Verrassend nieuws voor bisdom Breda
Luchtbrug Berlijn
direct startklaar
PRINSESSEN IN YERSEKE
Prof. Gerbrandy
overleden
Monseigneur
BAETEN
Apostolisch administrator
tot opvolger is benoemd
Oud-minister-president
RUK AKKOORD
MET BOUW
IJ-TUNNEL
Gestrand schip
spoedig vlot
Westen uiterst waakzaam
Sovjet-Unie staakt kernproeven niet
COMPROMIS
SCHELDE-RIJN
MOGELIJK
Geelboek over
vlucht uit
Oost-Duitsland
TOENADERING
TUNIS-PARIJS
DAGBLAD VOOR ZEELAND
LEIBBRAND OP
VRIJE VOETEN
Modem
Nieuwe dekenaten
Nieuwe kerken
Bedrijfsapostolaat
Pastoraal centrum
Volg,
ens de Standaard
In het Witte Huis „regeert"
AMERIKA'S POPULAIRSTE KLEUTER!
weer
101e JAARGANG
23772
voor God, Koningin en Vaderland
ZATERDAG 9 SEPTEMBER l&Gi
Uitgave: N V Uitg. Mij. Neerlandia.
Directeur: E H. B Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J J. M.
Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda, Reigerstraat 16,
fel. 22341 (4 lijnen). Postgiro 278841
Abonnementsprijs 7.per "kwartaal,
f 8.20 per post, f 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0.40 per mm (Ing. Med. 1.Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau
■uwse Eilanden: Goes, Westsingel 98 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
MGR.
De minister van Volkshuisves
ting en Bouwnijverheid heeft aan
het gemeentebestuur van Amster
dam meegedeeld, dat hij bereid is
de rijksgoedkeuring voor de bouw
van de IJ-tunnel thans te verle
nen.
Op grond van een werkschema, dat na
overleg tussen de Dienst van Publieke
Werken van Amsterdam, de Rijkswater
staat en de Centrale Directie van de
Bouwnijverheid is opgesteld, mag wor
den aangenomen, dat overmatige aan
spraken op het arbeidspotentieel door
een gelijktijdige uitvoering van de Coen-
en de IJ-tunnel zullen worden verme
den.
Verder dient te worden vastgehouden
aan de voorwaarde, dat het bouwdok
voor de Coentunnel ook dienstbaar wordt
gemaakt aan de bouw van de IJ-tunnel,
aldus het ministerie van Volkshuisves
ting en Bouwnijverheid.
In het najaar van 1967 zal de IJ-
tunnel opengaan, zo heeft de Amster
damse wethouder van Publieke Werken,
mr. G, van 't Hull, in aansluiting op
de mededeling van het ministerie ver
klaard.
De verkeersdeskundige prof. dr. Leib-
brand, die sedert zijn aanhouding op 23
juli in het huis van bewaring te Stutt
gart op verdenking van moord werd
vastgehouden, is gisteren op vrije voeten
gesteld. De rechtbank te Stuttgart ge
lastte zijn invrijheidstelling tegen beta
ling van een borgsom en op bepaalde
voorwaarden.
Prof. Leibbrand zou volgens de open
bare aanklager hebben deelgenomen aan
moord op arbeiders tijdens de wereld
oorlog.
De rechtbank is na diepgaand onder
zoek tot de conclusie gekomen dat het
thans ter beschikking staande materiaal
de verdenking niet rechtvaardigt.
In het bericht over het ontslag dat Ra
dio Vaticana vrijdagmiddag omriep werd
gesproken van gezondheidsredenen. In
het bericht dat de bisschop aan de pers
in ons land verstrekte, was daar geen
sprake van. Maar zeker is het, dat mon
seigneur, die 68 jaar oud is, de last van
de jaren is gaan voelen. En wellicht
heeft hij daarmee niet kunnen rijmen de
moderne opvattingen die hij zelf heeft
over de zielzorg en over het bestuur van
het bisdom.
