Reydon en De Jager: „Ja
wij zijn Navo-spionnen
Mr. Burger beschuldigt groep,
Rijkens van landverraad
In lekke sloep
op de open see
Mist speelde
ons parten
Praatje over hondeweer
120 horloges (waarde
f 10000) gestolen uit
Bredase etalage
Het wordt
kouder
PROCES TEGEN NEDERLANDERS IN KIEV
Van hersenspoeling was
geen symptoon aanwezig
Russen beloven mensdom
nieuwe ruimteprestaties
55
Verhit debat in Tweede Kamer
lnplaats van
vrij, dood
Vredesverdrag
niet acuut?
Klopjacht op
psychopaat
DE „NOORD-HOLLAND"
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Rijbewijs.
„Ik handelde
als Christen"
Laaghartig
....maar gaat k.o.
in tweede ronde
Dieven reden in gestolen auto
ALGERIJN BENOEMD
TOT COMMANDANT
VAN DE INFANTERIE
Dubbelhartig
Weinig
vera
nderi
ng
Doch allereerst
a toom bom proeven
Ontsteld
„Bijna zo erg
als spaghetti
101e JAARGANG No. 23794'
Uitgave: N V Uitg. Mij. Neerlandia.
Directeur: E H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J J. M.
Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda, Reigerstraat 16,
Tel. 22341 (4 lijnen). Postgiro 278841
Voor God Koningin en Vaderland
DONDERDAG 5 OKTOBER 19tl
Abonnementsprijs f 7.per kwartaal,
8.20 per post, f 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0.40 per mm (Ing. Med. f 1.Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt
j^reau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes. Westsingel 98 - telefoon 6252 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 telefoon 2377 - (Bijbureaus: Temeuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 - OOSTBURG: N.euwstraat 41 - telefoon _28P3>
om dit werk te doen, dan zou ik er
niet mee hebben ingestemd. Pressie
uitoefenen is laaghartig".
„Ik geef toe dat ik een misdaad heb
gepleegd", zei hij verder. „Ik betreur
dit en als ik mijn straf heb uitgezeten
ga ik naar huis en houd me nooit meer
met spionage tegen Rusland bezig".
Evert Keydon en Lou de Jager, de twee Nederlanders die tijdens
een autotocht door de Sovjet-Unie werden gearresteerd, verdacht van
spionage, hebben gisteren voor een militair tribunaal in Kiev
(Oekraine) schuld bekend. Vijf uren duurde de eerste zitting. Vandaag
zal waarschijnlijk vonnis worden gewezen. De straf, waarop geen
beroep mogelijk is, kan variëren van zeven jaar tot de doodstraf. Een
overvolle rechtszaal, waar ook Nederlandse diplomaten en journalisten
aanwezig waren, heeft ademloos geluisterd naar de bekentenis van de
twee jonge Nederlanders, die in hun strijd tegen de overmachtige
justitiële machine slechts worden bijgestaan door een Russische
advocaat. De antwoorden die zij tijdens het verhoor gaven werden
door een tolk in het Russisch vertaald. Buitenlandse journalisten, die
meerdere processen in de Sovjet-Unie hebben bijgewoond, getuigden
dat de beide Nederlanders geen tekenen vertoonden van een hersen
spoeling te hebben gehad. Zij waren helder van geest. Reydon ant
woordde schilderachtig, met veel gebaren. De Jager was kortaf en
positief.
Het tweetal werd op 20 augustus in de
Transkarpatische Oekraine gegrepen
Volgens de akte van beschuldiging had
den Reydon en De Jager zich voorge
daan als toeristen, maar de dagboeken
van hun reis door Rusland bevatten een
aaneenschakeling van militaire gegevens
over vliegvelden, militaire installaties,
wegen, enz. Illustraties waren: foto's
van tanks, vliegtuigen en oorlogssche
pen. De opnamen waren gemaakt met
een toestel met telelens.
