Sleutel
posities
Naaimachine was
moderne techniek
eerste
in huis
In honderd jaar is er heel wat
veranderd.....en verbeterd
aan
JUBILERENDE PFAFF
Mariniers in N.-Guinea
leren jungle beheersen
DUITSE WIJNBOEREN IN
EEN JUBELSTEMMING
Vlaamse Volksbeweging
voor federalisme
Finse
boeke
techniek cn vrouwen
duizend per dag
700 miljoen onderdelen
revolutie in confectie
machine met historie
r Rubriek voor automobiel-vertroetelaars
HEF VERBORGEN
LEVEN VAN
DE STARTMOTOR
Elizabeth tien
jaar vorstin
Mannen maken
machine voor
Oerwoud geeft
hun voedsel
IJswijn, 250 mark per fles
vrouwen.
Losgebroken hond
oefent terreur uit
Sovjet-
Geen sp
een aa
Kroes
Kckkone
in het
I liegtuig vloog
in brand: minstens
doden
reven
MEER V
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 6 FEBRUARI 1962
Er zouden complete toneeldrama's te
schryven zyn over „het verborgen leven
van de startmotor". Hij zorgt er min of
meer luidruchtig voor, dat de automotor
gaat lopen door hem, populair gezegd, een
zetje te geven.
De startmotor levert daarvoor een ver
mogen van 1 pk. Alleen reeds om die re*
den komt hem een ereplaats toe onder
de hulpapparaten in onze automobiel.
Maar de startmotor is te bescheiden om
een ereplaats op te eisen en daarom ver
bergt hij zich het liefst in een of ander
ontoegankelijk hoekje, om zich pas te
melden als hij is losgetrild of wanneer
het bendixwieltje (een klein tandwiel,
dat bij het in beweging zetten van de
startmotor in de veel grotere tandkrans
van het vliegwiel grijpt en dit laat rond
draaien) dienst weigert. Soms is de start
motor met de dynamo samengebouwd
(vooral bij kleinere wagens) of houdt hij
zich schuil in het ventilatorhuis als het
om een klein autotype met luchtkoeling
gaat.
Het spreekt vanzelf dat het contact
tussen bendixwieltje en starterkrans moet
worden verbroken zodra de startmotor
zijn werk heeft gedaan. Een loos mee
draaiend startmotoranker zou het niet
lang uithouden. Daarom is het bendix
wieltje zo op de startmotor as gemonteerd
dat het ijlings kan retireren zodra de gro
te motor is aangeslagen. Om het bij stil
staande motor in contact te brengen met
de starterkrans zijn er twee systemen
bedacht. Het één werkt elektromagne
tisch en het andere mechanisch. In beide
gevallen loopt het bendixwieltje langs
een schakelaar op de starterkrans toe en
schakelt dus daarbij zelf de stroom in
welke nodig is om de startmotor aan de
gang te brengen. Hier kan een storing
gemakkelijk optreden. De schakelaar
kan defect zijn, waardoor er geen start-
stroom beschikbaar komt, doch een ver
nieuwde schakelaar kan ook zodanig zijn
gemonteerd, dat de startmotor al begint
Vandaag zal koningin Elizabeth II van
Engeland het feit herdenken, dat zij tien
jaar op de troon zit. Ondanks alle kritiek
op het Britse koninklijk huis en zijn
leden, in het bijzonder op haar zwager
Antony Armstrong-Jones, blijkt haar
troon onwankelbaar te zijn.
In de harten van de meeste harer on
derdanen heeft zij zich een plaats ver
overd om haar deugden als echtgenote,
moeder en soevereine. Algemeen is men
van mening, dat zij de monarchie heeft
versterkt door in het voetspoor van haar
vader te treden.
Zelfs Malcolm Muggeridge, berucht om
zijn venijnige openhartigheid, vindt de
Britse vorstin een „verrukkelijke expo
nent" van de monarchie.
