J oor reumapatiënten
GEEN GOUD ZO GOED ALS
GOUDMIJN IN :m
HOHE TAUERN
LUCKY...
THE HEAL
INTERNATIONAL
CIGARET
E
LUCKY IN NEDEItlftHD I.25
SCHUTTING-SCHILDERIJ
rmwfifnwF
I„
BOSBRAND VERWOEST STEDEN EN
DORPEN IN j
AUSTRALIË
Splinternieuw kuuroord
Oranjeboom
Barbarossa
CAMPARI
%r<
Portugal verloor kolonie
van twee hectare groot
c John. Godwin N
Oorzaken vermijden
verstopping
1.50°
Rampen bestrijden
NAAM GROTER DAN ENCLAVE ZELF
Dahomey bezette
Sao Joao enz.
Suriname bang
voor rampjaar
door droogte
PUZZLE MEE!
Verenigde Nederlandse Brouwerijen d'Oranjeboom
Vlammengordijn
De regen
Baby worgde zichzelf
met beddelaken
bitter
I'aperitivo
Rode guerilla's in
Paraguay gepakt
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1961
U kunt nu zonder
moeite afkomen van
Zó kunt u deze lastige en on
gezonde kwaal op eenvoudige
wijze kwijtraken: Neem eerst
een week elke avond twee
CARTERS pilletjes -2e week
elke avond één - 3e week: om
de andere avond één. Daarna
niets meer.
Want CARTERS pilletjes
zorgen voor de galtoevoer die
nodig is om het voedsel beter
te verteren en de darmen te
ontlasten: ze maken boven
dien dat de ingewanden daar
na op eigen kracht regelma
tig blijven werken. Zó helpen
CARTERS pilletjes u van
hardlijvigheid af, u ls een
ander mens.
En mocht u later door zorgen,
door te veel eten, overver
moeidheid of gebrek aan be
weging toch nog eens ver
stopt raken, dan zijn een paar
CARTERS pilletjes voldoende
om u vlug weer op gang te
helpen. Per flacon f 1.35.
©r
Klink op de zon,
Drink uit,
zo'n flonkerend glas
vol gezondheid en
proef hoe goed
het leven kan zijn.
Volop bij Uw slijter:
1/1 literfles f 6.95
1/2 literfles f 3.65
(excl. statiegeld)
Volop ook in Uw café.
Van een medewerker
Nabij Badgastein in het Salzburgse land verheffen zich de drieduizend meter
hoge toppen van de „goudbergen" Ankogel, Radhausberg, Sonnblick en Scharek.
Goudbergen Ja, inderdaad, want reed s ten tijde der Romeinen vond men in
die bergen goud. In later tijd hadden de aartsbisschoppen van Salzburg hun
eigen goudmijn in die streek. Er ontston d zelfs een dorpje, Böckstein geheten.
Het was een „Knappendorf" waar de m ijnwerkers woonden. Velen dezer nijvere
delvers waren van Italiaanse huize. Me n noemde hen (vroeger) de „goudmanne
tjes". Zij haalden goud uit de bergen v oor de aartsbisschop maar sommige Ita
liaanse mijnwerkers slaagden er tevens i n, met een aardig sommetje gelds naar
hun vaderland terug te keren. Die twee de periode in Böcksteins geschiedenis als
brandpunt van goudwinning duurde on geveer van 1500 tot 1800. De oude mijn-
werkersgroet „glück auf" is in de streek van Böckstein tot op de huidige dag
gebruikelijk, ja, menige Böcksteiner be sluit zelfs zijn brieven niet met het tra
ditionele „hoogachtend", maar met een opgewekt „glück auf!"
Na 1800 deed men in de streek van Böckstein niets of nagenoeg niets meer aan
de goudwinning. Het „Knappendorf" werd een boerendorp, dat des zomers wel
wat toeristen trok, maar dat verder geheel in de schaduw leefde van het op een
paar kilometer afstand gelegen beroemde Kurort Badgastein.