De dichte mist die gisterennacht over
ons land heeft gehangen, was er de oor
zaak van dat het luchtvaartverkeer op
Schiphol met ernstige vertragingen had
te kampen. Van twee uur 's nachts tot
gisterenmorgen tien uur werd er prak
tisch niet gevlogen.
Het treinverkeer werd gisterenmorgen
eveneens vertraagd, doch op de grote
verbindingen bleven de vertragingen
beperkt tot hoogstens tien minuten. Bij
Dubbeldam werd een spoorwegarbeider,
die in de mist de trein niet had zien na
deren, gedood. Het scheepvaartverkeer
werd door de dichte nevel niet ernstig
belemmerd. Buitengaats was het zicht
redelijk.
In 1957 bezocht Reydon bijvoorbeeld
aTfc schepeling van het Nederlandse
schip „Paloma" de Sovjethaven van
Klaipeda en de Poolse haven Gdansk.
Reydon, die 30 jaar oud is en wiens
vrouw nog in Nederland woont, bekende
hebben gespioneerd uit economische
motieven.
De Jager zei, zich hoog oprich
tend: „Mijn gedrag werd door zui
ver ideologische redenen ingegeven.
Ik hoopte het communisme schade
te berokkenen. Ik handelde als chris
ten en als patriot en ik deed het be
slist niet om geld te verdienen. Als
ik trouwens had geweten dat mijn
vriend Reydon onder druk is gezet
EEN MEISJE van 14 jaar uit Den Haag,
een zekere Jacoba Verbeek, is sinds 26
september spoorloos. Zij is 1.50 m lang,
donkerblond, bruine ogen. Boven het
linkeroog heeft zij een litteken.
EEN JONGEN van zestien heeft negen
uur in een onderaardse grot gezeten.
Dit gebeurde in Trenton (V.S.). De jon
gen was een amateur-speleoloog. Hij
kwam in nood toen het touw brak waar
aan hij zich had laten zakken.
ZWEDEN ZIET geen heil in toetreding
tot de E.E.G. Noorwegen zal in novem
ber een besluit nemen over de vraag,
of toetreding opportuun is. Noorwegen
kijkt de (Engelse) kat liever uit de
boom.
BIJ SORONG zijn weer drie Indonesi
sche infiltranten gegrepen. Zij waren on
gewapend en de bevolking heeft hen
eigenhandig gevangen genomen. Het
aantal uitgeschakelde infiltranten be
loopt nu ruim twintig.
IN GHANA is een arrestatiegolf opge
stoken. President Nkroemah vreest voor
een samenzwering tegen zijn persoon.
De arrestanten waren lid van de Gha-
nese oppositiepartij.
BINNENKORT kan de indiening wor
den verwacht van een wetsontwerp op
bet schadeverzekeringsbedrijf, dat op
dit bedrijf eenzelfde toezicht mogelijk
zal maken als thans op het levensver
zekeringsbedrijf wordt uitgeoefend.
Hun opdrachten voerde het tweetal,
aldus de openbare aanklager, uit onder
leiding van een Nederlands inlichtingen
bureau dat op zijn beurt met de gehei
me dienst van de NAVO samenwerkte.
Reydon vertelde dat hij in 1957 bij de
inlichtingendienst was aangesteld door
een zekere Nadort, agent van deze
dienst.
De geheime dienst hielp hem bij het
aanmonsteren op schepen die Sovjetha
vens zouden aanlopen, maar Reydon
moest als tegenprestatie foto's van ha
venwerken e.d. maken. Hij vertelde dat
hij de foto's door de patrijspoort nam.
Het tweetal vertelde ook iets over zijn
avonturen in de Sovjet-Unie. De Jager
beschreef b.v. onder grote hilariteit, hoe
een Russische taxichauffeur De Jagers
roze, Nederlandse rijbewijs, voor een
bewijs van lidmaatschap van de C.P.N.
had aangezien. De rechtbank vroeg:
„Waarom gaf u zich voor communist
uit, als u het communisme toch haat?"
De Jager zei daarop: „Een spion moet
soms een hypocriet zijn".
