pagb)a9 SURINAME wil zelfstandigheid in buitenlandse zaken ZELLER INGESTORT TIJDENS DE ONDERVRAGING Belastingv er laging blokkeren Evolutie in de West zegt mr. Emanuels 6000 daklozen in Singapore Zitting verdaagd R.T.C. IN DEN HAAG BEGONNEN, n Kritiek op Den Haag Tsjombe in Leopoldstad Proces tegen rebellerende generaals Meerderheid van het leger wanhopig.55 DAGBLAD VOOR ZEELAND DE STEM IN WENEN K.A.B.O. ONTEVREDEN Resolutie vraagt herziening rijkspersoneelsbeleid Kroestjev eerst te Bratislava Staat van beleg Montgomery wordt opgeheven Noordoostelijke wind j CONCESSIE LIBERALEN 500 miljoen naar Ned. Bank? Meisjesbende te Utrecht gearresteerd met 101e JAARGANG Ko. 23685 tntga-re N. V. üi«. Mij. Norland™ Directeur: B. Brader Hoofdredacteur: J. J. H. A. Brun. Redactieraad: J- M. A. C. Dongen, C J. r. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren. U J. v. t Westende. Bureaus: Breda, Reigerstraat 16, Tel. 22341 (3 lijnen). Postgiro 278841. Voor God, Koningin e* Vnêerland DEtfSDAG 30 MEI 1961 Abonnementsprijs f 7,per kwartaal 8,20 per post - f 0,54 per week. Buitenlandse abonnementen op aan vraag. Losse nummers 15 cent Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.40 per mm (Ing. Med. f 1.Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 98 - telefoon 6252 - Bureau voor Zeeuwsch-VIaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bubureaua: Terneuzen: Usbaanstraat 24 telefoon 2601 - OOSTBURG: Nieuwstraai 41 - telefoon 2893) (Van onze parlementaire redacteur) In de Trèveszaal op het Binnenhof in Den Haag. anders het streng besloten werkterrein van onze ministerraad, is gistermiddag de rondetafelconferentie geopend, waarop Ne derland, de Nederlandse Antillen en Suri name zich nader zullen beraden over de rechtsorde van hel Koninkrijk, als neerge legd in hel nu pas zes jaar oude statuut met de West. Deze r.t.c. is bijeengeroepen op verzoek van Suriname, dal, zoals mr. Emanuels, de minis- De minister-president van Suriname verklaarde de behoefte van zijn land aan grotere zelfstandigheid op buitenlands gebied uit de evolutie die zich in Suriname aan het voltrekken is, niet uit een tekort aan goede verstandhouding binnen het Koninkrijk. De onderlinge ver houding is misschien nooit hartelijker geweest dan thans, betoogde hij. Deze vriendschapsbetuiging belette hem overigens niet een paar zeer kritische opmerkingen te maken. ter-president van Suriname, bij de openings zitting ronduit verklaarde, He behartiging van zijn buitenlandse betrekkingen niet langer via Den Haag wil lalen lopen, maar zelf ter hand wil nemen. Aan deze wens verbond mr. Emanuels de uitdrukkelijke verzekering, dat het niet in de bedoeling ligt van Suriname algehele onafhankelijkheid Ie vragen. „Suri name wil zeer nadrukkelijk, dat Koningin Juliana hel hoofd blijft van de regering van Suriname", zei hij. 5 5 diplomatiek overleg in spoedeisende ge vallen te lang te zijn. Op 3 en 4 juni a.s. zullen, zoals gemeld, president Kennedy en premier Kroestjev elkaar in Wenen ontmoeten. Hoe ook de afloop van het tapgesprek zal zijn; zonder enige twijfel is het eerste contact, dat de twee staatshoofden zullen hebben, van zeer groot belang voor de toe komst van de vrije wereld. Dagblad De Stem wordt gedu rende de komende dagen in We nen vertegenwoordigd door een gespecialiseerd redacteur, wiens eerste bijdragen over hetgeen er rond het tapgesprek in Wenen gebeurt, dezer dagen in ons blad zullen verschijnen. Zo maakte hij Den Haag: nauwelijks bedekte verwijten over een onjuiste hoo ding: ten aanzien van de rassendiscrimi natie bij zaken al* Zuid-Afrika, Kongo en Angola in de V.N. en een gebrek