Goud heeft immer een grote bekoring
voor de mens gehad. In de jaren dertig
onzer eeuw vestigden Engelse geologen
en historici de aandacht van enige mijn-
bouwmaatschappijen op de betekenis die
de Hohe Tauern in vroeger eeuwen als
goudproducent hadden. Zou het moge
lijk zijn met toepassing van moderne
methoden meer goud aan de bergen te
onttrekken? Na zorgvuldige berekenin
gen en onderzoekingen ter plaatse be
sloten de mijnbouwdirectics om de
proef te wagen. In 1937 nam men onder
Engelse leiding (en met Engels kapi
taal) de goudwinning opnieuw ter hand
bij Böckstein.
In 1938 werd Oostenrijk een deel van
het Duitse rijk. De regering in Berlijn
kon wel wat goud gebruiken. Een Duitse
maatschappij nam de goudwinning in de
Hohe Tauern van de Engelsen over. In
1939 brak de oorlog uit. De strijd tegen
Frankrijk, Engeland en Polen kostte
heel veel geld. In Berlijn ging men nog
eens zorgvuldig na waar vroeger binnen
de rijksgrenzen wel eens goud was ge
vonden. Eigenlijk was het gebied van
de Hohe Tauern het enige van betekenis.
Toen men tot deze conclusie was geko
men, besloot men de exploitatie van de
Radhausberg te intensiveren. Geologen,
ingenieurs, mijnwerkers en technici
kwamen naar Böckstein, dat ten tweede
male een „Knappendorf" werd. Oude
mijngangen werden 'opnieuw onderzocht
en voorts verlengd. Kilometers diep
drong de mens in de Radhausberg door.
Goud werd echter niet of nauwelijks ge
vonden.
Toch deed men een merkwaardige ont
dekking. Sommige mijnwerkers, die el
ders door hun werk onder de grond wa
ren gaan lijden aan reumatiek, ischias
en andere kwalen, kwamen tot de bij
zonder prettige ontdekking dat zij, na
enige tijd in de goudmijnen van Böck
stein gewerkt te hebben, geen last meer
hadden van hun ziekten. Sommige be
woners uit de .streek die ook wisten wat
reumatiek is, besloten om, zij het clan
destien, eveneens in de berg door te
dringen. En ook zij vonden baat bij die
poging tot genezing.
De geologen en ingenieurs, die in de
jaren 19401945 in het Radhausberg
werkzaam waren deden een andere
ontdekking. Zij stelden tot hun verba
zing vast, dat de temperatuur van het
gesteente op sommige plaatsen in de
berg hoger was dan normaal. Hy was
het hoogst (44° C) aan het einde van
een vyf kilometer lange mijngang. Een
der bedrijfsleiders, een ervaren myn-
bouwdeskundigc, Zschoke geheten,
vermoedde verband tussen deze hoge
temperaturen en de geneeskrachtige
bronnen van het nabij Böckstein gele
gen Badgastein. Hy nam tijdens het
werk gesteentemonsters, analiseerde de
ze en stelde vast, dat zij uraniumhou
dende bestanddelen bevatten. De hoe
veelheid uranium bleek echter zo klein
te zijn, dat van exploitatie geen sprake
kon zyn.
De oorlog ging voorbij en Oostenrijk
herwon zijn zelfstandigheid. De bevin
dingen van Zschoke werden bevestigd
met behulp van moderne instrumenten
ter vaststelling en meting van radio-ac
tiviteit. Wat in de oorlogsjaren toevallig
en clandestien was gebeurd, te weten
genezingen, werd nadien onder streng-
wetenschappelijke leiding opnieuw on
derzocht. Men bracht patiënten diep in
de berg en constateerde in vele gevallen
inderdaad gehele of gedeeltelijke gene
zing. De resultaten waren medisch ge
zien, zó goed, dat men besloot om de
oude mijngang tot een „genezingszaal"
te maken. Böckstein werd van „Knap
pendorf" tot „Kurort", tot een der meest
waardevolle „voorsteden" van het we
reldberoemde Badgastein.
Aanvankelijk was de toegang tot de
„wondergang" moeilijk. Die toegang ligt
namelijk op een hoogte van 1278 meter
in het romantische, mooie Nassfelder-
tal. Tegenwoordig echter kan men de
opening in de berg per bus bereiken.
