Omsingelingspoging nog zonder succes Profiel van twee „rebellen Patriotten" niet naar Braziliaanse haven PROFICIAT, OOM JACK Derde T.H. en nog veel meer Het is (daar) al zo ver Kasavoeboe bepleit in R.T.C. Kongo-federatie Zal Kennedy Kroestjev inzake Laos uitdagen Zelfde stunt in 1930 Twee moties in Brabantse Staten Delgado en Galvao waren eens vriend van Salazar Kroestjev laat Amerikaanse vliegers vrij' DAGBLAD VOOR ZEELAND HOE KAN DAT? Vorst I Xr'ïjB ZA 828 uur- Maan on" I Nieuwe directeur Ver. Glasfabrieken Weer staatsgreep in El Salvador VERKIEZINGEN IN BELGIE uilen Pongo ze me doodschieten! 55 Australisch dorp geheel verbrand Proteststaking in Charleroi Mgr. Hendriksen coadjutor van kard. Alfrink LAATSTE NIEUWS uurproef voor overleg 101e JAARGANG No. 23582 Uitgave N. V. Uitg. Mij. Neerlandi» Directeur: E. H. B. Brader Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't Westende. Bureaus: Breda, Reigerstraat 16, Tel. 22341 (3 lijnen). Postgiro 278841. Voor God, Koningin en Vaderland DONDERDAG 26 JANUARI 1961 Abonnementsprijs f 7,per kwartaal 8,20 per post - 0,54 per week. Buitenlandse abonnementen op aan vraag. Losse nummers 15 cent. Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.40 per mm (Ing. Med. 1.Bij contract aanzienlijke reductie. Volledi ge tarieven en Algemene Voorwaarden worden op aanvraag gaarne verstrekt. ^Tau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 98 - telefoon 6252 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus: Terneuzen: Usbaanstraat 24 telefoon 2601 - OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 2893) .REBELLENSCHIP" ZET KOERS NAAR AFRIKA 55 De „overneming" van de „San ta Maria" staat niet op zichzelf. Een gelijksoortig incident speel de zich in juni 1930 en de lei der van de piraten had dezelfde achternaam als de politieke lei der die achter het huidige inci dent staat. In 1930 ging een kapitein Ra mon Delgado met 21 handlangers in Danzig aan boord van het Duit se schip „Falke". De 22 mannen deden zich voor als passagiers tot het schip zee had gekozen. Toen verschenen zij plotseling in het uniform van Venezolaanse rebel len, namen het gevel over het schip over en zetten koers naar Venezuela. Delgado wilde de regering in Ve nezuela ten val brengen, maar zijn plan liep op niets uit. Hij en zijn bende werden gevangen ge nomen en de kapitein van het schip mocht niet meer varen. Achtervolgd door de Amerikaanse torpedohootjager Wilson, het Engelse fregat Rothesay en verscheidene andere oorlogsschepen en tegemoet gevaren door twee andere Amerikaanse oorlogsbodems, zet het geroof de Portugese schip „Santa Maria" koers naar Afrika. De laatste peilingen die men van het schip nu al drie dagen alle achtervolgers te glad af heeft kunnen maken, hebben uitgewezen, dat het van plan is de'Oceaan over te steken. Naar welke haven haven, met onbekende bestemming. Wel- Kreekrak en huizen (Van onze verslaggever) Het Kreekrakplan en de kleine woning toewijzing 1961 zijn de onderwerpen, waarover gisteren in de Provinciale Staten van Noordbrabant twee moties zijn ingediend en bij acclamatie aan vaard. In de „Kreekrakmotie", inge diend door de fractieleider van de KVP, de heer J. L. P. M. Teyssen, uiten de Staten hun teleurstelling en verba zing over de uitlating van minister Kort hals, dat het Kreekrakproject geen na tionaal belang is. Aanleiding tot de tweede motie, ingediend door de heer C. J. van Lienden, fractievoorzitter van de PvdA, was de geringe woningtoewij zing aan Brabant, dat een van de pro vincies is met procentueel de grootste woningnood. De Staten waren van oor deel en dat werd gebaseerd op het in vorige