Smeulend wrak na vele uren zoeken bij Nclola gevonden Prinses opent „Dijkzigt" Reynaud en Spaak: oorlogskans klein Koers op allerlaatste moment (waarom?) gewijzigd Ieren door Katanganen gevangen genomen Meer glans en bescherming voor uw auto! Kiel voor volgende (nog grotere) meteen gelegd NEHROE: Opzet mogelijk DAGBLAD VOOR ZEELAND Eén overlevende Contact Gevangenissen ui Londen zaten vol demonstranten Reacties Opvolging Jadotstad overvallen 101e JAARGANG No. 23780 Voor God, Koningin en Vaderland DINSDAG 19 SEPTEMBER 1961 CJitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia. Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem. mr. dr. A. J J. M. Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren L. J. v..'t Westende. Bureaus: Breda, Reigerstraat 16, Tel. 22341 (4 lijnen). Postgiro 278841 bta» 2 Abonnementsprijs 7.per kwartaal, 8.20 per post, S 0.54 per week. Buitenlandse abonnementen op aan vraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.40 per mm (Ing. Med. 1.Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau vn 7«wse ttilanden: Goes. Westsingel 98 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST. Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601OOSTBURGNieu HAMMARSKJOELD BIJ RAADSELACHTIGE VLIEGRAMP GEDOOD DAG HAMMARSKJOELD, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, is bij een vliegtuigonge luk, over de toedracht waarvan men nog zeer wei nig weet, om het leven gekomen. Zoals men weet, had Hammarskjoeld zondag avond laat Leopoldstad verlaten om in Ndola, in Noord-Rliodesië, met Tsjombe te gaan praten over een bestand tussen de V.N. en Katanga. Hij heeft Ndola niet bereikt. Volgens berichten van zondagavond laat was hij er al aangekomen. Tas veel later echter werd bekend dat het toestel, waarmee een aantal van zijn assistenten meereis de niet op zijn bestemming was aangekomen. Vanaf dat moment is er koortsachtig gezocht naar het vliegtuig. De verwarring werd groter toen bericht werd dat het al vrij kort na de start in Leopoldstad, in brand zou zijn gevlogen. Later werd gezegd dat het een noodlanding had gemaakt. Pas in de namiddag kreeg men zekerheid: na intensieve opsporingsvluchlcn, uitgevoerd door de Noord-Rhodesische luchtmacht werd het wrak van het vliegtuig, ongeveer tien km van Ndola, ge vonden. j. Het bericht van zijn dood, onder zulke tragische (en volgens sommi gen: ook verdachte) omstandigheden, heeit de gehele wereld in ernstige mate geschokt. Het verdrong voor een ogenblik al het andere wereld nieuws. Van overal klonk deelneming en behalve tientallen regeringen hebben ook vele radio- en tv-stations over de gehele wereld in speciale boodschappen aandacht geivijd aan het verscheiden van Hammarskjoeld. Een feit dat in het licht van het ver ongelukken van zijn vliegtuig plotseling van bijzondere interesse wordt, is de beschieting die twee dagen tevoren plaatsvond. Dat was in de omgeving van Elizabethstad. Een mitrailleur bestookte het VN-toestel en als gevolg daarvan werd het beschadigd. Daarbij zou een der motoren geraakt zijn. mogelijk wa ren er zelfs twee beschadigd. Een feit is dat het toestel daarna is nagezien, doch nu wordt betoogd dat dit nogal haastig is geschied. Een der moto ren zou vervangen zijn. Naar wat men sinds gisterenmiddag over de toedracht van het verongelukken is te weten gekomen (en dat is dan bit ter weinig), moeten er verscheidene ex plosies hebben plaatsgevonden, voordat of toen het toestel neerstortte. Die explosies zouden zich hebben voorgedaan in een motor. Dat kan dus wijzen op een overgebleven mankement, maar van sommige zijden werd ook ge suggereerd dat het op sabotage zou wij zen. Zelfs werd beweerd