Reydon, aan het woord zynde,
vertelde dat hij via een vakbonds
functionaris in Rotterdam, wiens
naam hij vergeten was, in contact
was gekomen met de inlichtingen
dienst.
De man waarmee de jongelui in laat
ste instantie te maken hadden, zou een
Amerikaan zijn geweest, met de code
naam Karl. Hij had hen, voor hun ver
trek naar Rusland, een stafkaart van
de vlootbasis Sebastopol gegeven. Bij
vorige spionage-opdrachten had Reydon
te maken gehad met een Engelsman in
Liverpool, die een film over militaire
installaties in ontvangst had genomen
en die zich bediende van het wacht
woord: „De groeten van Henk". Een
andere contactman was een zekere Ot
to, die tegen Reydon zou hebben ge
zegd: „Nu ga je Rusland zien op een
manier die afwijkt van wat er in de
pers geschreven wordt". Reydon voeg
de daaraan toe: „Wel, die mogelijkheid
heeft zich nu voorgedaan". (Gelach).
Reydon gaf toe, in de vijf jaar die
hij aan spionage had besteed, met
f 1200.- te zyn beloond. Voor de reis
door Rusland had hij f 5100.- gekre
gen, om de onkosten te dekken.
Na het verhoor ging de recht
bank, gepresideerd door een gene-
raal-majoor, in raadkamer.
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft in jaren niet
zo een sensationeel debat beleefd als
gisteren bij de voortzetting van de al
gemene politieke beschouwingen. Oppo
sitieleider mr. Burger (P.v.d.A.) speel
de er aanvankelijk de hoofdrol in, maar
later werd hij volkomen „weggespeeld"
waarschijnlijk voorgoed als fractie
leider door minister Cals (O., K. en
W.). Tussen de bedrijven door kreeg het
prestige van de A.R.-fractieder dr.
Bruins Slot opnieuw een flinke deuk,
maar dat viel bij alle sensaties aan
het slot nauwelijks nog op.
Gisterenavond hebben Oost- en West-
berlijnse politieagenten schoten gewis
seld. Twee Oostberlijners waren op het
dak van een woning in de Bernauer-
strasse geklommen om een vluchtpo
ging te ondernemen. Zij wachtten tot
de Westberlijnse brandweer met vang
zeilen zou komen.
Zij werden ontdekt door drie Oostduit-
se agenten. Eén ging naar de vluchte
lingen toe, de twee anderen vuurden in
de richting van een groepje Westberlij-
ners die voor het huis stond. Westber
lijnse agenten schoten daarop in de rich
ting van de Oostduitse politiemannen.
Mogelijk is één hunner gewond.
Eén vluchteling werd gearresteerd, de
ander sprong, nadat de brandweer een
vangzeil had gespannen, naar beneden.
Hij kwam echter op straat terecht en
was op slag dood.
Waarschijnlijk drie nog onbe- pollen tussen een der spatborden ont-
dekt, zodat men vermoedt, dat de auto
kende mannen hebben in de nacht
van dinsdag op woensdag bij de
firma Sengers in de Bredase
Halstraat een winkelruit ingesla
gen en drie etalage-plateaux met
in totaal honderd twintig horloges
meegenomen. De waarde daarvan
wordt op ongeveer 10.000,ge
schat. De mannen verdwenen in
in een daags tevoren gestolen
auto. Waarschijnlijk misleid door
de mist zijn zij op de Haagweg op
de geparkeerde wagen van de
heer B. gereden. Voortrijden was
toen niet meer mogelijk, zodat de
drie mannen uit de wagen zijn ge
sprongen met medeneming van de
buit, waarvan later in het interieur
nog een tiental horloges zijn
gevonden.
Een aan de overzijde van de firma
Sengers wonend echtpaar heeft de
etalage-roof gezien. Het stond op het
punt naar bed te gaan, toen het een auto
met grote snelheid vanaf de Grote Markt
de Halstraat hoorde indraaien. Deze
wagen keerde midden in de Halstraat.
