Duivelse poging van Sovjets om angst en paniek te zaaien Weerzinwekkend cynisme in rode verklaringen Ongeval bij Krniningen: een dode, 4 gewonden Nog geen tegenbesluit GOULART WIND NU KRIJGT DE WAT MEE Russisch besluit schokt conferentie in Belgrado Mensenjacht in oostsector in volle gang FRIESE VIERLING DRIE Belg onthult Katangaanse samenzwering tegen V.N. Zware eis tegen Ettenaar Mijnwerkers ingesloten Anonymus: ik heb de Goya DAGBLAD VOOR ZEELAND „GENEVE" NU OPGESCHORT VREES Cong res vindt oplossing EINDE OPPOSITIE? KLM niet naar Leipziger Messe „INGENOMEN" Sovjetpoging om goed te praten Gemenebest gaat toetreding tot EEG bespreken Canadees graan rood China voo PAPOEA'S IN NEDERLANDSE VN-DELEGATIE Tsjombe had hartaanval Moenongo gaf opdracht: dood Y.N.-soldaten Gevangenen ontvlucht 101e JAARGANG 23765 Voor God, Koningin en Vaderland Uitgave: N. V. Uitg. Mij. Neerlandia. Directeur: E. H. B. Brader. Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren. L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda, Reigerstraat 16, Tel. 22341 (3 lijnen). Postgiro 278841 e jjfem VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1961 Abonnementsprijs 7.per kwartaal, 8.20 per post, 0.54 per week. Buitenlandse abonnementen op aan vraag. Losse nummers 15 cent Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.40 per mm (Ing. Med. 1.Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 98 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Terneuzen: IJsbaanstraat 24 - telefoon 2601 OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893) AFGRIJZEN VERVULT HELE VRIJE MENSHEID MET AFGRIJZEN, verontwaardiging, woede en ook met angst heeft de gehele wereld ge reageerd op hel onverwachte Russische besluit om ile kernproeven te hervatten. Op enkele afschuwelijk cynische reacties vanachter hel IJzeren Gordijn na, is eensgezind een veroor deling uitgesproken. MEN KRIJGT de indruk dat de Sovjetrege- rins moeite zal hebben de bevolking ervan te doordringen dat de maatregel gerechtvaardigd is. Onder de gewone Russen blijkt hel schok kende nieuws zeker zoveel angst te hebben gewekt als in het westen. DE MEEST cynische verklaring kwam gisle- leren van Ooslduilse zijde: „OM DE WERELD te bevrijden van een dreigende atoomoorlog heeft de Sovjet-Unie besloten de kernproeven te hervatten". Nu de grens tussen Oost-Duitsland en het Westen zo goed als hermetisch is gesloten, blijkt er in de heilstaat van Ulbricht een genadeloze mensenjacht op gang te konien. De Oostduitse pers maakt veel ophef van maatregelen te gen vluchtelingen, saboteurs en de be drijvers der overige vreselijke misdaden die men slechts in landen achter het IJzeren Gordijn schynt te kunnen be gaan. De laatste dagen worden afgrijselijk zware vonnissen geveld over mensen die het slachtoffer werden van Ulbrichts mensenvangers. Een echtpaar dat wilde vluchten en gegrepen werd. werd ver- oordeeld tot acht jaar dwangarbeid, t Dat is een voorbeeld van wat er dage lijks in tientallen rechtszalen gebeurt... Het regime-Ulbricht zal ook niet meer toestaan dat in Oost-Duitsland achter gebleven kinderen hun naar het Wes ten gevluchte ouders achterna reizen. Het gaat om honderden kinderen, die nu naar rode jeugdtehuizen zullen gaan. Oost-Berlijn is druk bezig een reusach tige stunt te maken van de aankomst van ruimtevaarder Titov, die zoals men weet vandaag het rode stadsdeel be zoekt. Men zal hem naar de aan de grens gelegerde militaire eenheden sle pen. naar een keurig geregisseerde be toging op het Marx-Engelsplein