De Daily Mail scheen onlangs de alge
mene opinie van de natie weer te geven
toen het blad onlangs schreef, dat men,
terugziende op deze tien jaren, geen wer
kelijke kritiek kon worden geleverd tegen
de koningin zelf.
te draaien, voor het bendixwieltje de
starterkrans „te pakken" heeft. Men hoeft
hier nooit naar te gissen, want een hels
gekraak vergezelt de startprocedure. De
remedie is eenvoudig. De minaanslui-
ting van de accu losnemen (dat is de
pool die aan „aarde" in dit geval het
chassis, ligt) en de beide bevestigings-
schroeven van de schakelaar op de start
motor losnemen. Dit is een driekantig
metalen doosje. Men kan dit doosje
enigszins in de richting van de starter
krans verschuiven en uiteraard moet dit
zó gebeuren, dat de startstroom pas in
geschakeld wordt als het bendixwieltje
zich enkele millimeters in de starter
krans heeft kunnen wroeten, vóór dat de
startmotor gaat draaien.
Onderhoud
De echte sleutelaar kijkt om de 20.000
km even naar zijn startmotor, al was het
alleen maar omdat veel onderhoudsmon
teurs zich die moeite niet willen getroos
ten wegens de ontoegankelijkheid van de
startmotor. Maar het loont stellig de
moeite om van tijd tot tijd de diverse
moeren en bouten, ook die van de elek
trische aansluitingen, na te trekken. Kijk
dan meteen naar de koolborstels. Bi
demontage van de beschermingskap of de
metalen band om de startmotor heen
worden de vier koolborstelhouders zicht
baar. Na het losnemen van de contacten
kan men met een ijzerdraadje, dat men
vastpikt in het oogje van de» contact
plaatjes, de koolborstels opvissen. Meest
al kan men ook zonder dit te doen vast
stellen of de koolborstels nog een tijdje
mee kunnen. De aansluitstrip van de ei
genlijke koolborstel moet, terwijl de on
derkant van dit grafieten instrument de
collector (een koperen cilinder) raakt,
royaal op en neer kunnen bewegen in
de lange Sleuf van de koolborstelh ouder.
Zodra het aansluitstrip je bijna op de on
derkant van de sleuf rust, is de kool
borstel een gevaarlijk ding. Haal nieu
we, voor enkele kwartjes. De meeste
startmotoren zijn zelfsmerend dus houdt
de vetpot weg. Is de collector versierd
met een diepe, matzwarte en poreuze
groef, welke het spoor van de koolborstel
aangeeft, dan moet men de collector la
ten afdraaien. In het andere geval: rei
nigen met een zachte doek.
BAHCO
Onder de vele hyper gestroomlijnde machi
nerieën die de huisvrouw in onze tijd met
een vanzelfsprekend gemak hanteert is er één
dat zich nadrukkelijk onderscheidt van alle
andere elektrische huishoudelijke robotrne-
chanismen die de welvaart in onze huizen heeft
neergezet: de naaimachine is slechts in één op
zicht vergelijkbaar met koelkasten, mixers,
afwasmachines, super-t.v.-onlvangers, tafel
grills en andere huishoudgemakken.
Die naaimachine werkt namelijk ook elek-
trisrh.
]\f (id f
koelkasten en overige blinkende elektronische
dienstmeisjes hebben pas hun intrede gedaan
toen de koopkracht niet meer een voorrecht
van alleen het bovenste laagje van het volk
was.
Maar naaimachines hebben de vrouwen altijd
reeds in huis gehad, ook in tijden waarin elk
dubbeltje zorgvuldig werd omgedraaid voordat
het werd uitgegeven. Ja, juist dan, want een
naaimachine stelde een zuinige huisvrouw in
staat haar gezin heel wat economischer te
kleden dan via de winkelier
luxe is zij beslist niet. De
De brommende en zoemende metalen Kastjes die in onze tijd de helft
van het werk in huis verrichten, staan er pas een gering aantal
jaren. De naaimachine, even modern en technisch even knap als de
allerlaatste t.v.-ontvanger, staat er al wel tienmaal langer. Al zeker
honderd jaar.
Dat moet wel, want de Pfaff Naaimachinefabriek bestaat dit jaar
precies een eeuw. Sinds 1862 maakt men in Kaiserslautern (in de
Pfaltz) naaimachines. Een jubileum dus, en een modern jubileum,
want men ziet af van herdenk'ngsbij eenkomsten en jubileum toespra
ken en feestvertoon, omdat dat alleen maar tijd kost, tijd, waarin
naaimachines gemaakt moeten worden.
