Inlanders vinden komende verkiezing niets bijzonders Engeland contra „erwtensoep MEETINSTRUMENTEN IN STRIJD TEGEN MIST Papieren tenniskleding RIBBENS Lil n V] Tl M :i I:i DE QU Anti laai Nieuw w< voor Str; 500 GRAM KOFFIE EEN GULDEN GOEDKOPER Dit betekent toch niet dal U weggaat n Fiat occasions •053**! MARGARINE of VET EENG0UDREEP BRUINE BONENSOEP tfo-gétère*"""' Altijd een kassabon voor 10°/o korting. Oók bij de weekreclames v r ij (lalg'-prijzeii 2190 5? Tegen Soekarno Goede beloften Realisten Gepantserde auto te Breda gevonden AARDAPPELEN GEVONDEN Ten strijde Meting en Aan het mistfront Oven Gelukkig en Voorspoedig 1961 Bij 1.4,- De Gruyter-artikelen Bij elke 2 pakjes voor 10 cent voor slechts 50 ct 55 Enkele buie DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 5 JANUARI 1961 De verkiezingstijd in Nederlands Nieuw-Guinea is thans aangevan gen. Dinsdag 20 december zijn de eerste verkiezingen van kiesman nen gehouden en het zal tot 25 fe bruari 1961 duren, voor de eerste zestien leden van de „Nieuw-Gui nea-raad" zullen zijn gekozen. Op enkele plaatsen zijn spandoeken aangebracht om de bevolking te wijzen op de betekenis van het ge beuren. Zoals bekend zijn de ver kiezingen getrapt. Vanaf nu tot 15 januari zullen de kiesmannen wor den aangewezen, die uiteindelijk de raadsleden zullen gaan kiezen. Aan de verkiezing: van het eerste ver tegenwoordigende lichaam van de bevol king is een periode van opgewekte poli tieke bedrijvigheid voorafgegaan. Alom in de kuststreken hebben de meest voor uitstrevende elementen der autochtone bevolking de hoofden bij elkaar gestoken om de eerste politieke groeperingen te vormen. Deze ztfn in veruit de meeste gevallen plaatselijk of regionaal ingesteld en de programmapunten richten zich va ker op de kleine dingen van het dagelijk se leven dan op de grote politiek. Vaak ook spelen de onderlinge tegen stellingen tussen de bevolkingsdelen een overwegende rol. Zo geldt de in Hollan- dia opgerichte PARNA (Partei Natio nal) als een groepering van jonge Se- roeiers die er naar streven hun oude controverse met de Biakkers te overbrug gen. De leiding van de partij bestaat in hoofdzaak uit Seroeiers, die zich in gro ten getale in het gebied van Hollandia hebben gevestigd. De partij staat thans onder voorzitterschap van de jonge Har ry Wajoi en zij onderhoudt nauwe ban den met de Leidsc student Kirihio. Aan vankelijk scheen zich ook de Biakse heer Nicolaas Jouwe, die eveneens op een scho ling in Nederland kan bogen, voor de groep te interesseren, doch hij heeft er zich later van gedistantieerd. Meest ken merkend voor het program der partij is, dat zij de wens heeft geproclameerd, uiterlijk 1970 alle functies, tot en met die van resident, door inheemsen te doen bezetten. Het is niet duidelijk hoeveel aanhang de partij telt. Dit laatste kan men ook zeggen van de Democratische Volkspartij, die zelf be weert de meeste leden te hebben. Deze party bestrijkt het achterland van Hol landia en het kustgebied ten westen van het stadje. Xij heeft onlangs krachtig stelling genomen tegen de politiek van president Soekarno en zij speelt met de gedachte van een Melanesische federatie evenals de heer Jouwe. Deze groep heeft xich recht tegenover de Parna gesteld. Dit is ook het geval met de jongste spruit aan de partijboom ..Kracht door Eenheid", die onlangs als lokale partij in een plaatsje ten westen van Hollandia is opgericht. Men keert zich vooral tegen de sterke positie van de Seroeiers, de bewoners van het eiland Japen onder wie zich nogal wat Indonesisch gezinde groepjes bevinden. Zeer actief in de verkiezingsstrijd reist voorts de heer Kaisiepo rond, die een gouvernementsfunctie bekleedt