Moderne zielzorg en modern be
stuur, dat zullen ongetwijfeld de
kenmerken blijven van het ponti
ficaat van mgr. Baeten, dat in een
tijd gevallen is waarin vernieu
wing en modernisering zich op
allerlei terrein baan brak.
Bij het aanvaarden van zijn taak, toen
hij in 1945 de helper werd van mgr. P.
Hopmans, stond hij voor de bijna onover
zienbare opdracht om een bisdom, dat
zwaar door de oorlog getroffen was,
weer op te bouwen. Bijna een derde van
de kerken in het Bredase diocees was
J. BAETEN NEEMT ONTSLAG
(Van onze redacteur).
Z. H. de Paus heeft aan mgr. Jos. Baeten, bisschop van Breda,
op zijn verzoek eervol ontslag verleend uit zijn hoge ambt en
hem tegelijkertijd benoemd tot apostolisch administrator van
het bisdom, totdat zijn opvolger zal zijn benoemd en bezit zal
hebben genomen van de bisschoppelijke zetel. Mgr. Baeten is
levens benoemd lot titulair aartsbisschop van Stauropli.
Zelfs voor zijn naaste medewerkers is het ontslag van mgr. Baeten
als een volslagen verrassing gekomen. Getrouw aan zijn principe is
de bisschop zijn zware taak volledig blijven vervullen en naar buiten
uit was er weinig of niets wat erop wees, dat mgr. Baeten verlangde
naar de bevrijding van de lasten, die zijn hoge ambt dagelijks mee
bracht.
door oorlogsgeweld geheel of grotendeels
vernield. Daarbij was op de bevrijdings
dag het klein-seminarie IJpelaar gron
dig verwoest. Dat betekende, dat op een
totaal van 160 parochies maar liefst 23
kerken geheel moesten worden her
bouwd, terwijl er 28 zware herstelgeval-
len waren.
ontmoeten. Oudere priesters, maar ook
vele deskundige leken er zijn sinds de
oprichting meer leken in het centrum
geweest dan priesters leiden hun ge
sprekken en dragen bij tot de oplossing
van hun problemen.
Bijzondere belangstelling had mgr.
Baeten ook voor verdere universitaire
opleiding van jonge priesters, in Neder
land of in het buitenland. De grote
nauwgezetheid waarmee mgr. Baeten
zijn hoge taak heeft vervuld leidde er
ook toe, dat hij bij het benoemen van
priesters bijzonder lette op hun persoon
lijke capaciteiten en op hun persoonlijke
aangepastheid aan de functie die zij te
vervullen kregen.
Onder het bestuur van mgr. Baeten is
het bisdom op 2 februari uitgebreid
met de dekenaten Middelburg en Geer-
truidenberg. Typerend voor het beleid
van monseigneur is het. dat de samen
werking tussen de priesters van het
oude bisdom en die van de nieuw bijge
komen dekenaten op enkele jaren tijds
bijzonder prettig is geworden.
Bij die wederopbouw van het bisdom
bleef het echter niet. Het bisdom Breda
werd opgenomen in de expansie, die in
dustrievestiging, stedenuitbreiding en
een toenemend toerisme met zich bracht.
Dat had ook voor de zielzorg consequen
ties. Uitbreidende steden vragen om
nieuwe parochies met nieuwe kerken.
Het toenemend toerisme, vooral naar de
Zeeuwse kust, riep de behoefte op aan
strandzielzorg en strandkerken. Hoewel
de kerkenbouw wellicht een nimmer af
latende bisschoppelijke zorg zal zijn, kan
toch gezegd worden, dat mgr. Baeten
er in het Bredase bisdom een hechte ba
sis voor gelegd heeft, waarop het, blij
kens de resultaten, vruchtbaar werken
is.
In de periode 19451959 werden er im
mers dertien nieuwe kerken gebouwd,
terwyl bovendien werden voltooid een
bijkerk te Bergen op Zoom en te Geer-
truidenberg en een toeristenkerk te Zou-
telandc en Zierikzee.
Als kroon op het bouwprogramma, dat
mgr. Baeten in de jaren van zijn ambt!
voltooide, mag wel worden genoemd het!
nieuwe gymnasiumgebouw van hetj
klein-seminarie IJpelaar, dat ook onder
mgr. Jos Baeten het jus promovendi
kreeg.
