DE KERK IN H MIDDEN Orthodoxe reus ontwaakt 1.25 r ■m Rusk en Gromiko dienen plannen in Rassenscheiding weer aan de kaak gesteld PLEIDOOI VOOR DE KINDERCOMMUNIE IN N.-H. KERK Nieuwe grootmeester orde van Malta Humanistisch verbond kreeg weinig steun Pleidooi voor interkerkelijk bijbelgesprek Kleine apostel gemoderniseerd Atheïsme in Sovjet-Unie uit de mode c ISMALDEEL V NEDERLAND III. 732.068 inwoners ONTWAPENINGSGESPREK 11 DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 16 MAART 1962 t Herderlijke brief IN WERELDNOOD ONS VASTENOFFER giro 5850 Liturgische kalender Synode N. H. Kerk wekt communistische emoties in Kamer Nieuw kabinetsformateur in Finland LUCKY STRIKE-de échte Amerikaan van wereldklasse en kwaliteit. Steek een Lucky op - in alle landen een graag gezien gebaar. ...want AKKERTJES zijn instant cachets* met 4-voudig wer kend micropoeder Amerika Rusland Toch een Top? WOLLEN DEKENS II Het vraagstuk van de kindercom munie is in de kerken der reformatie in Europa vooral actueel geworden nadat van evangelische zijde van achter het ijzeren gordijn, maar ook in de evangelische kerk in de Bonds republiek, aangedrongen werd op vervroegde communie door de leden van de kerk. In de Lutherse Kerk heeft men toegang tot de communie na de „Konfirmation" ''vergelijk baar met het sacrament van het Vormsel in de katholieke kerk), die meestal plaats heeft rond het veer tiende jaar. Aangedrongen is kinderen reeds eerder te laten communiceren en op latere leeftijd te confirmeren. In Calvinistische Kerken is communie kerkordelijk mogelijk na de beves tiging tot lidmaat die meestal tussen de 13e en 20e verjaardag plaats heeft. In de Ned. Hervormde Kerk wordt thans gepleit voor vervroegde com munie. ten name van Bisschoppelijke Vastenactie Utrecht Mc tl-lij den is de zin van onze vas- tenoffers. Door ons uit vrije wil be perkingen op te leggen veroorzaken wij een minuscuul deel van de we- reldnood aan onszelf. Symbolisch, maar vrijwillig, offe ren wij mee met hen voor wie de nood harde werkelijkheid is. De mens in nood heeft geen keus. Zijn offer is een offer pur sang. Ons offer kan geadeld worden door vrijwilligheid. Zo kan Christus zijn volk herkennen. Gelijkelijk - in hongerenden en ves tenden. ZONDAG 18 maart. Paars. Tweede zondag van de Vasten. Tijdeigen. Mis Reminiscere, zonder Gloria. Credo. Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing Matteüs 26, 31-46). MAANDAG 19 maart. Wit. H. Jozef. (De H. Jozef is de bruidegom van de H. Maagd Maria en de voedstervader van Jezus. Hij wordt vereerd als patroon van de H. Kerk, van de christelijke huisgezinnen, van de werklieden en van de zalige dood). Tweede gebed van maandag na de tweede zondag van de Vasten. Credo. Prefatie van de H. Jozef. (Gezinslezing Johannes 8. 21-59). DINSDAG 20 maart. Paars. Mis van dinsdag na de tweede zondag van de Vasten. Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing Matteüs 23, 1-39). WOENSDAG 21 maart. Paars. Mis van woensdag na de tweede zondag van de Vasten. Tweede gebed H. Benedictus. (Deze grote ordestichter is omstreeks 480 te Nursia in Umbrië ge boren. Te Subiaco leidde hij een kluizenaarsleven. Voor zijn vele leerlingen stichtte hij een aantal kloosters, o.a. dat van Monte Cassino, waar hij tot zijn dood in 547 verbleef. Hier schreef hij zijn beroemde Regel, die de grondslag werd van het monni kenwezen in het westen). Prefa tie van de Vasten. (Gezinslezing Markus 10, 17-45). DONDERDAG 22 maart. Paars. Mis van donderdag na de tweede zondag van de Vasten. Tweede gebed H. Benvenutus. Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing Lukas 16, 19-31). VRIJDAG 23 maart. Paars. Mis van vrijdag na de tweede zondag van de Vasten. Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing Matteüs 21, 23-46). ZATERDAG 24 maart. Paars. Mis van zaterdag na de tweede zondag van de Vasten. Tweede gebed H. Aartsengel Gabriël. (Als afgezant Gods voorspelde hij aan Daniël de komst van de Messias. Aan Zacharias kondig de hij de geboorte van Johan nes de Doper aan. Ten slotte bracht hij aan Maria de blijde boodschap). Prefatie van de Vasten. (Gezinslezing Lukas 15, 11-32). In een gemeenschappelijk herder lijk schrijven, uitgegeven aan het eind van hun speciale byeenkomst, hebben de bisschoppen van Zuid- Afrika, van Basutoland, van Swasi- land en vanBetsjoeanaland opniuew stelling genomen tegen de rassendis criminatie en deze van katholiek standpunt uit verworpen als strijdig met het Evangelie. „De liefde, zo betogen de bisschop pen, is de enige manier om een band tussen de verschillende volkeren te vestigen. Het is juitt de plicht van de katholieken om samen te werken en een sfeer van broederschap te vestigen in de moderne maatschap pij. Ons leven moet zowel op het so ciale, als het economische en poli tieke vlak altijd uitgaan van de richt lijnen, die de katholieke leer geeft. En daarom moeten wij permanent strijden voor verdraagzaamheid, rechtvaadrigheid en liefde. Deze moe ten toegepast worden tussen de men sen van verschillend ras nationaliteit cultuur of van verschillende taal. Dit is een christelijk beginsel en geen rage van het ogenblik. En wanneer deze beginselen worden gevolgd dan twijfelen wij er niet aan of er zal wederzijdse eerbied en rechtvaardig heid tussen de verschillende groepen van de samenleving ontstaan". De bisschoppen gaan verder en zeggen. „Het ziet er naar uit. dat het in de menselijke gemeenschap nu eenmaal een onuitroeibaar verschiin- sel moet zijn, dat de mensen zich blijven vastklampen aan vooroorde len en elkaar verkeerd blijven ver staan. Maar het is verkeerd de men selijke zwakheid als voorwendsel te nemen om een onoverkomelijke bar rière op te richten in plaats van we derzijds vertrouwen en samenwerking te bevorderen. Wij als katholieken kunnen in de rassenscheiding niet meegaan en wij moeten vasthouden aan de christelijke tradities. Derhalve hebben wij de plicht met alle wette lijke middelen te streven naar het meest harmonieuze samengaan van allen". Om de katholieken aan te sporen door te gaan hun leer te beleven In de vergadering van de generale synode van de Nederlands Hervorm de Kerk is o.m. een verzoek van het humanistisch verbond behandeld. Het humanistisch verbond heeft vorig jaar bij de minister van O., K. en W. een wettelijke regeling bepleit waardoor bij het voortgezet onder wijs naast godsdienstonderwijs ook les gegeven zou moeten worden in geestelijke en zedelijke vorming die niet godsdienstig is gefundeerd. Dit voorstel werd niet door de minister overgenomen. Het humanistisch ver bond heeft hierop aan de Raad voor de zaken van de Kerken en School bijval voor dit verzoek gevraagd. In het voorgestelde antwoord wordt gezegd, dat het de opdracht van de Nederlands Hervormde kerk is, het Nederlandse volk vanuit het evan gelie te begeleiden en te dienen. Zij kan het geven van geestelijk huma nistisch onderwijs niet actief bevor deren. De synode wil echter ook geen moeilijkheden aan het verzoek in de weg leggen, daar de synode de gees telijke vrijheid erkent. Uit de synode kwamen echter ook stemmen, die meenden dat het een christelijk getuigenis zou zijn als de kerk de ruimte aan de humanisten niet wil onthouden. Dit zou gepaard moeten gaan met een duurzaam ge sprek met het georganiseerde hu manisme. Bij de John Birch Society zijn ver scheidene protestantse organisaties aangesloten. Maar ook een groepje priesters en religieuzen is er lid van. Volgens de John Birch Society zou den de katholieken 40% van het aan tal leden uitmaken. Dit cijfer vindt Rev. Cronin echter zwaar overdre ven. vermanen de bisschoppen de gelovi gen het in het kleine te zoeken, als