Amerikaans ondersoek wees uit
Goed ontbijt belangrijker
dan goed diner
SLECHTE START IS VAAK
OORZAAK VAN MOEHEID,
WOEDE EN ONGELUKKEN
Wat zijn uw lievelingskazen, meneer Pieters Graafland?
Cp
emoei en de
ruimteraket
i
2
3
4
ié
Zonder roomboter smaakt 't me
Is
Eigen weekblad voor M-Brigadiers
Roomboter is 't hele/maal
1
Wintermelk even voedzaam
als zomermelk
Rembrandt's
Melkboer,
R
Vlug klaar
Chocolademelk maakte
saaiensfiksie
verteerbaar
Ouders, maakt uw kind
nu M-Brigadier, want...
HUISARTS ZEGT:
Begin met een stevigeliefst
warme maaltijd
Eiwitten
V
V
V
Smaak vrijwel hele jaar gelijk
maar J|a|f Ik zes altijd tegen mijn
vrouwGeef mij maar
'n scholletje in boter,
geef mij maar een likje boter op m'n brood. Dat
smaakt ééns zo lekker. En bij alles wat we
ons tegenwoordig kunnen veroorloven, mag
ik toch wel échte boter verlangen.
M
ADVERTENTIE
ONGEVEER tien jaar
geleden werden de
resultaten gepubli
ceerd van een merkwaardig
experiment in de Verenig
de Staten: Men beeft daar
een aantal jonge kinderen
zelf laten bepalen hoeveel
maal per dag ze wilden
eten. Na een bepaalde
tijd aten al deze kinderen
uit vrije wil 3 x per dag.
Ik moet daar nog wel eens
aan denken als patiënten
mij met enige trots ver
tellen, dat ze nooit ont
bijten, hoogstens een kop
je thee drinken, voor zij
aan het werk gaan. Hoe
wel het iedere volwassene
vrij staaf om één, twee of
twaalf maal per dag te
eten - is het uit medisch
oogpunt niet juist om af te
wijken van de gewoonte,
die deze Amerikaanse kin
deren hadden aangenomen,
om drie maal per dag te
eten.
DEZE kinderen hadden
gelijk: het is gezon
der om drie maal per
dag te eten. Mijn ervaring
is, dat bijna altijd hetont-
bijt afvalt bij verminde-
'ng van het aantal maal
tijden. Waarschijnlijk vaak
door tijdgebrek.
Zelden speelt het verlan
gen om te vermageren hier
bij een rol.De Hollywood-
se filmsterren ontbi jten wèl,
ook al is hun dieet nog zo
streng.
Voor Nederlanders is in de
In het heerlijke toneelstuk "Toontje heeft een paard getekend" draait al
les om het onbijt, waarvan een ongelooflijk energieke oma het geluk van
de ganse familie af vindt hangen. Het is wel merkwaardig hoe dikwijls
auteurs van een werkelijk goed boek of stuk achteraf ook onbewust we
tenschappelijk de spijker op de kop geslagen blijken te hebben. Zo ook
hier: Op het ontbijt moet onze "motor" de ganse verdere dag draaien.
Amerikaanse onderzoekingen op grote schaal hebben bewezen dat woede-
uitbarstingen, geïrriteerdheid, hoofdpijnen, moeheid en ongelukken dik
wijls hun oorsprong vinden aan de ontbijttafel.
LI
winter zelfs een groten
deels warm ontbijt ab
soluut gewénst. Hoe be
langrijk en gezond een
ochtendwandeling, hoogte-
zon, vitaminepillenender-
gelijke ook zijn, een ste
vige, eerste maaltijd wordt
er niet door vervangen.
Ten onrechte wordt hef
bord pap door vele vol
wassenen, die hef hun kin
deren voorzetten, ver
smaad.
Hoe hef ook zij, als ad
vies voor het resterende
deze winter en
winters van de
wil ik u geven:
Staaf u zo tijdig op, dat
er gelegenheid is voor rus
tig voorbereiden èn nutti
gen van een behoorlijke
warme (gedeelfelijkwarme)
maaltijd vóór u aan het
werk gaaf. Dit zal u veel
gemakkelijker heenhelpen
over het dieptepunt, dat
zoveel mensen aan het
eind van de winter berei
ken
HUISARTS
Ongelukken niet alleen in het
straatverkeer, maar ook in
de lucht. En ook kleinere,
zoals enkels verstuiken en
die huishoudelijke van kop
jes uit de handen laten val
len.
"Heeft iemand vandaag een
ongeluk gehad? Waaruit be
stond dan zijn ontbijt?", zo
luidt de stereotiepe vraag
van een befaamde Ameri
kaanse voedingdeskundige
Adelle Davis.
Maar wat is nu goed ontbij
ten?
