Bisdom Breda deelt volop
kerkenbouwzorgen
in
De pot (f 3.248,62) is
blijven staan
Word één-twee-drie prijswinnaar!
i
Geen overijld contact
met Sovjet-premier
Poolse regering treedt
akkoord met voeten
Drie kinderen
bij brand
omgekomen
Kennedy geeft te kennen
UW GAVE DICHTBIJ DRINGEND NODIG -
Zomerzegels
brachten kwart
miljoen op
Opgave puzzel no. 120
ra
lij
iH
Gemotiveerde oplossing
1 3 3 1 3 3 1 1
3 13 2
BRUYNZEEL
balpennen
A
c
i
Prof. van Eysinga
overleden
Beste
wensen..
Samenvoeging
kunstmanen
Nieuwe aanval op de Kerk
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG *i
Het bisdom Breda deelt volop in
de zorgen, die in ons land een ge
volg zijn van het tekort op het
kerkenbouwprogramma, waarover
we al geschreven hebben. De be
groting die het Bredase diocees
heeft opgesteld voor 1961 toont een
post uitgaven van om en nabij de
drie miljoen gulden. Dat geld zal
nodig zijn voor de bouw van vier
nieuwe parochiekerken en twee bij
kerken, enkele grotere restauraties
en de afwerking van de laatste
oorlogsschadegevallen. Drie mil
joen gulden
De opbrengst van de collecte die op
Kerkenbouwzondag, 29 januari a.s., ge
houden wordt, zou die zorgen van onze
bisschop en van de betrokken pastoors
gedeeltelijk moeten verlichten. Trouwens,
niet enkel van de bisschop en de pas
toors. In feite zijn het de zorgen van de
parochianen, die ofwel mede tot taak
hebben de financiering van een nieuwe
kerk mogelijk te maken, ofwel zich ge
plaatst zien voor het onderhoud van hun
parochiekerk, welke uitbreiding nodig
heeft of dringend aan herstel toe is.
Neen, het geld dat zondag op de schalen
voor de kerkenbouw gelegd wordt, hoeft
echt niet ver gedragen te worden om
nuttig te kunnen worden aangewend. Dat
is wel duidelijk uit het overzicht per
streek dat we hieronder laten volgen.
Dekenaten Breda
en Princenhage
De kerk van de Goede Herder in de
wijk Doornbos te Breda is in december
1960 ingewijd; maar daarmee zijn de zor
gen voor de financiering van de exploi
tatie van het verrezen gebouwencomplex
toch groot gebleven
De kerk van O. L. Vrouw van Fatima
wordt momenieel (met de pastorie) afge
bouwd tot de oorspronkelijke opzet. De
aannemingssom bedroeg f 325.000.
Er is momenteel ook een grondige nood
zakelijke restauratie bezig van de
H. Antoniuskerk te Breda, die weliswaar
voor een gedeelte gesubsidieerd wordt
door een plaatsing op de lijst van Monu
mentenzorg, maar een aanmerkelijk ge
deelte is niet subsidiabel. Daarbij komt,
dat dit een binnenstadparochie is, waar
van de bevolking ieder jaar terugloopt.
De grootste bouwactiviteit in Breda
wordt ontwikkeld in het zuiden (Maria-
veld e.o.): voorlopig wordt die nog op
gevangen door de Maria-parochie, maar
zodra die wordt voortgezet in de richting
van IJpelaar zal daar een nieuwe parochie
noodzakelijk zijn; daarnaast wordt er veel
gebouwd in hei noorden van de stad, wat
voorlopig wordt opgevangen door de pa
rochie van de Goede Herder; maar de
gemeente Breda projecteerde voor een
verdere uitbreiding in die omgeving ook
nog een nieuw parochiecentrum; in het
westen wordt de uitbreiding van 500 wo
ningen opgevangen door de parochie van
de H. Rozenkrans. Of de bestaande paro
chies de uitbreiding ten zuiden van Boei-
meer en rond het Montensbos zullen kun
nen opvangen, is echter de vraag.
In Prinsenbeek is nu besloten tot een
grondige restauratie van kerk en pastorie
met het vooruitzicht, dat dit inhoudt, dat
spoedig een tweede parochie noodzakelijk
zal zyn.
