-PRO en CONTRAn „Veterum sapientia" Sleutel posities r Word één-twee-drie prijswinnaar I POT BLIJFT STAAN sempra sJss'rïivf Bondsrepubliek bouwt atoomstad aan Neckar Premie van 500 gulden Westen moet afzien van eis inzake toezicht IL Fabricage van bommen echter niet beoogd Klok terug? Oude cultuur Afgrendeling Rubriek voor automobiel-vertroeteiaars Een kijkje op het boordnet Opgave puzzel no. 179 Doodstraf in Engeland wordt ten uitvoer gelegd Kroestjev tot Japan Gemotiveerde oplossing 231121 312223 1 J- U 111 3VS 1 A P fl 1 c i 1 I 1 D i c a a f i g r IS G a i s H p B 1 5 1 i B H i k e 1 -J NEDERLAND exporteert steeds meer naar Spanje Britten aangehouden door Indonesiërs l DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 16 MAART 1962 (Van een bijzondere medewerker) Er is veel deining ontstaan over de jongste Apostolische Constitutie „Veterum sapientia" van paus Joan nes XXIII. Deze Constitutie is uitge gaan van de Congregatie voor de se minaria en universiteiten. Zij werd gepubliceerd door de prefect van de ze Congregatie, kardinaal Pizzardo. Met grote klem wordt o.a. aan de bisschoppen opgedragen er over te waken, dat niemand stelling neemt tegen het gebruik van het Latijn bij de seminarie-opleiding. Niemand, die zich op het priesterschap voorbereidt, zo zegt de Constitutie, mag met zijn filosofie en theologie beginnen, voor dat hij het Latijn volkomen beheerst. Al de andere voorschriften in de Constitutie zijn even stringent en laten aan duidelijkheid niets te wensen over. In de tweede van de door .de Con stitutie voorgeschreven maatregelen is ook de bepaling opgenomen, dat niet mag worden geschreven tegen het gebruik van het Latijn bij de liturgie. Het lijkt ongebruikelijk, dat deze Congregatie zich vrij onverwacht gaat bewegen op een terrein, waar van wordt aangenomen, dat het be hoort tot de competentie van de Con gregatie voor de Riten. We mogen immers aannemen, dat laatstgenoem de Congregatie over het gebruik van inheemse talen bij de liturgie tijdens het a.s. Concilie haar zegje ook wel zal hebben te zeggen. De eerste reacties in Rome wijzen erop, dat als deze Constitutie naai de letter zou worden opgevat ver dere discussies over het gebruik van de volkstaal in de liturgie ep verande ringen, zoals die van het Concilie worden verwacht zijn uitgesloten. We kunnen echter niet geloven, dat hier mee het laatste woord over dit punt zou zijn gezegd. We verwachten, dat tal van Concilievaders wel nadere in lichtingen zullen vragen over bedoe ling en strekking van die Constitutie. In een zeer gi-oot deel van de Kerk is deze kwestie op het ogenblik aan de orde. Vooral in de niet-Romaanse landen en met name in de missiege bieden groeit het streven naar het ge bruik van de inheemse talen bij de liturgie. Het zou misschien mogelijk zijn om door geboden en verboden dat streven enige tijd af te remmen. Het is echter voor iedereen duidelijk, dat het onmogelijk is om de uurwij zers van de tijd terug te draaien. Verschillende internationale liturgi sche congressen hebben zich nog in het jongste verleden uitvoerig met de ze materie beziggehouden. We den ken daarbij aan de congressen van Assisië en van Nijmegen-Uden. Zij bewezen, hoe in heel de missionaire Kerk een gelijk gericht streven be staat naar de invoering van de volks taal in de liturgie. Voor tal van mis siegebieden zal dat een kwestie wor den van zijn of niet-zijn. De uitspra ken zowel van blanke als van inheem se kardinalen en bisschoppen laten daarover geen enkele twijfel bestaan. Vooral tijdens de beide bovenge noemde congressen, kwamen deze ge dachten uitdrukkelijk naar voren. We dienen er