dat het vlieg tuig zou zijn aangevallen door een straaljager. Met die mogelijkheid hou den vele VN-mensen in Leopoldstad ern stig rekening. Men vertrouwt daar de Fonga-straal.jagers van Tsjombe niet al te zeer. Juist in verband daarmee reisde Hammarskjoeld altijd 's nachts per vliegtuig. Nehroe de Indiase premier, heeft ge zegd het heel goed mogelijk te achten dat er opzet in het spel is. De gevangenissen van Londen zaten, gisteren stampvol. Niet ten gevolge van een ,,piek" in de criminaliteit, maar omdat de bobbics een hele zondag hard gesjouwd hadden met demonstranten te gen atoombewapening, die op Trafalgar Square zaten. Ongeveer dertienhonderd mensen, waaronder bekende persoonlijk heden uit de kunst en de politiek (er was ook een kanunnik van de Engelse kerk by), zijn gearresteerd. Een paar honderd waren bereid een borgsom te betalen en konden dus naar huis gaan. Tegen hen allen wordt nu een vervolging ingesteld. Het kan wel maan den duren voordat de rechtbank daar doorheen is. Een ander merkwaardig punt in de zaak is het feit dat het toestel zijn vlucht al bijna had volbracht. Van Leopoldstad naar Ndola in Noord-Rhodesië is ca. 1800 km, over sterk gevarieerd terrein. Het was geen gemakkelijke route want men moet er vliegen zonder radioba kens. Toch heeft het toestel die afstand zon der mankeren afgelegd. Op het vlieg veld van Ndola heeft men, nog voordat men zekerheid had over Hammarskjoelds lot. verklaard dat er op een zeker mo ment radiocontact was met zijn vlieg tuig. De gezagvoerder kreeg zelfs al toe stemming om te landen. Hij vloog ech ter door. Er is ook sprake van dat Ham marskjoeld zelf (op dat moment?) de piloot opdracht zou hebben gegeven niet in Ndola te landen, doch naar een ander punt te vliegen. Wat hiervan de reden geweest kan zijn. is niet duidelijk en zal wellicht ook nimmer verklaard kunnen worden Toen men, na vele uren van angstige onzekerheid, het wrak vond (het smeul de nog), trof men dertien doden en één zwaar gewonde aan. Men heeft deze man voorlopig kunnen horen. Hij was het die vertelde dat Hammarskjoeld voor de lan ding opdracht tot koerswijziging gaf. Wat hy er verder van weet moet men nog afwachten. Men hoopt dat de met brand wonden overdekte man, een Amerikaan se veiligheidswacht, genezen zal. Maar of hij het raadsel van het ongeluk zal kunnen helpen oplossen is twijfelachtig. GISTEREN hebben de Russen hun der ende kernproef sinds de hervatting ge nomen. Waarschijnlijk ontplofte het wa- Pen weer bij Nova Zembla. OOK Dp' raketproeven van de Sovjet unie gaan in gestaag tempo door. Tass Raakte bekend dat een meertrapsraket was afgevuurd, ergens naar de Stille Oceaan De proef verliep geheel volgens Qe plannen. OE Drie neutrale EVA-landen, Oosten rijk, Zweden en Zwitserland, zijn giste- ®n ln Wenen besprekingen begonnen ver mogelijke toetreding tot de EEG. 2, eerste week van oktober zal er oJ?l(m0e*kuisboter verkrijgbaar zijn, te- Pond CGnt V00r een pa^e van een half j Weersverwachting van het K.N.M.I. avond&Sri°5nuur°Pgemaakt E'Steren' zonnig weer. In de ochtend winriC1>u Plaatsen mist. Matige vo 1 ""stflijke richtingen. k'.tlnS van het Belgisch weer- 'Mtituut: wolltf i,eer heldere of weinig be- ren v- n nl". Maximumtemperatu- v" 24 tot 28 Eraden. 