aan kennis over Surinaamse behoeften en omstandigheden. Bovendien blijkt, aldus mr. Emanuels, de weg via Den Haag bij Haags begrip Minister-president De Quay en mi nister Korthals laatstgenoemde is leider van de Nederlandse delegatie op deze r.t.c. lieten duidelijk blij ken begrip te hebben voor Suri naamse verlangens. Tezelfdertijd onderstreepten zij de noodzaak bij wijzigingen van de rechtsorde voor zichtig te werk te gaan. Wij moeten het wezenlijke beschermen tegen al te gemakkelijke aantasting door voorbijgaande stromingen van de dag, zei prof. De Quay. De minister-presi- den van de Antillen, de heer Jonckheer, verklaarde eveneens het huidige statuut niet als een eeuwig edict" te zien. Aan een wijziging van het statuut, nu het nog maar zo kort bestaat, had hij ech ter weinig behoefte. Een herziening op dit moment zou onzekerheid en wanbe grip kunnen veroorzaken, oordeelde hij. Gelijkwaardigheid De delegatieleiders waren het er over eens, dat het-niet gemakkelijk zal zijn voor de wensen van Suri name een bevredigende regeling te treffen. Behalve zelfstandigheid in buitenlandse aangelegenheden de aefensie wil men als een koninkrijks aangelegenheid blijven zien wil Suriname ook een meer consequen te doorvoering van het principe van gelijkwaardigheid, een zaak waarbij onder meer de positie van de gou verneur in het geding komt. Mr. Emanuels verwachtte, dat met de uitwerking van deze wensen wellicht ge ruime tijd gemoeid zou zijn. Wij zijn echter al tevreden indien onze verlan gens op deze r.t.c. in principe worden aanvaard, verklaarde de minister-presi dent van Suriname. De uitwerking van een en ander zou hij dan aan werkcom- missies willen overlaten. In afwachting van hun eindbevinding zou echter wel een begin moeten worden gemaakt met een duidelijker tot uitdrukking brengen van het principe van gelijkwaardigheid. Minister Korthals had hiervoor begrip. Wij zullen wel niet in de eerste zittings periode van deze r.t.c. tot een oplossing kunnen komen, voorzag hij. Wel achtte hij een snelle beslissing nodig, want, zo zei hij, een min of meer langdurige on zekerheid omtrent onze toekomstige be trekkingen kan voor het welzijn van de drie landen niet anders dan schadelijk zijn. Minister Korthals sprak zich niet uit over de door mr. Emanuels gevraag de principe-uitspraak. Hij dacht meer aan een indicatie over de richting „waarin onze gedachten gaan". Eigenlijke achtergrond Bij de openbare openingszitting van deze r.t.c werd overigens met geen woord gerept over de werkelijke achter grond van het Surinaamse verlangen naar zelfstandigheid in buitenlandse aangelegenheden. Deze is niet zo zeer gelegen In het feit, dat Nederland bij de stembepaling in de V.N. over kwesties als Zuid-Afrika, Kongo en Angola, bepaalden bevolkings groepen in Suriname tegen het hoofd ge stoten kan hebben in de praktijk is van moeilijkheden op dit punt weinig ge bleken maar veel meer in de vrees van Suriname dat de Verenigde Staten bij de verwachte ruimere hulpverlening aan Zuid-Amerika, Paramaribo over het hoofd zullen zien. De Surinamers hebben in Washington ervaren, dat men de hulpverlening dit geval, gezien de nauwe banden met Den Haag. als een Nederlandse zaak ziet. Over de Nederlandse hulpverlening tot dusverre bleek mr. Emanuels intussen niet erg onder de» indruk. Hij deed het voorkomen alsof Suriname voornamelijk dank zij eigen inspannihgen een ..groot se" ontwikkeling doormaakt. Hij verweet met name het Nederlandse bedrijfsleven te weinig oog te hebben voor mogelijk heden in Suriname. In Wenen verwacht men, dat de Rus sische leider in Bratislava met diverse Oosteuropese communistische