Canberra zeer bezorgd om Nieuw-Guinea Anti-vries-jasje Portugese stad nu toneel van rebellie Nieuwe jaar kwam met vuurtjes en ontelbare toespraken stoken Aanvaring kost Nederlanders het twee leven Indonesië wakkert - tegen Kamerdebat - speculaties over spoedige strijd aan EEG-ministers kwamen er niet uit; besluit verdaagd Honderden doden tijdens jaarwisseling in Amerika GEWEER SPRONG UIT ELKAAR 99 55 Sneeuw brengt Engeland in moeilijkheden Benen stijf Kinderen verbrand Vopo zweeg... WITTE KRUIS DAGBLAD VOOR ZEELAND VELE DODEN IN ALGERIE 5 Weinig wind ONDERHANDEL Nederlanders Aanbeveling is tegenstrijdig Kabinetscrisis in Italië op til Moeilijkheden thuis voor Salazar OVERVAL OP KAZERNE Servatius dient beroep in Papoea-student uit Leiden ging naar Indonesië Tien man sprong in ijskoud water Irak wil Koeweit beslist bevrijden X r echte 102e JAARGANG No. 23866 Voor God, Koningin en Vaderland Uitgave: N. V. Uitg Mij. Neerlandia Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem mr. dr. A J. J. M. Mes, mr H M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda - Reigerstraat 16 - Tel 22341 (4 lijnen) - Postgiro 278841. ajglitad e Stem DINSDAG 2 JANUARI 1962 Abonnementsprijs 7.30 per kwartaal, 8.20 per post, 0.56 per week. Buitenlandse abonnementen op aan vraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.40 per mm (Ing Med. f 1.Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Klokstraat 1 telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14- telefoon 2377 (Bybureaus Terneuzen IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG Nieuwstraat 41 - telefoon 2893) AUSTRALIË TOT DJAKARTA: Het Spaanse staatshoofd, generaal Franco, heeft zich bij het duiven schieten aan de hand gewond, doordat zijn dubbelloops geweer uit elkaar sprong. Na in het zieken huis te zijn behandeld, kon de generaal naar huis terugkeren. Gewelddaden hebben tijdens de jaar wisseling te Oran tien en te Algiers acht mensenlevens geëist. Er vielen ook vele gewonden. De doden en gewonden in Algiers zijn het slachtoffer geworden van individuele aanslagen maar in Oran, waar het zater dag zeer onrustig was, zijn ook bij vecht partijen en ongeregeldheden mensen ge lyncht. Reeds in de ochtend was het te Oran onrustig maar in de middag kwam het tot ernstige ongeregeldheden. Het eerste slachtoffer was een mohammedaan die door een grote groep Europeanen werd aangevallen. Hij verloor het leven door dolkstoten en revolverschoten. Wat later werd een tweede mohammedaan door betogers gedood. Ook in Bone vielen slachtoffers. Een trein werd opgeblazen, maar daarbij vie len geen doden. Deze week zullen vertegenwoordigers van de Algerijnse regerine in balling schap en Frankrijk elkaar weer in het geheim ontmoeten. TIME, het bekende Amerikaanse week blad, heeft Kennedy o.a,. op grond van zijn verdiensten inzake de politiek om West-Berlijn, als „man van het jaar" uitgeroepen. EEN DOCHTER van Loethoeli zal zater dag trouwen. De Zuidafrikaanse rege ring heeft slechts één blanke toestem ming gegeven het huwelijk bij te wo nen. DE JAARWISSELING bracht voor West- Samoa de onafhankelijkheid. Het is de eerste Polynesische zelfstandige staat, vier eilanden groot en 113.000 inwoners tellend. Nieuw-Zeeland heeft het tot nog toe bestuurd. JUAN CARLOS, zoon van de Spaanse troonpretendent, en prinses Sophie van Griekenland, zullen op 14 mei in Athene trouwen. DE OVERNAME van Goa heeft 17 Por tugese en 22 Indische militairen het le ven gekost. De primaat van de katho lieke kerk in India, kardinaal Gracias, heeft in een toespraak gezegd dat de bevolking van Goa „christelijk en niet Portugees" is. DE ACTEUR Ko van den Bosch, bekend uit vele hoorspelen, is zaterdag op 