De eerste machine die Georg
Pfaff in 1862 maakte.
Onlangs is in Nieuw-Guinea een ge
vechtseenheid gevormd van jonge Ne
derlandse mariniers, die speciaal zijn
geoefend voor gevechten in het oerwoud.
De opleiding van de mannen dezer een
heid, waarvan de sterkte niet is bekend
gemaakt, geschiedt te Manokwari, op de
noordwest-punt van het eiland, nadat zy
in Nederland een eerste oefening van
vier maanden hebben gehad. De helft
van het korps bestaat uit jonge mensen,
die zijn uitgezonden als dienstplichtigen,
de andere helft zijn beroepsmilitairen.
De slechte zomer - koud cn nat - leid
de ertoe, dat er abnormaal laat geoogst
werd in de dalen van de Saar en de
Moezel.
Men begon pas op 2 november. De
kwaliteit van de nieuwe oogst werd op
middelmatig geschat, maar toer er in
de nacht van 21 op 22 november plot
seling vorst kwam, veranderde het
beeld met een slag. Tijdens de nacht
daalden de temperaturen tot zeven a ne
gen graden onder nul en wat de zon in
de voorafgaande zomer niet had kunnen
doen, deed de vorst in een nacht. Met
handschoenen aan gingen de wijnbou
wers aan het werk. Voorzichtig maar
in grote haast plukten zij de bevroren
druiven, want die moesten naar de
wijnpersen, voor zij door de ochtendzon
zouden zijn ontdooid.
De steenharde druiven bevatten maar
heel weinig sap, maar dat was dan ook
een kwaliteit, zoals men maar zelden
te zien had gekregen. Het sap was van
een unieke zoetheid, ztoals alleen een
uitzonderlijk goede zomer kan voort
brengen. Het suikergehalte van bepaal
de oogsten, zoals dat in met de hand
geplukte,gedroogde druiven wordt geme
ten met de formule ,100 graden Oechste'
(Oechste was de eerste wetenschappe
lijk onderlegde wijnbouwer in deze
streek). Men weet echter, dat zoge
naamde "ijswijnen", dus wijnen, die op
bovengenoemde manier tot stand zijn
gekomen, een suikergehalte van 120 gra
den Oechste hebben en dat zelfs wel
Als cr kans is op een yswijnoogst komt
het by het persen op minuten aan.
eens een gehalte van 150 graden is
voorgekomen. Met het suikergehalte
stijgt meteen de kwaliteit van de wijn.
Daarom zijn de "ijswijnen" legenda
risch en wordt er in de Duitse wijn
bouw met eerbied over gepraat, al zijn
er maar weinig mensen, die deze nec
tar inderdaad zelf geproefd hebben.
Hoeveel yswijndruiven de wijnbouwers
in november geoogst hebben wordt ge
heim gehouden. En de liefhebbers zul
len waarschijnlijk ontdekken, dat het
even moeilijk is om op dc markt fles
sen van de oogst 1961 te pakken te
krijgen als de beroemde yswijnen van
1842 en 1890.
In de groothandel betaalt men voor
de "gewone" wijn, b.v. van het jaar
1959, 850 tot 1400 mark per duizend li
ter, terwijl de ijswijn waarschijnlijk tus
sen de 250 en 300 mark per fles zal kos
ten. Het jaar 1961 zal in de wijngeschie
denis dus bekend staan als het derde
"ijswijnjaar", gerekend van 1842, toen
deze soort wijn voor het eerst - en bij
toeval - werd ontdekt. Dat was toen
een slecht wijnjaar en per ongeluk pers
ten de wijnbouwers toen bevroren drui
ven met de andere mee. De kwaliteit
was voortreffelijk en het duurde niet
lang, of men ontdekte de oorzaak De
natuur is sindsdien evenwel bijzonder
zuinig geweest met haar medewerking.
Hun gemiddelde leeftijd is 20 jaar. Zij
zyn afkomstig uit alie delen van Neder
land, doch zij hebben één ding gemeen:
een goede lichamelijke conditie.
