Vrij korte maar veelbewogen
historie van Wouws kasteel
Zegels van verloren land
Leraren walgen van Sovjet-
onderwijs in Berlijn
Paleis van de Dalai Lama
door Chinezen opgeknapt
Emmm*
hm v,,
M ,-.4v
:r:m-
Vesting 375 jaar geleden
aan Spanjolen verraden
BOEKENPLANK
Rechtmatige bewoner in ballingschap
Er was drie eeuwen niets gebeurd
TIENDUIZEND
VERTREKKEN
iVoNHAjJ;
1
Voor 't eerst
Concrete opvoeding
lek Limerick
De Bijbel over het
wonder
Bia'de i in geest en
waarheid
Spaans gezind
Nog één keer
Oriëntatie
Omkop
en
Wonderwerk
Onverdraaglijk
Slechthorenden
rijden veiliger
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 15 JANUARI 1962
n A-
-#♦*#«*«*»««««#*
Wouw is een landelijke gemeente.
Tegelijkertijd streeft het gemeente
bestuur van Wouw er naar een woon-
gemeente te zijn, niet alleen voor zijn
eigen landelijkebevolking maar ook
voor de stedeling uit Bergen op Zoom
en Roosendaal.
De relatie tussen Bergen op Zoom
en Wouw is al heel oud. Wouw is
namelijk van het begin af de geliefde
woonplaats geweest van de Heren en
Markiezen van Bergen op Zoom. De
verbondenheid met Wouw is zelfs zo
sterk geweestdat Gerard van Wesen-
m.ale, de eerste Heer van Bergen, zich
omstreeks 1300 herhaaldelijk de „Heer
van Woude" noemt.
De Heren van Bergen op Zoom be
schikten in Wouw over een kasteel,
dat tevens het middelpunt was van
een groot door de Heren zelfs geleid
landbouwbedrijf.
De jaren na 1488 zijn vooral voor
Brabant een tijd van onrust, oorlog
en verwoesting geweesteerst in de
strijd van opstandige Vlamingen en
Hoeken tegen het gezag van Maximi-
liaan, de vader van Philips de Schone,
daarna in de beginperiode van de
80-jarige oorlog. Teneinde Bergen op
Zoom extra te beschermen werd het
kasteel van Wouw rondom de eeuw
wisseling belangrijk versterkt met de
aanleg van torens, een ommuring en
een gracht. Tussen 1566 en 1606 was
de omgeving van het kasteel herhaal
delijk het toneel van hevige strijd.
Een markant punt in deze periode is
het verraad geweest van de Franse
kapitein Mar chant, waardoor het kas
te vertellen gaan we terug tot 1505. Vol
gens de archiefstukken kan worden aan
genomen dat in dat jaar de verbouwing
tot vesting, die onder leiding stond van
de bekende bouwmeester Anthonis Kel
dermans, gereed gekomen is. Op de
hierbij gaande tekening van het beleg
van 1583 krijgt men een indruk van het
resultaat van de verbouwing. Hoewel
sommigen hun schouders wel eens op
halen voor deze tekening meent de heer
Korneel Slootmans, stadsarchivaris te
Bergen op Zoom, dat deze voorstelling
de werkelijkheid dicht benaderd moet
hebben. Er is ruim tien jaar aan de
versterking van het kasteel gewerkt.
Het was een enorm karwei. Zo waren
er ruim elf miljoen bakstenen nodig,
voornamelijk IJselsteen. De IJselsteen
werd per schip naar Roosendaal ge
bracht, daar o.a. door vrouwenhanden
gelost en vervolgens met paard en kar
naar Wouw gebracht.
In de zomer van 1542 heeft Wouw
voor het eerst echt dienst gedaan als
versterkt fort. Maarten van Rossum
hield toen zijn grote strooptocht in de
richting van Antwerpen. De Markiezin
van Bergen op Zoom zocht toen haar
toevlucht binnen de muren van het kas
teel te Wouw, die te sterk bleken voor
de aanvallen van Van Rossum.
Kort na het vertrek van de Markies
van Bergen op Zoom Jan IV van Gly-
mes met Montigny naar Spanje (1 juli
1566) had de beeldenstorm plaats. Ook
binnen Bergen was het rumoerig. Mar
kiezin en stadsbestuur lieten een com
pagnie soldaten komen ter handhaving
van de rust. Alle hervormden kregen
het bevel de stad en het markiezaat te
i- verlaten. Er werd extra zorg besteed
teel tegen betaling van tienduizend aan de jnstandhouding van het kasteel
pulden en drie maanden soldij voor
zijn manschappen zonder slag of stoot
in het bezit van de Spanjaarden kwam.