53- jarige leeftijd overleden. Weersverwachting van het K.N.M.I. J tot vanavond, opgemaakt gisteren- i avond 23.15 uur: i Opklaringen en op de meeste plaat- sen droog weer, maar aanvankelijk t plaatselijk mist. Lichte vorst tot temperatuur om het vriespunt. Over- wegend zwakke wind. f Verwachting van het Belgisch weer- t kundig instituut: 4 Matige westelijke tot noordwestelij- ke wind. Nevelig en mogelijk GEEN GEWELD! Australië maakt zich over tie huidige situatie rond Nieuw- Guinea kennelijk zeer bezorgd: dit blijkt uit een openlijke waarschuwing vanuit de Australische hoofdstad Canberra aan de Indonesische regering. Daarin wordt gezegd dat een militaire actie om Nieuw-Guinea als woordbreuk zal worden beschouwd. Nederland en Indonesië worden beide ernstig gewaarschuwd het niet tot een gewapend conflict te laten komen. „Soekarno heeft her haaldelijk verzekerd dat geen geweld zal worden gebruikt", zegt de aan Djakarta gerichte nota. Canberra wijst er op dat een oorlog om Nieuw-Guinea mogelijk een conflict wordt tussen blanken en andere rassen in het gehele gebied en voor vele volkeren, generaties lang, ondragelijke moeilijkheden zou opleveren. middelingspoging ondernam, zei daar- In de nota's wordt opnieuw aange drongen op onderhandelingen. De Austra lische pers schijnt daar weinig vertrou wen in te hebben want er wordt druk gespeculeerd over de mogelijke krijgs kansen en zelfs over eventuele gewapen de bijstand aan Nederland. „Australië moet nu al beslissen of het Nederland zal helpen of niet", schrijft een krant. De nota's van de regering echter zeg gen duidelijk dat Australië geen partij wil zijn in het conflict, maar wel dat het er belang bij heeft dat de bevolking van Nederlands Nieuw-Guinea tenslotte zijn eigen toekomst kan bepalen. „Die richting gaan wij zelf rnet oos telijk Nieuw-Guinea op", aldus de Australische regering. Dé regering werd gevraagd naar juist heid van berichten over Indonesische troepen- en vlootsamentrekkingen die een spoedige aanval zouden kunnen be tekenen. Canberra zegt echter niets te weten. Djakarta zorgt er overigens wel voor dat de zenuwenoorlog geen moment ver slapt. Men zegt dat „vrijwilligers uit het buitenland" graag welkom geheten zullen worden. Premier Rahmann van de Maleise Federatie, die eens een be over, dat hij geen enkele onderdaan zou verhinderen zich bij Soekarno's troepen te voegen. „Indonesië noch Nederland schijnt van zins het conflict op vreedza me wijze te regelen", merkte hij mis moedig op. VLOOT GEREED Een ander onderdeel van de psycho logische strijd is de verklaring van de Indonesische regering dat de verovering van Nieuw-Guinea slechts enkele dagen zal kosten. Daaraan werd later een ver klaring van Nasoetion toegevoegd, die ook vrij martiaal van toon was. Hij riep de Indonesische bevolking op transistor radio's beschikbaar te stellen. Die wor den straks dan onder de Papoea's ver deeld. zodat zij de instructies van de regering kunnen opvolgen De bevelhebber van de vloot heeft gezegd dat men geheel gereed is naar Nieuw-Guinea op te stomen. In Oost-Java zijn alle politieverlo- ven ingetrokken. PROVINCIE Vandaag wordt Nieuw-Guinea in Dja karta officieel geproclameerd tot Indo nesische provincie. Het besluit daartoe is al eergisteren genomen. Men neemt aan dat een van de aan Soekarno trou- t sneeuwbuien en ijzel. t Vandaag: zon onder 16.40 uur. Maan 4 onder 14.02 uur. 