en de bevolking voorlicht over de betekenis van de verkiezingen. Hij heeft zich buiten het partijgewoel gehouden, doch men schrijft hem de be doeling toe, straks een partij met chris telijke inslag te willen stichten. In de enkele andere centra, die het eiland buiten Hollandia bezit, hebben zich groeperingen gevormd, die nog meer dan de andere een lokale inslag tonen. Zij zijn eigenlijk nog niet meer dan eerste po gingen van vooruitstrevende lieden om tot gelding te komen. In een onderhoud, dat wij met gouver neur dr. Platteel hadden, zeide deze hoop te hebben op een constructieve en po sitieve instelling van de Nieuw-Guinea- raad. „Ik heb goede verwachtingen van het werk van de raad, waardoor de be volking de gelegenheid zal krijgen, zich op haar eigen plaats te bezinnen. Bij de verkiezingen voor de streek - raad Biak-Noemfoer zijn weinig men sen naar voren gekomen, wier po sitie traditioneel is gegrondvest. Men heeft integendeel nieuwe mensen ge kozen en bijvoorbeeld voorkeur ge geven aan een employé van de KI.M boven een dorpshoofd. Dit bewijst, dat men vertrouwen heeft en de zaken nuchter ziet. Men verwacht bepaalde lijk steun van de Nederlanders en vaak hebben wij bij de voorbereidin gen voor de raad de opmerking ge hoord: „Dit betekent toch niet dat u weggaat?" Er ontwikkelt zich ook al lerwegen belangstelling voor de eigen situatie van de autochtone bevolking. Dat is wel gebleken uit de hartelijke ontvangst, die de Melanesiërs elkaar ge ven wanneer bezoeken worden uitgewis seld tussen het Nederlandse en het Austra lische deel van het eiland", zo zeide dr. Platteel. Ook de resident van de Geelvinkbaai, de heer H. Veldkamp, sprak tegenover ons de overtuiging uit, dat de eerste er varingen van de streekraad op Biak goede beloften inhouden voor het werk van de Nieuw-Guinea-raad. „Vele autochtonen menen dat de Nieuw-Guinea-raad meteen al internationaal zal kunnen meespreken. Dit geloof ik niet, maar binnenslands zal de raad een gunstige uitwerking kunnen Werkend aan de emancipatie en dus aan de onafhankelijkheid van Nieuw- Guinea: inlanders zijn op deze foto be zig een 70 km lange weg aan te leggen van hun bivak Waigo naar Ajamaroe. Eind 1958 begonnen zij aan dit rverk hebben. De ervaring met de streekraad op Biak-Noemfoer bewijst dit. In deze raad zijn geen onbeheerste en onberedeneerde voorstellen naar voren gekomen. Hij is een goede leerschool gebleken", aldus de heer Veldkamp. In dit verband wees de heer Veldkamp op ecu onlangs door de streekraad geno men besluit, de bruidsprijs tot aanvaard bare afmetingen terug te brengen, na dat deze traditionele instelling tot een misbruik was uitgegroeid. De waarnemende resident van de Vo gelkop. dr. W Kouwenhoven, sprak even eens de verwachting uit. dat de Papoea zich als een nuchter, reële man zal ooen kennen, die niet spoedig zal gaan gelo ven dat hij het zonder buitenlandse hulp kan stellen. Hij wees er in dit verband op. dat alle partijen de aantrekking van buitenlands kapitaal verlangen. Een algemene indruk, die ingewijden hier uit het eerste begin van politieke activiteit hebben gekregen, is, dat de autochtonen realisten en individualisten zijn. Zij tonen volgens ambtenaren van het gouvernement, die een voorlichten de taak onder de bevolking vervullen geen neiging dc Nederlanders de rug toe te keren en zij schijnen te beseffen dat van Nederland meer hulp is te verwachten dan van Indonesië. Anderzijds brengt deze instelling van de bevolking met zich, dat men zich gelei delijk aan niet meer zo gemakkelijk schikt en meer aanspraken heeft. Zulke ervaringen vernamen wij in een der be drijven en in een leprozeriën. De kiesmannen, die nu geleidelijk aan overal