o.a. aan te denken, hoe b.v. in China de Kerk wordt ge confronteerd met een vierduizend jaar I oude cultuur, welke geen enkele over- j eenkomst '-ertoont met de westerse I in oorsprong Grieks-Romeinse cultuur. Een opdringen van onze wes terse liturgie en vooral van het Latijn aan een volk met een zo eigen en van de onze totaal wezensvreemde, maar zeer hoge cultuur, moet tot re sultaat hebben, dat zo'n volk daar afwijzend, althans onverschillig tegen over blijft staan. Een treffende getuigenis hiervoor vinden we in de autobiografie van Dom Pierre-Célestin Lou Tseng- Tsiang. Deze oud-minister-president en minister van Buitenlandse Zaken van de Chinese republiek onder Sun Yat i Sen ging op latere leeftijd over tot 1 de Katholieke Kerk, trad in de Orde der Benedictijnen te Gent (Bj, werd priester gewijd en was zijn laaste le vensjaren Abt-titularis van Sint- Peter te Gent. In zijn boekje „Souve nirs et Pensées" schrijft hij „Zolang bij ons ten minste in haar gezan- I gen en in de gebeden en lessen, wel ke priesters en volk hardop bidden en voorlezen de katholieke liturgie niet de literaire Chinese taal zal kun nen aannemen zal de eredienst, welke de Kerk aan God brengt (het I Misoffer, het goddelijk officie, de li turgie der Sacramenten, de prachtige katholieke liturgie bij de uitvaart en begrafenis) voor het gele ras een vol strekt gesloten boek blijven. De be volking van het Verre Oosten kan er geen kennis van nemen, het kan er aus de noodzaak niet van ondervinden, noch het verlangen ernaar opvatten. En dientengevolge heeft het geen en kel normaal middel om er, hoe dan I °ok, enig gebruik van te maken. Bij het ontbreken van die aanpas- j singsmaatregel, welke, naar ik meen, J aan alle apostolische actie van bete kenis moet voorafeaan, zullen de evangcIisaticpogingen in vijfhonderd °f duizend jaar geen noemenswaardige wijziging brengen in de uiterste ge- talszwakhcid van christenen en katho (Advertentie) T GEDISTILLEERD DOOR M UN RERCKEL& Co, DELFT u«owl!*11 echtheid moetieJ E HMDTEEKENIH6 VOORZIE» ZU» licken temidden van een bevolking, die gedurende die tyd zich zal heb ben ontwikkeld op een wijze, welke men zich vergeefs zal proberen voor te stellen." Aan het slot van dit citaat hebben we een passage vet gedrukt, omdat zij in dit verband zo veelbetekenend is. We kunnen ons niet voorstellen, dat de Kerk de weg naar haar schoot zou afgrendelen door vast te houden aan een liturgische taal, welke niet van wezenlijke betekenis is voor haar eredienst. Ongetwijfeld zal de Chinese pries terschap haar best doen, zo schrijft Dom Lou verder, om zich vertrouwd te maken met de verworvenheden van de Grieks-Latijnse cultuur. Van de an dere kant is het even noodzakelijk, dat in het centrum van de christen heid, in Rome, persoonlijkheden tot in de hoogste bestuurskringen van de Kerk worden opgenomen, die zich vol komen hebben ingewerkt in de talen en de culturen van de niet-Europese grote wereldculturen. 1) Ten overvloede zij opgemerkt, dat paus Pius XII aan de Kerk van Chi na in 1940 heeft toegestaan de H.Mis in de Chinese taal op te dragen. Ten aanzien van het gebruik van de inheemse talen in de liturgie stellen we met name in de missielanden een vrijwel eenstemmig verlangen vast van alle bisschoppen. Daarom is men er vrij algemeen van overtuigd, dat over deze Constitutie tijdens het a.s. Concilie nog wel nader zal worden gesproken. Het laatste woord is er in elk geval nog niet over gezegd. (Wordt vervolgd) 1) Het boek van Dom Lou is onder de titel „Mijn Roeping" in het Nederlands vertaald door Fr. van Oldenburg Ermke en uitgegeven bij Desclée-de Brouwer - Amsterdam, Brus