Lange wandelingen in de berg zijn ook
niet meer nodig, want sedert enige ja
ren rijdt er een miniatuurtreintje door
de mijngang naar de plek (2600 meter
van de ingang verwijderd), waar de pa
tiënten kuren. De „kuurruimte" beslaat
niet minder dan 20.000 m2. En duizenden
mensen vonden er baat, nadat zij er een
keer of twaalf enige tijd hadden doorge
bracht.
Eeuwenlang heeft het „stralingsge-
Het treintje brengt de deelnemers aan
de kuur naar het binnenste van de berg
waar eens goud werd gedolven, maar
waar men nu aezondheid kan vinden.
De Portugese regering heeft de
republiek Dahomey beschuldigd
van „niet uitgelokte agressie" om
dat Dahomey de twee hectare me
tende Portugese enclave Sao Joao
Baptista de Ajoeda heeft bezet.
st™,?eda 's iw,ee hectam" groot Er
stond een oud fort (anno 1680). Er is nu
ma/" een geblakerde ruïne, want de
resident van de enclave en zijn secreta
ris hebben speciaal met het oog od de
aanval van Dahomey een vooraad ben-
in hrfna0ï f", c gebruikt om het fort
in brand to steken Op de ruïne wappert
rt van Eahomey.
0 Portugezen hebben geconstateerd
^Dahomey zich schuldig heeft ge
maakt aan een daad van agressie tegen
de bepalingen van dc V N. en hebben
voorts aangekondigd, dat zij hun 1 ech
ten „met alle beschikbare middelen zul-
everdedigen'Dc Portugezen nemen
er dus geen genoeg™ mee. dat zij zonder
vorm van proces uit het overigens waar
deloze gebied zijn gezet.
Voor dc regering van Dahomey is er
al genoeg drukte geweest om die ene
vierkante kilometer, waar de Portuge
zen al heel lang niets anders deden dan
een bijna vergaan fort en een oude
handelspost schoonhouden. Er lag een
Portugees „garnizoen" van circa vier
man.
De regering van Dahomey heeft na
drukkelijk ontkend dat er Portugezen
zouden zijn gedood.
Het schijnt, dat Dahomey de oude ge
bouwen wil doen repareren als een her
innering aan en een teken van overwin
ning op de tijd van kolonialisme en sla
venhandel.
(Advertentie)
LUCKY STRIKE ...wordt ill practlsch alle landen ter wereld gerookt.
LUCKY STRIKE ...vliegt op haast alle internetlonale luchtlijnen mee.
LUCKY STRIKE ...vaart op schier alle passagiersschepen ter wereld mek
heim" van de Radhausberg gesluimerd
in de ingewanden van die „goudberg".
De Romèinen, de Salzburgers en de Ita
lianen die in die berg goud hebben ge
dolven, hebben de aanwezigheid van dat
geheim zelfs niet vermoed. De jongste
goudroes van de tweede wereldoorlog
bracht echter andere, modern-weten
schappelijk geschoolde onderzoekers op
het spoor. Toen moest die geheimzinnige
berg zijn geheim prijsgeven. Böckstein
Het Kurhausvanwaar de reumapa
tiënten per speciaal treintje naar de
diepe mijngang in de (goud) berg wor
den gereden.
is er niet rouwig om, al zijn er natuur
lijk ook ouderwetse bewoners van dat
dorp, die de stroom kuurgasten in de
zomermaanden niet louter en alleen als
een zegen zien.
(Advertentie)
Het dagblad „Suriname" verwacht,
dat het jaar 1961 een „rampjaar" voor
de Surinaamse landbouw zal worden.
Van de rijstoogst zal door de aanhou
dende droogte weinig meer terecht
komen, zo meent het blad. De rijstver-
bouwers zouden al blij mogen zijn wan
neer een opbrengstpercentage van vijf
tig procent, vergeleken bij normale
oogsten, wordt gehaald. Dit houdt tevens
in dat Suriname rijst zal moeten impor
teren.
Met de cacaocultuur is het volgens
het blad niet beter gesteld. Op een
cacaoplantage alleen al zijn tienduizen
den jonge 'cacaoboompjes doodgegaan
door gebrek aan water.