worden gekozen, zullen straks ook de nog te vormen streekraden moeten kiezen. In 1961 zouden weer drie van deze raden moeten worden samengesteld, na melijk op Japen, in het gebied rond Hol landia en in het gebied van Fakfak. Op Japen ontmoet de vorming van de streek raad nog verzet, daar zich onder de hier wonende Seroeiers kernen van Indonesi sche invloed bevinden. „Maar desondanks gaan wij toch met de vorming van deze raad door. Wie niet wil moet dan maar niet meedoen", zo zeide resident Veld kamp. Hij wees erop, dat ook in de Biak se streekraad een als pro-Indonesisch be kend staande afgevaardigde is gekozen, die nu echter constructief blijkt mee te werken. M Door de gemeentepolitie te Breda werd aan de rand van de gemeente een vrij oude auto aangetroffen voorzien van een Belgisch nummer Het ve hikel stond er reeds enige tijd. Een on derzoek van de auto wees uit, dat deze was uitgerust met pantserplaten. Daar het vermoeden gewettigd is dat dit mo torrijtuig voor de smokkel gebruikt is of er althans voor gebruikt zou worden is de vondst overgedragen aan de Veld dienst van de Douane te Roosendaal. BERGEN OP ZOOM De politic heeft dinsdagavond op de Zoomweg een hoeveelheid aardappelen, gevonden, die verpakt was in zaKKen van 30 kg. Er werden vijf zakken aan getroffen. De aardappelen zijn vermoe delijk van een vrachtauto gevallen. Mistjaar in jaar uit gehiidopslokkendeondoordring bare gele mist in Engeland. Fog, smog of erwtensoep noemen de Engelsen hun nu nog - onverslaanbare sluipende vijand. Honderden ver- verkeersongelukken komen ieder jaar voor rekening van Koning Mist. Bovendien is de erwtensoep, ondoordringbaar en vies- geel, bijzonder schadelijk voor de volksgezondheid. De strijd tussen mens en verontreinigde nevel wordt daarom steeds feller: Want vooral na de oorlog maakte liet zwaveldioxyde - met het roet hoofdbestanddeel van de smog - veel slachtoffers. De swaveldioxyde die uit dc Engelse schoorstenen de lucht in wordt geblazen, is meer dan de hoeveelheid zwavel, die de industrie in de zelfde tijd verbruikt. vangen. Gestadig werken zij aan de op- vraagstukken, die hun Hun proeven vallen Het Departement voor Wetenschappe lijk en Industrieel Onderzoek heeft te iGreenwich een laboratorium, waar men zich inzonderheid bezighoudt met de bestudering van het mistvra-agstuk met de beraming van middelen om de „fog" en de „smog" te bestrijden. Tal rijk zijn de aanvragen om raad en hulp die de deskundigen in Greenwich ont- De Engelse sportmode-ontwerper Ted dy Tingling heeft tijdens een show in Dumbarton House in Londen papieren tenniskleding geïntroduceerd. Teddy gaf te kennen, dat het voortaan mo gelijk is elke wedstrijd in een tinder model tennispakje te spelen. Boven dien, zo zei hij, zijn alle wasproblemen weggenomen. De foto toont tennisser Michel Davis (van de groep Kramer) in gezelschap van Nyda Machin en Danny Chapman, Zij tonen samen de enorme mogelijkheden van papieren tenniskleding. lossing van de voorgelegd worden in twee delen uiteen Als eerste taak is hun opgedragen, te onderzoeken, hoe groot de verontreini ging der lucht is en waaruit de veront reiniging bestaat. Hun tweede taak is, middelen en we gen te zoeken om dc verontreiniging tegen te gaan, althans te verkleinen. Zowel de wetenschappelijke als de technische werkers zijn van mening dat zij de „gewone mist" of „witte nevel" nooit zullen kunnen uitschakelen, omdat hij een „weersgesteldheid" is, evenals, bij voorbeeld regen of sneeuw. Wel hopen zij te bereiken, dat in ko mende tijden de lucht vrij zal blij ven van roet en zwaveldioxyde, daar deze twee ..mistverwekkers" de witte nevel veranderen in „vuil gele erwtensoep". In Greinwich heeft