In Manokwari wordt die lichamelijke
conditie, in een afmattende hitte en een
uiterst vochtig klimaat, nog zo hoog
mogelijk opgevoerd. Zij leren hier, hoe
ze in de rimboe moeten leven en de
zenuwslopende omstandigheden moeten
doorstaan van het gevecht in de rim
boe. Zij moeten zijn opgewassen tegen
de vijand, en deze niet slechts in de
strijd van man tegen man, maar ook in
de vorm van een onmeedogende natuur,
die hen anders zou doen verdwijnen, of
laten doodgaan uit wanhoop, zonder er
een boomblaadje om te verroeren.
De kennis van het rimboe-vechten en
de kunst om de rimboe-omstandigheden
te overleven wordt hen bijgebracht door
de 41-jarige majoor W. Edauw van het
korps mariniers. Hij is geboren op Java,
te Blitar en heeft als officier bij de
Nederlandse militaire missie in Indo
nesië in 1951, Indonesische mariniers
opgeleid. Hij vertelde:
„Het is nodig in de rimboe de nodige
dingen te vinden voor het dagelijks le
vensonderhoud, maar daarvoor is een
grote ervaring noodzakelijk. Men vindt
er ongeveer zestig soorten eetbare boom
bladeren en sommige plantewortels
kunnen, mits op de juiste manier toe
bereid, ook voeding opleveren. Maar
als ze niet op de goede manier worden
gekookt, zijn ze vergiftig".
Majoor- Edauw vervolgde: „De klim
planten als men er tenminste in
slaagt ze door te hakken bevatten
water, en de mannen worden hier in Ma
nokwari gewend aan een rijstmenu, wat
thuis niet hun dagelijkse voeding is
maar rijst is in de rimboe gemakkelijk
mee te voeren en trouwens een uitste
kende voeding. Daarom leren wij de
mensen ook, hoe de rijst goed te koken".
Voor het gevecht in de rimboe worden
o.a. de leren schoenen verwisseld voor
schoeisel van rubber en canvas, waar
door de mannen zich geruisloos kunnen
voortbewegen. Zy dragen dan groene
rimboe-uniformen, die bijna niet afste
ken tegen het schemerige natte groen
van hét rimboe-decor. Zij benaderen de
handigheid van de Papoea's om een vij
and te besluipen en geruisloos te doden.
's Nachts slapen ze in een bivak, op
bedden van varens, op een verhoging van
bamboe, in een land, waar spinnen zo
groot kunnen zijn als een mannenhand,
waar schorpioenen rondkruipen en te
midden van miljoenen malaria-muskie
ten, rondom hen vuren, aangelegd op de
vochtige grond.
Daar het marinierskorps een onderdeel
is van de marine, doen ze ook dienst
op zee. Daartoe ligt in de baai van
Manokwari een nagebootst schip, dat ze
bemannen in volle bepakking en met
stalen helmen. Ze steken dan de baai
over en verrichten een „landing" op een
van de eilandjes aan de overkant, be
stormen de oever en schieten met losse
patronen.
EEN modern, zakelijk jubileum dus,
maar in elk geval een feit om toch
wel even op te merken en het was daar
om dat de jubilerende naaimachine
fabrikanten ons vroegen: kom eens kij
ken hoe dat hier gaat. Nu kan men, na
een naaimachinefabriekscomplex van
vele hectaren oppervlakte in ijltempo
te hebben bezichtigd de huisvrouw na
tuurlijk een verhaal ophangen over „hoe
haar naaimachine nu eigenlijk gemaakt
wordt"- Maar een huisvrouw geeft niets
om techniek. Ze is in haar gewone da
gelijkse werk weliswaar bij wijze van
spreken met de techniek getrouwd, maar
ze draait alleen maar het knopje om en
dan marcheert het. Hoe het marcheert
is van minder belang. En als het soms
een keer niet meer marcheert, zal ze
beslist niet. zoals haar man misschien
wel met zijn elektrisch scheerapparaat
doet, het ding openmaken en er met een
schroevedraaier in gaan peuteren.
Techniek is nu eenmaal geen vrouwe
lijk bedrijf.
TOCH ga je aan dat axioma twijfelen,
tijdens een dwaaltocht gelijkende
trip door steeds maar nieuwe fabrieks
hallen. Goed, de gieterij, waar onder da
verend geweld de „huizen" van steeds
maar nieuwe naaimachines geboren
worden en waar lawaai, vuil van vorm-
zand en laaiende hitte van vloeibaar
metaal de sfeer bepalen, kan men be
zwaarlijk een omgeving noemen waar
een vrouw zich erg op haar gemak zou
voelen.