'Morgen: zon op 8.48 uur. Maan op 5 5.02 uur. De ministerraad van de E.E.G. heeft zaterdag tegen middernacht moeten be sluiten de beslissing over de overgang naar de tweede etappe van het verdrag van Rome uit te stellen tot begin janu ari. De nog vele onopgeloste vraagstukken op het gebied van de gemeenschappelijke landbouwpolitiek verhinderden de raad te constateren, dat tijdens de eerste vier jarige periode van de gemeenschap vol doende vooruitgang naar de doelstellin gen was bereikt. De ministers van de zes landen zullen overmorgen opnieuw in Brussel bijeenkomen „ter voortzet ting" van de besprekingen teneinde de noodzakelijke overeenstemming op het gebied van de landbouw te bereiken. Dr. Mansholt verliet de vergaderzaal toen prof. Hallstein tijdens de bespre kingen namens de Europese commissie de aanbeveling uitbracht. Zoals in Ne derlandse delegatiekringen werd opge merkt, had deze verklaring twee tegen strijdige elementen: enerzijds werd vol doende vooruitgang geconstateerd, an derzijds echter wera vastgesteld dat nog onvoldoende is bereikt op het terrein van de landbouw en werden de ministers van de zes landen er voor gewaarschuwd „dat een evenwichtige ontwikkeling van de gemeenschappelijke markt in gevaar zou worden gebracht indien niet ten spoedigste de eerste stappen naar het gemeenschappelijke landbouwbeleid zou den worden genomen". De Nederlandse ministers De Pous en Marijnen waarschuwden na afloop van de tweedaages vergadering tegen een „ongerechtvaardigd optimisme" over de afloop van de verdere besprekingen in januari, waarop nog niet te onderschat ten zware problemen moeten worden opgelost. In antwoord op vragen zeiden zij zich De Italiaanse minister van arbeid, Fiorentino Sullo, heeft in een artikel in het links Romeinse blad Paese Sera voorspeld, dat de christen-democratische regering onder Amintore Fanfani, die nog geen anderhalf jaar aan het bewind is, binnen drie weken ten val zal ko men. i niet te willen wagen aan voorspellingen. „Het zou roekeloos zijn een verwach ting uit te spreken over de datum, waarop de ministers tot een positieve beslissing kunnen komen". De Nederlandse ministers wezen er verder op, dat in de conferenties van de afgelopen dagen weliswaar veel nuttig werk is verricht, doch dat niet alle vraag stukken rijp waren voor een beslissing en dat enkele essentiële onderdelen van het landbouwbeleid nog op een regeling wachten. we Papoea's, waarvan zich er te Dja karta bevinden, als gouverneur zal wor den aangesteld. Noch hierop, noch op de mogelijkhe den van een gewapend optreden heeft gouverneur Platteel van Nederlands Nieuw-Guinea gezinspeeld in zijn nieuw jaarstoespraak. Hij sprak alleen over de bereikte vooruitgang. Schout-bij-nacht Reeser, die op oudejaar een rede tot de Nederlandse militairen hield, deed dat wel. „Wij vormen een militair apparaat dat met succes kan optreden", zei hij. „DERDE MACHT" Op andere fronten laat Soekarno zijn mensen nogmaals benadrukken dat er wel gepraat kan worden... maar de voorwaarde „alleen op basis van over- nieuwjaar een „fonds voor de strijd in West-Irian" is gesticht. Washington schijnt nog enige hoop te koesteren dat het als „derde macht" in het conflict nog een gesprek tussen Ne derland en Indonesië tot stand kan bren gen. Soebandrio haalde er zijn schou der over op. „Het Nederlandse stand punt is ons niet duidelijk", zei hij. VERKLARING Vandaag zal in de Tweede Kamer het Nieuw-Guineadebat beginnen. Men kan moeilijk zeggen dat Djakarta niet zijn uiterste best gedaan heeft de politici te beïnvloeden, al het voorafgaande in aan merking nemende. Zaterdag hebben pre mier De Quay en minister Luns met het Senioren-Convent van de Tweede Ka mer een onderhoud gehad om het in te lichten over de stand van de besprekin gen op internationaal niveau. Publieke lijk daarop ingaan was volgens de be windslieden op dit moment onverant woord. Over de procedure by het debat, waar over tijdens het onderhoud van zaterdag ook gesproken is, heeft men nog geen dracht" wordt