jaren gebouwde aantal huizen dat er veel meer woningen in Brabant kunnen worden gebouwd dan de mi nister toestaat. „Wij zullen een neutrale haven vin den, waar we de passagiers omwille van hun veiligheid zullen afzetten", liet Gal- vao gisteren de wereld per radio we ten. -Overgeven doen we ons beslist niet, ook niet als we aangevallen wor den. Wij zijn geen tirannen, maar pa triotten", vertelde hij. De gehele dag heeft men gisteren in de mening verkeerd dat het schip koers zou zetten naar Belem, een noord-Bra ziliaanse haven. Drie maal heeft de mar conist van de Santa Maria" contact gehad met Braziliaanse marine-autori teiten, maar hij gaf de positie niet prijs. Alle achtervolgers, ook het Nederland se fregat „Van Amstel", baseerden hun activiteit op die veronderstelling. Maar gisterenavond kwam de verrassing: de „Santa Maria" vaart oostwaarts! De Amerikaanse torpedobootjager zit het schip het dichtst op de hielen, maar hij heeft altijd nog een achterstand van 500 mijl, en men acht het niet zo waar schijnlijk dat die vlot zal worden inge haald. Portugese vloot Gisteren zijn uit Lissabon twee snelle torpedoboot jagers op weg gegaan om de bewaking van de Portugese eilan den in de Atlantische Oceaan te ver sterken. Een fregat verliet eveneens de licht zullen de drie schepen nu pogen, samen met de achtervolgers, het ge roofde zeekasteel in te sluiten. Ga'vao schijnt daarvoor niet erg bang te zijn. Zijn radioboodschap was nogal uitdagend en hij wist ook te vertellen dat de Amerikaanse passagiers aan boord „alle begrip hebben voor zijn ac tie". Intussen is meer duidelijk geworden van de politieke achtergronden van het sterke staaltje van zeeroof dat op het ogenblik de hele wereld in spanning houdt. Het plan om een groot Portu gees 'schip te roven om daardoor een „eerste stukje vrij Portugal" te cre- eren, is al enkele jaren oud en Delgado is de man achter de schermen. Of het nu wettelijk „zeeroverij" is, zou nog niet duidelijk genoeg zijn gebleken, heeft een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse za ken verklaard. Redenen om te vermoe den dat dit zo is, zijn er wèl. en op grond daarvan hadden de V.S. toestem ming gegeven om het schip te achter volgen. Spanning Uiteraard heerst overal grote span ning over het lot van de passagiers. Er zijn vele kinderen onder. De rebellen leider, die nu de scepter zwaait op de „Santa Maria", heeft de eerste dag al gedreigd dat hij het schip tot zinken zal TE VENRAY heeft een felle brand ge woed in de steenfabriek van de heer P. Schreurs. De schade bedraagt vele tienduizenden guldens. AMERIKAANSE aannemers, die zich speciaal bezighouden met de aanleg van privé-zwembaden, verwachten, dat er dit jaar in de V.S. 70.000 privé-zwembaden zullen worden gebouwd. Kosten: 850 mil joen dollar. HET NEDERLANDSCHE Roode Kruis heeft tot dusver een bedrag van 300.000 gulden aan giften ontvangen voor hulp aan de hongerende bevolking van Kon go. TE HAMBURG is, na langdurige on derzoekingen, een spionagekomplot ont dekt. Twintig personen zijn gearresteerd en drie drukkerijen werden in beslag genomen. EEN KAKAPO is in het Fiordland-na- tuurreservaat op het zuidelijk eiland van Nieuw-Zeeland aangetroffen. Men meen de, dat deze vogels reeds lang waren uitgestorven. Deskundigen vinden deze herontdekking van de kakapo van groot belang. DE UITVINDER van de bouwdozen van het ,,meccano"-systeem, A. C. Gil bert. is gisteren in Amerika op 76-jarige leeftijd overleden. HET ZOVEELSTE kort geding tussen Autopon en garage Kost in Amsterdam heeft gisteren gediend: Autopon verweet Kost VW's te bestellen op gefingeerde kopersnamen om zo voorraad te vormen on Kost stelde daar tegenover dat Auto pon nog altijd op grote schaal discrimi- n?i'c toePast- Op I februari uitspraak. ,?,r we klinnen zo toch niet bezig blij ven'1", vroeg de president van de recht bank zich af. S Verwachting van het K.N.M.I. tot !