leiders van gedachten zal wisselen. Dit leidt men o.m. af uit het feit, dat president Soekarno al gisteren in Boedapest is aangekomen, terwijl hij aanvankelijk pas morgen zou komen. De Hongaarse partijleider Kadar zou hierdoor de ge legenheid hebben in het midden van de week naar Bratislava te gaan. De vorige bijeenkomst van Oosteuro pese communistische leiders vond ii maart van het vorige jaar in Moskou plaats. IN HET ingewikkelde Amerikaanse systeem, dat moot verhinderen dat er „per ongeluk" een atoomoorlog begint, is een fout ontdekt. Natuurlijk heeft men het stelsel direct verbeterd. Nu is het (hopelijk) volmaakt. DE BRITSE minister vanBuitenlandse Zaken, lord Home, bezoekt van 13 tot 16 juni de Verenigde Staten voor bespre kingen met de Amerikaanse regering. IN AMSTERDAM is een tweejarige kleuter, Arthur Dekeling, spelenderwijs in een sloot terecht gekomen. Zijn broertje zag het gebeuren, maar omdat dit kind ontsteld zijn vader ging waar schuwen ging er veel tijd verloren. Ar thur verdronk jammerlijk. gisteren een hardnekkig ge rucht, dat de Poolse onderminister van Binnenlandse Zaken, Alster, naar het i?ou z^n gelucht. Het bericht.is eenter door de Poolse regering tegen gesproken. DE PERMANENTE conferentie van de Kamers van Koophandel en Industrie van de E E.G.-landen is gisteren in Hamburg aan haar negende plenaire zitting begonnen. SOEKARNO, gevolgd door een staf van veertig grote en kleine diplomaten, is J!?!eren in Boedapest aangekomen. Hij Boekarest1* da^en en bez°ekt dan 5? vertegenwoordiger van de tEikr" l? Kongo, H. baron van Voorst Voorst, is in Leopoldstad bïi een auto ongeluk om het leven gekomen. (Van onze Haagse redacteur) „Een regering die in haar plich ten ten aanzien van het overheids personeel tekortschiet, moet zich zelf afvragen of zij wel behoort aan te blijven". Dit zei K.A.B.O.- voorzitter A. C. M. Weijters in zijn antwoord aan vijftien sprekers op de gisteren gehouden buitengewo ne bondsvergadering in Schevenin- gen. De vele grieven en wensen die tijdens deze vergadering door de voorzitter in zijn rede (zie elders in dit blad) en door dè afgevaardigden waren geuit, werden door de vergadering vastgelegd in een resolutie, welke o.m. aan de minister van binnenlandse zaken is toegezonden. Hierin sprak de vergadering tevens haar eenstemmig vertrouwen uit in het hoofd bestuur, alsmede haar goedkeuring over het door dit bestuur gevoerde beleid. Het hoofdbestuur kreeg volgens deze resolutie opdracht om met inschakeling van alle haar ten dienste staande midde len en organisaties te streven naar: een betere salariëring van het lager en mid delbaar overheidspersoneel en van het verpleging personeel; 'n overbruggings- regeling voor maandloners ter compen satie van het ontbreken van prestatie beloningen; de totstandkoming van een pensioenwet en 'n ziektenkostenregeling; op langere termijn een 40-urige werk week. Kijkje in de Trèveszaal tijdens de ronde-tafelconferentie. V.l.n.r. in gesprek achter de voorzitterstafel', de voorzit ter van de Surinaamse delegatiepremier mr. S. M. Ema nuels; de Nederlandse eerste minister prof. dr. J. E. de Quay; de voorzitter van de Antilliaanse delegatie, pre mier E. Jonckheer, en de Nederlandse vice-premier drs. A. Korthals. In de resolutie is voorts gesteld, dat de K.A.B O., teneinde dit alles te berei ken, een herziening van de geest en sfeer van het overleg noodzakelijk acht. .,De regering", aldus de resolutie, „dient haar personeelsbeleid zodanig te herzien, dat de schijn weggenomen wordt, da* het plichtsgevoel en de trouw van de ambtenaren en hun organisaties wordt misbruikt. De regering moet er naar