Dekenaten Gilze, Oosterhout
en Geertruidenberg
Ryen kreeg in het afgelopen jaar een
bouwpastoor aangewezen, die voor de
dubbele opdracht staat: het stichten van
een nieuwe parochie en het tot stand
brengen van een bijkerk (tussen de spoor
lijn en de rijksweg). Bouwpastoor J. van
Boxel zal dus in 1961 de bouw moet
dit jaar aanvangen zorgen genoeg
kennen.
In Oosterhout wordt momenteel de
laatste hand gelegd aan de kerk en de
pastorie voor de nieuwe parochie van het
H. Huisgezin van Nazareth.
In Geertruidenberg wordt binnenkort
de nieuwe kerk van de H. Gertrudis aan
besteed, ter vervanging van de oude
kerk, die in vervallen staat is.
In Made blijft de situatie ook nog kri
tiek; omdat de uitbreiding voorlopig
plaats heeft in het westen, kan nu de
parochie van de H. Blasius te Stuivezand
de aanwas opvangen. Maar dan?
En van jaar tot jaar tekent zich duide
lijker de noodzaak af om op korte ter
mijn een toeristenzielzorg in Drimmelen
te arrangeren, die tevens de bijna nood
zakelijke verlichting zou brengen aan de
katholieken in de Biesbosch.
Dekenaten Etten, Roosendaal
en Steenbergen
In Rucphen is de torenafbouw in volle
gang; in Oudenbosch is de restauratie van
de basiliek begonnen, een langdurige en
kostbare zaak, die niet alleen kan gedra
gen worden door de parochie. In Steen
bergen wordt de laatste hand gelegd aan
het herstel van de toren; ook in Dintel-
oord is men daarmee bezig en Klundert
maakt plannen Dit alles is urgent ge-
Een moment uit het leven van een
bouwpastoor. Een belangrijk en plech
tig moment. De eerste steen voor
een nieuwe kerk. Het lijkt dan al
heel wat. Maar de bouwpastoor gaat
nog gebukt onder de zorgen om het
geld. De pastoor op deze foto, pas
toor G. Roks te Oosterhout, is nu al
een hele stap verder. Zyn kerk zal
spoedig gereed zyn. Maar dat daar
mee de zorgen de wereld uit zyn is
een sprookje
worden omdat het hier nog oorlogsschade
gevallen betreft, die op korte termijn
moeten worden afgewerkt, om de oor
logsschadeuitkering niet te ontlopen.
Maar telkens vraagt dit ook weer een
flinke „eigen" bijdrage; en „eigen" bete
kent in deze door de oorlog getroffen pa
rochies: van het bisdom.
In Roosendaal is dit jaar weer een
bouwpastoor aangewezen, die een nieuwe
parochie zal moeten stichten (van het
Heilig Kruis) in West. Op korte termijn
zal het aantal parochianen 6000 bedragen.
Bouwpastoor Smits is met voortvarend
heid aan het werk geslagen. In het cen
trum van Roosendaal vraagt de St.-Jan
een grondige en dus dure restau
ratie. Intussen gaat Roosendaal voort met
plannen om binnenkort de rondweg over
te steken en bij die nieuwe uitbreidings
plannen zullen minstens twee plannen
voor een parochiecentrum moeten komen.
Dekenaten Bergen op Zoom
en Wouw
De verwezenlijking van het Kreekrak-
plan blijkt maar langzaam op gang te
komen, maar intussen gaat de normale
groei van Bergen op Zoom door. Dat heeft
er toe geleid, dat voor Bergen op Zoom
in 1960 een nieuwe bouwpastoor is aan
gewezen die een nieuwe parochie zal
stichten, nl. als afsplitsing van de paro
chie van het H. Hart van Jezus. Zijn kerk
zal worden toegewijd aan de Goddelyke
Voorzieningheid.
De bijkerk van de parochie van O. L.
Vrouw van Lourdes zal nu ook op korte
termijn parochiekerk zijn van een nieuwe
parochie, die wordt afgesplitst van de
parochie van O. L. Vrouw van Lourdes
Deze parochie zal worden toevertrouwd
aan de pater3 Maristen, die er reeds
wonen.