Dit verraad had plaats op 17 januari
1587, deze maand 375 jaar geleden dus.
Om de krijgshaftige geschiedenis van
het kasteel van Wouw vanaf het begin
te Wouw, waarschijnlijk om een veilige
wijkplaats te hebben.
Na de dood van Jan IV van Glymes
werden diens bezittingen, dus ook het
kasteel van Wouw, door de Raad van
Beroerten verbeurd verklaard aan Phi
lips II. Arnold Sanders werd in 1571 als
Prof Perquin staat in de pedagogische
wereld bekend om zijn formidabele be
lezenheid, zijn scherpe kijk op heden
daagse opvoedingsvraagstukken en zijn
kennelijke animo, om originele ziens
wijzen sprankelend en vaak ook kitte
lend aan anderen voor te houden. In dit
derde Tweelicht-numer, een collectie van
Perquins bijdragen aan Dux over de ja
ren 1950 - 1959. ontmoet men de schrij
ver op zijn best. Hij berijdt er zijn stok
paardjes en getuigt van zijn vooruitstre
vende opvattingen, vooral inzake de
vorming van de rijpere jeugd. Al zal
niemand het op elke pagina volledig met
de schrijver eens zijn, het blijft ver
kwikkend, om een expert zo spits en
raak zijn ideeën te zien verwoorden. Een
hoogst interessante bundel.
(Uitg. Paul Brand - Hilversum). A.G.
,,Ick Limerick" heet een bundeltje
limericks van Lode van Woensel, een
uitgave van N.V. Uitgeversmaatschap
pij ,,De Pelgrim" in Eindhoven. Het is,
typografisch beschouwd, bijzonder leuk
verzorgd maar wat de uitgever ertoe
bewogen heeft de rijmsels het licht te
doen zien is beslist niet de overtui
ging geweest dat ze zo verschrikkelijk
geestig zijn- Integendeel, we vinden ze
praktisch allemaal vrij flauw en we
hebben er ook geen enkele kunnen ont
dekken die een „clou" bezit. En eer
lijk gezegd hebben we ook om geen van
die limericks ook maar een beetje kun
nen glimlachen.
„Wonder boven wonder is hij er goed
bovenop gekomen," zeggen we, als
iemand een ernstige ziekte doorstaan
heeft. We kennen het „Wirtschaftswun-
der", de wonderen van de moderne
techniek en van de kunst. Stuk voor
stuk wat nonchalante gebruikswoorden,
want échte wonderen zijn het niet. Een
écht wonder heeft hoe dan ook met God
te maken, het heeft betrekking op het
ongewone, dat een overschrijding in
houdt van de aanwezige „natuurlijke"
mogelijkheden.
In de bijbel echter betekent het won
der nog niets meer, het heeft in vele
gevallen een „tekenfunctie", het be-te-
kent dat het ongewone de mens erop
attent moet maken, dat hij in de ge-
Deze tekening geeft een beeld van
de belegering van het kasteel te
Wouw door de troepen van Oranje
in de eerste dagen van mei 1583.
beurtenissen van de natuur en van de
geschiedenis een onzichtbare Aanwezige
moet zien, die alles leidt in de richting
door Hem gewild- Deze tekenfunctie
der wonderen vindt men vooral in het
Joannes-evangelie, waaraan dr. de
Groot zijn laatste hoofdstuk wijdt. Bij
Mattheus hebben de wonderen weer een
andere functie.
Dr. de Groot weet al deze betekenis
sen van het bijbelse wonder helder uit
een te zetten. De opzet van zijn werk
je (uitgegeven bij Romen en Zoon) is
doorzichtig, de stijl goed verzorgd en
aangenaam te lezen. In één woord een
uitstekend bijbelovertje.
J. H
Het opschrift van dit boek, uitgege
ven bij Desclée de Brouwer, is ont
leend aan het gesprek van Jezus met
de Samaritaanse vrouw het uur komt
dat de ware aanbidders de Vader zul
len aanbidden in geest en waarheid. De
volwaardige aanbidding van de Vader
zal pas dan mogelijk zijn, als de volle
openbaring van God als Vader zal heb
ben plaatsgehad, „als het uur geko
men is", na de verrijzenis van Jezus
dus. Op deze hoogste openbaring Gods
zal de nieuwe aanbidding afgestemd
zijn. Het zal een gebed zijn „door
Christus". Hiertoe is de hulp van de
„Geest der Waarheid" onontbeerlijk.