Het wil zeggen, dat men dan
een derde van zijn dagelijks
benodigde hoeveelheid calo
rieën en eiwitten binnen
moet halen. Het Engelse
breakfast komt van
brecan en faesten, wat
betekent: een vasten breken.
Laten we ons even realise
ren, dat die vastenperiode
dan vanaf het laatste avond
eten de helft van een dag ge
duurd heeft.
Geen wonder dus, dat iemand
die zijn dagtaak moet be
ginnen zonder (de juiste)
brandstof bij het ontbijt te
hebben ontvangen rare ver
schijnselen gaat vertonen.
ps
Kaaskaart van Eddy Pieters Graafland
»«r
Keeper Eddy Pieters Graaf
land houdt 't meest van jonge
Edammer, Mon Chou en
roomkaas. U houdt mis
schien meer van andere -
maar stellig vindt u meer
dan één soort lekker. Heeft u
dat nog niet ontdekt Ga
dan eens grasduinen in die
lange lijst van Nederlandse
kazen ("die haast nog ééns zo
lang is wanneer we alle
varianten van jong, belegen,
oud en overjarig er bij tel
len Zoveel soorten, zoveel
afwisseling - waarom dan
altijd hetzelfde „stukje bele
gen" Ga op ontdekkings
tocht bij uw kaashandelaar
1» 't
BLUEFORT
BOEREN-GOUDSE
GOUDSE
EDAMMER
HERVESE KAAS
KANTER KAAS
KERNHEMSE KAAS
LEIDSE KAAS
MAGERE KAAS
MON CHOU
NAGELKAAS
ROOMKAAS
SCHOONAUWEN
SMEERKAAS
KORSTLOZE KAAS
ST. PAULIN
WITTE MEIKAAS
yini
OVER grote mannen en be
roemde kunstwerken be
staan legendes. Maar
ook over de melk! Waarom?
Heel eenvoudig: over alles
wat ver boven het alledaagse
uitsteekt komen legendes in
omloop. Melk is nl. niet al
leen maar een goed en nuttig
voedingsmiddel; het is een
meesterwerk van de natuur,
waaraan in de oudheid al bui
tengewone eigenschappen
werden toegekend. Dat over
een zo bijzonder produkt ook
legendes ontstaan, is dus ei
genlijk vanzelfsprekend.
Een legende van de laatste
soort, waaraan sommigèn nog
geloof hechten is, dat winter
meik niet dezelfde voedings
waarde zou hebben als zomer
melk. Hoe dit verhaal in de
wereld kon komen - ook al was
het niet waar - is wel begrij
pelijk. Het stamt uit de oude
doos, toen onze boeren nog niet
over dezelfde wetenschappe
lijke voorlichting en uitge
kiende veevoedermethoden
konden beschikken als thans
het geval is. Dat was oorzaak
dat er toen wel eens wat man
keerde aan de samenstelling
van het voer in de staltijd. De
melk kreeg daardoor soms een
bijsmaakje en daaruit leidden
de consumenten dan weer af,
dat óók de voedingswaarde wel
minder zou zijn dan zomers.
DIT echter is allemaal ver
leden tijd geworden.
Melk is tegenwoordig het
hele jaar rond echte lekkere
melk, die alleen al gedronken
kan worden om het pure ge
noegen van zijn verkwikkende
smaak.
Het voer dat de koeien nu op
stal krijgen, is niet meer het
zelfde als van b.v. een twintig
jaar geleden. Achter de uitge
balanceerde samenstelling
van het tegenwoordige koeien-
menu staat een grote staf van
wetenschappelijke onderzoe
kers en praktijkdeskundigen.
U gelooft het misschien niet,
maar het menu dat onze hoog
waardige melkkoeien wordt
voorgezet, is gevarieerder en
evenwichtiger van samenstel
ling dan het menu waarmee
de gemiddelde Nederlander
genoegen neemt.
Dit is een der oorzaken,
waardoor de melk steeds
beter en lekkerder Re w or
den is. Behalve voedings-
waarde, zijn nu ook kwa
liteit en smaak winter en
zomer vrijwel gelijk. Het
hele jaar rond is de melk
een meesterwerk van de
natuur, dat de onmisbare
bouwstenen verzorgt voor
de groei, gezondheid en
levenskracht der gebrui
kers.
jiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiir
fN de 16de en 17de eeuw
werd in Holland reeds
veel melk gedronken,
vooral tijdens de brood
maaltijden waarbij men de
gewoonte, had om witte
brood in melk te weken.
"Roomryck, melckryck
Holland - o Holland, vet
van room", riep een dich
ter in die tijd uit en hij
niet alleen. Ook buitenland
se schrijvers hebben der
gelijke termen gebruikt.