7n" onder 18'47 uur. i der 0.47 Z °P 6,22 UUr' maan on" Het bericht van Hammarskjoelds dood werd eerst bekend gemaakt door de re gering van Noord-Rhodesië. Kort daar op bevestigde een overspannen en ont roerde functionaris van de VN in Leo poldstad het bericht. Zijn chef, Ham marskjoelds naaste medewerker in Kon go, Sture Linner, was te zeer geschokt om het nieuws persoonlijk te kunnen melden Nog wat later gaf het hoofdkwartier der VN in New York een officiële ver klaring uit. De grootste ontsteltenis werd ongetwij feld veroorzaakt in Stockholm, de hoofd stad van het land waarvan Hammars kjoeld een zoon was. De avondbladen de monstreerden een opwinding zoals men van Zweedse kranten niet gewend Is en het telefoonverkeer in de stad was vol komen ontwricht. Allerwegen werden boodschappen uit gegeven De regeringen van alle vrije en neutrale landen noemden Hammars kjoelds verscheiden een groot verlies, zo wel voor de VN als voor Kongo en voor de vrede in de gehele wereld. In Den Haag heeft premier De Quay een speciale verklaring afge legd waarin wordt gezegd dat de Nederlandse regering geschokt is over het ontstellende nieuws van het ongeluk. Ook in Brussel toonde men zich zeer ontsteld In vele vergaderingen en bij eenkomsten, waar het nieuws bekend gemaakt werd, herdacht men de grote dode door korte tijd stilte te betrachten. Alleen de Sovjetrussische radio gaf het nieuws zonder het minste commen taar. Men weet hoe de Russische hou ding ten opzichte van Hammarskjoeld was: de secretaris-generaal der VN was in de ogen van Moskou een handlanger van de imperialisten. Rusland ijvert er al lange tijd voor hem te doen vervangen door een driemanschap. Vandaag zou in New York, zoals be kend, do nieuwe zitting der V.N. wor den geopend. Gisterenavond nam men aan dat de opening zal worden uitge steld. De Veiligheidsraad is gisterenavond bijeengekomen om zich te beraden over de problemen die door Hammarskjoelds overlijden zijn ontstaan. Die zijn vele. Het eerste is: een tijdelijke vervanger te benoemen. Hammarskjoeld had geen directe plaatsvervanger. Er zijn vier onder-secretarissen, die allen een gelijke rang hebben. Men neemt aan dat van hen de Indiër Narasimhan -een goede kans maakt met de leiding te worden belast, totdat een nieuwe secretaris-ge neraal is benoemd. Het zag er gisterenavond naar uit dat men geruime tijd zou nodig hebben om tot een beslissing over de tijdelijke waar neming van Hammarskjoelds belangrij ke post te komen. Men verwacht dat het communistisch blok vanaf nu met nog meer nadruk voor een driemanschap zal gaan ijveren. (Zie voor levensbeschrijving pag. 9). Het Ierse garnizoen in Jadotstad blijkt sinds zondagavond laat krijgsgevangen van het Katan- gaanse leger. De commandant van de sinds woensdag in Jadotstad omsingelde troepen heeft dit per telegram aan het hoofdkwartier van de troepen der Verenigde Na ties meegedeeld. De Katanganen schonden het bestand en zij hebben de Ieren met een hevige aanval onder de voet gelopen. De Ieren worden zwaar bewaakt maar niet slecht behandeld. Drie van hen zijn gewond en twee hebben een zenuwschok. Het is in kringen van de Verenigde Naties niet bekend of de Katanganen hiermee de bevelen van hun blanke of ficieren hebben uitgevoerd of dat zij op eigen initiatief hebben gehandeld. De te hulp gesnelde V.N.-troepen die in de nabijheid van Jadotstad door een weg versperring werden tegengehouden, wa ren na het staken van de strijd naar Elizabethstad teruggeroepen. In Ierland is dit bericht met grote somberheid ontvangen. Abrupt kwam hierdoor een einde aan de feeststem ming die was ontstaan toen bekend was geworden dat de Ierse commandant een bestand had gesloten met de Katangaan- se gendarmerie. Een woordvoerder van de regering verklaarde tc Dublin: „Dit is een hard gelag voor het land. Het is een vrese lijke schok voor de natie die dagen lang in een ondraaglijke spanning had ge leefd. De opluchting en vreugde die over al werd gevoeld over het feit, dat er geen doden te betreuren waren, heeft plaats gemaakt voor onzekerheid en vrees." Prinses Beatrix heeft maandagmid dag in