Een van de belangrijkste aspecten van
het christelijk gebed zal dus zijn, dat
het „trinitarisch" is: bidden is in con
tact treden met de Vader via de Zoon.
maar dit contact kan slechts tot stand
komen „in de H. Geest".
Over dit trinitarisch karakter van het
gebed handelt de schrijver Herman
Mertens in zijn eerste deel in het
tweede belicht hij de praktische hou
ding van de christenmens, alles gezien
in bijbels en liturgisch perspectief. De
schrijver is doctor in de theologie en
geestelijk directeur van het seminarie
te Mechelen, zowel theoretisch als
praktisch een uitstekende gids in deze
niet-gemakkelijke materie. Maar geluk
kig heeft de schrijver zich vrij weten
te houden van alle geleerddoenerijvak
termen treft men er nauwelijks aan, en
tóch is het onderwerp behandeld met
een grondigheid die bij het thema
past. De uiteenzettingen zijn gemakke
lijk te volgen, geschreven in een vlotte
stijl, met liefde voor het onderwerp en
gedragen door persoonlijke ervaring.
Iemand die zó weet te schrijven, be
heerst zijn stof.
J- H.
rentmeester des konings aangesteld.
Evenals andere dorpen van het Markie
zaat met name Hoeven, Huijbergen,
Borgvliet en Halsteren, maar zwaar
der nog, leed Wouw onder de bezetting
en het optreden der Spaanse soldaten.
Een van de belangrijkste bepalingen
van de Pacificatie van Gent (novem
ber 1576) was, dat de vreemde soldaten
verdreven zouden worden. In het begin
van 1577 vertrokken de Spaanse solda
ten. Er bleven, o.m. te Bergen op Zoom
en Wouw, alleen nog Walen en Duit
sers. De heer van Champigney kreeg
van de Staten Generaal de opdracht te
gen deze troepen op te treden. Het kas
teel te Wouw, dat bezet was door 40
Hoogduitse soldaten van het regiment
van Karei Fugger, werd hierop o.l.v.
Elias le Lion bestormd door vijf ven
dels voetvolk en één vendel ruiters. Na
een belegering van enkele dagen werd
de vesting op 4 augustus 1577 ingeno
men. Allen, die er in waren, werden
omgebracht, uitgezonderd één man die
ontsnapte en zijn wapenbroeders in
Bergen op Zoom met zijn mededelingen
grote vrees aanjoeg. Een ander vendel
van Fugger, dat te Steenbergen lag,
gaf zich nog dezelfde dag vrijwillig
over.
Het Markiezaat kwam terug aan de
wettige erfgename van Jan IV van Gly
mes, n.l. diens nicht Margaretha de Me-
rode. Begin februari trouwt zij met Jan
van Withem, die Spaansgezind was en
dus niet overweg kon met het stadsbe
stuur van Bergen op Zoom, dat de zijde
van Oranje gekozen had.
Wanneer de stad besluit het garni
zoen binnen te laten en nog wel onder
de beruchte kolonel La Garde, trekt
de Markies zich plotseling terug op het
slot te Wouw (oktober 1580). Van
daaruit waagt hij eind 1581 zelfs een
poging Parma de stad Bergen op Zoom
in handen te spelen. De Staten ver
klaren daarop de Markies tot vijand
van de staat en schenken de Prins
van Oranje diens goederen.
In april 1583 brengt Oranje een leger
bijeen om Eindhoven te ontzetten.
Bevelhebber maarschalk Biron komt
echter te laat. Daar hij te Roosendaal
gelegerd is wordt de bestorming van
de vesting Wouw voorbereid. De be
zetting van het kasteel bestaat uit ca.
125 Italianen en ongeveer 150 boeren,
die voor het dreigend gevaar binnen
de muren zijn gevlucht.
De Markies Jan van Withem was
niet meer in de vesting. Kort tevoren
was hij naar elders vertrokken. Begin
mei begon de beschieting met 14 stuk
ken geschut. Vóór 's middags drie uur
kwamen 1560 bommen op de beleger
den en de vesting neer. De geschoten
bressen bleken echter nergens van zo
danige aard dat een bestorming kon
worden gewaagd. De bezetting van het
kasteel was evenwel zo beducht voor
een stormaanval en er was zo weinig
hoop op ontzet, dat nog dezelfde dag de
witte vlag gehesen werd.