en dan rciag hij daarna ook nog naar de jaar beurs in Leipzig. Het botweg opzeggen van het wederzijds aangegane verbod tot het doen van kernproeven ivordt vooral door Tass in Moskou met ellenlange argu menten goedgepraat. Er wordt met groot vertoon van zelfverzekerdheid aan toegevoegd dat de Sovjet-Unie in staat is kernbommen met een kracht tot 100 miljoen ton TNT te vervaardigen. Deze opmerkingmet de duidelijke bedoeling de angst nog te vergrotendoet vermoeden dat Kroestjev die het besluit persoonlijk zou hebben genomen) er op uit is, juist op het ogenblik dat in Belgrado de niet-gebonden landen bijeen zijn, de ivereldopinie op terroristische wijze te beïnvloeden. Niet door rede en overredingmaar door vrees en paniek te zaaien. Nu de kernstopconferentie het Westen meer goodwill heeft bezorgd in het neutrale kamp dan Moskou lief is. poogt men in de Sovjet-hoofdstad door intimidatie te bereiken wat confereren, hoe handig ook gespeeld, niet heeft opgeleverd. Dat vermoeden vindt men terug in vele commentaren van westelijke zijde. Het Witte Huis gaf gisteren een ver klaring uit waarin o.a. gezegd wordt dat dè Sovjets blijk geven van een vol ledige minachting van de Verenigde Naties Het gevaar voor een atoom oorlog is door de Russische maatregel sterk vergroot, aldus het Witte Huis, In scherpe bewoordingen wordt de hui chelachtigheid van de rode leiders ge hekeld ,,Een cynisch gebaar ten op zichte van de neutralen die in Belgrado bijeen zijn", zei een senator. Men verwacht dat Kennedy spoedig nadere mededelingen zal doen. Die kun nen wel eens belangrijk zijn, aldus men sen uit de omgeving van de president. Of de V.S. zullen besluiten nu ook hun proeven te hervatten? EEN KRANT in New York wilde gis-1 leren vertellen dat mevrouw Kennedy, e echtgenote van de Amerikaanse pre- ma verwachting was. Het Witte mus heeft zich gehaast het te ontken- derlanS°v^SIESS. die onlangs uit Ne- rpnotv- ^ieuw-Guinea naar Indonesië Djakarta hebben de regering in bnripn- een zmv°l geschenk aange- 7pshn4ruejn tanklandingsvaartuig. De nieuw repatrianten willen best op- om er ?e" Nieuw-Giünea, maar dan nialisien" gaan vecllten tegen de kolo- L?tS?hiiHET ^RST is in het Indiase tenen nrpcf/fn 4m*tie van wantrouwen was aflSfmoU Nehroe ingediend. Ze tiileide Vj3n de socialistische par- tijleide. en werd verworpen. van. de rebellenregering met JPn ^rawinegara, heeft zich riike nncto aantal andere belang- autoriw n8en aan Indonesische autoriteiten overgegeven. Pen^H^tv/?1 2V? de laatste Spaanse troe- roklfn i,Pf vertrokken. Toen Ma- werd wa Jaar geleden onafhankelijk gelegerd °n 61 Spaanse soldaten Weinig wind KNMiWaclliting' meegedeeld door het gemaL.®6!' tot hedenavond, op- J uun donderdagavond te 23.15 bewoïSkeIP ","s, la»Shangende hot i mist, later vooral in i Weiri»0 -eij en ..oos^en opklaringen, f warn ^Ind- .B'j zon aanmerkelijk veranii» £lsteren* Elders weinig .verandering temperatuur. van het Belgisch oioo ilg mstituut: Bewolkt tot Va" 20 tot ^^™™-tomperaturen m,, aa6; zon onder maan op 22.58 uur. J 00^.36 2uur.