Rotterdam het ziekenhuis Dijk zigt'officieel geopend. Bij de onthulling van de gedenkplaat door de prinses deed zich een klein incident voor. Kennelijk was het gor dijnkoord niet al te stevig aangebracht zodat prinses Beatrix een gedeelte in haar handen hield. Schaterlachend wendde zij zich tot een onthutste bur gemeester Van Walsum. (Advertentie) De vroegere Franse premier Reynaud heeft in Moskou met Kroestjev gespro ken. Gisteren heeft hij daarover verslag uitgebracht. Hy benadrukte dat hij niet in oorlog gelooft. ,,De geschiedenis zal over de kwestie Berlijn beslissen, niet een gewapend conflict", zei hij. Tijdens een gesprek dat drie uren duurde, herhaalde de Sovjetpremier zijn aanbod om van West-Berlijn een vrije stad te maken. Mocht het Westen soms bang zijn dat Rusland er zin in had de stad daarna op een kwaad ogenblik „over te nemen", dan was er volgens Kroestjev een prachtige garantie tegen: men kan immers het hele VN-apparaat in West-Berlijn onderbrengen. Kroestjev blijft er bij dat Oost-Duits- land. zonder erkend te worden door het Westen, als dat halsstarrig blijft, best een zelfstandige staat kan zijn. China staat er immers evenzo voor. Reynaud sprak de wens uit dat Frankrijk aan het overleg met Mos kou over Berlijn zal deelnemen. Die hoop verraadt een zekere vrees dat Parijs daar niets voor voelt. Vol gens de New York Times is dat dan ook zo: Couve de Murville zou Ken nedy duidelijk gemaakt hebben dat de Franse regering er niets voor voelt om met Kroestjev aan tafel te gaan zitten. Naar Moskou Even optimistisch ten aanzien van een mogelijke oorlog toonde zich gisteren de, Belgische minister Spaak, die naar Mos kou vertrok. ,,Ik ga zonder een bepaal de opdracht", zei hij, „maar de kleine landen hebben het recht zich te laten! horen". I Volgens Spaak zou de voornaam ste mogelykheid tot (toch) een oor- log kunnen zyn het feit dat Kroest jev kennelijk een duidelijk standpunt heeft ingenomen en nu niet van plan is dat te verlaten. ,,Hij zal de kwestie Berlijn vermoedelijk op zijn eigen manier regelen", zei Spaak. Dat be tekent dat het Westen zal moeten kiezen tussen aanvaarding van dit feit en een machtspolitiek. Volgens de oud-secretaris-generaal van de NAVO moet het Westen inzake on derhandelingen het initiatief nemen en zelf met voorstellen komen. Gisteren is generaal Clay, die benoemd is als Kennedy's persoonlijke vertegen woordiger in Berlijn, in Duitsland aan gekomen. Clay is de „vader van de luchtbrug", ten tijde van de blokkade van Berlijn in 1948/49. Volgens een anti-communistische voor lichtingsorganisatie in West-Duitsland zal morgen in Oost-Duitsland worden be sloten de algemene dienstplicht in te voeren. Verkrijgbaar bij de vakman bus voor 4 a 5 behandelingen 5.99 Europa's grootste tanker gleed (naamloos) in (Van onze verslaggever) Langzaam, meter voor meter, gleed gistermorgen tegen tienen een stalen kolos van vele, vele honderdduizenden kilo's naar zijn ele ment: het water. Honderden werkers van Verolme hadden het driftig ritme van hun arbeid even onderbroken. In hun blauwe en grijze overalls flan keerden zij het Koningin Wilhelmina-dok, aldus een erehaag vor mend voor wat zij in noeste ijver zelf hadden gewrocht een tanker van 78.000 ton, de grootste tot dusver in Europa gebouwd. dat moment, vijf jaar geleden, toen hij met de Nieuw-Amsterdam op weg was naar New York. Hij gunde zich enkele dagen rust aan boord Een der directeuren van Esso, ook aan boord, vroeg de heer Verolme te spreken. Van rust kwam niet veel. Verolme zette te New York voet aan land met het contract bijna in zijn zak. Dat gold de bouw van een tan ker van 46.000 ton. Er kwam een de finitief contract. Er