Toch moet het vrouwelijk element in
Een moderne, tot de inge-
ivikkeldste steken in staat
zijnde machine, even voor
dat zij gereed is.
(Advertentie)
juist zo'n fabriek ergens vertegenwoor
digd zijn. Het lijkt psychologisch onmo
gelijk dat louter en alleen mannen een
machine zouden maken die straks door
een vrouw moet worden bediend.
In uitgestrekte montageruimten zit
ten dan ook vele vrouwen en meisjes aan
lange tafels, de ogen strak op het werk
gericht, om hun bijdrage te leveren aan
wat straks een blinkende machine zal
zyn. Toch is ook hun werk strikt tech
nisch. en ze werken in hetzelfde strak
gehandhaafde tempo dat een goed ge
oliede organisatie verraadt. Maar we
zijn dan ook in Duitsland....
Een losgebroken kettinghond heeft
urenlang op een botenstalling aan de
Schie in Schiedam een aantal dagjes
mensen geterroriseerd. De hond waakte
op een naast de botenstalling gelegen
terrein voor sloopauto's. Plotseling brak
hij los en ieder die in zijn buurt kwam,
viel hij aan. Een meisje kreeg een been
wond die op acht plaatsen gehecht moest
worden. Een heer werd gebeten en moest
op een bootje vluchten, waarop hij vier
uur moest doorbrengen. Twee politie
agenten, die waren gewaarschuwd, wer
den ook aangevallen en gebeten. Van
vuurwapens durfden ze geen gebruik te
maken met het oog op de vele mensen,
die stonden te kijken. Pas na vele uren
kon een werknemer van de eigenaar van
de hond het dier weer aan de ketting
leggen. Tegen de eigenaar is proces-ver
baal opgemaakt.
Op een in Antwerpen gehouden con
gres heeft de Vlaamse Volksbeweging
zich uitgesproken voor de federatieve
staatsvorm in België.
In de resoluties van het congres woi'dt
gezegd, dat in het federatieve België
Vlaanderen en Wallonië ieder moeten
beschikken over een wetgevende verga
dering, samengesteld door algemene en
directe verkiezingen. Het federale gezag
zou bevoegd moeten zijn voor buiten
landse zaken, landsverdediging, het
muntstelsel, algemene economische poli
tiek, verbindingen en enkele andere al
gemene zaken. Er zou een federale ka
mer van volksvertegenwoordigers
moeten worden gevormd, proportioneel
uit Vlamingen en Walen samengesteld.
Een paritaire senaat, te verkiezen dooi
de wetgevende vergaderingen van de
deelstaten en door de raad van het
„Bondsgebicd Brussel" (dat een negen
de deel van de senaatsleden zou mogen
afvaardigen) zou de plaats moeten inne
men van de huidige senaat.
Het bondsgebied Brussel zou overigens
geen aparte deelstaat moeten vormen.
In de resoluties worden verder rege
lingen voorgesteld, die betrekking heb
ben op de sociaal-economische ontwik
keling van Vlaanderen en Wallonië én
op het invoeren van de absolute autono
mie op het gebied van de cultuur.
1 TECHNISCH vooral is het werk in één
speciale afdeling van het immense
bedrijf, een afdeling waar alleen de men
sen die er werken en die er voor hun
werk te maken hebben, mogen komen.
Daar worden namelijk de kleine maar
belangrijkste zilverstalen onderdeeltjes
van de naaimachine vervaardigd, een
zeer groot aantal, dat in het hart van
de machine hoogst belangrijke taken
vervult. Tot voor enige tijd gaven ze
de fabrikanten ook de meeste kopzorg
Want ze moesten toen nog stuk voor
stuk vervaardigd worden, en sommige
ervan vergden wel vijftig verschillende
bewerkingen! Niet alleen aan materiaal,
maar ook aan arbeidsloon waren die on
derdeeltjes peperduur.