Eruit vlogen twee mannen, waarvan een
in het bezit was van een autoslinger.
Daarmee werd de winkelruit bewerkt,
die rinkelend bezweek. Het weggrissen
van de drie plateaux was het werk van
een ogenblik evenals het wegrijden met
de auto, waar één man in achter was
gebleven. De gehele manoeuvre duurde
minder dan een minuut. De heer Sengers,
die van het lawaai wakker was geworden
en zich naar beneden haastte, had het
nakijken, de vogels waren toen al ge
vlogen.
Bij onderzoek door de Bredase
recherche bleek, dat de gestolen auto
eigendom is van de heer De N. uit de
Ignatiusstraat te Breda. Bij de botsing
op de Haagweg werd zij vrij ernstig be
schadigd. Zij is in beslag genomen door
de recherche. Geconstateerd is, dat er na
de diefstal ongeveer driehonderd kilo
meter mee is gereden. Er zijn o.m. gras-
de dag tevoren ergens verstopt is ge
weest. De inhoud van de wagen en de
wagen zelf zijn zorgvuldig nagegaan op
vingerafdrukken.
Het plan van president De Gaulle om
een overgangsregime in Algerië te voor
zien van een sterke arm die het gezag
van dit bewind metterdaad waar kan
maken, begint al vorm aan te nemen.
Een Algerijnse opperofficier, generaal
Rafa, is benoemd tot commandant van
de infanterie in Algerië, in welke hoe
danigheid hij de Franse generaal Bes-
son opvolgt.
De politie in Frankrijk treft nieuwe
maatregelen tegen de extremisten in
het moederland, die blijven voortgaan
met het plegen van terreurdaden tegen
moslims.
Dr. Bruins Slot was al scherp bekri
tiseerd wegens zijn voorstel eerst nog
eens met Indonesië te gaan praten al
vorens de V.N. zij het Nieuw-Guineacon-
flict te betrekken, toen mr. Burger ver
klaarde: „Dr. Bruins Slot is hier de
woordvoerder van de groep-Rijkens! Als
oppositieleider heb ik het kabinet nog
nooit zo een stoot onder de gordel ge
geven als de heer Bruins Slot thans
doet".
Mr. Burger beschuldigde daarop de
in de groep-Rijkens vertegenwoordigde
groot-industrieën (w.o. Unilever, Shell
en K.L.M.) van landsverraderlijke acti
viteiten.
„De groep-Rijkens onderhoudt on
danks het uiteindelijke advies van de
regering om met Djakarta te breken
nog steeds contacten met Soekarno!",
zei mr. Burger. Commerciële belangen
zouden de voornaamste drijfveer zijn.
„Dat is kruit leveren aan de vijand als
er maar winst gemaakt kan worden",
zei de fractievoorzitter van de P.v.d.A.
„Doch de groep-Rykens heeft óók
steunpunten in het kabinet!", vervolgde
hy. „Nederland dient daarom bedacht
te zyn op dubbelhartigheid in het rege
ringsbeleid ten aanzien van Nieuw-Gui-
nea!
Toen minister Cals hem wilde inter
rumperen overschreeuwde mr. Burger
hem en zei: „Mr. Cals is de laatste die
bezwaar mag maken tegen de term dub
belhartigheid. Bij de commerciële t.v.
(die onder mr. Cals ressorteert) is óók
gebleken dat de groot-industrie in het
kabinet domineert!"
Mr. Cals wit van woede ver
klaarde „ernstig gegriefd" te zijn door
de insinuaties van mr. Burger. „Dit is
een ernstige beschuldiging waartegen ik
in het openbaar stelling wil nemen"
riep hij.
Mr. Burger verklaarde aarze
lend niet precies meer te weten
wat hy gezegd had. Hij zei geen tijd
meer gehad te hebben om zijn rede
nog even door te lezen. Mr. Cals
toonde echter aan, dat mr. Burger
even tevoren nog heeft nagelezen
wat hij precies heeft gezegd. Mr.