Parma was zeer verstoord over de
gemakkelijke overgave. De soldaten,
die vrije aftocht hadden gekregen, wer-
|den gestraft. De Italiaanse kapitein, die
dde leiding had gehad, werd te Breda
onthoofd. Daarentegen zagen de over
winnaars zich door de stad Bergen op
Zoom met wijn beloond.
De gegevens van bijgaand artikel
zijn ontleend aan het jaarboek 1943
van de oudheidkundige kring „De
Ghulden Roos" te Roosendaal. In
dit jaarboek heeft de heer Kor
neel Slootmans, stadsarchivaris te
Bergen op Zoom, een uitgebreid
artikel over de geschiedenis van
het kasteel te Wouw geschreven.
den, ca. 85 man, hielden zich aanvanke
lijk kranig maar moesten zich na vijf
dagen toch overgeven. Op vier na, die
Geertruidenberg hadden verkocht en
voor wie geen genade bestond, kregen
de verdedigers vrije aftocht.
Even voor deze laatste belegering had
de graaf van Hoogstraten gevraagd zijn
kasteel aldaar neutraal te verklaren in
dien b.v. de vijand hetzelfde met Wouw
wilde doen. De enorme verliezen, die de
familie van de graaf al tientallen ja
ren lang had moeten incasseren, noopte
hem dit voorstel te doen. De aartsher
togen voelden hier wel voor maar zij
wilden de zekerheid hebben dat mui
tende soldaten zich dan niet van de
versterkingen zouden meester maken.
De enige oplossing was de omwalling
van beide kastelen te slechten. De neu-
traliteitsakten van Hoogstraten en
Wouw werden getekend respectievelijk
op 24 december 1605 en 1 februari 1606.
In de zomer van 1606 trokken beide par
tijen hun troepen terug waarna men de
versterkingen begon te slechten. De
aartshertogen brachten hiermee een
groter offfer dan de republiek. Hoog
straten, „He nagel aan de poot van de
Kempen" was strategisch gezien name
lijk zeer belangrijk t.o.v. Breda, zolang
Den Bosch in Spaanse handen was.
Nog éénmaal wordt Wouw in de
krijgsgebeurtenissen genoemd. Tijdens
de oorlog met de bisschop van Munster
probeerden diens troepen zich in 1666 op
het huis te Wouw en in Oudenbosch te
vestigen. Door het optreden van de
prins van Tarente en vorst Fritz van
Nassau werden de Munstersen terugge
dreven.
Het kasteel raakte meer en
meer in verval. Het woonhuis
van het kasteel is jarenlang ge
bruikt door de opperjagermees
ters van de Bergse Markiezen.
Omstreeks 1800 is ook het
woonhuis geslecht waarmee
voorgoed een einde kwam aan
de geschiedenis van het kas
teel te Wouw.
Op IS januari zullen op een beken- j 300 pond sterling zullen opbrengen, baar geworden eiland zullen wor
de postzegelveiling in Londen deze Een zeer hoge prijs voor zegelsdie den uitgegeven. De zegels dragen alle
vier zegels van Tristan da Cunha'zo recent zijn. De waarde ligt dan een afbeelding van koningin Eliza-
worden ingezet voor 150 pond ster- ook in het feit, dat vermoedelijk beth van Engeland en daaronder een
ling. Verwacht wordt, dat zij zeker .nimmer meer zegels van het door afbeelding van een exemplaar van
I een vulkaan-uitbarsting onbewoon- een bepaalde vissoort.
De wereldorganisatie van natio
nale verenigingen van leraren
zond onlangs een commissie naar
de oude Duitse hoofdstad Berlijn.
Deze commissie had tot taak de si
tuatie van het schoolwezen in het
door de Russen bezette gebied van
Duitsland te bestuderen. De mede
deling, dat sedert de verdeling van
Duitsland 75000 onderwijzers en
leraren de Sovjetzóne verlaten
hebben, had de internationale or
ganisatie ten zeerste verontrust.
De naar Berlijn afgevaardigde ex
perts kwamen uit vier werelddelen, het
waren de Amerikaan Carr, de Afrikaan
Stephan Kioni uit Kenia, Kim Tuk Lum
uit Malaya en de Fransman Henri Bau-
de. Zij hadden het plan ..zich zo objec
tief en nauwkeurig mogelijk te oriënte
ren over de uitwerking van de gebeur
tenissen sedert de 13e augustus 1961 op
kinderen, jeugdigen, studenten, leraren
en professoren in Oost- en Midden-
Duitsland.