°P 5'52 UU1' maan 19.29 Vooralsnog verwacht men een derge lijke reactie niet. Moreel is de positie van het Westen en van de V.S. in het bijzonder nu zeer sterk en een beslissing tot het doen van proeven in de V.S. zou die tendens ongunstig beïnvloeden. Kennedy zelf zei: „We moeten niet meteen vanaf de heup terugschieten.. De commissie van kernonderzoek rea geerde op de Russische mededeling in zake de bom van 100 miljoen ton TNT als volgt: ..Die kunnen wij ook maken, maar het heeft geen praktisch nut, een dergelijk wapen. Een aantal kleinere hebben tezamen een veel helser uit werking. Het dreigen met een derge lijke superbom heeft duidelijk ten doel de angst in de wereld te verhogen". Ook in Londen klonk een fel afkeu rend geluid, evenals in Frankrijk, Italië, Japan en ook de Nederlandse regering sprak haar diepe bezorgdheid uit over het Russische besluit. Zweedse atoom deskundigen vrezen dat de bevolking ernstig gevaar zal lopen door weer toe nemende radioactieve neerslag. De Braziliaanse marine, het leger en de luchtmacht zyn gisterenmorgen in de Goulart steunende provincie Itio Grande do Sul een militaire actie be gonnen met het doel er de situatie mees ter te blijven. Er zouden zich in de provincie com munistische strijdgroepen hebben ge vormd die gewapenderhand pro Goulart wilden gaan optreden. De strijdkrachten bezetter belangrijke punten. Van gewa pende acties is geen melding gemaakt. Intussen schijnt het getij enigszins aan het keren te zijn ten gunste van de aspi rant-president Goulart, die gisteren van New York, via Panama en Lima (Peru) naar Buenos Aires vloog. Vanuit de Ar gentijnse hoofdstad zou hij rechtstreeks naar Brazilië gaan. deelde hij zelf mee. Waar hij het land zou betreden, wilde hij echter niet zeggen. Nadat het congres vele uren had be raadslaagd werd er een methode ge vonden om de situatie 'wat minder gevaarlijk te maken. Aanvankelijk be sloot men zich bij de grondwet te hou den en Goulart dus te aanvaarden. Later stemde men met gunstig gevolg over een voorstel om de regerings vorm zodanig te wijzigen, dat de pre sident weliswaar het hoofd van de staai zou zijn, doch dat de feitelijke politieke macht bij het parlement zou berusten. Aanvullend daarop liet gisteren de oommandant van het tweede leger be- De speciale vluchten naar Leipzig die de KLM reeds sedert vele jaren in ver band met de Leipziger Messe in het voor- en najaar uitvoerde en die ook ditmaal van 1 tot en met 10 september zouden worden gehouden, moesten gis teren worden geannuleerd. De reden hiervoor is, dat de bevoegde geallieer de instanties de hiervoor noodzakelijke vliegvergunningen niet hebben verleend, zo deelt de KLM mee. kendmaken dat de minister van oorlog, generaal Denys, zich by elke door het congres aanvaarde oplossing zal neer leggen. Dat komt er dus op neer dat het le ger, de feitelijke opposant tegen Gou- larts presidentschap, zijn acties tegen Goulart zou opgeven. Dat de spanning wat is verminderd bleek ook uit de opheffing van de censuur. Overigens was er gisterenavond nog geen normale verbinding mogelijk met Goularts bolwerk Rio Grande do Sul. Een afvaardiging van de arbeiders partij zou een afgevaardigde naar Bue nos Aires sturen om Goulart te vragen nog even daar te blijven, totdat de toe stand geheel zou zijn opgeklaard. Ofschoon het er tot dusver niet zo ongunstig uitziet, kan de onoverzichte lijke en nog altijd gespannen toestand plotseling altijd nog een wending nemen. De westelijke diplomaten in Moskou wijzen er op dat Moskou nog vorige maand in een scherpe nota de V.S. er van beschuldigden de openbare me ning zodanig te willen beïnvloeden dat een eenzijdige (Amerikaanse) hervatting der kernproeven gerechtvaardigd moest lijken! Zelfs Bertrand Russell, de Britse filo soof. die nogal eens in het straatje van Moskou wil praten, moest er van zeggen dat de Russen een diep te betreuren maatregel hadden genomen. Niet alleen van Oost-Duitsland kre gen de Russen steun, maar ook en op merkelijk spontaan, van