In Halsteren is de oude katholieke kerk
die thans eigendom is van de gemeente,
aan de protestanten in gebruik gegeven.
Maar dat betekent dat het eerder nood
zakelijk zal v/orden voorzieningen te
treffen voor deze groeiende parochie.
In Bergen op Zoom is nog een oorlogs
schadegeval af te werken: de toren van
de kerk van de H.H. Martelaren van
Gorcum hoopt men binnenkort te kun
nen herstellen.
Zeeuwse dekenalen
Dat zijn er vier: Middelburg. Aarden
burg. Hulst en Hontenisse. Directe bouw
activiteit zien we allereerst nu ii
Zeeuwsch-Vlaanderen: in Sluiskil moet
de kerk worden vergroot en in Terneuzen
komt dit jaar een bijkerk (Triniteitskerk)
Of er ook al een strandkerk zal kunnen
komen aan de west-Zeeuwsch-Vlaamse
kust is onzeker, maar het wordt urgent.
Zoals ook verder voorzieningen urgent
worden op Walcheren, op Schouwen-Dui-
land en, sinds het tot stand komen van
de vaste verbinding met Zuid-Beveland
ook op Noord-Beveland.
(Advertentie)
Handen en Lippen
ruw?p»pnL
In 1960 heeft de zomerpostzegelactie
rond 260.000 netto opgebracht, dat is
ruim veertigduizend gulden of twintig
percent meer dan in 1959. Van deze op
brengst ging 75 percent naar landelijke
instellingen op het gebied van de volks
gezondheid, maatschappelijk werk en cul
turele zorg. Het resterende bedrag wordt
verdeeld onder provinciale instellingen
met dezelfde strekking.
Het gunstige resultaat in 1960, waar
door voor het eerst in het bestaan van de
zomei-postzegels het kwart miljoen werd
overschreden, was mede te danken aan
de bijzonder fraaie serie bloemenzegels.
die door de Floriade extra in de belang
stelling kwam te staan.
^en win!
Het grote struikelblok van deze week was plaatje C (bock-gids).
Het is in ieder geval een 3, namelijk een boek, dat telefoongids heet.
fin de deelnemers die dit goed hadden, hebben ergens anders weer
een fout gemaakt. In ieder geval.de pot is blijven staan. Dat be
tekent dus weer een dubbele deelname. Vooral de deelnemers uit
Brabant, Zeeland en Utrecht zullen zich tot het uiterste inspannen,
_^UKEN
want die hebben nog een revanche tegoed. Maar wij weten aan de
andere kant ook zeker, dat de Limburgers zich zullen verdedigen tot
het uiterste. Dat belooft een spannende strijd te worden om een pot,
die de moeite dubbel en dwars waard is. Wat wij verwachten? Tus
sen de acht- en tienduizend gulden! Dat is toch wel een bedrag om
nog eens een keertje extra mee te doen.
De sociale pot kreeg er deze week 1.082,88 bij. Dat lijkt een
flink bedrag, maar gezien het enorm aantal aanvragen is het slechts
een druppel op een gloeiende plaat.
Voor de beste prestatie is er deze week weer een premie van
VIJFHONDERD GULDEN
ter beschikking.
i b
i
kwartje per kolom"!
4 kolommen f I.-
(Advertentie)
Een zeer felle uitslaande brand
in een dubbele woning in Barra-
huis, onder de rook van Leeuwar
den, heeft het leven gekost aan drie
kinderen van het gezin Wiersma.
De brand brak gisternacht om drie
uur uit en was pas om zeven uur
bedwongen.
"et ™ur werd ontdekt door een boe
renarbeider toen het huis in lichterlaaie
stond. Op hun beurt alarmeerden buren
de Leeuwarder brandweer. Hoewel dezë
spoedig ter plaatse was, stond men bijna
machteloos tegen de enorme vuurzee, die
de woning van de Wiersma's verwoestte
Drie kinderen, die in hun slaap werden
verrast konden niet meer gered worden
Het waren de 'lerjarige Elly, de 12-jarige
Jan en de vijfjarige Sieneke. De heer
Wiersma liep verwondingen op, toen hij
geholpen door Duren, trachtte de drie op
een afzonderlijk zoldergedeelte slapende
kinderen via een dakvenster te bereiken.