Een Italiaans geschied
schrijver uit de zestiende
eeuw roemt bijvoorbeeld
het dorp Assendelft dat niet
minder dan vierduizend
koeien had die elke dag zo'n
achtduizend stopen melk
gaven (een stoop was twee-
eneenhalve liter).Een Hol
landse raadsheer wist te
vertellen "dat de jaarlijkse
hoeveelheid melk in Assen
delft en vier naburige dor
pen aanzienlijk groter was
dan de talloze liters rijn
wijn (toen zeer geliefd) die
in de centrale stapelplaats
Dordrecht werden aange
voerd. Hij daagde zelfs een
andere magistraat hier
over tot een weddenschap
uit.
IJK aan melk in de 17de
eeuw was ook het land
rondom Amsterdam.
De kleine, hierbij afge
drukte ets van Rembrandt
toont, gesitueerd in deze
streek (Diemerdijk en IJ),
een kleine schakel in de
17de eeuwse melkindus-
trie: de melkboer. Geheel
rechts op de prent kan men
hem zien lopen, met een
juk over de schouders
waaraan twee brede melk
emmers hangen. Toe
passelijk heeft men
dit prachtige werkje -
Rembrandt maakte het om
streeks 1650 - de titel
"Het landschap met de
melkboer" gegeven.
De melkbezorger met
deze karakteristieke uit
rusting komt, sinds vrij
kort overigens, niet meer
voor. De gehele melksitu-
atie in ons land is sedert
de tijd dat deze prent werd
gemaakt, trouwens grondig
gewijzigd. Wat onder meer
inhoudt dat Holland nog veel
"melckrycker" en nog veel
"roomrycker" is gewor
den, om de woorden van de
oude dichter in over
treffende trap te gebruiken.
Eiwitten dus. Eiwitten rege
len het bloedsuikergehalte,
de voedingsstof voor her
sencellen en zenuwweef
sels. Als dat bloedsuikerge
halte maar even daalt, wordt
het denken vertraagd, de
zenuwen gespannen, het
vermogen tot aanpassing
minder, de stemming som
ber. Is de voorraad daaren
tegen voldoende, dan ismen
opgewekter, energieker en
men kan zich beter concen
treren. Wie alleen ontbijt
met zwarte koffie en suiker,
brood en iets zoets erop,
krijgt wel suiker, maar de
ze wordt meteen opgebruikt.
Het ideale ontbijt hoeft dan
ook helemaal niet omvang
rijk te zijn; vier boterham
men met jam helpen er niets
aan. Maar wel melk of yog
hurt, kaas en een eitje,
want die zitten nu een
maal vól met eiwitten - en
bovendien tal van andere
hoogst onmisbare opbou
wende en beschermende
stoffen die we vooral 's win
ters zo nodig hebben.
Niemand kan tegenwoordig nog
beweren dat het klaarmaken
van het ontbijt veel tijd
kost. Nee, dat excuus be
staat niet meer. We hoeven
maar een keus te maken uit
de wonderprodukten van de
ze eeuw: puffed rice,
cornflakes, shredded
wheat, om er een paar
te noemen en hierover
alleen warme melk en
een scheutje dunne room te
gieten. Voor de vitamien-
tjes-c kan er dan nog klein
gesneden of geraspte appel,
sinaasappelparten of -sap
door. Het mag ook, heel
verrukkelijk en oergezond,
tutti-frutti wezen, die de
avond tevoren in de week
is gezet.
Ook de vlugkokende havermout
kan als Müsli een ver
rukkelijk ontbijt leveren dat
niet gekookt hoeft te wor
den. Alleen de havermout
's avonds in water weken
en dan 's ochtends zoals
hierboven met melk, of yog
hurt en vruchten en boven
dien nog noten mengen.
Hierbij een lekkere dikke plak
kaas met brood. Nee, nee,
we draaien de zaak niet per
ongeluk om. In de kaas zit
het eiwit en in het brood een
grote dosis zetmeel! Wie
dan nog goed wakker moet
worden, mag zeker een
sterke kop koffie erbij,
maar dan toch niet hele
maal zwart, maar met een
scheut melk of room erin.
En voor de kinderen na
tuurlijk warme chocolade
melk.
Pagina van het Nederlands
Zuivelbureau Rijswijk Z.H.
ALS ik de oude kinder-
jT± boeken opsla, die
mijn moeder ons
altijd voorlas, dan we
melt het daarin van ijs-
en sneeuwtaferelen, en
van warme melk, die de
kinderen als anijs- of
saliemelk of als choco
lademelk likkebaardend
opsmikkelen.
Toen waren de winters
nog winters en de zomers
echte zomers, en de boe
ken spraken dan ook te
recht van vrolijk kinder
leven. Iedere winter
schaatsten dekinderen
achter stoelen op het ijs,
tenvijl "VA EN MOE"
lachend toekeken. En wie
zat er altijd in een tentje
op het ijs?