rood-Chinese zijde. „Dit is in het belang van de ver dediging der wereldvrede", huichelde Peking mee in het koor der cynici. Volgens Tass was het Russische volk ,,zeer ingenomen" met de hervatting, maar westelijke journalisten die de me ning ir. Moskou hebben kunnen peilen, melden dat er angst, onrust en vrees heersen. De kernstopconferentie in Geneve is nu uiteraard een paskwil geworden. De Amerikaanse afgevaardigde heeft dan ook aangekondigd dat de zitting die voor vandaag, vrijdag, was uitgeschre ven, niet doorgaat. Hij is teruggevlogen naar Washington. De Russische afge vaardigde Tsarapkin deed daarover heel verontwaardigd! ,,Ik wens geen scène te maken, dat doet men alleen in het Westen", zei hij. Aan zijn verklaringen heeft Kennedy gisteren nog toegevoegd dat de V.S. machtig genoeg zijn om zowel eigen land als de gehele vrije wereld te kun nen verdedigen. Het nieuws uit Moskou heeft gisteren de vraag naar goud iets doen toenemen. Twee en een half jaar gevangenisstraf heeft de officier van justitie bij de rechtbank in Breda gisteren geëist tegen de 28-jarige voormalige beheerder van het bijkantoor van de „Rotterdamsche Bank" in Etten, A. B., die in 1959, 1960 en 1961 ruim 50.000 heeft verduisterd. „Hij moest", zo zei hij, ,,in Etten als plaatselijk bankdirecteur zijn stand ophouden, maar verdiende te weinig om dir. van zijn salaris te doen". Dit zou de reden zijn, dat hij 18.000 voor zichzel.' gebruikte. De rest van het ver duisterde geld leende hij aan relaties, die bij de bank geen krediet meer kre gen. Het geld was verduisterd ten nadele van een bejaarde dame uit Den Haag en eer. weduwe uit Etten. voor wie B. persoonlijk de vermogens beheerde. De rente van het kapitaal stortte hij op rekening van de James. Daarvan had hij zelf geen profijt. Het verweer, dat een te lage hono rering de oorzaak was van de misstap van verdachte, werd door de officier van justitie verworpen. B. was reeds in Den Haag met geknoei begonnen. Hij was toen nog geen bijkantoorhouder Over veertien dagen zal de rechtbank uitspraak doen. o Gedelegeerden naar de conferentie van zogenaamde niet-gebonden landen in Belgrado, geschokt door het besluit van de Sovjet-Unie om de kernproeven te hervatten, hebben gisteren gezegd dat ze zullen aandringen op een ver oordeling van alle proeven met kern wapens De mededeling uit Moskou sloeg als een bom in onder de deelnemers aan de conferentie die vandaag begint. De gedelegeerden, van wie er meer naar Moskou dan naar Washington lonken, spraken hun verwondering en afkeur over het Russische besluit uit, omdat het volgens hen alleen maar kon bij dragen aan verhoging van de inter nationale spanning. Het voornaamste doel van de conferentie van Belgrado is juist om te helpen die spanning te doen afnemen. Russische kringen in Belgrado, zich bewusi van het feit dat het morele aan zien van hun land een duw had gekre gen probeerden de mededeling uit Mos kou te verklaren door te zeggen, dat premier Kroestjev slechts de conferen tie had willen dwingen tot het innemen van een sterk standpunt inzake de'ont wapening. De politiek van de Sovjet- Unie, zo zeiden zij, is gericht op al gehele ontwapening. De besprekingen hierovei moeten gekoppeld zijn aan het vraagstuk van de kernproeven. Er zijn waarnemers die menen dat de Russische stap was bedoeld om in de kwestie Berlijn stoom af te blazen. Het effect schijnt volgens hen averechts te zullen uitvallen. Na premier Nehroe is inmiddels ook president Nkroemah van Ghana in Bel grado aangekomen. Hij