men drie toestellen geconstrueerd om de atmosferische ver ontreiniging te meten. Het eerste is een doosje, dat wel iets lijkt op een kleine bijenkorf. Het wordt gemonteerd op een paal van zes voet hoog. Het dient om de hoeveelheid zwaveldioxyde, die de lucht bevat, te meten. Immers, dit te weten is van belang, omdat zwavel dioxyde de stof is, die huizen en gebou wen zowel als de gezondheid der men sen aantast. Het tweede toestel bestaat uit een grote glazen trechter, die past in de hals van een flinke fles. De trechter vangt de roet- en gruisdeeltjes op. De regen spoelt die deeltjes omlaag in de fles. Iedere maand kan men zo de hoeveel heid roet en gruis meten. Het derde apparaat is ingewikkelder van constructie. Het dient om zowel de hoeveelheid roet als de mate van che mische verontreiniging der lucht te meten. In de loop der laatste jaren hebben de deskundigen van Greenwich vele hon derden van die apparaten in Engeland opgesteld. Londen telt er ongeveer hon derdvijftig. Geen wonder, want Londen is Engelands „Nevelstad" bij uitne mendheid. De meeste apparaten staan in de buurt van fabrieksschoorstenen, daar deze veel verontreiniging in dc lucht brengen. Toch vindt men ze tevens op andere plaatsen, bijvoorbeeld op de daken van de St.-Pauls-Kathedraal en de Bank van Engeland. Ook wijk- en plaatselijke autoriteiten bieden de helpende hand. En wel door zelf extra-apparaten op te stellen. Een van die toestellen staat (in de wjjk St.-Marylebone) dicht bij het huis. waarvan het heet, dat de vermaarde detective Sherlock Holmes er woonde, en vanwaar hij in de dichte mist zijn weg tastende zocht door Baker Street naar het centrum van Londen. De uitkomsten der metingen worden ge regeld gepubliceerd. Reeds heeft men stappen gedaan om de luchtverontreini ging aan de bron tegen te gaan. In Greenwich toonde men mij een doeltref fende uitvinding. Hij stamt uit de oor logsjaren en diende toen om te voorko men. dat de rook der scheepsschoor- stenen aan vijandelijke duikboten de positie der schepen zou verraden. Die uitvinding is weinig meer dan een speciaal gebouwde ovendeur met enige extra-gaten. Stort men brandstof op het vuur, dan zet men de gaten open. Er stroomt dan lucht naar binnen, zo dat het vuur heter wordt en de rook reeds in de oven verbrand inplaatg van door de schoorsteen te ontsnappen. Die speciale ovendeuren is men bezig in massa-produktie te vervaardigen. Duur zijn ze niet, vernam ik in Greenwich. En zij kunnen veel bijdragen tot een doeltreffende bestrijding van de ,,smog" of „erwtensoep", die Engeland en vooral Londen zoveel onaangenaams be reiden. Wij wensen allen een HANDELSONDERNEMING Voor de brug van RIBBENS ANNO 1861 TEL. 2272 TERNEUZEN FIAT 1100, eind 1959, slechts 30.000 km gelopen, J als nieuw. FIAT 1100 bestelwagen 1959, laadvermogen 1200 kg, J op kentekenbewijs. 60.000 km gelopen, in prima staat. J FIAT-DEALER: Gaiage „CENTRUM" 5 Fa J. Fr. KEIJENBERG Zn. i Boomgaardstraat 3 ROOSENDAAL Tel. 4683 J X (soort noor keuze} Om te proeven, hoe geurig en krachtig De Gruyter's koffie is. Profiteer de beste koffie nu met een gulden voordeel en bovendien nog 10°/o korting. U kunt ook 2 blikjes of potjes Oploskoffie nemen. fexfro margarine uitgezonderd") Aftijd kersverse margarine bij De Gruyter. Bij 2 pakjes een goud- reep voor halve prijs; bij 4 pakjes twéé goudrepen voor halve prijs enz. enz. Bruine btttensoep altijd Tien cent voordeet op elk zakje. Trakteer eens op een bordje pit tige bruine bonensoep. Met geu rige kruiden bereid. Lekkere wintersoep; 4 a 5 borden. het Snoepje van de Week voor slechts 15 cent bij aankoop van f,4.