sel, Parijs. (advertenties) Er was deze weck geen puzzelaar die een geheel juist ingevulde, kolom heeft ingezonden, zodat de prijzenpot ad 1119,30 1208,39 van de vorige weck dus totaal 2327,69 blijft staan. Een dubbele pot dus: extra de moeite waard om deze week mee te doen Indien er deze week weer geen foutloze oplossing ingezonden wordt, dan geven wjj in elk geval per krant een premie van 500. De sociale pot werd verrijkt met een bedrag van 373,10, zodat die nu is: 256.147,24. Na ons te hebben beziggehouden met de voornaamste elektrische apparaten in onze auto, te weten de accu, de start motor en de dynamo, moeten wy ons vandaag eens manmoedig in de allerge- heimste regionen wagen. We gaan het hebben over het boordnet in onze auto mobiel ook al zo'n verguisd en verge ten brokje techniek. Via het boordnet wordt de elektriciteit van accu en dynamo naar de „verbrui kers" gevoerd. Als ik u zou vragen om alle verbruikers in één adem op te noe men dan zou u er beslist een paar ver geten. Het boordnet lijkt wel erg ingewik keld, maar in de praktijk valt het alle maal nogal mee. Terwille van de mannen en vrouwen die in de fabriéken uw mto in luttele uren in elkaar zetten, hebben de contructeurs de kabels van een code voorzien. Bij Duitse auto's vindt men genormaliseerde nummers, in andere wagens dikwijls genormaliseerde kleuren op de kabels. Amerikanen voorzien de kabeleinden van stripjes waarop afkor tingen van 't doelK waartoe de kabels die nen zijn vermeld. Zorgt men ervoor dat kabelnummers, kabelkleuren of de lettercodes corres ponderen met wat er op de aansluitpun- ten is vermeld, dan moet alles k) open. Het komt niet zelden voor dat een ka bel het begeeft. Meestal is dit geen gro te ramp, want praktisch de gehele elek trische apparatuur in de auto is door ze keringen beveiligd. Men vindt het „stop- penkastje" van de auto meestal ergens achter het dashbord. ook al ziet het er nog zo deugdelijk uit, doch origineel montagedraad dat uw ga ragehouder altijd in voorraad heeft. Neem als het even kan een stuk van de gebroken draad mee, want in ons boord net komt het heel precies aan op de doorsnede van de koperen kern. De montage van de kabels geeft meest al geen moeilijkheden. Let er echter wel op, dat een elektrische kabel nergens kan schuren. Doorvoeropeningen in me talen schotten e.d. moeten van rubber tules worden voorzien, ook al om door slijten van de kabel en een pracht van een kortsluiting te voorkomen. De hete uitlaat behoort met een eerbiedige, wij de boog van de kabel gepasseerd te wor den, evenals alle draaiende of gloeiende delen van de motor. Wat de zekeringen betreft: bij 6 volts installaties worden zekeringen van 15 A. en 40 ampère gebruikt. Bij 12 volt is dit 8 en 25 ampère. BAHCO. Zwakke plek Tot ons grote geluk komt het niet vaak voor, dat een kabel ergens in het midden breekt. Gewoonlijk begeeft de kabel het vlak bij het kabelschoentje. Hierdoor is vaak mogelijk om de ge sneuvelde kabel een klein stukje in te korten. De isolatie rond de kabel kan men het best eerst even warm maken (soldeerbout, lucifer) en vervolgens met de nagel afstropen. Zo beschadigt men de kern van de kabel niet. Repa reert men thuis een gebroken kabel, dan is er alle tijd om de kabel v:.n een passend schoentje te voorzien. Men kan het zelf desnoods maken van blik of dun plaatkoper. Bij pech onderweg kan men volstaan met een drandoogje, dat van de draad zelf gewikkeld wordt. Later kan men dan een kabelschoentje monteren. Als u zich realiseert dat een kabel miljoenen malen per uur zachtjes trilt dan begrijpt u meteen dat het in ons boordnet op securiteit aankomt. De