ze geen kans krijgen in het grote de rassendiscriminatie te negeren. Omstreeks 5 mei ral in Rome een nieuwe grootmeester der soevereine Maltezerorde worden gekozen. Sinds de dood van grootmeester Ludovico Chigi Albani della Rovere in 1951 is deze post onbezet. De presidenten van de verschillende nationale afde lingen komen eerstdaags in Rome sa men om hun vertegenwoordigers voor het „conclaaf' te kiezen, uit wie dan een nieuwe grootmeester gekozen zal worden, die evenals een kardinaal' de titel van eminentie zal dragen. Dit zal het eind zijn van de crisis, welke de orde sinds de dood van de laatste grootmeester heeft doorge maakt. Ruim 10 jaren geleden is het tussen de Maltezerorde en de H. Stoel tot een conflict gekomen van wege de betiteling „soevereine" orde Een kardinaalscommissie heeft nieuwe statuten ontworpen, welke tenslotte door het ingrijpen van kar dinaal Giobbe de goedkeuring van allen konden wegdragen. Zij zijn op 24 juni van het vorig jaar definitief van kracht geworden. Sindsdien heeft men zich kunnen voorbereiden op de keuze van een grootmeester. De nieuwe grootmeester moet wor den gekozen uit de leden, die de kloostergeloften hebben afgelegd. Geruchten deden de ronde, dat de voormalige hoofdredacteur van de Osservatore Romano, Graaf Delia Torre zou worden gekozen. Prof. dr. J. Groot, voorzitter van de St. Willibrord Vereniging voor binnenlands apostolaat, heeft gepleit voor een gesprek van protestantse en katholieke theologen op nationaal nivean rond de H. Schrift. Prof. Groot hield dit pleidooi in een forum voor Leidse studenten. Hij maakte er deel van uit met vier re formatorische geestelijken. Het forum dat onder leiding stond van ds H. Faber uit Wassenaar, was georgani seerd door de Christen Studenten Raad van Leiden en behandelde de eenheid der Kerk. Het ging hierbij uit van de ervaringen op de derde Assemblée van de Wereldraad van Kerken in New Dehli. Het forum noemde de derde Assem blee van de Wereldraad „een huls", geen waardeloze lege, maar een waar devolle fraaie. Met prof. Berkhof was prof. Groot 't eens dat het er in de komende jaren op aan zal komen deze „huls" inhoud te geven, m.a.w. dat wat op de Assemblee gesteld is in de oecumenische praktijk van ie dere dag te realiseren. II Het tijdschrift van het pauselijk missiewerk der kinderen, „De Kleine Apostel" heeft een modernisering ondergaan welke dit blad, dat reeds 108 jaar bestaat, inderdaad wel nodig had. Het resultaat van de typogra fische vernieuwing moge dan al ver rassend zijn, heel in het bijzonder treft de frisse aanpak van de materie welke het blad behandelt: de missio nering als vroeg ideaal van onze jeugd. „De Kleine Apostel" heeft het niet nodig gevonden een spijkerbroek aan te trekken om toch vooral maar modern te schijnen. De pure en vu rige geest van vroeger is gebleven en wij mogen daarom zeggen dat de nieuwe „Kleine Apostel" zijn oude boodschap met eigentijds élan weet te prediken, hopelijk tot zegen van de missie. (Van een medewerker) Wat gebeurt er in het Kremlin? Deze vraag stelt de bekende volkenrecht- Kenner en deskundige in de aangelegen- Heden van de Sovjet-Unie, dr. René Marcic. Het antwoord, dat Marcic geeft «gt op het terrein van de geest en noudt in, dat in geestelijk opzicht in ne Sovjet-Unie iets aan het doorbreken van zo groot gewicht, dat hij het j eede Sovjetrevolutie noemt. Het aoordnngen Van de Sovjet-wetenschap urot ^eelal heeft tot gevolg, dat de apsmensen tot het inzicht be- müüS? ite komen' dat een hogere iSS! universum en al wat zich aaarin bevindt beheerst. machthebbers in het Kremlin vvaa uZich ^an °°k bezig met de Hat l? **et dogmatische atheïsme, m t .de grondslag van het Marxis- ten JlniSme *s' tegenover deze inzich- han/ui wetenschapsmensen moet loont Ju1, Parallel aan dit verschijnsel in vu»?