^:wond- opgemaakt gisterenavond uur: *)r.aoS en zonnig weer, maar in mogelijk nog wat be- ulklnB en wat lichte sneeuw. Krach- matige wind tussen oost en 2 VerwalS?» Ma"Ke tn> 'ichte vorst- I kunHit g van het Belgisch weer- J Kundig instituut: J ml? h, al6emeen bewolkte hemel DeratnronL u1 daar sneeuwval. Tem- dat in 5 boneden het vriespunt, zo- l verkeer 22?" en midden-België het 1 2 "ladheid Hn'aarschuwd wordt voor l Vandaal ,°°r sneeuw «zel- op 13 2» uu°rn ond" 1716 uur- Maan President Kennedy van de V.S. moet nog steeds vele gelukwensen in ont vangst nemen. Een van de plezierig ste van die officiële gelegenheden was wel de massale felicitatie van nichtjes en neefjes, die oom Jack en tante Jacky een hand kwamen geven. Ver der op de foto de ministers Udall en Day Kapitein van het Portugese schip „Santa Maria", d?t door kapers is over meesterd, is de heer Mario S. Maia. Deze foto van de kapitein is kortgeleden gemaakt tijdens een feestje aan boord van het buitgemaakte schip. brengen, als men hem zou naderen met het doel hem en zijn volgelingen te over meesteren. Intussen vinden vele deskundigen het maar vreemd dat men er, na drie dagen, nog steeds niet in geslaagd is de positie van het schip zuiver te be palen. Wetenschap en techniek stellen de meest moderne hulpmiddelen ter beschikking en niettemin ziet een door rebellen geleid schip kans om aan alle achtervolgers te ontsnappen. Men seint zelfs vrolijk radiobood schappen in het rond, die min of meer bedreigingen in houden, er varen oorlogsschepen achteraan, er cirkelen vele vliegtuigen boven het gebied waar het schip moet zitten, er komen oor logsschepen het schip tegemoet en niettemin koerst het door, kennelijk zonder gehinderd te worden. Maar, zo zeggen de deskundigen New York, het is ook best mogelijk dat men er al zeker van is de .Santa Ma ria" in de val te kunnen laten lopen, maar dat de Amerikaanse marine dat niet bekend wil maken om Galvao niet al te ongerust te maken. Hij zou in dat geval wellicht gekke dingen kunnen doen Laatste peiling Negenhonderd mijl ten oosten van Tri nidad, zo luidde de laatste peiling. Een Deens vrachtschip, de „Fieke Gulwa", heeft het gezochte schip daar waargeno men. Er gingen meteen vliegtuigen naar de aangegeven positie. De spannende jacht is nog niet ten einde! In een op vrijdag 3 februari a.s. in Schiedam te houden buitengewone al gemene vergadering van aandeelhouders in de N.V. Verenigde Glasfabrieken (United Glassworks) zal een directeur worden benoemd. Commissarissen zul len voorstellen ir. M. Greutert, met in gang van 1 november 1960 te benoemen tot directeur van de vennootschap. Zoals bekend heeft de president-direc teur. de heer F. C. H. Hattink, destijds om strikt persoonlijke redenen ontslag gevraagd, hetgeen werd ingewilligd. De directe aanleiding voor de ontslagaan vrage was de wijze waarop een conflict binnen de grote Leerdamse dochteron derneming werd opgelost, zonder dat de president-directeur erin zou zijn ge kend. In Guatemalastad is vernomen dat de regering in de Middenamerikaanse re publiek El Salvador ten val is ge bracht door het leger cn dat een mili taire junta is opgericht. De staatsgreep werd uitgevoerd om een eind te maken aan de linkse ex cessen" van de zesmans junta van mi litairen en burgers die op 26 oktober van het vorig jaar de macht overnam. De nieuwe junta werd beschreven als politiek rechts. DE