Ook als zielzorger heeft mgr. Baeten
er blijk van gegeven deze tijd te ver
staan. Immers, hij was de eerste bis
schop in Nederland die het bedrijfs-
apostolaat, in een voor Nederland bij
zonder geëigende vorm, in zijn bisdom
zo breed opzette. Hij begon er mee, toen
hij in 1953 de huidige hoofdaalmoezenier
G. de Vet tot eerste bedrijfsaalmoeze-
nier in het bisdom benoemde. Thans is
dit zegenrijke instituut, dat men met
recht een volkomen nieuwe vorm van
zielzorg kan noemen, vertakt en gewor
teld over en in het Zeeuwse zowel als
het Brabantse deel van het bisdom.
De kleine depressie die eergisteravond
over ons land trok, is het noodlot ge
worden voor het Duitse schip Levante
van de Atlas-Levante Linie A.G. uit
Bremen. De tien jaar oude vrachtvaarder
van 2758 ton strandde even na midder
nacht tijdens een striemende regenbui en
stormachtige windvlagen bij het zeebad
van Hoek van Holland, één kilometer
ten noorden van de monding van de
Nieuwe Waterweg.
Men vreesde, dat de berging een zeer
moeilijk karwei zou worden. Veel sneller
echter dan verwacht werd, heeft de zee
haar prooi weer moeten prijsgeven. Gis
termorgen om drie uur bij hoog tij, had
de gezamenlijke krachtsinspanning van
de sterke zeeslepers de „Schelde" en
„Noordzee" van L. Smit en Co al resul
taat, nadat nauwelijks meer dan een half
uur aan het schip was getrokken.
Al evenzeer getuigend van de moder
ne opvattingen van mgr. Baeten is de
oprichting van het diocesaan pastoraal
centrum in november 1959. In dit cen
trum komen de jonge priesters bijeen,
nadat zij een jaar in de zielzorg hebben
gewerkt. Een jaar lang verblijven zij er
twee dagen per week of ze nu b.v. in
Breda in de zielzorg zijn of in Schoon-
dijke om er met elkaar te spreken
over de problemen die zij in hun werk
De Westerse boiulgenolen heb
ben gisteren in eensluidende
nota's Rusland er „in de ern-
sligste bewoordingen" voor ge-
waarsehnwd, dat elke aantas
ting van de rechten der geal
lieerden op de luchtcorridors
naar Berlijn als een ..agressieve
daad" beschouwd zal worden.
Terzelfdertijd zei de secretaris-gene
raal van de NAVO, mr. D. U. Stikker, te
Washington, dat de NAVO de middelen
heeft voor en vastbesloten is tot strijd
om Berlijn in het geval van een Russi
sche aanval. Stikker had een bespreking
van een uur met de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Rusk.
Luchtbrug en weer
De regering van de V.S. heeft, gewaar
schuwd door de toenemende communis
tische propaganda tegen de geallieerde
luchtcorridors mogelijk'- wijzend op
jeen nieuwe oostelijke zet imde Berlijnse
'kwestie voorbereidingen getroffen
jvoor het instellen van een nieuwe lucht-
jbrug naar Berlijn indien de communis-
|ten de drie burgerluchtvaaKmaatschap-
pijen (Pan American, Air', France en
'BEA) zouden verbieden naar West-Ber-
i lijn te vliegen.
Het Pentagon zal in dit laatste geval
izijn militaire luchttransportdienst
(MATS) op de luchtcorridors inzetten.
•De MATS-vliegtuigen zijn geschikt voor
het vervoer van passagiers zowel als
;van goederen en zullen zo nodig worden
j geëscorteerd door gevechtsvliegtuigen.
De luchtbrug vormt slechts een
onderdeel van een grootscheepse se
rie plannen, die voor de bestrijding
van eventuele verdere communisti
sche eenzijdige acties door een uit
Amerikaanse, Britse, Franse en
Westduitse diplomaten bestaande
commissie die sedert midden augus
tus te Washington praktisch dage
lijks is bijeengekomen, zijn be
raamd.