* zeer upmerkelijke verandering Kerk !r en activiteit van de Oosterse epn»i'i^;iu de eeuwenoude steriele thans nVe van ingekeerde leven nine y?SS£ actjeye wetenschapsbeoefe- brekpna 1 ^u*st om aan het baan- kunneneglvemde Soviet-Unie leiding De spoetniks, wostoks en luniks heb ben een typische keerzijde, die in de aanvang over het hoofd gezien werd. Op dit ogenblik vertoont zich die keer zijde Op het allerhoogste niveau in de Sovjetwetenschap is men op de ver bluffende vaststelling gestoten, dat, aan de kosmos een onstoffelijk beginsel te gronde moet liggen, dat in het univer sum een geestesconcept werken moet. Er moet een hoger Wezen bestaan een Allereerste Onbeweeglijke Beweger, 'n Der briljantste Sovjet-geleerden, heeft in het openbaar verkondigd, dat in het heelal absoluut een Macht of Kracht werkt, die alle door mensenhand ge schapen dingen overheerst. Dit inzicht wint duidelijk veld. Het heeft de func- (Van onze parlementaire redacteur) Oppositieleider mr. Burger (PvdA), I heeft de regering schriftelijke vragen ge steld over Nederlandse vlootbewegingen I in het gebied van de Caraïbische Zee en de Stille Oceaan. Mr. Burger vraagt ech ter naar de bekende weg. Hij is aanwezig geweest bij het ver trouwelijk overleg van woensdag waarbij van regeringswege aan de Tweede Ka- jmercommissies van defensie en buiten landse zaken vertrouwelijke mededelin gen over smaldeel V zijn gedaan. De communist Bakker zei donderdag middag in de Tweede Kamer dat het op- stomen van enkele Nederlandse oorlogs schepen in de richting van de Stille Oce aan een vergroting inhoudt van de drei ging van een militair conflict. De vloot- beweging heeft op zijn minst een sterk provocatorische kant, riep hij. De com munistische afgevaardigde vroeg de socia listen tegen deze actie op te treden, an ders wordt de PvdA medeplichtig aan j ait. beleid, zei hij. Mr. Burger deelde daarop mee dat hij I schriftelijke vragen terzake had inge diend. Hij weigerde het verzoek van Bak ker te steunen om thans een interpellatie over Nieuw-Guinea te mogen houden. In januari jl. bedroeg het aantal hu- Iwelijken in Nederland volgens opgave van het CBS 4.517 tegen 4.590 in januari 1961. Het aantal levendgeborenen steeg van 20.100 in januari 1961 tot 20.268 in januari 1962, het aantal overledenen steeg van 8.476 tot 3.701. Voorts steeg het aantal immigranten van 3.550 in januari 1961 tot 4.752 in janu ari jl. en het aantal emigranten van 4.261 tot 4.569. I Het aantal inwoners van oris land be droeg op 1 februari jl. 11.732.068. De Finse president Urho Kekkonen, I heeft donderdag de demissionaire minis ter van buitenlandse zaken Ahti Karja- [lainen tot kabinetsformateur benoemd. Professor Veli Merikoski (liberaal) I heeft het verzoek tot het vormen van een nieuwe regering na enkele dagen durende besprekingen teruggegeven. Woensdag avond maakte hij bekend niet in staat Ite zijn een meerderheidsregering samen I te stellen. De 39-jarige Karjalainen is vertegen- Iwoordiger van de boerenpartij, sinds de laatste verkiezingen de grootste in de Finse volksvertegenwoordiging. Advertentie) THE WORLD FAMOUS AMERICAN CIOARETTE I v -4: /j, Zeventien landen hebben zich rond de tafel geschaard in het Palais des Nations te Genève, het vroegere hoofdkwartier van de Volkenbond, om nogmaals te proberen de wereld ontwapening op gang te krjjgen. De foto werd genomen even vóór de conferentie begon. Diep geconcen treerd huigen de afgevaardigden zich over hun papieren. (advertenties) tionarissen van de partij zelfs ietwat overrompeld. Het zal niet eeuwig mogelijk zijn, de nieuwe grondtoon tot de kring van de wetenschap alleen te beperken. Het atheïsme kan weieens spoedig uit de mode raken. Tussen alle vragen, die op de intellectuelen en de jonge generatie toekomen, klinkt nu ook de vraag Wat is Waarheid En voorts Volgens welke