streven 's lands beste werkgever te worden". „Wij zijn beslist niet van plan de za ken te laten zoals ze zijn", zo zei de heer Weijters. In bedekte termen gaf hij voorts te verstaan, dat van de zijde van de K.V.P, meer daadwerkelijke steun bij de belangenbehartiging van rijksperso neelsbelangen wordt verwacht. De heer Weijters zei ook nog, dat de K.A.B.O. geen enkele vakantieverkorting zal aanvaarden, maar dat daarentegen naar verlenging zal worden gestreefd. Ook zal men in juli a.s. bij de commis sie voor georganiseerd overleg voorstel len indienen voor compensatiemaatrege len t.a.v. overwerk en het verrichten van onregelmatige diensten. Honderden huizen en andere ge houwen zijn in het Tiong Bahroe- district van Singapore in vlammen opgegaan. Door de brand zijn naar schatting 6.000 mensen dakloos ge worden. Twee mensen zijn om het leven gekomen, acht personen worden nog vermist. Het vuur heeft in een gebied van een vierkante mijl zijn vernielend werk verricht. President Tsjombe van Katanga is gisteren per schip van Coquilhatstad, waar hij geïnterneerd was, naar Leo poldstad overgebracht, evenals zijn mi nister van buitenlandse zaken, Kimba. Er was een escorte van 200 soldaten aan boord. Tsjombe leek in goede welstand te verkeren. Hij en zijn minister zijn naar een miiltair kamp op tien kilometer van Leopoldstad gebracht. Na nog een laatste maal naar de me nigte gewuifd te hebben, die hem bij aankomst verwelkomde, stapte Tsjombe in een Amerikaanse auto waarmee hij naar de kazerne der para's werd over gebracht, die te Cent Maisons op 10 ki lometer buiten Leopoldstad gelegen is. Gouverneur John Patterson van de staat Alabama heeft bekendgemaakt, dat de staat van beleg, die hij voor Mont gomery had afgekondigd in verband met de rassenonlusten in deze stad, maandag te middernacht opgeheven zou zijn. Pat terson zei, dat de staat van beleg niet volledig van kracht is geweest, dat de nationale garde door zijn „vakkundige wijze van optreden" de wereld heeft be wezen dat, ook zonder federaal ingrijpen recht en orde gehandhaafd kunnen wor den en dat de activiteiten van het pu bliek nooit belemmerd zijn. Tweeëntwintig „vrijheidsrijders" in Mississippi, die geen geld hadden om de hen opgelegde boete van 200 dollar te betalen, zijn naar 'n staatsstrafboerderij overgebracht, om daar al werkende hun boete te verdienen. Weersverwachting van het K.N.M.I. 2 tot vanavond, opgemaakt gisteren- J avond 23.15 uur; 1 Veranderlijke bewolking met enkele l verspreid voorkomende buien. De- zelfde temperaturen als gisteren of 2 iets hogere. Zwakke tot matige 2 wind tussen noord en oost. J 2 Vandaag: zon onder 20.47 uur maan op 20.56 uur, •Morgen: zon op 4.27 uur, maan on- der 5.53 uur. Het proces tegen de voormalige Franse generaals Maurice Challe en André Zeiler, dat gisteren in Parijs is begonnen, is spoedig na de opening geschorst, omdat de 63-jarige Zeiler bij de ondervraging in elkaar stortte. Het proces wordt gehouden in dezelf de zaal waar destijds maarschalk Pétain ter dood werd veroordeeld. Challe en Zeiler worden ervan be schuldigd, dat zij het bevel van leger afdelingen hebben overgenomen zonder wettige reden en dat zij een opstandige beweging hebben georganiseerd en daaraan hebben deelgenomen. Op beide vergrijpen staat de doodstraf. Beide mannen staan terecht voor een hoog militair gerechtshof bestaande uit vijf militairen en vier burgers. Zoals bekend zijn de twee andere lei ders van de mislukte opstand, de voor malige generaal Raoul Salan en Edmond Jouhaud, nog steeds voortvluchtig. Zeiler werd plotseling bleek toen hij begon te spreken. Hij ging zitten en mompelde: „Ik ben