Derde kernexplosie
van Russen
Geen last van de warmte
Zonodig geweld om Berlijn
te handhaven
Gespannen sfeer
in Bizerta
Neem uw tv. mee
Tal van incidenten
in Berlijn
Onrust en angst in Sprang
baren geruchten
„de moordenaar is onder ons"
Na laatste atoomproef in oktober 1958
De Gaulle op persconferentie
Geen andere
keus, zegt
Kennedy
Goulart naar
Brasilia
vertrokken
KLEDING
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Grote stroom
repatriërenden
Nw.-Guinea
Verklaring KYP
Berlijn
over
Meer wind
i van het K.N.M.I.
I het BelgiSCh Weer"
Een minuut stilte
voor Loemoemba
Niet per auto
over Kanaal
Fransen blij ven
in Bizerta
101e JAARGANG
23769
Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia.
Directeur: E. H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootcgem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda, Reigerstraat 16,
Tel. 22341 (3 lijnen). Postgiro 278341
Voor God, Koningin en Vaderland
WOENSDAG
SEPT. 1961
aobtaff Stem
Abonnementsprijs 7.per kwartaal,
8.20 per post, 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent.
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0.40 per mm (Ing. Med. 1.Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes. Westsingel 98 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893)
OOK AMERIKA HERVAT
KERNPROEVEN
In weerwil van de afkondiging van de
noodvoorzieningen voor Nederlandse
ambtenaren in dienst van het gouverne
ment van Ned. Nieuw-Guinea, bleef de
opgaande lijn van boekingen gehand
haafd bij de K.P.M. voor het vertrek
van de „Zuiderkruis" op 21 dezer. Gis
teren, de laatste boekingsdag, bleek dat
er te Hollandia 230 en te Manokwari 119
zijn verricht. De afkondiging van de
noodmaatregelen is enkele dagen oud
doch slechts één familie heeft zich met
het oog op de consequenties ervan laten
afboeken.
Het aantal passagiers voor het vertrek
van de „Zuiderkruis" in december over
treft reeds de huidige opgave, hoewel
daar nog wijzigingen in mogelijk zijn in
verband met de uitvoering der bijzon
dere voorzieningen. In ieder geval is
gebleken dat de noodmaatregelen te laat
zijn gekomen om de uittocht in septem
ber tegen te houden.
Het bestuur van de Katholieke Volks
partij heeft in de internationale toestand
aanleiding gevonden een verklaring te
publiceren, waarin onder meer de nood
zaak wordt erkend, dat de Westerse mo
gendheden niet voor communistische
druk en dreigementen mogen wijken.
Met voldoening constateert het K.V.P.-
bestuur dat de Westerse wereld in een
heid en vastberadenheid zich verzekerd
weet van de gezamenlijke wil om de
vrije-wereld, waarvan ook het vrije Ber
lijn deel uitmaakt, te vededigen. Het
K.V.P.-bestuur juicht die onderhandelin
gen toe die langs de normale weg en op
normale wijze worden tot stand gebracht
cn welke ertoe kunnen dienen de span
ningen tussen Oost en West te vermin
deren.
President Kennedy heeft gisterenavond meegedeeld, dat hij
hevolen heeft proeven met kernwapens in het laboratorium
en ondergronds en zonder neerslag le hervatten.
De woordvoerder van hel Wille Huis, Salinger, zei dat de
proeven in september zullen worden gehouden, maar hij
wilde niet precies zeggen wanneer en evenmin wilde hij de
plaats van de proeven aanduiden.
Dit besluit werd genomen nadat de president bericht had
ontvangen over de derde Russische kernproef in de dampkring.
Deze proef hebben de Russen gisteren genomen.
De kracht van deze derde Russische
ontpolffing was, volgens de Amerikaan
se bekendmaking, van gering tot mid
delmatig. De proef werd in de vroege
ochtenduren van gisteren genomen.
Zoals bekend, ontplofte het eerste wa
pen van de nieuwe Russische reeks vo
rige v/eek vrijdag en het tweede maan
dag.
Uit metingen verricht door verschil
lende stations van het bureau voor geo
detisch onderzoek in de V.S. is geble-jdy's verklaring,
ken, dat de geregistreerde aardschokken
ergens bij de Aleoeten. ten zuiden van
Alaska, hun epicentrum gehad moeten
hebben.