maatstaf moet men goed en slecht uiteenhouden Het schijnt, dat het Oosteuropese christendom de uitdaging van het ogen blik begrepen heeft. De Orthodoxe Kerk begint zich in de Sovjet-Unie op een wijze te hervormen, die tot heden in het Oosten onbekend en ook niet voor uit te zien was. De jonge, progressieve clerus, even als de hogere clerus, stort zich op de wetenschap en zoekt de gelegenheid om het dialectische materialisme in de geestelijke discussie te brengen. De Kerk van Christus in het Oosten gaat ogenschijnlijk tegenwoordig in de Sovjet-Unie een épochale taak tege moet, welke de Kerk van het Westen in de 13e, 14e, 15e en 16e eeuw ver vuld heeft. Is eenmaal deze reus uit de slaap gewekt dan zal hij krachten ont ketenen, van welke wij voorlopig nog geen begrip hebben. Akkertjes bevatten de ideale combinatie van 2 pijnstillers -f zenuwkal- merend bromisovalum opwekkend coffeï- num. Microscopisch fijn poeder, dus directe op name in het organisme, dus directe werking zon der kans op maagklach ten. Ontdek óók de wel daad van Akkertjes! instant direct werkend 6 stuks f 0.50 12 stuks f 1.- Op de ontwapeningsconferentie te Genève, die gisteren is ingezet, hebben zowel de Verenigde Staten als Rusland hun ideeën naar voren gebracht wat betreft de geleidelijke ontwapening. Tegelijkertijd heeft Japan het verzoek gedaan aan de vertegenwoordigers der zestien landen om opnieuw een poging te doen om te komen tot een kernstop. President Kennedy heeft verklaard, dat hij aan de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Dean Rusk, opdracht heeft gegeven om in Genève met Gromiko tot een beperkte overeenkomst te komen. De bestaande geschilpunten moesten bewaard worden voor verdere onderhandelingen. Gromiko gaf te kennen dat het besluit van de V. S. tot hervatting van de kernproeven in de atmosfeer aan de conferentie in Genève reeds voor het begin „een tamelijk zware slag" heeft toegebracht. De teneur van de beide voorstellen vindt men hieronder: Minister Rusk heeft namens de V.S. donderdag op de ontwapeningsconferen tie te Genève vier nieuwe voorstellen ingediend. In de eerste plaats willen de V.S. dat er in de eerste fase van het ontwape ningsprogram een besnoeiing van 30 procent plaatsvindt op voertuigen, die kernwapens aan boord hebben en be langrijke wapens van het klassieke type. Vervolgens wil Washington dat de V.S. en de Sovjet-Unie bij het begin van de eerste fase besluiten om 50.000 kilo splijt baar U-235 te bestemmen voor vreed zame doeleinden. Een dergelijke stap, aldus Rusk, zou de kernwapenproduktie in het hart treffen. In de derdê plaats moeten er volgens de V.S. zo spoedig mogelijk stappen wor den ondernomen om het gevaar dat er een oorlog uitbreekt door toeval, misre kening, het falen van het verbindings- net of een onverwachte aanval, te ver minderen. De V.S., zo zei Rusk, zijn be reid concrete voorstellen te doen op dit punt. Het vierde voorstel richt zich op de waarborgen op de naleving van de ver plichting tot wapenbesnoeiing. Washing ton wil dat de deelnemers aan de con ferentie zich zo spoedig mogelijk tot het uiterste inspannen om aanvaardbare methoden te vinden om deze naleving te garanderen. Rusk noemde deze voorstellen „nieuw en realistische voorbeelden van de bij zondere maatregelen, die wij in het eer ste sthdium van ons plan van 25 septem ber op het oog hadden". Het plan, dat in grote lijnen in de Algemene Vergadering der V.N. is ontvouwd, is gericht op alge hele en algemene ontwapening in drie fasen onder een doeltreffend internatio naal toezicht. Rusk droeg ook het oude Amerikaanse voorstel aan dat Amerika en Rusland hun militaire mankracht zouden terug brengen tot elk 2.1 miljoen man. Boven dien zouden deze twee landen moeten besluiten kernwapens niet over te dragen aan andere mogendheden en militair ge bruik