LANDBOUWHOGESCHOOL te Wa- geningen wil aanmerkelijk uitbreiden. Aan de minister van Landbouw en Vis serij is een ontwikkelingsplan van de ho geschool voorgelegd, waarmee in de eerstkomende tien jaar ruim 62 miljoen gemoeid is. In een nota aan de Tweede Ka mer heeft minister Cals meege deeld, dat Nederland zijn derde Technische Hogeschool krijgt. Ze komt in Enschede. De nota vermeldt nog een groot aantal andere plannen, het hoger on derwijs betreffende. Elders in ons blad kan men er uitvoerig over lezen. De leider van de Belgische liberale par tij Roger Motz heeft verklaard, dat in maart, mogelijk voor Pasen, algemene verkiezingen zullen worden gehouden. Van de snelheid waarmee de voorbe reidingen gedaan kunnen worden zal het afhangen of de verkiezingsdatum inder daad 26 maart kan zijn. De regering heeft naderhand bekendge maakt, dat de Kamers op 22 februari wor den ontbonden. Gisteren is in Leopoldstad de Kongolese ronde-tafel-conferentie begonnen. Kasavoeboe betoogde in zijn openingstoespraak dat de grondwet, die België achterliet her zien moet worden en een heleboel zaken, die daarop gebaseerd zijn, eveneens. Behalve Kasavoeboe, Ileo en Moboetoe waren de leden van de raad van hoge commissarissen bij de conferentie. Bij na vijfhonderd mensen zaten in de zaal. Kasavoeboe klom onmiddellijk op zijn stokpaard, de vorming van een Kongo- federatie. Hij zei dat een eenheid die geen rekening houdt met de aspiraties van de plaatselijke bevolking, geen kans maakt. De grenzen van de provincies konden, vond hij. gemakkelijk verlegd worden. De Belgen hadden die grenzen getrokken zonder rekening te houden met de „Kongolese werkelijkheid". Hij stuurde gisteren Hammarskjoeld een telegram waarin hij de VAR be schuldigt van rechtstreekse inmenging in binnenlandse aangelegenheden, o.a. door wapenzendingen voor Loemoemba- aanhangers. „Laat hem vrij" Een hoge UNO-functionaris heeft een inspectietocht langs UNO-garnizoenen, Kongolese legerposten en bestuursposten gemaakt. Daarbij had bij Pongo, Mo- boetoes veiligheidsofficier die in Stan- leystad gevangen zit, ontmoet. Deze stond juist op het punt om Kasavoeboe een radioboodschap te sturen waarin hij hem waarschuwt Loemoemba vrij te laten. Humberto Delgado, 54 jaar oud, is de man zoals in het ope ningsartikel van deze pagina ge meld die het sein heeft gege ven voor de „overneming" van de Santa Maria Thans leeft deze Portugese generaal in balling schap in Brazilië. Of liever: ex- generaal. Want in juni 1960, toen hij zijn land al verlaten had, werd hij als generaal ontslagen wegens politieke activiteiten in Brazilië. De vurige redenaar, die Delgado is, heeft althans volgens de Portui gese regering als kandidaat van de oppositie bij de verkiezingen van 1958 de nederlaag geleden. Sinds 1928 was hij overigens de enige kandidaat van de oppositie in Portugal Toen hij na die verkiezingen Am sterdam bezocht, zei Delgado. dat hij 75 procent van de stemmen had gekre gen en niet 23.5, zoals de Portugese regering had verklaard. Breuk De breuk van Delgado met het Por tugese bewind van Oliveira Salazar werd een complete breuk. Na zijn nederlaag ter stembus, hield de ex-directeur van de Portugese luchtvaartmaatschappij, die Delgado is, in oktober 1958 een toespraak. Dat geschiedde.... met toestemming van Salazar. Bij het eerste teken van geestdrift joeg de politie het publiek uiteen en Delgado en de zijnen wer den weggestuurd!! In november van dat jaar werd de groep, die Delgado „de nationale on afhankelijkheidsbeweging" noemde, weer in het nieuws geplaatst. Aneurin Bevan was uitgenodigd, maar de Por tugese regering verbood deze Britse