Door deze derde proef der Russen, al-
duidelijk geworden dat de Sovjet-Unie er
niet in is geïnteresseerd de mensheid te
beschermen tegen radioactieve neerslag.
Alles gedaan
Volgens de verklaring van presi-
den Kennedy hebben de V.S. geen
andere keuze dan de ondergrondse en
laboratoriumproeven te hervatten
nu de Russen blijven voortgaan met
hui proeven.
..Bij onze pogingen een einde te ma
ken aan de proeven met kernwapens,
hebben wij alles gedaan wat redelijke
mensen konden rechtvaardigen. Wegens
de daden van de Sovjetregering moeten
wij nu de maatregelen nemen die voor
zichtige- mensen van levensbelang vin
den. Wij hebben geen andere keuze bij
het nakomen van de verantwoordelijk
heid van de Amerikaanse regering je
gens eigen staatsburgers en de veiligheid
van andere vrije landen", aldus Kenne-
een ondergrondse proef, de 19e en laat
ste uit een serie proeven op het proef-
terrein van de Amerikaanse commissie
voor atoomenergie in Nevada.
Het tot ontploffing gebrachte toestel
ontwikkelde een explosieve kracht die
gelijk was aan die van 20.000 tnt en de
grootste die ooit door mensenhanden on
dergronds was teweeg gebracht, althans
niet voor die tijd.
Op 12 augustus 1958 hadden de Ame
rikanen een serie proeven in de Stille
Oceaan voltooid, waarbij grote bommen
boven het eiland Johnston tot ontploffing
werden gebracht. De flits van de explo
sie was in Hawaii, ongeveer 1120 km
verder zichtbaar.
Op 31 oktober, de dag na de laatste
proefnemingen in Nevada, kondigden de
Ver. Staten en Engeland aan dat zij de
proefnemingen zouden staken.
President Kennedy had in de loop van
de dag een bespreking gehad met de
voorzitter van de commissie voor atoom
energie, Glenn Seaborg, waarbij de
plaatsvervangend minister van defensie
aanwezig was.
De laatste proef
dus een verklaring te Washington, is het
In Bizerta werden gisteren drie
Tunesiërs onder wie een twaalf
jarige jongen, door Franse para
chutisten doodgeschoten, aldus
betrouwbare Tunesische zegslie
den. Zij maakten voorts bekend,
dat dertig Tunesiërs verwondin
gen hadden opgelopen.
Het semi-officicle Tunesische persbu
reau T.A.P_ meldde, dat de Franse pa
rachutisten op een groep Tunesische
werklieden schoten, nadat dezen hadden
geweigerd hun bevelen op te volgen.
Het persbureau zei voorts, dat de
EEN RUSSISCHE rechtbank heeft vier
jannen die een aanval op het hoofd-
jui'eau van politie te Alexandrov (100
a? ïen noorden van Moskou) hebben
kn ,v£roordeeld tot de dood door de
ogel. Vijf anderen, die aan de aanval
tii»n zhn veroordeeld tot elk vijf-
laar gevangenisstraf. Eén van hen
i8 vrouw.
ENGELS zal het Nederlands ver-
jgcn als tweede taal die op de Kon-
wo» ny.ddelbare scholen wordt onder-
Zen Dit heeft de president van Kon
gisteren gedecreteerd.
AMERIKAANSE toerist Marvin Ma-
niJt Jaar' is tot acht Jaar gevange
van veroordeeld, op beschuldiging
Var> spionage.
?LLyKEN. van 27 opvarenden van de
CdIuLk001 d'e zondag ter hoogte van de
omci havenstad Buenaventura
"insloeg en zonk< zijn geborgen.
aan ^°,tsing tussen twee vaartuigen
ua?ca^-Wes van Malakka, worden 21
Passagiers vermist.
avond Arnd' gemaakt gisteren-
l Half 7 15 UUr:
l repon °UZ\vaar bewolkt met tijdelijk
tclïiko ta§:e *ot krachtige zuidwes-
,age-e
zuidwest^-b-Wind aan de kust uit
noordwest aM nchtin^ later naar
reEenarhfiJ draaiend. Betrokken en
:vg C tlVn de ochtend. Neerslag-
Peratiirnn11weer. Maximumtem-
Vandaal 14 tot 19 ^aden.