van het wereldruim te verbieden. Het door Gromiko ingediende ontwa peningsplan voorziet in ontwapening in drie termijnenHet omvat 48 artikelen. Voorgesteld wordt een internationale controle-organisatie in te stellen, samen gesteld uit drie groepen van staten, westelijke, communistische en neutrale, in het kader van de Verenigde Naties. Deze organisatie zal toezicht houden op de uitvoering van alle ontwapenings maatregelen. De ondertekenende landen zullen van tevoren aan deze organisatie inlichtingen omtrent hun legersterkte, bewapening, produktie en militaire kre dieten verschaffen. De ontwapening moet binnen vier jaar voltooid zijn. In het eerste stadium moeten de deel nemende landen gelijktijdig alle atoom raketten en bun militaire bases in het buitenland afschaffen en alle troepen daarvan terugtrekken, alsmede het aan tal van hun strijdkrachten, de conven tionele bewapening, de vervaardiging van deze wapens en de militaire uitga ven verminderen". De strijdkrachten van de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie zouden tot 1.600.000 man moeten worden terugge bracht. De eerste ontwapeningstermijn zal zes maanden na het in werking treden van het verdrag moeten beginnen en in 15 maanden worden voltooid* Vanaf het begin zal het verboden zijn raketten te lanceren die atoomkoppen kunnen bevat ten, oorlogsschepen buiten de territo riale wateren te laten varen of vlieg tuigen, die vernietigingswapens kunnen vervoeren, het nationale grondgebied te doen verlaten. Kernproeven mogen niet gehouden worden. De ondertekenaars zullen hun strijdkrachten aan de Verenigde Naties ter beschikking stellen. Tijdens de eveneens 15 maanden du rende tweede termijn zullen de onder tekenaars de kernwapens en andere ver nietigingswapens afschaffen en de con ventionele bewapening, de produktie daarvan, de militaire uitgaven en het aantal manschappen opnieuw verminde ren .De Amerikaanse en Sovjetrussische strijdkrachten zullen dan een miljoen manschappen mogen tellen. De derde en laatste termijn van het Russische plan zal een jaar duren. Hier in zullen alle strijdkrachten en de gehele oorlogsmachinerie van de landen wor den afgeschaft. De staten zullen slechts eenheden be houden om de binnenlandse orde te hand haven, waaronder eenheden die ter be schikking van de V.N. zullen staan ter handhaving van de internationale vrede en veiligheid. President Kennedy schijnt het Ame rikaanse volk voor te bereiden op zijn deelneming aan een top-conferentie met premier Kroestjev in een niet te verre toekomst. Hoewel de president zijn positie heeft omschreven als „onveranderlijk", is er een kleine afwijking geweest van zijn standpunt dat hij alleen aan een top conferentie zou deelnemen als er oor logsgevaar mee kon worden afgewend, of als de laatste hand zou moeten wor den gelegd aan op lager niveau tot stand gekomen overeenkomsten. Op zijn persconferentie van woensdag stelde Kennedy een derde voorwaarde: „Ik zou aan een top-conferentie deelne men als ik van mening was dat ze in ons nationaal belang was". President Kennedys voornaamste part ner in de onderhandelingen met de Sov jet-Unie, premier MacMillan van Enge land, komt in april naar de Verenigde Staten. Tegen die tijd moet het duidelijk zijn of de ontwapeningsconferentie in Ge nève een later te houden top-conferentie zou rechtvaardigen. Premier MacMillan heeft altijd veel meer gevoeld voor een top-conferentie dan Kennedy. Generaal De Gaulle wil niets van een gesprek aan de top met de Russen we ten, indien dezen niet een gebaar maken dat oplossing van het Berlijnse vraagstuk mogelijk maakt. De Gaulle heeft het niet eens de moeite gevonden om naar de ontwapeningscon ferentie van Genève een waarnemer te sturen. (Advertentie) Altijd w éér 100% virgin wool

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 13