politicus naar Lissabon te komen. In januari 1959, kort nadat hij van al zijn militaire rechten en plichten ontheven was, zocht Del gado in arren moede zijn toevlucht bij de Braziliaanse ambassade in Lissabon. Drie maanden lang werd er gedelibereerd over Delgado. Toen vertrok hij, met Braziliaanse mede werking en terwijl Salazar slechts ■node stil zat, uit Portugal naar Brazilië De andere „rebel" Vijf tot zes maanden heeft hij daar daar terwijl hij in zijn jonge jaren toch een trouw aanhanger was van Salazar zitten broeden op een kom- plot. De overname van de „Santa Ma ria" moest twee, drie maal worden uitgesteld, omdat het schip te laat was, aldus de generaal. Eindelijk is zijn komplot geslaagd. Hij ontkent, dat het doodgewone pira terij is. „Wij zijn gewikkeld in een politieke oorlog. Dit is onze zaak, niet die van Engeland of Amerika", aldus zijn mening. „Wij stelen niets en doen niemand kwaad". Uiteraard wordt deze mening geheel gedeeld door Henrique Galvao, leider van de zeventig „rebellen", die de „Santa Maria" overmeesterden. Vrienden van hem zeggen, dat hij zeer romantisch is. De reeds wat ka lende en enigszins gedrongen man heeft een stormachtig leven achter de rug, zowel in als buiten Portugal. Of die stormen met zijn laatste avontuur zijn uitgewoed Hij diende zijn land als legerka- pitein in de Afrikaanse koloniën. Na zijn repatriëring maakte hij de Portugese bewindvoerders in die koloniën de scherpste verwijten. Dat haalde hem de vijandschap op de hals van zijn vriend Sala zar. Galvao werd geschrapt van de lijst van kandidaten voor het Por tugese parlement. In 1953 werd Galvao, thans 65 jaar, met zes anderen door een militair tri bunaal schuldig bevonden aan samen zwering tegen de staat. Hij werd tot drie jaar dwangarbeid veroordeeld en voor 15 jaar werden deze man die ook nog toneelschrijver en pamfletten- schrijver was de burgerrechten ont nomen. Terwijl hij in de gevangenis ver bleef. werden door geheel Portugal pamfletten verspreid die tegen de re gering waren gericht ende stijl van Galvao droegen Galvao werd ziek hij moest althans in een ziekenhuis worden ver pleegd omdat hij van zijn middel af verlamd zou zijn Hij ontsnapte in januari 1959. Zes dagen bleef hij zoek en toen verscheen hij voor de Argentijnse ambassade waar hij politiek asiel vroeg en kreeg. Op 13 mei 1959 gaven de Portugese autoriteiten hem een vrijgeleide naar Argentinië. En het was in dit land dat hij in contact met Delgado de „overneming" van de „Santa Maria" heeft georganiseerd. „Als dat niet gebeurt", aldus Pon go, ,,word ik, en worden driehon derd andere mensen met mij, uit vergelding doodgeschoten". Leger verloopt Intussen vragen sommigen zich af, of het UNO-leger nog enige toekomst heeft. Het is al bijna gehalveerd. De Marokkaanse troepen zijn nu ook terug getrokken en er gaan geruchten dat er meer weglopers zullen komen. Soekarno zou zijn mannen ook terug willen roe pen. In noord-Katanga werd gisteren nog altijd gevochten. Er vielen bommen op Loeëna, waar de Baloeba zich verschanst hebben. De bevolking van het Australische plaatsje Dwelling Up is aan de dood ontsnapt. Er woedden enorme veldbran den in de omgeving en het dorp was daardoor ingesloten. Op het laatste ogen blik draaide de wind waardoor welis waar nog het dorp zo goed als geheel verwoest werd, maar die de bewoners de mogelijkheid bood het er levend af te brengen. Er is een groot aantal brandweerlie den ingezet. Verscheidenen van hen werden tijdens het bluswerk vermist. Het spoorwegverkeer in de streek rond om Charleroi is gisteren ontwricht door dat spoorweglieden opnieuw in staking zijn gegaan, slechts twee