J nndrr 17.42 19,17 UUr' maan
1 S-O^uur Z°n °P 6,00 uur' maan °P
Franse troepen prikkeldraadversperrin
gen aangebracht hadden op alle wegen
De laatste Amerikaanse atoomproef
vond op 30 oktober 1958 plaats. Het was
behalve een, namelijk de weg naar dejwezig waren ook de Kongolese premier
Op voorstel van president Soekarno
van Indonesië, is gisteren op de laatste
openbare zitting van de conferentie van
niet-gebonden naties in Belgrado, één
minuut stilte betracht ter ere van Pa
trice Loemoemba, de Kongolese leider.
die eerder dit jaar werd gedood. Aan-j Concrete voorstellen tot on-
President De Gaulle van Frankrijk heeft gisteren tijdens een
persconferentie op het Elysee, die door 700 verslaggevers
werd bijgewoond, er op aangedrongen dal hel Westen een
„vastberaden" standpunt inneemt tegen de Russen en zonodig
van geweld gebruik moet maken om de Westerse positie in
Berlijn te handhaven. i
Bizerta i
BIZERTA: Hij verwierp tussenkomst
van de Verenigde Naties en maakte dui
delijk dat zolang de internationale toe
stand onveranderd blijft, de Franse troe
pen in Bizerta zullen blijven.
Parijs en Tunis zouden hierover een
overeenkomst kunnen uitwerken, die van
gezond verstand getuigde. Hij beschul
digde president Bourguiba van Tunis er
van een begerig oog op de olie van de
Sahara te werpen.
zijn er de satellietlanden die hoe langer
hoe meer tot de conclusie komen dat er
iets wreeds is in de annexatie waaraan
zy zyn onderworpen.
De Franse president besloot:
„Als een wereldconflict het gebruik
van deze vreselijke kernwapens teweeg
zou brengen, dan zouden deze wapens,
ongetwijfeld leiden tot de omverwerping
van Rusland en de landen die het com
munisme aanhangen. Maar wat voor nut
zou het hebben over de doden te rege
ren ?w
Het was drukkend warm in Frankfort
maar daarvan heeft blonde Ute Richter
weinig last. Met vijf ventilatoreneen
koud drankje en een parasolging zij
op het dak zitten, haar voeten in twee
emmers koud water. Die schrijfma
chine zegt u? Nou ja
De poging die twee Engelsen gisteren
ondernamen om het Kanaal per Volks
wagen over te steken, is mislukt. De wa
gen werd naar Dover gesleept, nadat hij
bij zware zee water had binnengekregen
tussen Calais en Dover. De bemanning,
S. Gordon Amer en H. Amer uit Lon
den, was erg zeeziek. De auto was voor
zien van een pomp om haar droog te
houden en aan de motor was een schroef
gekoppeld.
Hij waarschuwde dat de Russi
sche dreigementen erop gericht
waren het Westen tot terugtrek
king te dwingen, zodat Rusland zou
kunnen profiteren van de hieruit
voortvloeiende zwakte van hetWes-
bestuursgebouwen in Bizerta.
Journalisten die gisteren in Bizerta
wilden reizen stiiitten bij Menzel-Djemil
op Franse troepenversperringen.
Militaire autoriteiten in Parijs beves
tigden dat er zich in Bizerta enige „in
cidenten" hadden voorgedaan. Zij ver
klaarden dat de toestand misschien zeer
explosief zou worden. Op het ogenblik is
de situatie echter „zeer verward", aldus
de legerautoriteiten.
Cyrille Adoela en vice-premier Antoine
Gizenga. die vorige week de naam van
zijn partij veranderde ter ere van Loe
moemba.
Verwacht wordt dat vandaag een slot
communiqué zal worden gepubliceerd,
waarin de „neutralen van Belgrado" of
ficieel zoals gisteren al gemeld hun
beroep op Kroestjev en Kennedy zullen
doen.
derhandelingen tussen Oost en
West werden niet door de Franse
president gedaan.
Over de volgende onderwerpen ver
klaarde de president:
DE KERNPROEVEN: Zonder in te gaan
op de recente Russische kernproeven zei
De Gaulle, dat de kernstopconferentie te
Genève onderdeel zou moeten zijn van
een uitgebreide ontwapeningsconferentie.
Frankrijk, aldus De Gaulle zou bereid
zijn bij te dragen tot het nemen van
maatregelen die nucleaire ontwapening
beoogden.
Algerije
ALGERIë: De recente verschuivingen
in de Algerijnse regering in ballingschap
werden door hem buiten beschouwing ge
laten. Frankrijk had zich volgens hem
hoofdzakelijk bezig te houden met de
stichting van een Algerijnse staat, zijn
eigen betrekkingen met die staat en de
toekomst van de Sahara.