lei dingen behoeve dan ook op niet al te grote onderlinge afstanden een steuntje. Vervangen Breekt een kabel tegen de wet van Meden en Perzen in toch ergens in het midden, dan moeten wij het hele ding vervangen Men moet dan geen wille keurig brok elektrisch snoer pakken. James Hanratty. de moordenaar van de heuvel van de dode man", zal in de ochtend van 4 april worden terecht gesteld in de gevangenis van Bedford. Hanratty werd ter dood veroordeeld wegens moord op Michael Gregsten. Hij vermoordde zijn slachtoffer op 17 fe bruari. De moord werd gepleegd op een eenzame weg, die „de heuvel van de dode man" werd genoemd. Hanratty bracht Gregstens vriendin ernstige ver wondingen toe. Het beroep dat tegen het vonnis was aangetekend werd gisteren afgewezen. Kroe^jev lieeft de president van de universiteit van Tokio, Seyi Kaja, be zworen dat Rusland er niet od gebrand is zijn middelen en capaciteiten op grote schaal te gebruiken voor de verbetering van kernwapens en andere soorten con ventionele wapens. Met o.a. deze bezwering beantwoordde hij een brief van de Japanse hoogleraar, die deze gericht had aan de presidenten van Rusland en Amerika. „Het is zeer goed mogelijk onmiddellijk een kernstop in te stellen en over ont wapening tot overeenstemming te ko men," meende Kroestjev in zijn brief, „Maar dan moet het Westen afzien van zijn eisen inzake toezicht. „De werkelijke moeilijkheid is het plan van het Westen om mensen die toezicht zullen moeten houden in feite spionnen te zenden naar alle delen van de Sovjet-Unie. De verwezenlijking van dit plan is de voorwaarde die is gesteld voor het bereiken van een ak koord over een kernstop", aldus Kroest jev. De Russische premier schreef voorts dat het plan niet was gebaseerd op noodzaak, maar was opgesteld ten behoeve van spionagedoeleinden. Kroestjev beschuldigde de VS, Enge land en Frankrijk ervan de totstandko ming van een akkoord over een kernstop „opzettelijk" te bemoeilijken door hun dreigementen om op grote schaal kern proeven te nemen en „de wereld te dwin gen mee te doen met de kernbewapenings wedloop" Kroestjev schreef voorts dat de Sovjet- Unie niet werkeloos kon toezien terwijl de westelijke mogendheden „voortgingen hun vergiftigde daden te plegen" en de veiligheid van de wereld bedreigden. Hij leverde kritiek op Frankrijks wei gering om deel te nemen aan de ont wapeningsbesprekingen en verklaarde dat de Sovjet-Unie niet kon aanvaarden dat „sommige landen van de Navo met de Sovjet-Unie confereren over een kern stop terwijl andere landen die eveneens behoren tot deze agressieve militaire al liantie, voortgaan met de kernproeven, ten behoeve van de Navo-landen". Rus land. zo schreef Kroestjev, is niet ge diend van de „tweeslachtige onderhande lingen" van het Westen. De Russische leider beschuldigde de VS van „militaire hysterie". Hij maakte gewag van de „vergiftige verklaring" van de Amerikaanse minister van defen sie, Robert McNamara, volgens welke Amerika in staat is ieder doelwit in de Sovjet-Unie te vernietigen. g kwartje per kolom"! 4 kolommen f I.- l tWer Uw mam en Urn Invullan EEN, TWEE OF 0RIC POSTBUS 2500 AMSTERDAM BELANGRIJK! Deze puzzel „Eén, twee of drie" verschijnt elke vrijdag De inzendingen moeten uiterlijk de volgende dinsdag om 24 uur in het be zit zijn van „Eén, twee of drie", postbus 2500, A'dam. Alleen door de P.T.T. gestem pelde briefkaarten zijn gel dig. De prijswinnaars krijgen direct bericht. De uitslag en toelichting worden in de vol gende publicaties bekendge maakt. A Bepakking is in twee betekenissen van: toepassing: le, het bepakken (de man is' nog bezig); 2e, datgene waarmede men bepakt