Burger kreeg een kleur en zweeg.
Voorbereid op een fikse bui, een ge-\tieherinneringen aan die heerlijke kluif
zellig onderonsje met wellicht vakan-\aan het Garda-meer?
J Weersverwachting van het K.N.M.I. I
tot vanavond, opgemaakt gisteren- J
avond 23.15 uur:
Veranderlijke bewolking met op de
meeste plaatsen tijdelijk regen. Aan-
vankelijk nog mist of laaghangende
bewolking. Zwakke wind tussen oost
en zuid. Ongeveer dezelfde tempe- l
maturen als gisteren. S
vandaag: zon onder 18.10 uur, maan J
onder 16.44 uur. J
5 Morgen: zon op 6.48 uur, maan op
4.58 uur.
Een Russische raketgeleerde heeft
gisteren in een uitzending van radio
Moskou voorspeld, dat de wereld binnen
kort nieuwe ruimtevaartprestaties van
de Sovjets te bewonderen zal krijgen.
Hij sprak daarbij over „interplanetaire"
ruimtevaart.
Deze woordkeuze kan doen vermoe
den. dat de Russen een raket, hoogst
waarschijnlijk onbemand, op de maan
zullen laten neerploffen.
De gewone verrassingen waarop de
Russen het mensdom trakteren zijn de
atoombomproeven. Gisteren hebben zij
wederom een kernwapen, ditmaal op
zeer grote hoogte in de dampkring, tot
ontploffing gebracht. De misdadige, de
atmosfeer verpestende proefnemerij,
kan allang niet meer worden beschouwd
als een experimenteren, zoals men dat
terzake van de raketproeven nog wel
kan denken.
Wat de ruimtevaart betreft: ook Euro
pa wil zijn plekje in de wereldruimte
reserveren. Zoals bekend bestaat er
sinds kort een Europese organisatie
voor het ruimte-onderzoek. Deze orga
nisatie beschikt nog niet over een tech
nisch centrum, doch de mogelijkheid
bestaat dat dit centrum zal worden ge
bouwd in de omgeving van de Brusselse
luchthaven Meisbroek.
Nederland heeft ook terreinen aange
boden, doch wellicht zullen de ruimte
vorsers van mening zijn dat ons land
al genoeg zorgen heeft over zijn eigen
ruimtevraagstukken. Recreatieruimte
bijvoorbeeld.
In Washington is op het ogenblik een
ruimtevaartcongres gaande. De verte
genwoordiger van de kleinste republiek
ter wereld San Marino heeft daar
voorgesteld, dat er een algemeen ver
bod komt op het stationeren van wa
pens voor massavernietiging in de ruim
te.
De Berlijnse crisis
Communistische diplomaten hebben in
Londen laten doorschemeren dat het
met de sluiting van een Oostduits vre
desverdrag niet zo'n vaart zal lopen, als
het Westen zich verbindt tot onderhan
delingen over een spoedige oplossing van
de Berlijnse crisis.
Op de lange duur zal het vredesver
drag echter toch tot stand komen, waar
schijnlijk zelfs nog dit jaar.
Verwacht wordt dat op korte termijn
een ontmoeting tussen president Kenne
dy en de Rus Gromyko zal plaatsvin
den.
Een voorname politieke factor in En
geland, de socialistische partij, sprak
gisteren even haar woord mee. Tegen de
wens van de voorzitter in, verklaarde
deze partij zich op een congres in Black
pool, tegen het bestaan van Amerikaan
se Polarisbases in Engeland.
In Duitsland gaat de ontruiming van
het gebied aan de oostzijde van de sec
torgrens onverminderd voort. Deson
danks rapporteerde men aan westelijke
kant nog een dozijn geslaagde ontsnap
pingen.
Gromyko heeft zijn Amerikaanse
ambtgenoot voorgesteld, dat de commu
nistische staten met Oost-Duitsland een
vredesverdrag sluiten, en de westelijke
landen met West-Duitsland. Vanaf dat
tijdstip ressorteert het probleem van
een eventuele hereniging niet langer on
der de vroegere vier bezettingsmachten,
maar is het een zaak die alleen de twee
Duitse staten aangaat.