Teneinde een zo groot mogelijke ob
jectiviteit te bewerkstelligen, wendde de
commissie zich tot de lerarenvereniging
in de oostzone met het verzoek aan het
onderzoek mede te werken. Men wilde
beide partijen horen. De communisti-
•sche lerarenorganisatie hulde zich ech
ter in stilzwijgen. Ondanks dat bezoch
ten de commissieleden herhaaldelijk de
oostsector van Berlijn en zij trachtten
informaties in te winnen door middel
Na de val van zijn kasteel bleef Jan
van Withem bij Parma aandringen op
herovering. Een eerste poging van Par
ma de bezetting met drie maanden
soldij om te kopen bleef zonder succes
(1585).
Dan volgt het verraad van Marchant.
Wouw is opnieuws Spaans bezit en men1
verwacht nu gemakkelijker Bergen op
Zoom te kunnen innemen. Deze ver
wachting is, gezien het mislukte beleg
van 1588, niet in vervulling gegaan.
Vanuit Wouw wordt de omgeving van
nu af aan door Spaanse troepen onvei
lig gemaakt, niet alleen om strategische
doeleinden maar ook omdat de bezet
ting doorlopend gebrek aang eld, voed
sel en zelfs munitie heeft. Omdat in de
omgeving niets te halen is moet het
proviand geleverd worden door Etten,
Princenhage, Zundert, Rijsbergen,
Sprundel, Galder en Oudenbosch. De
troepen uit Wouw hinderen ook het
scheepvaartverkeer tussen Holland en
Zeeland wanneer de schepen wegens
windstilte in de buurt moeten aanleg
gen.
Een en ander was voor de Staten re
den om te trachten Wouw weer in het
bezit te krijgen. Een infiltratiepoging in
1598 mislukte. In 1605 slaat Prins Mau-
rits het beleg voor Wouw nadat hij
zijn pogingen om Antwerpen te verove
ren verijdeld had gezien. De beleger-
Het eeuwenoude Potala pa
leis in Lhasa, de hoofdstad van
Tibet, is door de Chinese com
munisten gerestaureerd, aldus
een bericht, van het communis
tische persbureau Nieuw-China
Het paleis, waaruit de Dalai
Lama enige jaren geleden door
de communisten is verdreven,
onderging een ingrijpende res
tauratie, waarbij ongeveer 200
van de beste kunstenaars uit
Tibet drie maanden lang aan
het werk werden gezet.
Verschoten muurschilderingen werden
in hun oorspronkelijke luister hersteld.
De muren kregen een nieuwe pleister
laag. Ook het dak van het gebouw, waar
de tombe van de vijfde Dalai Lama staat,
werd hersteld.
Het was de vijfde Dalai Lama, Lob-
Saod Gya-Tso, die het oude paleis voor
het laatst had gerestaureerd. De vijfde
Dalai Lama, die door de meeste Tibeta-
nen wordt beschouwd als de grootste van
alla Dalai Lama's, bestuurde het land
drie eeuwen geleden. Hij wist zijn gezag
over geheel Tibet te vestigen en werd
in Peking ontvangen als een onafhanke
lijke soevereine vorst.
Het paleis werd ongeveer 1300 jaar ge
leden gebouwd door de grote koning
Song-Tsen Gam-Po, maar werd bij op
eenvolgende oorlogen vernield en door
de eerste minister van de vijfde Dalai
Lama op grotere schaal herbouwd. Sinds
dien zijn er slechts kleine verbouwingen
geweest en werd weinig aan het gebouw
toegevoegd.
Het paleis, dat 13 verdiepingen en
meer dan 10.000 kamers telt, is gebouwd
op een heuvel die uitziet op de hoofd
stad. Het is vaak beschreven als een
technisch en artistiek wonder. In de En
cyclopedia Britannica staat dat het paleis
„300 meter lang en hoger is dan de
St.-Paul's kathedraal in Londen, maar
harmonieus van lijn en kleur".
Volgens „Nieuw China" werden ook
meer dan 1600 schrift werken opnieuw
gebonden. Daaronder zijn vier boeken die
geschreven zijn in gouden letters en een
ander boek, waarin de leer en weder
waardigheden van Sakyamoeni zijn vast
gelegd, en dat 300 jaar geleden werd ver
sierd met goud, zilver, parels, koraal en
kostbare stenen. Het boek zou geschre
ven zijn door de vijfde Dalai Lama.