Nu worden ze, in grote „trossen",
gegoten. Daartoe worden eerst model
len van was gemaakt, die tezamen wor
den gesmolten tot men een tros ver
krijgt. Men kent dit systeem wel van
plastic-bouwdozen, waarin alle onderde
len van vliegtuigen of schepen aan
elkaar gegoten zijn. onderling verbon
den door dunne „takjes".
Deze methode is al iets even knaps
als bijvoorbeeld de manier, waarop de
naaimachines gespoten worden. Toen
dat nog met de gewone lakspuit werd
gedaan, ging een enorme hoeveelheid
van de verspoten lak verloren. Dat is
bij dit systeem nu eenmaal onvermijde
lijk.
De Lak wordt thans nl. elek
tromagnetisch op de metalen huid
van de naaimachine gebracht. Een
inductiestroom van 100.000 volt, waar
bij de te bespuiten machine negatief
en de lak in het reservoir positief
geladen is, jaagt praktisch elk versto
ven lakdeeltje met feilloze zekerheid
naar het doel. Naaimachinehuid en
lak trekken elkaar, omdat ze elektro
magnetisch geladen zyn, onweerstaan
baar aan. En zo bespaart men veertig
procent van de bijzonder kostbare lak.
In de spuitruimte treft men dan ook
niet de bij het handspuiten gebruike
lijke duimdikke „lak-koek" op mu
ren, plafond en vloer aan.
HONDERD jaar geleden maakte ene
Georg Pfaff, die eigenlijk bouwer
van muziekinstrumenten was, zijn eer
ste naaimachine. Hij zette er met grote
letters zijn eigen naam op, terecht,
want het was een prestatie die de plaat
selijke schoenmaker van Kaiserslautern
zó sterk aansprak dat hij het ding kocht.
Pfaff zag vanaf dat moment in de naai
machine meer muziek dan in zijn mu
ziekinstrumenten. Hij ging naaimachi
nes bouwen. En hij deed het kennelijk
goed.
In 1872 Jiad hij een fabriek die al dui
zend machines per jaar afleverde.
nu maakt men er in Kaiserslautern dui
zend per dag. Een nimmer eindigende
stroom verlaat de fabriek. Wie moet al
die machines in vredesnaam kopen?
vraagt men zich onwillekeurig af wan
neer men ze in snelle opeenvolging de
fabricagelijn ziet verlaten.
Bovendien: Pfaff is niet de enige die
naaimachines maakt, er staan nog ver
scheidene fabrieken in Europa. Toch
moet men poot-aan spelen om de vraag
bij te houden. Wie die machines dan
allemaal koopt?
Niet in de allereerste plaats die vrou
wen die er geen hebben. „De markt ligt
juist in de vervanging", zegt men bij
Pfaff en men verklaart dat verschijnsel,
dat welhaast lijnrecht tegengesteld is
aan dat bij de fabricage van luxe ge
bruiksgoederen, ook eenvoudig.
In talrijke gezinnen heeft men sinds
jaar en dag een naaimachine, soms
zelfs een erfstuk van moeder. Als het
een hand- op trapnaaimachine is, wordt
de verleiding om een modern elektrisch
apparaat aan te schaffen al heel groot
maar ook als de motor het werk al
overneemt zal een vrouw, wanneer ze
ziet en leest tot welke duivelskunsten de
hypermoderne naaimachine zig-zag-
gend, bordurend en kunstige siersteken
producerend in staat is, de neiging
voelen opkomen zo'n gestroomlijnd,
lichtkleurig en geruisloos lopend won-
derapparaat te kopen.
DAT kan veel huishoud-economisch
overleg vereisen, maar dat het er
in de meeste gevallen toch van komt,
bewijst het produktiecijfer. Daartoe
loopt zo'n bedrijf als dat van de hon
derdjarige Pfaff in Kaiserslautern snel,
zeker en zo soepel en gesmeerd als de
naaimachine zelf.
Het produktieprogramma is ingewik
keld als de baanberekening voor een
Venusraket, het is ingenieurswerk dat
jjselijk precies in elkaar past. Dat moet
ook wel, als men bedenkt dat er ieder
moment in het hele bedrijf 700 miljoen
onderdelen in omloop zijn, zestienhon
derd daarvan zitten in één machine.