is (2). B Proviand is:, voorraad van levensmidde len, mondvoorraad, Mondvoorraad is: pro viand. Er is geen voorkeur mogelijk (3). C Kaartlezen is in elk geval nauwkeuriger dan „de weg zoeken". Bij het laatste is een kaart niet noodzakelijk (1). D Een opstopping behoeft niet noodzakelijk gepaard te gaan met een file. File is nauwkeuriger 1 E Wanneer gekozen moet worden tussen het zuiver Engelse woord „camping" en het zuiver Nederlandse woord tentenkamp, heeft het laatste woord de voorkeur (2). F Bereiden is: door zekere bewerkingen voor het doel geschikt maken, gereedmaken. „Opwarmen" is: opnieuw warmmaken (van spijs). Daar niet vaststaat of de inhoud van het blikje reeds warm geweest is, heeft bereiden de voorkeur (1). G Onderkomen is: gelegenheid om onder dak te komen, huisvesting. Nachtverblijf is: gelegenheid waar men 's nachts ver toeven kan, wanneer men niet thuis is. Beide woorden zijn juist (3). H Een wandelaar is iemand, die een wande ling of voettocht doet. Een „trekker" is iemand, die een voettocht maakt en kam peert. Daar het laatste niet zeker is, heeft wandelaar de voorkeur (1). 1 „Kieken" is. een kiek nemen van iemand, hem fotograferen. Daar niet met zekerheid is vast te stellen of de man een fototoestel of een filmcamera hanteert, biedt opnemen méér zekerheid (2). J Pootje baden is: met blote voeten in het water lopen, bepaaldelijk langs het strand. Dat is nu juist wat hier gebeurt (2). K Het formaat van het afgebeelde ijsje pleit tegen ijslolly. Ook ijsjes worden van stok jes gegeten (2). L Bader en zwemmer zijn beide juist (3). (Zie de voorwaarden voor deelneming in onze krant van 9 maart jl.) I '1 53 i B Ti I l E (Advertentie) De Nederlandse export naar Spanje is het afgelopen jaar zeer sterk gestegen. Er ging in 1961, aldus de directeur van de Nederlandse Kamer van Koophandel voor Spanje, de heer J. de Boer, voor een waarde van rond 145 miljoen gulden aan Nederlandse produkten naar Spanje. De reden van deze stijging is dat er in Spanje nu een gezonder economisch kli maat is. Bovendien gaan de Spaanse autoriteiten voort met de liberalisatie van de invoer. Deze is, volgens de heer de Boer, nu voor 75 procent geliberaliseerd. Met betrekking tot de kapitaalsinves teringen, zei hij, dat de begin van het vorig jaar aangekondigde soepeler maat regelen inderdaad zijn uitgevoerd. Van daar dat van verschillende kanten van het Nederlandse bedrijfsleven belangstel ling bestaat om te komen tot samenwer king met Spaanse bedrijven. Deze be langstelling concentreert zich, aldus de heer de Boer, in de eerste plaats in ae sector der technische goederen. Het is echter wel zo dat over het al gemeen de voorbereidende contacten meer tijd in beslag nemen dan men onder de huidige omstandigheden zou verwachten. De door de Spaanse autoriteiten in juli 1959 doorgevoerde stabilisatie der econo mie heeft namelijk enerzijds het beoogde doel ten volle bereikt, maar anderzijds op de ontwikkeling van de binnenlandse industrie een remmende werking gehad. De gevolgen daarvan konden eerst in de loop van het vorige jaar worden geëlimi neerd. Ook 't zich nog niet uitspreken over de toe komstige politiek van Spanje ten aanzien van de Europese Economische Gemeen schap had een nadelige invloed. Nu de Spaanse autoriteiten, aldus de heer De Boer. hun standpunt hebben bekend ge maakt en binnenkort tevens de publi- katie kan worden verwacht van het door de wereldbank opgestelde ontwikkelings plan voor Spanje zal dus de Spaanse industrie weten waar ze aan toe is. Hier door kan een intensivering van haar con tacten met buitenlandse industriëlen wor den verwacht. (Advertentie) Uw