Ook de citrusverbouwers staan voor
grote moeilijkheden. Door de felle
droogte is de bloei van de citrusbomen
nu pas begonnen. De planters staan nu
voor een dilemma. Moeten zij deze te
late bloei vernietigen of niet Deze
bijzondere oogst zo laat in het seizoen i
kan tot gevolg hebben dat door het op'
de markt komen van ander citrusfruit,
zeer lage prijzen worden gehaald. Ook
komt door het behouden van deze bloei
tevens die van het volgende jaar in het
gedrang. Vernietiging van de huidige
bloei betekent dat dit jaar geen op
brengsten zullen worden verkregen
voor de. toch al noodlijdende, citrus
verbouwers.
2e VERRASSING (BIOSCOOPBONNEN^
THANS DEFINITIEF
GEËINDIGD!
UW WINKELIER HEEFT EEN GRATIS
PUZZLEFORMULIER VOOR U
ledereen kan tot 31 augustus
a.s. zonder enige verplichting
aan deze puzzlewedstrijd deel
nemen.
1^'iV-.
p-v-y- - ygayr r-■"v
De Australische staat Victoria
zal zich de 13e januari 1939 altijd
blijven herinneren als de „zwarte
vrijdag". Die dag was echter niet
zwart doch vlammend rood. Voor
de hoofdstad Melbourne en de ver
re omgeving, wel honderden kilo
meters in het vierkant, betekende
de zonsopgang niet meer dan een
grote rode plek in de lucht. Het
gordijn van oranje rook, dat de
zon aan het oog onttrok, was zo
dik, dat men lantaarns moest ge
bruiken om de weg te vinden
Victoria stond in brand. Bij een
stormachtige wind joeg het vuur van
de ene naar de andere kant, mensen
in paniek opdrijvend. Het vuur ver
woestte twee steden en richtte grote
schade aan in twaalf andere steden.
In totaal kwamen 72 mensen bij deze
brand om het leven en 10.000 mensen
werden dakloos. Miljoenen hectaren
bosgrond werd veranderd in een enor
me asvlakte - 69 houtfabrieken brand
den tot de grond toe af!
De oorzaak (fan deze enorme brand
was onvoorzichtigheid met vuur zoals
een onderzoek van de koninklijke com
missie uitwees. De zomer van 1939 was
buitengewoon heet en droog geweest in
Australië en de watervoorraad in de
staat Victoria was zeer klein. In Mel
bourne was het water gedistribueerd en
in enige andere steden van Victoria
mocht men slechts tweemaal per dag
een uur lang water gebruiken.
Van de Murray-ri"ier tot dc zee lag
het land droog als een woestijn. Iedere
dag richtte de regering waarschuwin
gen tot het publiek om voorzichtig te
zyn met vuur. Maar de boeren gingen
door met het afbranden van land, kam
peerders legden kampvuren aan en ver
gaten deze te doven, reizigers in de
trein smeten nonchalant brandende lu
cifers en sigarettepeukjes uit het raam
naar buiten...
Het was duidelijk, dat er een ongeluk
moest gebeuren maar iemand verwacht
te. dat het allemaal zo erg zou wor
den t<pen er in de bossen van Victoria
een flinke bosbrand uitbrak. Dat was in
het Western Park, zeventig kilometer
ten zuiden van Melbourne. Een knette
rende vlammenzee golfde met een ver
rassende snelheid in de richting van de
badplaats Dromana. Vakantiegangers
renden de zee in en doken tot hun
nek onder het oceaanwater om hun le
ven te redden. Hulpeloos zagen zij toe
hoe de stad door de vlammen verwoest
werd en alles wegvaagde. De meesten
van hen verloren al hun bezittingen en
hadden niets meer dan hun badpakken.
Maar dit was nog maar een voorspel,
naar later bleek.
De wind nam de drie volgende da
gen steeds meer in kracht toe tenge
volge waarvan het vuur zich over het
gehele bosachtige landschap van de
staat Victoria verspreidde. Op donder
dag, 12 januari 1939 waren honderden
hectaren kurkdroge woeste bosgrond
rondom Mount Bogong opgegaan in een
angstig knetterend vlammengordijn en
de vrijdag daarop was de staat Victo
ria bedekt met een enorme deken van
rook, waaronder het vuur zich snel ver
plaatste.