Het zit, daarom, zó ingewikkeld in
elkaar dat het een van de Pfaffmen-j
sen deed verzuchten, „maar als we
ook maar één zo'n klein schroefje
kwijtraken, ligt het hele bedrijf drie
weken plat". Het zal wel een tikkeltje
overdreven zijn, maar de opmerking
typeert de ontzaglijk gedifferentieerde
organisatie die kenmerk van de hui
dige moderne techniek is.
OVERIGENS maakt Pfaff niet alleen
naaimachines voor de huisvrouw.
102e JAARGAJ
Uitgave: N. V. U
Directeur: E. H. k
Hoofdredacteur: J
Redactieraad: J. ft
C. J. v. Hootegem
Mes, mr. H. M. L.
Vercauteren, L». J.
Bureaus: Breda
Tel 22341 (4 lynei
symbool van huiselijkheid
winkeletalages tegenlachen, maar even
zeer produkten van groot vernuft.
Een van de dingen waarop men in
Kaiserslautern bijzonder trots is, is de
zogenaamde „transferstreet", die men
er, dank zij vele jaren denken, tekenen,
bouwen en experimenteren heeft gecon
strueerd. Een „transferstreet" is een
aaneenschakeling van machines die een
bepaalde produktiehandeling geheel zelf
standig kan afwerken.
Automatic in de confectie- en kleding
industrie is tot voor kort zo goed als
onmogelijk geacht, technisch mogelijk
wellicht wél, maar economisch en prak
tisch onuitvoerbaar. Het ingenieuze ap
paraat dat men ons bij Pfaff liet zien,
bewijst dat het mogelijk is ook in de
confectie-industrie de automatie door te
voeren.
De „transferstreet" vervaardigt van
een ogenschijnlijk zinloos gevormd ij
stukje textiel in enkele minuten een j|
keurig pand voor een overhemd, voor-1
zien van knoopsgaten, keurige man-1
chetten en wat er verder maar aan-
hoort. Op de juiste plaats stikt de om j
vangrijke machine een borstzakje oï f
vouwt en boort waar nodig en aa:
de andere kant verlaat het volkomen I
afgewerkte voorpand de machine.
,,Dat is het begin" zei men. Maar zelfs
dit begin is, economisch en praktisch, al
in te passen in de huidige confectie-in
dustrie. Een bedrijfsleider van zo'n fa
briek vertelde ons dat hij in deze, met
pijnlijke precisie werkende robot, het
sein voor een revolutie in deze industrie
ziet. In Nederland is een dergelijke
„transferstreet" nog niet bekend.
In het Pfaffmuseum kan men een kopie fci
van dc eerste machine van Georg
Pfaff bewonderen: een robuust en waw/?
elegant gevormd apparaat, dat dan ook
geen fraaie borduursteekjes moest ma
ken, doch het stikwerk aan schoenan
diende uit te voeren.
Wat verder staan latere modellen,
naaimachines uit grootmoeders tijd, ook
die waarop een latere generatie al trots
was, dan de eerste elektrisch aange
dreven machines. En als voorwerp voor
vergelijkingen het laatste model. Moge
dan een fabriek een vrouw toch weinig
aantrekken, in dit museum zou ze haar
hart kunnen ophalen.
„O, precies dezelfde naaimachine
als myn moeder vroeger had/" hoor
den we een der vrouwelijke gasten
bij een der oudere modellen uitroe
pen. Zo'n romantische confrontatie
met het verleden is in het museum
van een naaimachinefabriek moge
lijk de mixer b.v. is daar tegen
over, met zijn geheel afwezige his
torie, als een cultuurarme Ameri
kaan.
Trouwens als de naaimachine de fc I
briek waar zij geboren werd, eenrru
achter zich gelaten heeft, is het toet
plotseling echt wel weer het voorwerp j
dat geschapen is om door vrouwenhan
den bediend te worden. Dat ervaart men
vooral in het naai-instituut, dat de fa
briek voor het „uitproberen" en testen
van de nieuwe machines heeft opge
richt. Tientallen meisjes doen daar de
ganse dag niets anders dan achter hun
machine de meest uiteenlopende naai-
karweitjes verrichten. Ze vormen, strikt
gezien, een verliespost, want ze produ
ceren niets dat goed geld opbrengt.