zo moe, zo moe De zitting werd daarna tien minuten verdaagd waarna Zeiler zittende verder sprak. Een paar minuten later, toen hij net wilde beginnen met een uiteenzet ting van de motieven voor zijn optreden stortte hij weer in. Hij viel terug in zijn stoel, trachtte toen opnieuw te spreken, maar zakte weer achterover. Men riep de hulp van een arts in, waarna Zeiler werd weg geleid en de zitting werd verdaagd. Rode banden Voor het incident met Zeiler had Challe zijn visie gegeven op de gebeur tenissen die geleid hebben tot de mis lukte opstand. Met duidelijke stem zei hij, dat de veiligheid van het westen in Algerië op het spel staat. „De leiders van de „voorlopige Alge rijnse regering" hebben reeds banden met Moskou en Peking.". „Toen ik", aldus Challe, „in oktober 1958 als plaatsvervanger van Salan, die toen opperbevelhebber was, in Algerië aankwam, was de politieke toestand daar uitstekend. Op militair gebied was er vooruitgang geboekt. In april 1960. toen ik Algerië verliet na daar als opvolger van Salan opper bevelhebber te zijn geweest, waren de opstandelingen militair gezien zo goed als verslagen. Zoals bekend werd ik toen opperbe velhebber van de NAVO-strijdkrachten in midden-Europa". Challe verklaarde, dat de belofte die De Gaulle in september 1959 had ge daan, de Fransen in Algerië met ont zetting had vervuld. „Eind december 1960 nam ik ontslag bij de luchtmacht omdat ik, zelfs in mijn „vergulde" positie als NAVO-op- perbevelhebber de politiek van de re gering niet langer kon steunen". „Vrienden hadden mij gezegd, dat het zo niet verder kon gaan in Algerië", al dus Challe. „Zij zeiden, dat alles ver loren zou zijn na de vredesbesprekin gen in Evian". „Tot aan de«persconferentie van ge neraal De Gaulle op 11 april bleef ik echter weifelen. Op de twaalfde had ik echter een onderhoud met Zeiler en wij stelden toen de datum voor de op stand vast. Wij waren van plan een psy chologisch offensief te beginnen. Daar na zouden wij overgaan tot pacificatie. Hiervoor hadden wij een periode van twee a drie maanden uitgetrokken. Challe verklaarde, dat de opstand mis lukt w^s omdat zijn troepen de voor naamste steden alleen maar hadden kun nen houden als zij „wrede methoden" hadden toegepast. Maar wij wilden geen bloed vergieten en ook niet op onze kameraden schieten.". Leger met ons Met gebroken stem. de handen om het hekje van de verdachtenbank geklemd, sprak Challe het eind van zijn verkla ring uit: „V berecht hier niet twee generaals maar uw leger. Men kan het aantal hoofdofficieren, dat nee tegen ons zei toen we ze vroegen mee te doen, aftel len op de vingers van twee handen. De meerderheid van het leger is wan hopig. Jarenlang is het de bewaarder geweest van allen die wij in de wereld alleen gelaten hebben, van Tonkin tot Indo-China, Marokko, Tunesië en nu Algerië. We hadden gezworen de mensen die ons steunden niet te verlaten en ver trokken toch. Gehoorzaamheid, discipli ne, plicht, jazeker, tot in de dood. Maar niet verraad als ons dagelijks brood", zei Challe. Van onze parlementaire redacteur De Liberalen accepteren, dat de regering de aangekondigde belas tingverlaging van 500 miljoen per 1 juli a.s. ter voorkoming van een oververhitting der conjunctuur weer verder wil opschorten. Wij verwachten echter, zei prof. Oud, voorzitter der VVD gister avond in een rede voor de Haagse afdeling van de VVD, dat de 500 miljoen intact blijven en niet ge bruikt worden om bepaalde staats uitgaven te verhogen. Prof Oud vond het gewenst dit dui delijk uit te spreken, omdat de liberale minister van defensie, ir. Visser, onlangs een verhoging van de defensie-uitgaven heeft