In het bericht wordt de verzekering
gegeven dat „alle godsdienstige geschrif
ten, boeken, Boeddha-beelden en ande
re relieken in het paleis zorgvuldig zijn
bewaard".
Sinds de Dalai Lama in 1959 in bal
lingschap werd gedreven is het paleis
onder het beheer gesteld van de staat,
aldus het Chinese persbureau.
Dit is de keerzijde van de restau
ratie-medaille. Uit de Tibetaanse
kloosters verjaagde monniken pro
testeren tegen het feit dat hun
hoogste geestelijke en wereldlijke
leider in zijn eigen land geen
rechten meer bezit.
„Ik zal vertellen, wat de kinderen hier i
verduren hebben".
van persoonlijke gesprekken. In West-
Berlijn bestudeerde de commissie 203
vrijwillig ter beschikking gestelde brie
ven van gevluchte leraren, studenten en I
scholieren. Honderd personen, die getui
ge waren geweest van de opvoedings
praktijken in de Russische zone vaa
Duitsland werden afzonderlijk onder
vraagd, terwijl men ook bevoegde ver-I
tegenwoordigers van Westberlijnse scho-1
len om hun visie op deze zaak vroeg. I
Het onderzoek leidde tot zeer interes-1
santé resultaten. Bij een bezoek aan I
twee Westberlijnse scholen stelde men
bijvoorbeeld vast, dat 80 procent van de -
jongens en meisjes naaste familieden m
Oost-Berlijn hebben, die zij sinds de
volledige afsluiting niet meer kunnen be-
zoeken.
Volgens de commissie zijn hoofdza-1
kelijk de volgende beweegredenen I
oorzaak geweest van de vlucht van
vele Oostduitse leraren: voor de op-I
voeders is het onverdraaglijk in strijd!
met de waarheid en de eigen overtu
ging onderwijs te moeten geven, zi
verzetten zich tegen het bevel, hul
leerlingen uit te horen en te bespiol
neren. De leraren, noch de scholieren
zijn van plan zich te laten dwing cl
tot het bijwonen van politieke bijeen
komsten, de school is voor hen geen
partij-politiek forum. Zo spoedig mo-j 1
gelijk zal de Verenigde Naties en haar
vakorganisaties, in 't bijzonder de!
UNESCO, een verslag van meer
200 pagina's worden overhandigd.
„Ons doel is,'" aldus de secretaris]
generaal van de Wereldorganisatie.!
een bijdrage tot meer begrip van del
pedagogische situatie van de ge
vluchte leraren en de politieke tpc-l
stand in Berlijn te leveren en onaf
zienswijze in de hele wereld te ver-j
breiden.
Van hoeveel belang dergelijke inter
sieve en grondigse oriënteringsreize: 1
bleek reeds, toen men de eerste reac- i
ties van de Aziatische en Afrikaanse vei jj
tegenwoordigers vernam. Stephan Kionilj
uit Kenia verklaarde: „Afrika, dat no£
niet besloten heeft, of het zich bi;
het oosten of westen zal aansluiten, dient
ingelicht te worden. Ik zal alle landen
van mijn werelddeel bezoeken en doen
wat in mijn vermogen ligt. In Afrika
mag geen plaats zijn voor het commti']
nisme."
De Maleier Kim Tuk Lum kwam naar
aanleiding van de in Berlijn oppgeda»f j
ervaringen tot een gelijksoortige conch i
sie: „De mensen in Azië, die ook nc-
op een kruising staan en niet we^
welke weg zij moeten kiezen, zullen
mijn mond horen, dat ik me in Ou51'
Berlijn teruggezet voelde naar een
ongeveer 2000 jaar geleden, toen een
keizer de Chinese muur bouwde, onafa'
hij hang was.
„Slechthorende mobilisten rijden vei- I
liger dan automobilisten met goede
oren," zo verkondigde Crescenzo Mazj.
de Italiaanse onderminister voor gezond
heid.
In een toespraak tot een forum ove"
veilig verkeer zei hij, dat recente sta
tistieken hadden aangetoond, dat va"
alle weggebruikers met gezond gehoor.
3,9 procent een ongeluk had gehad, ter
wijl bij mensen, die slecht horen, dn
percentage niet hoger was gekomen dan
0,14.
Mazza zei, dat dit kwam, omdat men
sen met een slecht gehoor zich steeds
bewust blijven van hun handicap.