Maar als de „voorhoede" van het leger
van koopsters zijn ze voor de fabrikant
onbetaalbaar. Want hun taak is het, te
leurgestelde opmerkingen van toekom
stige naaimachinegebruiksters te voor
korren. Wat er wèl en wat niet kan, wat
helemaal goed is en wat veranderd zou
moeten worden, dat rapporteren de
meisjes van het naai-instituut.
Ze geven, tenslotte, de man de uit
eindelijke overtuiging dat hij met el
zijn technische interesse die hem mo
gelijk zal verleiden tot het experi
menteren met de cijferknopjes die ie
machine feilloos de ingewikkeldste
motieven laat maken, toch de hand
slaat aan een voor de vrouw gescha
pen machine. Een stuk weergaloU
techniek, door rationeel dus strik
mannelijk) denkende ingenieurs om-
worpen, door ruwe aan vormzand en
gietvormen gewende mannenhanden
vervaardigdmaar aan de oudere
kant van de fabriekspoort. plotseling
een voorwerp, dat met de vrouw op
één plaatjehét symbool van trnise-
lijkheid is.
Een woordvoe
sische regering 1
over een aansla
„leugens en onzi
De woordvoerder
over de verblijfplaa
over zijn gezondhei
Kroestjev zou mor
aan de Zwarte Zee
„L'Unita", het org
communistische pari
het eerst in de wer<
zijn correspondent
Op de voorpagina
men lezen, dat „vo
onder westelijke cori
kou de ronde doen,
gen een aanslag is g>
van Kroestjev, gele
gen".
Als gevolg van de
in Finland gehouder
zingen hebben de coi
lemcntszetels verlore
ger de grootste part;
danks een winst aan
De grote overwinn
zingen zijn de agrai
hebben gewonnen en
tij van Finland gewo
Kekkonen -is expone
De Finnen hebben
gestemd dan ooit tev
dit feit, dat de commn
de. Ook de twee sc
partijen hebben zetels
we parlement zal een
hebben van 111 tegen
er een linkse meerde:
99.
Op het Hight Point vliegveld van
Greensboro in de Amerikaanse staat
North-Carolina, is een tweemotorig vlieg
tuig van het type C-47 kort na de start
verongelukt. Onmiddellijk ter plaatse
zijnde reddingsploegen borgen zeven lij
ken. Naar een mogelijk achtste slachtof
fer wordt nog gezocht.
Volgens een ooggetuige vloog het toe
stel, vermoedelijk een militair vliegtuig,
na het raken -van de grond in brand.
Alle passagiers waren in militaire dienst.
Ook voor de industrie worden vele ver
schillende machines vervaardigd. In
confectieateliers kan men deze appara
ten in lange rijen zien staan, lang zo
fraai van vorm niet als de machines
die de zelf naaiende huisvrouw in de
De „transferstreet", die geheel zelfstan
dig onderdelen voor confectjekleding
maakt. Begin van een revolutie b*
confectie-industrie.
DE SOVJET-ambassac
geprotesteerd tegen d
een lid van de Russii
genwoordiging in Keu
die van spionage wort
DE BEKENDE Ft
Jacques Ibert is op 7]
Parijs overleden. Tot
werken behoren ,,Yvei
valier Errant".
EEN LATE wandelaa]
schoten oude man, dj
voeten over de weg k
wilde helpen, werd gis'
megen overreden door
brak beide benen,
VOLGENS EEN berit
caan is mgr. Muench
rikaanse kardinaal in
rie, ernstig ziek. De ka
oud.
EEN JONGEMAN
Utrecht heeft 2,5 jaar
tegen zich horen eisen,
welijks een half jaar tr
gepleegd. Hij is nu ree
HET GERECHTSHOF
heeft de hoofdfiguur
zich bezighield met het
nografische films tot
trek veroordeeld.
EEN HONGAARSE v
na een scheiding van r
ren op Schiphol haar 8
tertje Eva weer in d<
sluiten. Sinds de Hong;
1956 was het kind in ha
bleven.
j Weersverwachting vat
tot vanavond, opgem
avond 23.15 uur:
Overwegend zwaar bc
delijk enige regen. Ma!
tige, aan de kust ha
I aehtige naar west rr
iets lagere temperatu
Vandaag: zon onder
onder 71.09 uur.
Morgen: zon op 8.10
10.04 uur.