Vier kinderen uit het gezin konden uit de
vuurpoel worden bevrijd. Over de oor
zaak van de brand tast men nog in het
duister.
HFI Hier li* naam en
adres invullen
EEN, TWEE OF DRIE
POSTBUS 2500
AMSTEROIM
BELANGRIJK Deze puzzel
„Eén, twee of drie" verschijn!
elke vrijdag. De inzendingen
moeten uiterlijk de volgende
dinsdag om 24 uur in het be
zit zijn van „Eén, twee o!
drie", postbus 2500, A'dam.
Alleen door de P.T.T. gestem
pelde briefkaarten zijn gel
dig. De prijswinnaars krijgen
direct bericht. De uitslag en
toelichting worden in de vol
gende publicaties bekendge
maakt.
A. Accordeon betekent: trekharmonika. Daar
er meer dan één soort harmonika is, is
accordeon nauwkeuriger. (1).
B. De woorden lokaas en lokspijs zijn sy
noniem. (3).
C. Het afgebeelde boek kan beschouwd
worden als een gids (iets, waardoor men
zich laat of kan laten leiden). Beide woor
den zijn juist. (3).
D. Er zijn vele soorten „koekjes". Het af
gebeelde exemplaar heet speciaal bis-
kwie. (1).
E. Een boord is o.a. (aan overhemden) ge
steven en gestreken rand om de halsope
ning, opstaande of omgeslagen. Een kraag
is o.a.: (als deel van een kledingstuk) de
omgevouwen of opstaande rand langs de
halsopening van o.a. een overhemd. Er is
dus geen voorkeur mogelijk. (3).
F. Men kan niet vaststellen of hier is afge
beeld de gewone boekhouder, of iemand
die het werk van de boekhouder contro
leert (accountant). (3).
4
G. Het woord roskammen is hier niet slechts
van toepassing op de bezigheid van de
stalknechten, doch bovendien op de voor
de paarden reini-
werpen, waarmee zij
gen. (1).
H. Afgebeeld is een klaproos. Papaver is de
naam voor de planten (van een geslacht)
van de familie der papaverachtigen. De
klaproos heet „papaver rhoeas" en de
slaapbol heet „papaver somniferum". Daar
alleen het woord papaver gegeven is, is
de naam klaproos hier nauwkeuriger. (1)
Ï.I
a j
pool zijn beide
I. De woorden toto en
juist. (3).
J. Een dwangarbeider is iemand, die een
vrijheidsstraf met gedwongen zware ar
beid uitdient. Keten, kogel en spade dui
den hierop zonder meer. Het woord „ge
vangene" is veel algemener en het eerste
woord is zeker nauwkeuriger. (1).
K. Afgebeeld is een gebroken lijn, die een
hoek vormt. Er is geen voorkeur moge
lijk. (3).
L. Dat het gordijn niet lang genoeg is
te kort) is zonder meer duidelijk. Of er
een „tekort" aan stof is, is niet zeker,
daar de mogelijkheid bestaat, dat de
zoom te groot is gemaakt. Aan „te kort"
moet de voorkeur worden gegeven. (2).
(Zie de voorwaarden in ons blad van
vrijdag 9 december)
|s.
1
II
III
IV j
1 B
1
1
1
I
1 D
1
a E
1
1 F
1
1 r
1 G
1
1
1 H
1
l
1
1
I K
1
1.1.
1
-Jl
Dezer dagen is overleden prof jonk
heer mr. W. J. M. van Eysinga. oud
hoogleraar aan de rijksuniversiteiten in
Groningen en Leiden, oud-rechter in het
permanente hof van internationale jus
titie.
Willem Jan Mari van Eysinga werd op
31 januari 1878 te Noordwijkerhout ge
boren. In 1902 trad hij in dienst bij het
ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij
bleef daar werkzaam tot 1908. Dat jaar
werd hij benoemd tot hoogleraar in het
volkenrecht aan de rijksuniversiteit te
Groningen. In 1912 werd hij hoogleraar
in het volkenrecht aan de rijksuniversi
teit in Leiden.