Hij waarschuwde nogmaals, dat als
Frankrijk er niet in zal kunnen slagen
j de Algerijnen over hun eigen toekomst
te laten beschikken het gedwongen zal
zijn een of andere vorm van bevolkings
hergroepering uit te voeren.
Sahara
„Onze gedragslijn met betrekking
tot dè Sahara is er een die de reali
teit en onze belangen waarborgt", al
dus de president. ..Dit houdt de vrije
verkoop van olie en aardgassen in, die
wij hebben ontdekt. Het betekent het
vrije gebruik van vliegvelden om ons
te verzekeren van onze verbindingen
met zwart Afrika".
Over de Franse boerenkwestie, die eind
september weer tot ernstige betogingen
dreigt te leiden, zei De Gaulle slechts er(
vertrouwen in te hebben, dat het „hand
vest", dat door de regering en de boe-
renorganisaties werd uitgewerkt, tot een
geslaagde oplossing zou leiden.
ENGELAND EN DE E.E.G.: De leden
van de Euromarkt hebben altijd gewenst
dat Engeland zou toetreden tot het ver
drag van Rome.
Berlijn
BERLIJN: De Russen hadden de crisis
aangewakkerd hetzij uit eerzucht of van
wege binnenlandse moeilijkheden die zij
aan het oog van de wereld trachtten te
onttrekken. „Deze tweede theorie is zeer
aanvaardbaar, aangezien de situatie in
Rusland ondanks een zeker succes, te
kenen vertoont van hiaten en dwalingen".
De Gaulle zei letterlijk: „Interne ob
stakels worden hoe langer hoe meer door
de elite gevoeld, die het steeds moeilijker
vindt, om de massa te lokken. En dan
De Russische militaire comman
dant in Berlijn, kolonel Iwan So-
lovjov, heeft gisteren een bezoek
gebracht aan zijn Amerikaanse col
lega, generaal-majoor Albert Wat
son, om mondeling te protesteren
inzake overlast die twee officiële
Russische auto's zouden hebben on
dervonden van Westberlijnse „la
waaischoppers".
Volgens Soboljov zaten in de twee
auto's Russische militairen die op weg
waren naar hun werk op het vier-mo-
gendhedenbureau voor de veiligheid van
het luchtverkeer, toen zij door Westber-
lijners werden aangehouden en lastig ge
vallen. De Rus waarschuwde Watson er
voor dat een herhaling van een dergelijk
incident een „negatie!" effect zou sorte
ren op het werk op het bureau. In een
Amerikaanse bekendmaking werd mede
gedeeld dat Watson de Rus had gezegd
dat zijn beweringen „gebaseerd zijn op
onjuiste inlichtingen".
Traan gas
Aan de sectorgrens in de Heidelber-
gerstrasse hebben Amerikaanse soldaten
van traangasbommen gebruik gemaakt
toen zij met water werden bespoten door
Oostberlijnse politiemannen.
De Vopo's zochten hun heil in afgeslo
ten portieken toen de vijf tot zes traan
gasbommen in hun onmiddellijke nabij
heid terecht kwamen.
In de late namiddag richtten de Vopo's
hun waterslang op een fotograaf die aan
de Westberlijnse zijde van de grens, op
dezelfde plaats, foto's aan het maken
was. Het spuiten hield op toen een Ame
rikaanse jeep op het toneel verscheen.
Omwonenden toonden zich ver
heugd over de Amerikaanse actie.
De meeste kelders langs de Heidel-
bergerstrasse liggen onder water als
gevolg van het veelvuldig gebruik
van waterslangen door de commu
nistische politiemannen.
Bij de doorlaatpost in de Friedrich-
strasse. waar Amerikaanse soldaten eer
gisteren een oranje krijtlijn hadden ge
trokken om de sectorgrens aan te ge
ven, leden de Amerikanen echter een
nederlaag.
De Oostberlijnse politie had hiertegen
bezwaar gemaakt, betogend dat de grens
ongeveer twee meter naar het westen
ligt, namelijk op de rooilijn van de
dwarsstraat.
In de middag kwamen plotseling Oost
berlijnse arbeiders te voorschijn die
dwars over de straat en op de rooilijft
een 15 centimeter dikke witte streep
schilderden.