Het Westen moet de territoriale soeve
reiniteit van Oost-Duitsland binnen haar
huidige grenzen, die van Berlijn inbegre
pen, erkennen. De status van Berlijn zou
door de vier bezettingsmachten moeten
worden gewaarborgd.
De westelijke toegangsrechten tot Bel
lijn zouden moeten worden vastgelegd.
Na een wilde achtervolging, waarbij
enkele schoten werden gelost, hebben
twee inspecteur van de Amsterdamse
centrale recherche de 30-jarige Bredase
psychopaat H. B. H. aangehouden. Hij
werd sinds enige tijd verpleegd in het
psychopatenasiel A vereest. Van een
proefverlof in Breda keerde hij vorige
week niet terug.
Twee inspecteurs zagen op het Fre
deriksplein een personenauto staan, die
eind vorige week uit een garage in
Almelo was gestolen. Toen de door H.
bestuurde auto (er zaten nog een andere
man en een vrouw in) wegreed, volgde
de politieauto. Voor een automatiek in
de Utrechtsestraat, waar H. stopte, pro
beerde een van de inspecteurs de man
aan te houden. Na een worsteling slaag
de de man er in zich met verlies van
zijn trui los te rukken. De politieman
bracht hem nog wel ten val, maar H.
krabbelde gauw overeind en koos het
hazepad.
Een van de rechercheurs rende hem
via het Rembrandtplein, het Thorbecke-
plein en de Herengracht achterna. Er
werden enkele schoten gelost.
Op de Herengracht werd de vluchte
ling door een van de drie politieauto's,
die inmiddels assistentie waren komen
verlenen, klem gereden, doch opnieuw
slaagde de man er in een uitweg te
vinden. Hij sprong over de politieauto
heen en rende weg in de richting van
het Thorbeckeplein. Opnieuw werden
twee schoten gelost. Een ervan kwam te
recht in de knie van H„ waardoor hij
neerviel.
Hij werd onder bewaking ter obser
vatie naar het Binnengasthuis gebracht.
De schotwond bleek niet gevaarlijk te
zijn. De psychopaat heeft bekend de
auto te hebben gestolen. Hij is op trans
port gesteld naar Almelo.
Aan de 100-jarige periode van warm
weer zal vermoedelijk binnenkort een
einde komen. Tot deze conclusie zijn
twee geleerden gekomen op een inter
nationaal klimatologisch congres.
De afkoeling is het opvallendst in de
tropen en „op 80 procent van het aard
oppervlak" zijn de temperaturen ge
daald, zei een klimatoloog. Hij wenste
niet te voorspellen wanneer er defini
tief een einde aan de warmteperiode
zou komen. Volgens hem was de hui
dige daling van de temperatuur „hard
nekkiger dan enige afkoeling ooit ge
registreerd".
Een Britse meteproloog wees er op.
dat de huidige temperatuurdaling niet
er op wijst, „dat wederom eert ware ijs
tijd op komst is".
MR. BURGER
uitgeteld?
Een pijnlijke stilte. Toen zei mr. Bur
ger: „Ik begrijp, dat minister Cals
zich gegriefd heeft gevoeld. Ik heb niet
willen zeggen, dat hij een steunpunt is
van de groep-Rijkens in het kabinet,
alleen dat hij weet. dat de groot-indu
strie het kabinetsbeleid probeert te be-
invloeden. Ik heb in mijn bewoordingen
gebrek aan zorgvuldigheid betracht. Ik
heb generlei insinuatie bedoeld".
Mr. Cals: „Ik ben ontsteld, dat iemand
op een plaats als de geachte afgevaar
digde een dusdanig gebrek aan zorgvul
digheid ten toon spreidt. Dit is onge
hoord. Het is een. heel normale zaak
dat allerlei groeperingen invloed probe
ren uit te oefenen op het kabinet. Bij
de commerciële t.v. werken b.v. ook
andere invloeden dan die van de groot
industrie. De heer Burger hij is ook
VARA-voorzitter weet dat heel goed".