kwamen wijzi- zingen. De tanker groeide tot wat zij nu geworden is: een oliereus van 78.000 ton, die 55 miljoen zal kosten. Nog twee zijn er in bestelling, gro ter nog. zijn element - Nadat het water in het driehonderd meter lange dok is toegelaten wordt de zeereus door dertien sleepboten naar de Nieuwe Waterweg gesleept. Met drie kloppen van een zilveren bijltje hakte de heer P. R. Fairbairn. staffunctionaris van de Esso Petroleum Company te Londen in opdracht van welke maatschappij het schip gebouwd werd een lint met kleurige vlaggetjes door, waarmee de tanker nog symbo lisch aan het land verbonden was. Geen gerinkel van een brekende fles, geen spattend schuim van cham pagne tegen de boeg bij deze tewater lating. Deze oliereus wordt pas gedoopt bij de officiële overdracht, waarschijn lijk in februari a.s. zoals de heer Ver olme ons vertelde. Hij, de Goliath van het Rotterdamse havenbedrijf, die amper tien jaar ge leden zelf nog aan den lijve ondervond wat het afkrabben van scheepswanden betekent en wat het is te sjouwen en ploeteren met teer en verf, stond te midden van tientallen genodigden uit binnen- en buitenland op een ere-plat- form: Huns gelijke. Vijf jaar geleden Voorzeker moeten zijn gedachten op deze dag zijn teruggegaan naar Maten van een mammoet Het naamloze gevaarte, dat gisteren te water is gelaten, is 260 meter lang, 34 meter breed en 19 meter diep, ge meten naar de grootste maten. De voort stuwingsinstallatie kan een vermogen ontwikkelen van 26.500 pk! Het schip zal straks een bemanning voeren van 75 koppen, allen ondergebracht in een persoons hutten. Er zijn ruim drie mil joen elektroden verwerkt door hand lassers, waarbij dan nog ruim 25.000 kilo lasdraad door de automaten werd gebruikt. Al dit elektrodenmateriaal zou samen een lengte hebben van 1350 km.- Ook de klinkers vonden nog werk genoeg op dit schip: 44.720 klinknagels zijn gebruikt met een totaalgewicht van bijna 39.000 kilo. Het totaal netto-ge- wicht van alle secties bij elkaar (569 stuks) is 16.532 ton. Geen rust was de heer Verolme dus toen gegund bij wat hij dacht, dat een rustige oversteek zou worden. Geen rust gunde hij zich sindsdien. Er was niets op Rozenburg. Nu is er alles. Een rustig eiland van landelijke charme werd de trillende grond waar op wereldconcerns zich nimmer een adempauze gunnen. Ook gisteren was die rust niet weg gelegd voor de heer Verolme en zijn medewerkers. Kiel in het water Want nog waren dertien sleepboten op de zonovergoten Nieuwe Waterweg de levensader van Rotterdam be zig in zilveren bellen het water te doen opspatten in hun kielzog bij hun fan tastisch gemanoeuvreer de mammoet tanker als een lammetje op zijn plaats te dirigeren, of reeds grepen de mach tige gretige armen van vier grauwe hijskranen ieder met een hefver mogen van 80 ton naar een nieuwe prooi. En nog voordat de enorme tanker gemeerd lag op de plaats waar hR verder zal worden afgebouwd, werd in het Koningin Wilhelmina-dok dat toen uiteraard nog vol water stond toch de kiel gelegd voor een volgend schip: een tanker van 86.000 ton, be stemd voor de Standard Tankers Ba hamas Comp. Ltd. de tweede van de serie van drie, waarmee in totaal 175 miljoen gemoeid is. Van het eerste stuk van de kiel een stukje staal van zon vier meter hoog, zeven meter breed en vier cen timeter dik, bleef slechts een donker bruin puntig stuk van een meter bo ven het water in het dok zichtbaar. Verolme was toen met zijn gasten al vertrokken. Wedden, dat wij er niet ver naast xijn als wij zeggen: een heel klein beetje om eventjes te feesten, maar veel meer om nieuwe zaken te doen?

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1961 | | pagina 1