plafond in éénJteer •Hagelwit! T— product van VEVEO - Schiedam Vier leden van de Britse luchtmacht en een soldaat worden op een klein eiland ter hoogte van Malakka door In donesiërs gevangen gehouden. De vijf Britten waren met een gehuur de motorboot gaan varen. Zij kregen motorpech. Zij slaagden erin naar het kleine eiland te roeien waar zij door de Indonesiërs werden aangehouden. Zij worden goed verzorgd en verblij ven in een of ander rusthuis. Men be hoeft zich over het lot der gevangenen niet bezorgd te maken. In de bondsrepubliek zijn thans acht kernreactoren in bedrijf (resp. in voor bereiding), een er van in West-Berlïjn. Het Duitse kernprogramma werd welis waar louter voor onderzoek en ontwikke ling ontworpen, maar het ziet er naar uit, dat zich binnen niet al te lange tijd de overgang van het laboratorium- en technisch onderzoek naar de industri ële planning en produktie zal voltrek ken. Van de vervaardiging van kernwapens zal geen sprake zijn. De bondsregering heeft daarvan principieel voor Duits land afstand gedaan. Overheid, weten schap en industrie hebben alleen belang stelling voor vreedzame toepassing dei- kernenergie. Zo is het de bedoeling omstreeks 1970 elektrische stroom ook uit kernenergie op te wekken. Gerekend wordt voordien op de bouw van drie grote krachtcentra les, die een elektrisch vermogen ieder van 150.000 tot 300.000 kWh zullen heb ben. Een van de nieuwe kern-centrales zal in Obrigheim aan de Neckar worden gebouwd. Een plaatsnaam, die tot dus ver ook in Duitsland vrijwel onbekend was. Ongeveer 50 kilometer ten Oosten van Heidelberg aan de verkeers-arme kant van de Neckar gelegen, een klein boerendorpje, dat niet eens op de land kaarten te vinden is. In 1871 had Obrig heim slechts 1192 inwoners en in 1939 waren het er slechts vijf meer: 1197. Na de oorlog kwamen vluchtelingen en het aantal inwoners steeg tot 2019. Pas sedert 1955 door de uitbreiding van de indu strie kwam bij het dorp een wijk met arbeiderswoningen. Toen kwam ook voor het eerst de gedachte op een centrale voor kernenergie voor Obrigheim te bou wen. De burgemeester had snel uitgere kend, dat een dergelijke centrale ruim een miljoen mark aan bedz-ijfsbelasting zou opbrengen. En zo nam het plan langzamerhand vastere vorm aan. Profijt Het is nu bijna zeker, dat het kleine Obrigheim een nieuwe atoomstad in Ba- den-Würtemberg wordt. De plaats is gun stig gelegen, de centrale zal aan de rivier komen te liggen, het benodigde koelwater zou er dus zijn. Geologisch en metereologisch onderzoek in opdracht van de F er nkr af tw er k Baden-Würten- berg Planungs G. m. b. H." vielen ten gunste van Obrigheim uit. Ook de gemeenteraad is in zijn geheel voor de bouw van de centrale. Deze kerncentrale zou bij een gepro jecteerde grootte van 150.000 KWU ruim 60 hectare aan water gelegen grond no dig hebben, waarvan echter slechts 12 toi 15 hectare bebouwd zouden worden. Het overblijvende terrein kan na de vol tooiing van de bouw weer aan de boeren worden verpacht. De kosten van de nieu we centrale worden op 270 miljoen D.M. geraamd, de bondsregering zou hieraan met 100 miljoen D.M. deelnemen. De projectie van het nucleaire deel van de centrale alsmede de leveranties van het kernmateriaal zullen door een Ameri kaanse firma worden verzorgd. Daarenboven verwacht Obrigheim een sterke toename van industriële vesti ging, verbetering van de verkeerswegen en toerisme. Het hole gebied zou van deze kerncentrale profiteren. In mei a.s. zuilen de plannen voltooid zijn. De gro te toekomst van Obrigheim is reeds be gonnen. (Advertentie)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 9