Mgr. Jos. Baeten
ISehroe bezorgd
Te Moskou vond de conferentie tussen
Kroestjev en Nehroe voortgang. Er was
een bijeenkomst in het Kremlin, uitge
schreven ter ere van de vriendschap tus
sen de Sovjet-Unie en India.
Nehroe zei: ,.Ik ben bezorgd in
geest en gedachten over de wijze
waarop de toestand in de wereld
in de afgelopen maanden is ver
slechterd".
Kroestjev wijkt niet
Kroestjev nam de gelegenheid te baat
om voor het eerst het Russische volk
te vertellen, dat Rusland de kernproeven
had hervat.
Hij zei ook, dat het Russische volk
niet zou ingaan op het Amerikaans-
Britse voorstel om de proeven te staken
omdat het voorstel een propaganda
stunt is".
De Russische premier merkte op, dat
het Westen de Russische ,,vredesmaat-
regelen" beantwoordde met „oorlogs
dreiging". „Maar het Russische volk is
niet bang voor die dreiging".
Hij gaf voor de zoveelste keer een uit
eenzetting van het Russische standpunt
inzake Berlijn, de vredesverdragen met
de twee Duitslanden (die beide tot de
V.N. toegelaten zouden moeten worden)
en inzake de ontwapening.
Kanalisatie van .de Eendracht en het
doorsteken van de landengte bij Bath
acht het Belgisch blad „De Standaard"
een bereikbaar compromis tussen de Bel
gische en Nederlandse standpunten over
dc verbeteding van de Schelde-Rijnver-
binding.
Het blad wijst er op, dat in Antwer
pen „vrijwel iedereen het er over eens
is, dat een echt Moerdijkkanaal er niet
komt en dat een kanaal dwars door West
Brabant een wensdroom is, die nooit zal
worden verwezenlijkt". „De Standaard"
vervolgt:
„Aldus zou men terugvallen op het
oude plan van de Nederlandse ingeni
eur van Konijnenburg, dat reeds tien
jaar geleden in België te berde werd ge
bracht. Dit plan voorziet in de kanalisatie
van de Eendracht en het doorsteken van
de landengte bij Bath. Dit laatste is de
basis van het akkoord tussen de Kamers
van Koophandel van Rotterdam en Ant
werpen. Er zou zich dus, zonder veel
moeite, een compromis kunnen afteke
nen in die zin, dat Antwerpen officieel
afziet van een rechtstreekse verbinding
door Noordbrabant, terwijl Rotterdam het
Eendracht-kanaal aanvaardt. De huidige
vaarweg van 120 km zou worden bekort
tot 80 km, terwijl het Moerdijkkanaal de
vaarroute zou bekorten tot 60 km".
DE SENAAT van Bremen heeft gisteren
in een speciale vergadering besloten de
hoofdfabriek van het Borgward-concern
niet te verkopen.
Y^errast en geschokt heeft het bisdom
Breda kennis genomen van de tij
ding, dat zijne hoogwaardige excel
lentie mgr. Jos Baeten ontheffing uit
het bisschopsambt heeft verzocht en
verkregen.
De figuur van mgr. Baeten was ons
zo vertrouwd in het kerkelijk leven
en bij tal van katholieke manifesta
ties in deze gewesten. Zijn opgewekte
verschijning, zijn tot het hart gaande
welsprekendheid, zijn intense belang
stelling ook voor personen en persoon
lijke omstandigheden hebben geduren
de een zestiental jaren een stempel ge
drukt op het katholicisme in deze ge
westen en thans komt het einde daar
van in het verschiet.
Die zestien jaren zijn een tijd van
herstel en opbouw en uitbouw geweest.