daarbij met klem gehand- b ,ujt k ne De regering zal haafd. De ambassadeurs m Tokio enA x J in andere landen hebben dat gezegd. In het debat vanmiddag inleiden met een Tokio werd eraan toegevoegd dat er op korte verklaring. In Zuid-Portugal is in de vroege uren van nieuwjaarsdag een opstand uitge broken waarbij in de plaats Beja, op on geveer 240 km ten zuiden van Lissabon een legerkazerne werd bezet. De kazerne was i.v.m. nieuwjaarsdag niet volledig bezet. Enige uren later werd ze echter heroverd, waarbij de onderminister van het lager, luitenant kolonel Jaime da Fonseca, de dood vond. Volgens een communiqué van het op perbevel werden bij de herovering van de kazerne drie opstandelingen gedood en werd de „leider van de opstand", kapitein Varela Gomes, gewond gevan gen genomen, alsmede een aantal van zijn volgelingen. De aanval op de kazerne werd ge- De Westduitse verdediger van Eich- mann, Servatius, heeft kort nadat de president van het opperste Israëlische hof hem een maand verlenging had toe gestaan van de vijftiendaagse termijn waarbinnen hij beroep kan aantekenen gezegd, dat hij zijn bezwaren tegen de uitspraak te zijner tijd zal overhandigen bij de Israëlische delegatie te Keulen. Servatius heeft nu de tijd tot 31 januari. daan door een groep burgers onder lei ding van kapitein Gomes, een voorma lig kandidaat van de oppositie. Volgens onbevestigde berichten heb ben er ook incidenten plaatsgehad bij militaire kazernes in de buurt van Cou- co, in de provincie Alentejo, ten oosten van Lissabon en in het noorden van het land, in Santo Tirso, ongeveer 20 km ten zuiden van Braga. De Portugese regering heeft gisteren voor het gehele land de staat van alarm afgekondigd. Over het gehele land zijn troepen ter versterking van de politie op de been gebracht. In Lissabon was van de moeilijkheden niets te merken. De nationale radio-om roep zei weinig over de incidenten. Galvao er achter? Voor de regering-Salazar komen deze binnenlandse moeilijkheden op een bij zonder ongunstig moment. Portugal heeft zo juist zijn Indische „provincie" Goa verloren en in Angola smeult de Afrikaanse opstand nog steeds. De rebellen aanval op de kazerne in Beja verstoorde een zeer kalme nieuw jaarsviering, waarop de Portugese re gering had aangedrongen vanwege de ernst van de toestand. Beja is een landelijke plaats in een zeer droge, onvruchtbare streek. Er de den reeds eerder berichten de ronde, dat er daar een oppositiekern aan het werk was, waaronder een aantal goed georga niseerde communistische partijcellen. Toen de rebellenleider Henrique Gal vao ten tijde van de Portugese verkie zingen ïw Marokko verbleef, nam men aan, dat Beja een van de plaatsen was die hij zou proberen in te nemen. Hij heeft tot dusver echter niets op het Portugese vasteland ondernomen. De Scandinavische luchtvaartmaat schappij SAS heeft twee anti-vries wagens in dienst gesteld. Met behulp van de nieuwe apparatuur kan een groot straalverkeersvliegtuig (op de foto een Caravelle) in ongeveer 20 mi nuten bespoten worden met een che mische substantie. Het toestel kan hierdoor voor maximum vier uren ijsvrij gehouden worden. Het Indonesische leger heeft bekend gemaakt dat een uit westelijk Nieuw- Guinea afkomstige student die in Leiden sociologie studeerde, naar Indonesië is gekomen om zich op de hoogte te stellen van de toestand aldaar. Als de naam van de student werd Fritz M. Kirisheo opgegeven. De student F. M. Kirihio, die mogelijk bedoeld wordt, is vorige week uit Leiden met onbekende bestemming vertrokken. Op tal van Britse verkeerswegen heeft zware sneeuwval een grote chaos veroorzaakt. Volgens verkeersdeskundi- gen was het sinds veertien jaar zo erg niet meer