In 1931 werd hij tot rechter in het per
manente hof van internationale justitie
benoemd. Hij vervulde deze functie tot
1946. Sedert 1926 was hij lid van de Kon.
Academie voor Wetenschappen. Koningin
Juliana heeft, toen zij in Leiden studeer
de. van prof. Van Eysinga les gehad in
staats- en volkenrecht. De nu overledene
heeft vele hoge onderscheidingen ge
kregen.
Het beëindigen van een brief met ..bes-
te wensen, hoogachtend", heeft mevrouw
Barbara Castle, lid voor Labour van
het Engelse parlement, woensdag enige
wrijving bezorgd met het dagelijks be
stuur van haar partij.
Mevrouw Castle ha een uitnodiging
ontvangen om een communistisch ge
kleurde vergadering bij te wonen. De
brief waarin zij de uitnodiging afwees,
werd later afgedrukt in de communis
tische Daily Worker.
Het dagelijks bestuur van Labour riep
mevrouw Castle op het matje en vroeg
haar om een verklaring voor die „beste
wensen" aan communisten. Het bestuur
nam genoegen met de verklaring dat
ze voor de organisator van de verga
dering persoonlijk geweest waren, maar
dat de communistische partij er mis
bruik van had gemaakt.
De vrijlating van de twee Amerikaan
se vliegers, wier verkenningsvliegtuig
op 1 juli boven de Barentszee was
neergeschoten, heeft een van de voor
naamste hindernissen op de weg naar
betere verstandhouding tussen Washing
ton en Moskou, weggenomen. President
Kennedy heeft dit op zyn eerste pers
conferentie medegedeeld. Hy koesterde
echter geen plannen om premier Kroest-
jev op een top-conferentie te ontmoeten.
Kennedy deelde mee dat hij Eisen
howers vliegtuigverbod voor U-2 ver
kenningsvliegtuigen,had verlengd.De toe
stellen werden aan de grond gezet, na
dat de Russen er in mei een boven
de Sovjet—Unie hadden neergeschoten.
De president maakte overigens onder
scheid tussen spionagevluchten en ver
kenningsvluchten, die niet boven Rus
sisch gebied gemaakt worden. Tijdens
een vlucht van deze laatste categorie
was de RB-47 boven de Barentszee neer
geschoten.
In zijn eerste perconferentie als pre
sident van de Verenigde Staten, zei
Kennedy voor een front van ruim vier
honderd verslaggevers en een batterij
televisiecamera's onder meer:
De V.S. willen Laos zien als een vreed
zaam en noch door Oost noch door West
beïnvloed land.
Amerika heeft gevraagd om verschui
ving naar eind maart van de hervat
ting van de ontwapeningsconferentie in
Genève, voorzien voor februari. De pre
sident wil zich hierop eerst terdege
voorbereiden.
Kennedy heeft grotere voedselhulp ge
last voor de hongergebieden in Kongo.
Hij staat onwillig tegenover suggesties
van soortgelijke hulp aan communistisch
China, omdat dit land zelf voedsel ex
porteert, niet om hulp heeft gevraagd
en een oorlogszuchtige houding jegens
de Verenigde Staten blijft aannemen. Hij
wi] geen voedsel aanbieden als propa
gandistisch gebaar.
vraaS hij een bezoek aan
w ashington van premier Kroestj-ev zou
verwelkomen, indien deze zou besluiten
het ontwapeningsdebat in de V.N. bij
te wonen, antwoordde Kennedy: ,,Ik heb
officieel geen mededelingen dot Kroestjev
naar Amerika zou komen. Ik heb alleen
kranteberichten gelezen en vind het
daarom juister te wachten op een vinger
wijzing dat Kroestjev voornemens is naar
de Verenigde Staten te komen."
Het Amerikaanse bureau voor de ruim
tevaart heeft een plan in studie om
twee kunstmanen, die elk een baan om
de aarde beschrijven bij elkaar te bren
gen.
Woordvoerders van ,,Nasa" zeiden, dat
Lockheed Aircraft 100.000 dollar toege
wezen heeft gekregen om een studie te
maken, die zes maanden kan duren.