- De Gruyter-artikelen» Trechter waaronder fles U' bevestigd, die de met de regen meegespoeelde roet en gruisdeeltjes uit de lucht meet. ALLEEN CELDIC VRIJDAG 6 JANUARI DAMES SIAAL zuiver wollen kwali teit, zacht geruwd, dus heerlijk warm en zeer modern. Royaal lang model, in alle •ffen modekleu- O05 ren. Nu voor DAMES- EN KINDERMUTSEN van moderne langharig geruwde wol, diverse modellen en in vele modekleuren. Heerlijk warm en zeer sportief. Slechts 275 DAMESJAPON jeugdig model, mooie fantasie stof, in diver se streep combinaties. Met korte mouw. Ma ten 38-46. *790 Enorm voordelig VOGELKOOI zwaar verchroomde uitvoering, met losse binnenbodem, dus ge makkelijk schoon te maken, onder rondom met glas. Compleet met twee bekjes en vier stokjes "f slechts NYLON DAMIS SLIPS met fraaie nylon kant afgewerkt, voorpand extra gegarneerd, kies uit diverse modekleu ren, in alle maten voorradig, nu slechts 1M DAMES BLOUSE van zeer fijne No Iron poplin, naar keuze effen of met moderne fantasie dessins be drukt, lange mouw. In en over de rok £95 te dragenNu WOLLEN DEKEN 100% zuiver wol, een deken die de felste kou verjaagt, prachti ge effen beige kleur. Neem er nu een extra deken bij. 150x200 cm. Slechts HUISHOUDSCHAAR prima kwaliteit staal, zwaar verchroomde uitvoering, praktische maat voor alle doel einden. Neem er een bij, want nu 065 extra voordelig BOODSCHAPPENTAS 100% waterdicht lin nen, diverse dessins, ook ruiten in mooie kleurencombinaties, royale maat, aparte voorzak met ritsslui ting. Zeldzaam voor- dll'8- R80 Nu slechts W KEUKEN- OVERCORDIJNSTOF type weefstof, gewe ven in leuke ruiten met keuken-motieven Kleuren groen en geel. Fabriekspartij, spot goedkoop. 120 cm breed, *lQg p. meter slechts CHOCOLADE NAPOLITAINS in melk en puur, apart verpakt. 150 gram 19 |AN HAGEL de originele, volgens oud recept. 300 gram TOMATENSOEP met balletjes. 1 liter blik slechts 9 (Levensmiddelenafd. Parterre) Schriftelijke bestellingen welke ZATERDAG in ons bezit zijn worden SNEL EN ZORGVULDIG tegen deze PRIJZEN uitgevoerd I »»A - BERGEN OP ZOOM - en straks ook OOSTERHOUT E] 101e JAARGANG .Uitgave N. V. Uitg. M Directeur: E. H. B. Bra< Hoofdredacteur: J. J H Redactieraad: J. M. A. C. J. v. Hootegem, mr. Mes, rnr. H. M. L. de Re Vercauteren, L. J. v 't Bureaus. Breda, Kei Tel. 22341 (3 lijnen). Pc Bureau voor de Zeeuws i ti De Westduitse minister u* verdediging, Strauss, hee „machtig wapen" bij gekrel lijk een vulpen van 2 m De pen heeft een houdem liter inkt. Bovendien is eer\ van de minister aangebracM daat kwam het geschenk I Bundeswehr op het ministe| aanbieden. EEN MOEDER en zeven k| gisteren bij een brand in omgekomen. Het waren zes het gezin van de omgekomei de leeftijd van 8 tot 1 jaar, maanden oud nichtje. HET AANTAL doden tengevfl ontploffing in Dortmund becT veertien; zes arbeiders word| mist. DE LAATSTE arrestant in afaire, betrokken bij de opm| taxatierapport, is, nadat erf baal tegen hem is opgemaa| ten. EEN NIEUWE loterij uit hl organisator Bergers is opgei van de bloedtransfusiedienj Roode Kruis en de Stichtin ten voor lijders aan oogtubl zijn weer vijf huizen te wii| tot 15 januari zal de actie DOOR EEN STAKING val grondpersoneel is gisteren keer uit Engeland ernstig! De twee grote maatschappij! de staking getroffen werden! stakers voor een dag gescho™ lies van loon. Verwachting van het K vanavond, opgemaakt gisi 23.15 uur: Veranderlijke bewolking buien. Matige tot krachtij kust tijdelijk stormachtig* sen west en noord. Weini, ring in temperatuur. Verwachting van het Belj kundig instituut: Toenemende bewolking v; ten uit. Regen en 's mor mist. Vandaag; zon onder 16.44 op 21.37 uur. Morgen: zon op 8.47 uur der 11.25 uur.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1961 | | pagina 10