geweest. In het dorp Brough in Schotland wer den driehonderd mensen door de sneeuw verrast, terwijl ze op doorreis waren. Tweehonderd van hen waren buspassa giers, honderd buschauffeurs. Ze moes ten bij particulieren en in openbare ge bouwen de nacht doorbrengen. Vrouwen en kinderen kregen bedden van parti culieren. Brough zelf telt maar 62 in woners. Honderden auto's strandden op de ver keerswegen tot op een honderdtal kilo meters ten noorden van Londen. Twee dorpen in Westmoreland in Noord-Engeland moesten de politie om hulp vragen, omdat de auto's van de bakkers, die hen voor de feestdagen van brood en gebak moesten voorzien, in de sneeuw waren blijven steken. Twee Nederlandse zeelieden hebben zaterdagmorgen vroeg de dood gevon den en twee anderen hebben lichte ver wondingen opgelopen tengevolge van een aanvaring ter hoogte van Gothenburg van de Nederlandse kustvaarder „Santa Margherita" uit Groningen met de En gelse tanker „British Mallard". Het is da ntoch weer Nieuwjaar geworden.... in een wereld die geen seconde respijt kreeg om even op verhaal te komen. Het nieuws over opstanden, conflicten, rampen en wat ons leven verder begeleidt bleef in een nauwelijks even hape rende stroom binnenkomen. En dan was er een vloed van nieuw jaarstoespraken, allemaal vol goe de wil.maar vaak ook verholen of minder bedekte dreigementen bevattend. Voor ons Nederlanders is er een bij zonder nat jaar achter de rug heeft het KNMI al vlug becijferd. Het was het nat ste sinds de waarnemingen in 1850 be gonnen. Mogelijk dat dit de jongelui in sommige plaatsen van het land zodanig aansprak, dat zij tijdens de oudejaars nacht flink wat herrie schopten. In Den Haag moest de politie met het waterka non er op af. Bij het tot een relletje uit groeiende vuurtjestoken is een jongeman door een sabelsteek aan zijn arm ge wond. Het was niet ernstig. In Groningen was de jeugd ook erg baldadig. Vuurtjes in de straten deden auto's gevaar lopen en toen moest de politie enkele charges uitvoeren. Som mige jongelui belandden in de cel. Een spelletje voor oud en nieuw was in zuidoost-Drente het bijeenslepen van allerhande voertuigen en andere zaken, die men tot grote verzamelingen liet aangroeien. Ook daar moest de politie de zaken weer in het reine brengen. In onze gewesten blijkt het rustig te zijn geweest. Dat meldde ook Rotter dam. Bijzonder rustig zelfs, zei de po litie. Alleen een Duitse automobilist die wat érg veel oudejaarsborreltjes op had, moest, omdat hij een agent onderstebo ven dreigde te rijden, oud en nieuw in de cel vieren. „Eén relletje maar", zei men in Utrecht. In enkele plaatsen van ons land werden nieuwjaarsmarsen te gen de atoombom gehouden. Oók dat le verde nergens moeilijkheden op. Helaas passeerde de jaarwisseling niet zonder ongelukken. Enk°le mensen vie len aan het verkeer ten offer. In de V.S., waar het verkeer tijdens oud en nieuw heel wat intenser is dan in het huiselyke Nederland, verloren tijdens het weekeinde niet minder dan 321 men sen het leven. Daarbij zijn ook enkele slachtoffers van andere dan verkeers ongevallen begrepen. Bij twee ernstige branden kwamen negen mensen om. In één geval waren het vyf kinderen uit één gezin. De jaarwisseling werd in New York door honderdduizenden op Times Square, in bittere kou en bij sneeuw, beleefd. In Parijs klonk het gebruikelijke claxon concert. Op het St.