"Het is afkemoei, met de
voeten op een grote plaat-
stoof. Haar wollen schort
heeft ze om de schouders
geslagen, en om het hoofd
een wollen muts. Zo lekker
ingepakt verkoopt Afkemoei
in haar tentje chocolademelk
voor één cent per kop!"
En als het Afkemoei niet
is, dan is het Sjoukje of
de oude Barend, die hete
anijsmelk verkoopt, omdat
het "ZO LEKKER WARM
IN DE BUIK IS".
In één van mijn dierba
re boeken Afke's Tiental
van Nienke van Hichtum,
wachten ze niet tot de
whiter, dan zitten de kin
deren door alle seizoenen
heen handenwrijvend toe
te kijken als moeder sa
liemelk met suiker klaar
maakt.
"Hè, wat was dat lekker!
Klaas en Jetse schonken hun
melk vlug in de schoteltjes
en dronken die gulzig leeg."
'S er wel één traktatie,
traditioneler en fees
telijker dan warme
chocolademelk
Denk eens aan Van Alphen:
"Wij zaten laatst bij Saar-
tje,
onze goede oude bakker.
Wij dronken chocolade
en de den honderd vragen.
En dat waren onze over
grootouders
Maar nauwelijks was er
deze laatste Kerstmis het
eerste goede ijs sinds ja
ren en stonden Jantje en
Saartje (die met hun 9 en
6 jaar nog nooit geschaatst
hadden) voor het eerst
op het ijs, of wat dook
daar overal op?
Chocolademelk!
Er was ook koffie en
erwtensoep, maar alle
kleintjes en heel veel
groten genoten van de
oude chocolademelk.
Charlotje moest natuurlijk
ook op de schaatsen staan,
of eigenlijk "naast" de
schaatsen, maar dat was
meer om mee te kunnen
M-Brigadiers vinden al het M-Brigadenieuws in hun
eigen jeugdblad "FIX EN FOX". Zij vinden hier
ook puzzels, verhalen en prijsvragen in! Dit alles in
kleurendruk! 32 pagina's! Wekelijks! Aanmelding als abon
nee richten aan: Adm. "Fix en Fox", Postbus 163,. Leiden.
25 ct per week of f 3,25 per kwartaal.
roepen: "Ik heb ook zo'n
moe amme benen vanne
schaatse! En ik heb zo'n
dorst!" En 's avonds za
ten ze rozig om de haard
en moest er natuurlijk
voorgelezen worden. Ik
had dan natuurlijk liefst
zo'n oud boek gelezen,
omdat het ijs mij in een
ouderwetse stemming
bracht.
AAR nee, Jan had
van opa een van die
misselijke scien-
cefictionboeken gekregen,
"saaiensfiksie"zoals hij
het zelf trots noemt. En
opa's zijn onschendbaar
dus ik kon niet zeggen:
"Bah, nee, nietdatboek"
Dus moest ik lezen in "De
luchtbasis op Venus",
hoewel ik niet snap wat
kinderen, die nog niet eens
de weg op hun eigen pla
neet weten, op Venus
moeten, met die gruwelij
ke bidtige mannetjes, Ve-
nusilaantjes met metalen
hoofden en overal knoppen.
We hebben al genoeg na
righeid op aarde zou ik
zeggen.
Maar goed, ik las van
professor Malone, die in
zijn onnozelheid met twee
"ferme knapen" van 10 en
11 jaar de raket ingaat.
En opeens trof ik iets aan
dat mij enorm veel goed
deed.
"Wat zit er in die blikken,
professor?", vroeg Bob,
een van de wetenschappe
lijke kindertjes.
"Poedermelk", zei de pro
fessor, "en cacao." "Waar
is dat voor, professor?",
vroeg Marcel. "Voor choco
lademelk. boys. En nu de
meetinstrumenten in de an
ti-magnetische doos doen."
Het ivas voor mij een hele
troost. Voor mij mochten
ze toen wel de lucht in met
hun ruimtepakken. Ze
hadden tenminste de cho
colademelk van Afkemoei
en de oude Saartje bij zich,
en dan kan er niet veel
gebeuren.
...dan helpt u hem met plezier
z'n melk drinken (en die heeft
hij hard nodig!)
...dan krijgt hij het M-embleem
dat al zoveel kinderen met trots
op hun mouw dragen.
...dan krijgt hij het Internatio
nale M-paspoort, dat gratis toe
gang geeft tot bezienswaardig
heden in Nederland en België.
...dan heeft uw kind een kans om
in de zomervakantie gratis een
2-daagse zeereis naar België en
Engeland te maken
DflKI °Pen enve'°P met*1 ct. postz. opsturen
DUll aan M-Brigade, Postbus 113 1Den Haag)
Stuur het A\-Brigade-Logboek aan:
Naam
Adres:
Plaats:
Proi.