De oorlogsruïnes lagen nog overal ver
spreid in stad en dorp, toen hij van
mgr. Hopmans de teugels overnam. De
overschakeling van de barre jaren
naar geheel andere omstandigheden
vergde veel van de geestelijke span
kracht der gelovigen en een leiding
vol tact en eerbiediging van eigen
verantwoordelijkheden was daarbij no
dig. Het godsdienstig leven was on
derhevig aan zware beproevingen, ter
wijl daarnaast verlangens naar zuive
ring en vernieuwing opbloeiden. Bo
vendien kreeg het bisdom een terri
toriale uitbreiding met geheel eigen
aanpassingsmoeilijkheden.
In zulke omstandigheden vraagt de
hogepriesterlijke waardigheid en de
hogepriesterlijke verantwoordelijkheid
toch al zo zwaar uit kracht van het
ambt de sterkste gaven van hoofd
en hart.
We mogen getuigen, dat mgr. Bae
ten door zijn persoon en zijn werk die
gaven heeft getoond en als ware Man
Gods het bisdom Breda heeft bestuurd.
Zijn groot verantwoordelijkheidsbe
sef moet het ook geweest zijn, die thans
tot deze verrassende ontslagaanvrage
heeft genoopt. Aan jonger handen wil
hij de taak overdragen, die een voort
durende aanpassing aan de snel evo
luerende omstandigheden vereist.
Wij hadden hem nog graag behou
den als herder en leider, maar wij eer
biedigen het besluit, dat zeker niet dan
na rijp beraad is genomen.
Onze gebeden zullen hem vergezel
len in deze interim-periode en ook
daarna, als zijn opvolger is aangewe
zen. En zeker zullen we ook bidden om
een opvolger, die in godsvrucht en be
stuurlijke eigenschappen hem zal eve
naren.
Het Westduitse ministerie voor zaken
geheel Duitsland betreffende heeft giste
ren een geelboek van 160 pagina's over
de vluchtelingenstroom uit Oost-Duits-
land en de daartegen genomen Oostduit-
se maatregelen uitgegeven. Het is een
verzameling van mededelingen van
vluchtelingen, weergaven van ambtelijke
teksten, propagandamateriaal van de
„socialistische eenheidspartij" en knip
sels uit de Oostduitse pers.
De betrokken minister. Lemmer, ver
klaarde voor de pers dat dit geelboek
een onopgesmukt beeld geeft van gees
telijke en materiële terreur in Oost-
Duitsland. Ter illustratie zei hij, dat in
de afgelopen dagen alleen reeds in het
Oostberlijnse district Lichtenberg een
dertigtal mensen zelfmoord had ge
pleegd.
Volgens het geelboek zijn sedert 1945
minstens drie en een half miljoen men
sen uit Oost-Duitsland en Oost-Berlijn
uitgeweken.
Ondanks de Oostduitse tegenmaatrege
len zijn sedert half augustus toch nog
bijna vijftigduizend mensen naar het
Westen uitgeweken, aldus zei minister
Lemmer. Dit was mede te danken aan
de passieve medewerking van „niet wei
nige leden" van de Oostduitse politie en
troepen.
(Advertentie)
I Weersverwachting van het K.N.M.I.
avnnHaï?,!-ntt' °P8emaakt gisteren-
ft». lD uur;
mp» .m.ee8tc P,aatsen droog weer l
Tu-aifb °Pk,arinffen. Overwegend 2
ut_ re wind. Over het algemeen 2
pictoÜ middagtemperaturen dan 2
MMeren.
kunHi*0^1!8 van het Belgisch weer-
junaig instituut:
larven Voora^ in het oosten van het
klarm?aarna ln de middag op-
licht* eF-Vanuit het westen en een
me* «Jl Jging van de temperatuur
•graden v3Ximum van 15 to* 20
wordt vZ00T ,zo"da« en maandag
1 Vprwacht L ®elcidehjkc verbetering
Vanaf A.ï ln de ochtend mist.
gen 6 opnieuw kans op re-
"mipAlVnfi0" °nder 19.10 uur, maan
M uur.
.70" °P 6*05 uur, zon onder
j"mler 19.29 "P 612 uur' maan
l'TBuurf Z°n op 6,07 uur» maan op
In zjjn woning te 's-Gravenhage
is donderdagavond overleden prof.
mr. P. S. Gerbrandy, minister van
VOOR HET nieuwe studiejaar 1961—1962
nebben zich te Nijmegen in totaal 640
nieuwe studenten ingeschreven. Vorig
Jaar was dit aantal 489.