-Pietersplein in Rome had den zich 15.000 mensen verzameld toen de H. Vader zijn nieuwjaarszegen gaf. De paus had tevoren een H. Mis voor de wereldvrede opgedragen. In Berlijn stond de muur tussen de circa tweeduizend kerktorens die oud uit en nieuw inluidden. Aan de omstreden sectorgrens bleef het rustig. „Gelukkig nieuwjaar" riep een Amerikaan tot een Russische post, die deze wens in zijn eigen taal beantwoordde. Zijn Oostduit- se collega, die er bij stond, zweeg. Burgemeester Brandt was niet de eni ge politieke figuur die een nieuwjaars boodschap tot de mensheid richtte. Hij zei dat de muur moest worden geslecht, en dat West-Berlijn een vrije stad zal blijven. Ook kanselier Lübke stipte Ber-iom van 1962 „een stralend begin" van lijn aan in zijn rede; géén terugtocht, I een periode van ontwikkeling te maken, zei hij» i En daar hopen we dan maar op. Kroestjcv wisselde met Kennedy en met MacMillan nieuwsjaarsboodschap- pen uit, vol goede wensen en vol hoop dat het nieuwe jaar toenadering zal brengen. Van de Amerikaans-Russische betrekkingen hangt het goeddeels af, wat het wordt: oorlog of vrede, aldus de boodschap van Kroestjev. Tot zijn eigen volk zei de premier dat 1962 „nieuwe spectaculaire successen en veroveringen" zal te zien geven. Mac Millan was heel wat nuchterder toen hij zich tot de Engelsen richtte: de Britse suprematie behoort tot het verleden, zei hij, en daarmee moeten we rekening hou den. Ook Rusland en China wisselden nieuwjaarswensen uit, waarin het alle maal koek en ei moest lijken. Cuba kreeg van Moskou en van Ulbricht broe derlijke wensen en de verzekering dat Castro op steun kan rekenen, als hij die nodig mocht hebben. Verwoerd zei de V.N. een weinig nut tige instelling te vinden en hij wilde daarom een nieuwe bond van staten op richten. Maar dan een van landen die al lang bestaan, sterk zijn en genoeg geld achter de hand hebben. „Wij zullen rood China bevrijden", zei Tsjang Kai Sjek in zijn nieuwjaars rede en Franco had evenmin als Ver woerd een goed woord voor de V.N. Oe Thant daarentegen riep de wereld op De slachtoffers waren de 22-jarige Tjeerd van der Baan uit Sneek en de tweede stuurman Riekele Heida (24) uit Donkerbroek. Men neemt aan dat Van der Baan door bloedverlies om het leven is geko men. Na zijn sprong over boord is hij in de zuiging van de schroef van het Nederlandse schip terechtgekomen waardoor een van zijn benen werd afgehakt. Stuurman Heida verdronk voor de ogen van zijn schipper Tjaart de Boer. De overige bemanningsleden zijn ge red door Zweedse kustvaarders en vis- scrssschepen. Alle tien bemanningsleden van de „Santa Margherita" waren on middellijk na de aanvaring over boord gesprongen. Het Nederlandse schip was onderweg naar Gothenburg met een lading ce ment. Het werd door de Britse tanker lek gevaren. Toen het schip water maakte en dreigde te zinken door de zware lading besloot kapitein De Boer het op een zandbank bij de Knippel- eilanden aan de grond te zetten. Toen hij dit deed kapseisde het schip. De „Santa Margherita" had geen loods aan boord en het zicht werd bemoeilijkt door zware sneeuwval. De Zweedse trawler, die zich op het moment van de ramp op slechts enige honderden meters afstand van het Ne- derlandses chip bevond, stoomde op vol le kracht vooruit en kon vijf man aan boord nemen, waaronder de gedode Van der Baan. Een andere trawler, de „Fri da", redde vier andere bemanningsle den. Later vertelde schipper De Boer dat hij Heida voor zijn ogen had zien verdrinken, zonder dat hij in staat was geweest om ook maar een hand uit te steken. Premier Kassem van Irak heeft op nieuw bevestigd dat zijn regering vast besloten is om „Koeweit te bevrijden" en dat zij zich door geen enkele „bedreiging of provocatie" zal laten tegenhouden. De bestemming en de positie van de Britse vlooteenheid die naar het Midden- Oosten is gezonden, wordt zorgvuldig ge heim gehouden. (Advertentie) pijnstiher tegen hoofdpijn, kiespijn, ischc 'pijnen etc.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1962 | | pagina 1