aangekondigd (nodig geworden door het wegvallen van Amerikaanse wapenhulp), welke bekostigd zou wor den of uit een belastingverhoging of door een verlaging van andere staatsuitga ven. In verband met deze uitlating leek het prof. Oud de veiligste weg de 500 miljoen bij de Nederlandsche Bank op een geblokkeerde rekening te storten totdat er geen economische bezwaren meer bestaan om tot belastingverlaging over te gaan. De verhoging van de de- fensielasten zou dan betaald moeten worden uit, een door prof. Oud niet na der aangeduide „verschuiving" van be lastingdruk. Prof. Oud sneed met deze kwestie een actueel punt aan in verband met het huidige debat in de Tweede Kamer over de voorgestelde opschorting van de be lastingverlaging. Interessant was ook wat de liberale partijvoorzitter opmerkte over de drei gende moeilijkheden rond de algemene kinderbijslag. Hij verklaarde, zonder overigens in details te treden, dat de V.V.D. bereid is om met de K.V.P., A. R. en C.H U. naar een bevredigend com promis te zoeken. „Wij moeten voorzich tig zijn met dit kabinet naar huis te sturen", riep prof. Oud. „Wat krijgen we er voor terug?'' De liberale partij voorzitter wees in dit verband op de mogelijkheid van een rooms-rode coali tie. Prof. Oud wees ook de in liberale kring nogal gepropageerde gedachte van een reconstructie van het kabinet af. „Ik erken", zei hij, „dat het kabinet zwakke plekken heeft. Prof. De Quay heeft b.v. geen politieke ervaring. Er is echter geen reden om aan te nemen", betoogde prof. Oud, „dat er twee jaar geleden niet, maar nu ineens wel een leidende parlementaire figuur uit de K. V.P. aan het hoofd van het kabinet ge plaatst zou kunnen worden" Prof. Oud zei overigens „hoge waardering" te heb ben voor prof. De Quay. „Het is echt een offer voor hem geweest om minis- I ter-president te worden. Voor dit bewijs van vaderlandsliefde moeten wij hem dank zeggen". Was prof. Oud over het algemeen zeer tevreden over het kabinetsbeleid, op één punt had hij echter scherpe kritiek. Hij jioemde het een „hoogst ernstige fout", "dat minister Van Aartsen met zijn wo ningbouwbeleid een „volkomen omme zwaai" heeft gemaakt. Hij distantieer de zich in zijn rede enkele malen na drukkelijk van de openlijke actie welke de liberale Nieuwe Rotterdamse Cou rant tegen het kabinet-De Quay voert. Vier Utrechtse meisjes van 12 tot 14 jaar, die zich in de afgelopen maanden aan een reeks van dief stallen hebben schuldig gemaakt, zijn door de politie gearresteerd. Zij zagen kans tal van portemonnees te rollen en zich daardoor een bedrag van ruim drieduizend gulden toe te eigenen. Leidster van deze kleine bende was de 12-jarige Van E. Zij stal de porte monnees, terwijl de andere meisjes, een I4-jarig zusje en twee vriendinnetjes, de beide zusjes H„ voor de afleidingsma noeuvres zorgden. In warenhuizen boden de kinderen de cliënten de helpende handen en prezen zelfs jurken, tasjes en andere artikelen als ervaren verkoopsters aan. Wanneer de kopende dames hun tassen even neer zetten werden snel de portemonnees ge rold. Op een dag was de buit bijzonder groot. Toen stalen de kinderen uit een damestas een portemonnee met f 1500.-. Zij maakten bij hun rolwerkzaamheden gebruik van gestolen fietsen, waarmee zij zich snel van het ene naar het an dere warenhuis konden verplaatsen. Acht fietsen werden door het viertal ont vreemd. Later zetten zij de fietsen op een andere plaats weer tegen een win kel. Het geld werd opgemaakt aan snoep en reisjes naar Amsterdam. (Advertentie) •n met de minste moeit* schildert U HeaSSK «EIS Brad* x

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1961 | | pagina 1