte had
op 3 december van het vorig jaar vijf
glazen cognac en enkele glazen bier ge
dronken en was daarna in zijn auto ge
stapt. In de Semsstraat te Wildervank
reed hij de zestienjarige wielrijdster
Jantje Bos aan. Het meisje overleed ter
Iplaatse.