DE DUITSE toeristenbond zal er bij de
auto-industrie op aandringen een gelijke
bumper-hoogte voor alle typen auto's
jn te voeren om onnodig zware bescha
vingen bij lichte botsingen te voor
komen.
IN HET GEORGE-MEER, 140 km ten
noorden van Jacksonville in Florida, is
een vliegtuig met elf bemanningsleden
neergestort. Van deze elf kwamen er vijf
het leven.
IN INDONESIë zijn nog ongeveer 7.000
opstandelingen, zo heeft een woordvoer-
aer te Djakarta bekendgemaakt.
?pLSE huisvrouwen zijn te Warschau
a' druk aan het hamsteren geslagen. Gis-
eren kregen zij te horen „niet naar ba-
erpraatjes en geruchten te luisteren
n niet zenuwachtig te zijn".
JAN EEN in aanbouw zijnde tanker op
nii W«eif- van Verolm e Rozenburg is een
AhS ng bil het achterschip ingestort,
va? ai'heiders werden daarbij gewond
an wie zes slechts zeer licht.
staat en oud-minister-president
tijdens de tweede wereldoorlog.
Elders in dit nummer wijden wij
een uitvoerige beschouwing aan deze
grote staatsman.
Naar aanleiding van dit overlijden
heeft minister-president prof. dr. J. E.
de Quay in een verklaring getuigd van
zijn medeleven. Hij noemde daarin prof.
Gerbrandy een markante persoonlijkheid,
wiens karaktereigenschappen hem bij
zonder geschikt maakten voor de zware
taak, waarvoor hij tijdens de tweede we
reldoorlog werd gesteld.
Toen het bericht prof. De Quay be
reikte, was het kabinet juist in vergade
ring bijeen. „Op die plaats heb ik het
eerst herdacht dat een groot Nederlander
van ons is heengegaan", aldus onze mi
nister-president gisterenavond in een ra
diorede, die over beide zenders Hilver
sum werd uitgezonden.
De begrafenis van prof. Gerbrandy
heeft dinsdag plaats, 's middags om twee
uur, op de begraafplaats ,,Oud Eik en
Duinen" in Den Haag.
Duizenden en duizenden hebben reik
halzend uitgezien naar het bezoek van
de prinsessen Beatrix en Margriet aan
de opening van het oester- en mossel
seizoen te Yerseke. Het werd een natte
maar sprankelende dag, die voor de
prinsessen maar een nare kant had:
ze houden niet van verse oesters. De
oplossing was eenvoudig. Er werden
twee oesters gebakkenin de schaal
teruggelegd en weer aangeboden. En
met een volleerd gebaar verdwenen
de twee „fop"-oesters in de vorstelij
ke monden.
De Tunesische president Bourguiba
heeft op een gisteren te Tunis gehouden
persconferentie verklaard bereid te zijn
tot onderhandelingen met Frankrijk over
de basis Bizerta. zulks op de voorwaar
den die president De Gaulle dinsdag j.l.
op zijn persconferentie te Parijs heeft
vermeld.
Ik ben bereid om, met ingang van
zaterdag (vandaag dus) in te stemmen
met het uitwisselen van gevangenen via
het Rode Kruis. Tunesische studenten
zullen in Frankrijk examen mogen
doen", aldus Bourguiba.
Een grappig, eigenwlfs en zelf
verzekerd dametje van drie is de
Shirley Temple van 1961 aan het
worden: CAROLINE, de dochter
van president Kennedy. Het we
melt van verhalen rond dit kwik-
zilverige wezentje. De Ameri
kaanse kranten brengen al haar
streken en uitspraken als gróót
nieuwsWilt u een alleramusantst
verhaal lezen over Caroline?
Stuur dan vandaag nog de waar
de bon in uit LIBELLE'S folder of
abonneer u rechtstreeks per
briefkaart op LIBELLE, Nassau-
plein 7, Haarlem.