De bedoeling is een systeem te vin
den om twee verschillende kunstmanen,
die elk een eigen baan beschrijven, bij
elkaar te brengen om er één kunstmaan
van te maken. Een dergelijk plan is
nog niet eerder beproefd.
De algemene vergadering van het Cen
traal Comité der Poolse communistische
party heeft vorige week in Warschau on
der voorzitterschap van premier Gomul-
ka besloten tot een hervorming van het
lager en middelbaar onderwijs. De her
vormingsvoorstellen zijn afkomstig van
't politieke bureau der party en werden
door Gomulka zelf gepresenteerd. Deze
gebeurtenis, welke onvoorziene conse
quenties heeft, opent een nieuwe etappe
in de geschiedenis der Kerkvervolging
in Polen. De ommekeer in het beleid
der communistische leiders is echter het
resultaat van een lange voorbereiding.
Het eerste en voornaamste effect van
der hervorming is de totale afschaffing
van het godsdienstonderwijs op de lage
re en middelbare scholen, dat de afge
lopen jaren in toenemende mate was be
lemmerd.
Toen de politieke gebeurtenissen in 1956
Gomulka en de zijnen aan de macht
brachten, waren dezen onder de druk
der omstandigheden bereid tot een ak
koord met de Kerk. Overleg met de pas
bevrijde kardinaal Wyszynski leidde op
8 december 1956 tot een ondertekening
van eeri decreet door de minister van
onderwijs, dat het godsdienstonderwijs op
de scholen weer invoerde. Er waren
slechts twee voorwaarden aan verbon
den, namelijk dat het godsdienstonder
richt na de officiële schooluren moest
worden gegeven en ten tweede de
ouders moesten er om verzoeken. Aan
het einde van het schooljaar 1956-1957
werd op 30 onderwijsinstellingen na op
alle Poolse scholen godsdienstonderricht
gegeven.
Direct echter kwam de Vereniging
voor Laicistisch Onderwijs in het geweer
aanvankelijk met weinig, maar later
met steeds meer succes. Het resultaat
ervan leest men af in de officiële cij
fers. Aan het einde van het schooljaar
1957-1958 waren de 30 scholen zonder
godsdienstonderricht er 400 geworden,
1938-1959 waren het er 1500. Vorig jaar
steeg het aantal scholen, waar geen
godsdienstonderricht toegestaan werd tot
6000, een kwart van alle scholen.
Typerend voor de jongste ontwikkeling
was de publikatie in september 1960 van
een artikel in Nowa Kultura, geschreven
door de communist Kosakiewicz. De
schrijver merkt in zijn artikel onder
meer op, dat Polen geleidelijk aan de
doeleinden van de burgerlijke revolutie
voorbij groeit en begint aan de reali
sering van het socialistisch laicisme.
Wat dit inhoudt zegt de schrijver dui
delijk: onafhankelijkmaking der sociale
instellingen van de hegemonie en invloed
van de Kerk; rationalisering van het
menselijke denken en de levenshouding;
schepping van een nieuwe moraal. Dat
de scholen hierbij een belangrijke plaats
innemen is vanzelfsprekend.
Koningin Elizabeth
in Nieuw-Delhi
Koningin Elizabeth van Engeland heeft
in Nieuw-Delhi, bij de viering van India's
„Dag van de republiek", een gecombi
neerde militaire parade en folklorisitische
optocht gadegeslagen.
Twee uur lar.g zagen de koningin en
prins Philip, in gezelschap van president
Prasad van India, een kleurrijke stoet
voorbijtrekken ter lengte van ongeveer
zestien kilometer, waarin alle 15 staten
van India vertegenwoordigd waren.
Langs de drie kilometer lange route,
die de stoet volgde, hadden zich een mil
joen toeschouwers opgesteld.
Vijfenzeventig straaljagers van de Indi
sche luchtmacht brachten tijdens de pa
rade een saluut vanuit de lucht aan de
koninklijke bezoekers, die bij hun aan
komst bij het podium, van waaraf zij het
gebeuren gadesloegen, met eenendertig
saluutschoten waren begroet.