De Amerikanen vroegen toen aan de
Westberlijnse politie hoe de grens nu
precies liep. Deze antwoordde, dat de
grens volgens traditie op de rooilijn lag,
waarop de Amerikanen de kwestie lieten
rusten.
Deze bijzonder handige kleine draag-lkilo, heeft een beeld van 20 cm en
bare televisie-ontvanger van Japanse werkt zowel op het lichtnet als op
origine is te zien op de Frankforter na- batterijen,
jaarsbeurs. Het toestelletje weegt 6,5 j
(Van onze verslaggever)
„De moordenaar is onder ons".
Met dit gezegde, dat we gister
morgen in een Sprangs café hoor
den, is de sfeer wel getekend, die
op het ogenblik onder de bevol
king van het dorpje heerst. On
rust en bepaaldelijk ook een ze
kere angst, omdat er nog steeds
geen spoor van de dader (s) van
de gruwelijke moord op de van
Zelstjes is gevonden. „Ik heb al
een paar nachten geen oog meer
dicht gedaan", vertelde ons een
vrouw uit de buurt en een be
jaarde boer aan de Zeine voegde
er aan toe: „Het laat oe nie los".
Er is onrust ook, omdat het duidelijk
wordt, dat justitieel is komen vast te
staan dat noch de in Weert aangehou
den psychopaat noch de in Rhenen ge
grepen Duitser iets met de lugubere
moordzaak uitstaande 'hebben. Het on
derzoek op het dorp spitst zich in en
gere zin toe op de familie en de buurt
schap, waar regelmatig politiewagens
verschijnen om personen op te halen
voor een verhoor op het groepsbureau
van de rijkspolitie in Capelle. Soms
duren de verhoren lang. Want de jus
titie is toe aan allerlei details en
kleine bijzonderheden, waaraan tot
dusver nog weinig aandacht kon wor
den besteed. Onverstoorbaar gaan het
onderzoek in de omgeving en de ver
horen door.
Men is in Sprang gauw met het trek
ken van allerlei conclusies en het ver
spreiden van geruchten. Begrijpelijk.
Men is de zenuwen niet helemaal
meer de baas. Er is onrust. Tekenend
voor de onrust was gisterenmorgen
het gerucht, dat zo maar ineens in de
straat was en als een lopend vuurtje
door de streek moet zijn gegaan, want
men kon het horen in Waalwijk, Was
pik cn Loon op Zand. „De moordenaar
is gegrepen", vertelde het gerucht. De
dader werd met naam en toenaam ge
noemd. Men liep te hoop aan het Oost
einde. Alsof iedereen het zelf had ge
hoord, vertelde men, dat het zo juist
als een extrabericht via de radio was
meegedeeld. Maar niemand was er die
het persoonlijk had gehoord. Ze had
den het van de buurman of de sigaren
winkelier. De justitie ontkende, dat er
een arrestatie was verricht. Integen
deel, er was nog steeds geen spoor dat
naar de dader zou kunnen leiden. De
Sprangenaren grijpen de kleinste klei
nigheid aan om hun onrust weg te
praten. Daarom groepen ze de hele dag
samen aan het Oosteinde.
Zo is ook het vinden van een koe
voet gisteren aanleiding geworden tot
het sterk verspreide gerucht, dat het
moordwapen zou zijn gevonden. De
koevoet zat, toen hij werd gevonden,
echter zodanig onder het spinrag, dat
hy waarschijnlijk wekenlang niet van
zijn plaats is geweest. Maar men wil
praten.
Men wil zekerheid, dat de moorde
naar niet onder hen is en men voelt
de stille angst en onrust, omdat er
maar steeds geen zekerheid komt.
Vandaag zal heel Sprang uitlopen
voor de begrafenis van de beide slacht
offers op het kerkhof aan de Tilburg-
seweg in Sprang. De tragische plech
tigheid zal om half drie plaatsvinden.
Vice-president Joao Goulart van
Brazilië is gisteravond uit Porto
Alegre vertrokken op weg naar
Brasilia voor zijn installatie als
president.
Goulart heeft van het hoofd van de
Braziliaanse strijdkrachten een schrifte
lijke garantie van vrijgeleide gekregen.
Eerder hadden dissidente rechtse offi
cieren van de luchtmacht het vliegveld
van Brasilia bezet en gedreigd Goularts
vliegtuig neer te schieten indien het zou
trachten te landen.
(Advertentie)
V. H. KOLK
I GROTS MARKT IS - BREDA