(Verontwaardigde interrupties uit de P.
v.d.A.-hoek).
Mr. Cals: „Ik zeg waar het op staat,
maar ik zeg niet dat de omroepvereni
gingen steunpunten hebben in het kabi
net". Burger ging met rood hoofd af.
Hij liep in ijzige stilte naar zijn plaats.
Toen hij later de Kamer verliet bege
leidde hem het gefluister in de wandel
gangen, dat hij na dit echec wel zijn
langste tijd als fractieleider gehad zal
hebben.
(Vervolg: elders in dit blad)
55
De zeven ontsnapte opvarenden
van de sleepboot „Noord-Holland"
die op 1 september door de Indo
nesische marine werd aangehou
den, zijn gisteren in alle vroegte in
ons land aangekomen. Toen kwa
men de verhalen los. Volgens het
reisplan zou de Noord-Holland
naar Colombo gaan, maar toen men
in de buurt van Indonesië voer,
trachtte men, zoals bekend, hulp
te verlenen aan een in nood ver
kerend Grieks schip. Toen kwam
plotseling een Indonesische pa
trouilleboot langszij en werd de
kapitein van boord gehaald.
De Noord-Holland werd naar een
eiland in de Riouw-archipel ge
bracht. Bij de bemanningsleden
rijpte al gauw het plan om een
ontsnappingspoging te wagen. Op
de zesde september was het zover.
Nagenoeg alle leden van de be
manning (uitgezonderd de van
boord gehaalde officieren) stonden
klaar om per rubbervlot of mo
torsloep te verdwijnen. Op het
laatste moment echter durfde een
aantal zeelieden het avontuur niet
aan, zodat tenslotte slechts zeven
van hen het plan doorzetten. Eerst
vertrokken drie matrozen met een
lekke sloep, die ze onderweg her
haaldelijk moesten breeuwen.
Toen de stroming zo zwaar werd,
dat we er haast niet meer tegen
op konden, dachten we er aan om
terug te keren", vertelden zij,
„maar wij bleven elkaar moed in
spreken en kwamen na een uitput
tende tocht van twaalf uur in
Singapore aan". De vier anderen
die 's nachts om twee uur met de
motorsloep waren vertrokken, wa
ren daar inmiddels al aangekomen.
Zij hadden de motorvlet te water
gelaten en waren, net als de an
deren, eerst zachtjes met hun han
den peddelend, tussen twee In
donesische mitrailleurschepen
doorgevaren, terwijl het geschut
dreigend op hen gericht was.
De ontsnapten waren vol lof, zo
wel over de behandeling door de
Indonesische marine, als over de
hulp die zij in Singapore hebben
ontvangen. Zij keken echter gek
op toen zij in Singapore vernamen,
dat de rederij van de Noord-Hol
land hen „wegens desertie en
diefstal van een vlet" ontslagen
had. Gisteren konden zij hun ge
drag rustig verklaren. Na het ge
sprek met de reder. Wijsmuller, zei
den ze, dat ze „alle vertrouwen
hadden in de maatschappij". De
heer Wijsmuller heeft toegezegd,
de hele kwestie te bespreken, zodra
de inmiddels vrijgelaten beman
ningsleden uit Indonesië ook in Ne
derland zijn teruggekeerd.
Chef-runner Pronk, die geduren
de de thuisreis als oudste de lei
ding heeft gehad, zei, dat hij in
zijn lange zeemansleven al veel
heeft meegemaakt. „Maar dit over
trof alles!" Het was bijna net zo
erg als de spaghetti en macaroni,
die zij op de thuisreis op een Ita
liaans passagiersschip dagenlang
hadden moeten eten.
De ontsnapte opvarenden van
de Noord-Hollanddoen hier hun
relaas tijdens een persconferentie.