arriveerde van uit de Sovjet-Unie waar hij eerder in de week heeft geconfereerd met pre mier Kroestjev. Nehroe wilde over het Russische be sluit weinig zeggen; hij zei alle kern proeven, waar en wanneer ook, af te keuren en verder bleef hij bij alge meenheden. Ook de Zuidslavische mi nister Popovitch wilde geen commen taar leveren. „De zaak is te inge wikkeld om er in een paar woorden iets over te zeggen", gaf hy diplo matiek ten antwoord. President Kennedy van de V.S. heeft gisteren naar de conferentie in Bel grado een boodschap gestuurd, waarin hij o.a. wijst op het feit dat behalve de deelnemende landen ook de V.S., zo goed als alle weldenkende mensen, aan het handvest der V.N. willen vasthou den. Hij wenste de conferentie succes bij haar poging de vrede op aarde te bevorderen. Van 12 tot 14 september wordt in Ac cra een economische conferentie van het Britse Gemenebest gehouden. Op deze ministersconferentie zal het hoofd thema der besprekingen zijn het Britse verzoek om toetreding tot de EEG. Het bezoek dat premier MacMillan binnenkort aan Parijs zou brengen, zou eveneens in verband staan met de plan nen voor Engelands toetreding. Zeker heid over het bezoek bestaat nog niet. De Canadese regering heeft bekend gemaakt, dat Canada zes miljoen bushel tarwe aan communistisch-China heeft verkocht. Dit is de tweede verkoop on der de langlopende overeenkomst, die in mei van dit jaar is gesloten en die voorziet in de levering van 233 miljoen bushels tarwe en gerst met een totale waarde van 362 miljoen dollar. De Nieuw-Guinea-raad zal, nog voor op 19 september de herfstzitting van de Assemblée in New York begint, eni ge afgevaardigden benoemen, die als raadgevers en waarnemers zitting zul len nemen in de Nederlandse V.N.-dele gatie. Ook Australië zal dit jaar enige Pa poea's in zijn delegatie opnemen. Een woordvoerder van het Nederland se ministerie van buitenlandse zaken heeft intussen gezegd, dat de Neder landse delegatie naar de zitting van de Volkerenorganisatie nog niet is vast gesteld. (Van onze verslagegver) Omstreeks half een heeft zich gisterenmiddag op de grote ver keersweg GoesBergen op Zoom tussen Kruiningen en Krabben- dijke een ernstig verkeersongeval voorgedaan, waarbij het 11-jarige dochtertje van de opperwacht meester P. van de Meer uit Tilburg het leven verloor. Het meisje zat in de wagen van haar vader. De familie Van de Meer wilde een vakantieritje naar Vlissingen maken. Zowel de vader, de moeder als de twee kinderen liepen verwondingen op en wer den naar het ziekenhuis St. Joanna te Goes vervoerd. De heer Van de Meer reed in de ...Wat er van de auto overbleef richting Goes juist onder Krabbendijke even voorbij de weg naar Waarde, toen hij een voor hem rijdene scooter, be stuurd door F. Ferrie uit Ellis in Wales, inhaalde. Uit tegenovergestelde richting naderde op dat moment een vrachtwagen van de firma P. Sonde uit Waarde. Vermoedelijk is Van de M. bij het passeren op de linkerhelft van de weg geraakt. Zijn wagen schampte af op de vrachtwagen en sloeg over de kop. De auto kwam zwaar beschadigd in de sloot langs de weg terecht. Men bood onmiddellijk van alle kanten hulp. Alleen voor het meisje kwam men te laat. Het stoffelijk overschot werd later naar Kruiningen overgebracht. De rijkspolitie te Kruiningen en de verkeersgroep waren onmiddellijk ter plaatse om het verkeer te regelen. Volgens een 36-jarige Belg uit Katanga, André Cremer, heeft de Katangaanse minister van binnen landse zaken Moenongo (die vorige week ook aansprakelijk was voor de verwarring door een bericht over een Kongolees troepentrans port naar Katanga de wereld in te sturen) hem een „speciale op dracht" gegeven om soldaten van de V.N. te doden. Cremer vertelde dat tijdens een pers conferentie in Leopoldstad. De V.N.