E~n familie, die met vakantie in
Healesville was, probeerde met
een auto aan het snel oprukkende
vuur te ontkomen, doch de vlam
men haalden de auto in en ver
anderde deze in een verbrandings
oven. Het dorp Pomonal werd in
een half uur totaal verwoest.
In Mount Erica konden 42 mensen
zich het leven redden door zich een dag
lang in een hol in een bergwand te ver-
schuilen. Natte dekens hingen voor de
ingang en voorkwamen, dat vonken naar
binnen kwamen. Velen werden door het
snel oprukkende vuur volkomen verrast,
zoals bijvoorbeeld in de houtfabrieken.
Deze waren hier en daar al omgeven
door een vuurzee voordat de arbeiders
er erg in hadden. Een arbeider in een
fabriek te Fitzpatrick trachtte zich het
leven te redden door in een watertank
te springen doch tevergeefs. Het water
werd op kooktemperatuur gebracht.
In het stadje Warrandyte lag iedere
man, elke vrouw en elk kind in de ri
vier om te ontkomen aan de vlammen
Toen de halve stad in vlammen was op
gegaan veranderde de storm plotseling
van richting, zodat een gedeelte van de
stad behoed werd voor de ramp.
Zaterdagmorgen, 14 januari laaide het
vuur nog steeds hoog op in de staat
Victoria maar de wind was iets afge
nomen. Zondag ging de temperatuur ve
le graden omlaag en in die middag vie
len de eerste druppels regen. De vol
gende 48 uur bleef de regen vallen en
doordrenkte de geblakerde grond van
Victoria.
Het Rode Kruis, soldaten, politie en
vrijwilligers boden voedsel en onderdak
aan duizenden daklozen, die alles ver
loren hadden. Een nationale collecte
bracht twee miljoen gulden op om de
ergste nood te lenigen.
Maar., zoals rechter Stretton, hoofd
van de commissie van onderzoek
naar de oorzaak van de ramp, het la
ter uitdrukte: Deze ramp had voorko
men kunnen worden als de mensen voor
zichtiger met vuur waren geweest en de
dringende waarschuwingen, wat dit be
treft, in acht hadden genomen!
Dertig Haagse kinderen, uit alle delen
van Den Haag afkomstig en afgevaar
digden van de ateliers voor vrije ex
pressie, hebben van de gemeente een
kunstopdracht gekregen.
Het werkterrein ligt buiten aan de
Stadhouderslaan, by de nieuwbouw voor
het museum. Op een schutting van 27 m
lang en 1,5 m hoog vervaardigen de
kinderen gezamenlyk een schilder^ in
olieverf van die grootte, waarbij zij de
„bouwactiviteit" op hun eigen wijze in
beeld brengen.
De jonge kunstenaartjes aan het werk.
Op de voorgrond een gedeelte van de 50
kilogram olieverf, die waarschijnlijk ge
bruikt zal worden.
Een baby van een jaar, een zoontje
van de familie Van Rosmund uit
Almelo, is door verstikking om het leven
gekomen. Zijn moeder had hem in
Hengelo bij familie naar bed gebracht.
Het kind moest daar op een groot bed
liggen, en werd daarom met een laken
vastgebonden om te voorkomen dat het
er uit zou vallen. Het kind wist zich
los te werken en is daarop in het laken
gestikt.
(Advertentie)
Zó uit het
zonnige Italië.
goed gekoeld.
Puur of met
soda-water of
in cocktails
Oèn.vert. O:- Ognibeni 6 Co., A dam
In Paraguay heeft de politie bekend
gemaakt 17 leden van eèn communisti
sche organisatie gearresteerd te hebben,
die zich bezig hielden met het trainen
van guerilla-eenheden in het land,
In de verklaring werden de arrestaties
beschreven als ,.de belangrijkste ontwik
keling tot dusverre in de bestrijdings-
campagne tegen de communistische ac
tiviteiten in Paraguay".
Bij de overval op de groep werden wa
pens, munitie en „belangrijke dokumen-
ten" gevonden, aldus de politie.