dagen nadat zij het werk weer opgenomen hadden na de grote staking. De nieuwe staking is een protest tegen een maatregel van de Belgische spoorwe gen waarbij een arbeider, wegens zijn ge drag tijdens de grote staking, wordt over geplaatst van Monceau-sur-Sambre, waar hij woont, naar Brussel. AI zijn we nog niet aan een Elfsteden tocht toe, de Friezen hebben hun weertje en profiteren volop van het ijs, nu de regering-winter, na een korte crisis, onveranderd is teruggekeerd. In Beesterzwaag, tussen Heerenveen en Drachten in Friesland zijn woens dagmiddag kortebaanwedstrijden voor vrouwen gehouden, waarbij Martha Wieringa bezig aan haar laatste wedstrijdseizoen bijzonder sterk reed. De foto toont de snelle Martha met ruime voorsprong in een duel met I. Hoekstra uit Nijehorne. Paus Johannes heeft mgr. Th. G. A. Hendriksen benoemd tot titulair bisschop van Eumenia en hem als hulpbisschop toegewezen aan kardinaal Alfrink aarts bisschop van Utrecht. Mgr. Th. Hendriksen werd in juli 1907 te Wehl geboren en in juli 1932 priester gewijd. In februari 1935 werd hij leraar aan het klein seminarie te Culemborg. Twee jaar later werd hij leraar in de filosofie op het groot seminarie te Hijsen- burg. In maart 1947 kwam de benoeming tot pastoor te Steeg. Tien jaar later, op 30 augustus 1957, werd hij benoemd tot vicaris-generaal van de aartsbisschop. In 1958 werd hij protonotarius titularis en huisprelaat van Z. H. de Paus. President Kennedy heeft giste ren op zijn eerste persconferentie bekendgemaakt, dat de Sovjet-Unie de twee vliegers van het Ameri kaanse verkenningsvliegtuig van het type RB-47 dat in juli boven de Barentszee werd neergeschoten, heeft vrijgelaten. Kapitein Olmstead en kapitein McKone die sinds 1 juli door de Russen gevangen werden gehouden, zijn al op weg naar de V. S. President Kennedy zou zich gereedma ken om binnenkort premier Kroestjev dit te dagen te bewijzen dat het hem ernst is met onderhandelingen over een stop zetting van de koude oorlog. In de Amerikaanse regeringshoofdstad verwachtte men, dat Kennedy tijdens zijn eerste persconferentie als president een verklaring dienaangaande zou afleggen. Naar verluidde zou het Amerikaanse staatshoofd diplomatieke stappen over wegen teneinde de burgeroorlog in Laos te doen stopzetten; dit zou wel eens de vuurproef kunnen worden waaruit zou moeten blijken of redelijk overleg met de Russen mogelijk is of niet. Deze proef is gebaseerd op een Brits compromis-voorstel gedaan aan de Sov jet-Unie om de internationale commissie van toezicht weer naar Laos terug te sturen teneinde een staakt-het-vuren te bewerkstelligen. In diplomatieke kringen in Washington verluidde dat de reactie op het Britse voorstel van de zijde van de Sovjets zeer koel was geweest. Een rechtstreeks ant woord had men nog niet ontvangen. Functionarissen van de regering-Kcn- nedy zeiden, dat een eventuele afwijzing van het Westerse aanbod door de Russen het duidelijkste bewijs zou zijn voor de stelling, dat Kroestjevs gepraat over de vrede niets anders was dan propaganda. De raad van de Zuidoost-Aziatische Ver dragsorganisatie heeft gisteren een ver zoek van de Laotiaanse regering in over weging genomen tot het zenden van een groep waarnemers. De raad heeft even wel nog geen beslissing genomen. De onoverzichtelijke strijd in Laos gaat intussen door. Gisteren zou er weer gevochten zijn toen een afdeling van het koninklijke leger een strate gisch belangrijke stad trachtte te ver overen. De rode troepen zijn weer rond Loeang Prabang actief. Men vreest nog altijd voor een omsingeling.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1961 | | pagina 1