-com- mandant in Katanga heeft na een vluch tig onderzoek van deze beschuldiging president Tsjombe een verzoek gestuurd om Moenongo te ontslaan. De opdracht van de minister had het formaat van een complete actie tegen de V.N. in Katanga. Van hun kant beschul digen de Katanganen Cremer ervan post zegels ter waarde van 150.000 gulden te hebben gestolen. Er was een arrestatie bevel tegen hem uitgevaardigd cn om daaraan te ontkomen had hij bescher ming bij de V.N. gezocht, daarbij het gehele verhaal van het komplot verzin nend. Dat is dan de Katangaanse lezing. Cremer zou echter aanvankelijk op de aanbiedingen van Moenongo zijn inge gaan. Een V.N.-patrouille was onderzijn leiding reeds aangevallen. Hierbij vielen geen doden, doch slechts een gewonde. De verwarring in Katanga schijnt nu wel compleet. Een nieuwe gebeurtenis die de autoriteiten (zo goed als machte loos door de V.N.-actie tegen de blanke legerofficieren) de haren te berge deed rijzen was het oproer in de gevangenis van Elisabethstad. Dat gebeurde gisteren morgen. Vele honderden gevangenen zouden zijn ontvlucht. Met helikopters speurde Een vrolijk groepje, dat dinsdag a.s. zijn derde verjaardag hoopt te vieren: de Friese vierling Lautenbach uit Dei- num, speciaal ter gelegenheid van de komende verjaardag gefotografeerd. We zien v.l.n.r. Ietje, Dirkje, Willem en daarvoor Meint. men de omgeving af. Later liet de rege ring meedelen dat er slechts enkele ge vangenen de wijk hadden genomen cn dat de rust in de gevangenis intussen was weergekeerd. Bij de gevechten waren drie doden gevallen. Typerend voor de situatie is dat Tsjombe gisteren een hartaanval heeft gehad. Volgens mensen uit zijn omge ving (officieel werd niets meegedeeld) zou de aanval niet ernstig geweest zijn. Wel had de president het spraakver mogen verloren. Buiten Katanga is de situatie ook verre van ideaal: de V.N. hebben hun positie in Stanleystad opnieuw versterkt. Hoe wel er bijna geen nieuws uit de stad doorsijpelt, schijnt het gevaar voor de blanken nu wel bezworen te zijn. In een zinkmijn 60 kilometer van de Zweedse plaats Oerebro zitten twee mijnwerkers sinds gisterenmorgen 150 meter onder de grond opgesloten nadat de schacht waarin zij werkten was in gestort. Hoewel reddingsploegen tot laat in de avond in de weer waren om de ingesloten mijnwerkers te bereiken, heeft men nog geen spoor van hen kun nen vinden. Men denkt twee dagen no dig te zullen hebben om de slachtoffers te bereiken. Reuter in Londen heeft een anonieme brief ontvangen van iemand, die be weert het door Goya geschilderde por tret van de hertog van Wellington in zijn bezit te hebben, dat vorige week uit de National Gallery in de Britse hoofdstad werd ontvreemd. De onbekende zegt dat het doek niet zal worden verkocht, maar dat het te gen een losprijs van 140.000 pond (bijna anderhalf miljoen gulden) zal worden teruggegeven. Dit geld zal worden ge- bruikt voor liefdadige doeleinden. Op „alle goede mensen" wordt een beroep gedaan, het gevraagde geld bij een te brengen en zo de kwestie spoe dig af te handelen. Scotland Yard, waaraan de brief ter hand is gesteld, heeft verklaard dat men reeds een aantal van dergelijke ontvangen. brieven heeft

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1961 | | pagina 1