Senaat schept kans op kabinetscrisis
BEKENDMAKING
Amerika wordt geen kolonie
van
Vaticaan
V.V.D. hield been stijf
Beerman leed nederlaag
Alleen KI P en CH trouw
Loendoela afgezet door
Kasavoeboe; en Patrice
gaat alsnog de cel in
Uit zijn dorp
getreiterd
Tunnelpijn in
Antwerpen
Senaat stelt
debat over
N.-Guinea uit
mff.
I
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Politiek verboden
in Indonesië
GEFORCEERD
GLIMLACHJE
Donna eindelijk
uitgewoed: vele
doden, miljarden
dollars schade
Veranderlijke bewolking
ALLE MARGARINE,
WAARVAN DE CODE-TEKENS
ZATERDAG j.l. WERDEN
GEPUBLICEERD,
van den Bergli en Jurgens N.V.
Maar hij bestelde
laconiek wapens
Woesteling stak
politieman neer
wm
KENNEDY BEZWEERT ANGSTIGE DOMINEES:
NIXON
n
z.1
el
6.95!)
>n daar
iet onbeperkt
»en wij Uw
draait op
>rme vraag
100e JAARGANG
No. 23469
Voor God, Koningin en Vnderktnd
JBEROID N.V.
cMpit te Breda
illen worden op-
da 14 septembir
cwestclijk Arbeids-
Uitgave N. V. Uitg. Mij. Neerlandia
Directeur: E. H. B. Brader
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna
Redactieraad: J. M. A. C. v. Dongen,
C. J. v. Hootegem, mr. dr. A. J. J. M.
Mes, mr. H. M. L. de Rechter, P. V. M.
Vercauteren, L. J. v. 't Westende.
Bureaus: Breda, Reigerstraat 16,
Tel. 22341 (3 lijnen) Postgiro 278841
WOENSDAG 14 SEPT. 1960
Abonnementsprijs 7.per kwartaal,
8.20 per post - f 0.54 per week
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 cent
Advertentieprijs voor de gehele oplage
0.40 per mm (Ing. Med. f 1.Bij
contract aanzienlijke reductie. Volledi-
ge tarieven en Algemene Voorwaarden
worden op aanvraag gaarne verstrekt
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: Goes, Westsingel 98 - telefoon 6252 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 (Bijbureaus: Temeuzen: IJsbaanstraat 24
telefoon 2601
OOSTBURG: Nieuwstraat 41 - telefoon 35)
EERSTE KAMER VERWERPT TOTO
Het fel omstreden toto-ontwerp van mi
nister Beerman (justitie) is van de baan.
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
gisteravond met 36 tegen 33 stemmen ver
worpen. De Senaat negeerde met die uit
spraak het dringend advies van de Neder
landse Sportfederatie 0111 de beperkte toto
die in een vergunningsstelsel thans goed
werkt, te aanvaarden, en deed er een si
tuatie door ontstaan welke, naar minister
Beerman destijds in de Tweede Kamer
De eerst-verantwoordelijken voor de verwerping van de totowet zijn de libe
ralen en anti-revolutionairen. De liberale Eerste-Kamerfractie, onder aanvoering
van mr. van Riel stemde in haar geheel tegen. De anti's verweten de liberalen
„gemis aan verantwoordelijkheid voor het kabinet", doch slechts twee van hen,
de heer Schipper en de heer Diepenhorst, getuigden door voor te stemmen zelf
van dit verantwoordelijkheidsbesef. Slechts de K.V.P. en de C.H. bleven als enige
regeringspartijen het kabinet trouw.
Zes senatoren waren afwezig, maar dat had geen invloed op de stemming
aangezien waarschijnlijk, als zij aanwezig waren geweest, drie van hen vóór
en drie tegen het ontwerp gestemd zouden hebben.
President Soekarno heeft gisteren
alle activiteit voor alle politieke partijen
in Indonesië verboden tot 30 november.
In een bekendmaking die hierover
werd uitgegeven wordt gezegd, dat Soe
karno dit besluit heeft genomen als op
perbevelhebber van de strijdkrachten en
„gezien dc nog van kracht zijnde bepa
lingen inzake de .noodtoestand", ten
einde de wet en de orde te handhaven".
Op overtreding is gevangenisstraf en
boete gesteld.
In het presidentiële besluit wordt ech
ter bepaald dat ..door de regering er
kende organisaties" hun werkzaamhe
den kunnen voortzetten. Naar wordt
verondersteld betreft deze uitzondering
uitsluitend het „Nationale Front", dat
verleden week is opgericht en onder lei
ding staat van Soekarno zelf.
De toenemende verkeersopstoppingen
in de Antwerpse Schcldetunnel, die uit
slechts twee rijbanen bestaat, hebben
het Antwerpse gemeentebestuur een
voorlopige, maar ingrijpende maatregel
doen nemen. Met ingang van donderdag
zal voor een proefperiode van zes maan
den op de spitsuren de tunnel voor het
zware vrachtverkeer worden gesloten.
Men hoopt door dit besluit, dat uiter
aard door het wegvervoer heftig wordt
aangevallen, de gemiddelde snelheid
van het verkeer aanmerkelijk te kunnen
opvoeren tijdens de topuren. De maat
regel geldt voor vrachtauto's van vijf
ton en meer.
Deze maatregel heeft bij onze zuider
buren opnieuw de noodzaak van de aan
leg van een tweede oeververbinding over
de Schelde in Antwerpen doen inzien.
Toen minister Beerman met een ge
forceerd lachje in gezelschap van mi
nister Cals het Eerste-Kamergebouw
verliet was hij niet bereid tot enig com
mentaar op zijn nederlaag.
,,Wat een belangstelling", zei hij
slechts. „Die ondervind je alleen als
een wetsontwerp verworpen wordt",
grapte minister Cals. Daarop stapten de
beide bewindslieden in hun auto. Waar
schijnlijk komt vandaag het kabinet bij
een om zich te beraden over de situatie
die thans is ontstaan. Minister Beer
man heeft in de Eerste Kamer niets
gezegd wat er op zou kunnen duiden dat
hij direct zal heengaan nu zijn toto-ont
werp verworpen is. Wel heeft hij nog
maals gesteld, dat hij bij verwerping
van de toto zou terugvallen op een be
perkt vergunningsstelsel, zo beperkt, dat
hierover op korte termijn waarschijnlijk
moeilijkheden met de volksvertegen
woordiging zuilen ontstaan.
Men kon gisterenavond in de volbe-
zette Eerste Kamer een speld horen
vallen toen de stemming begon. Tot het
einde van het debat was er onzekerheid
gebleven over de houding van de anti's
voorspelde, binnen afzienbare tijd tot ern
stige politieke spanningen moet leiden.
Vooral nu het prestige van het kabinet De
Quay door enkele gebeurtenissen als het
Japanse échec van de „Karei Doorman"
en de uitlatingen van de minister-president
over Nieuw-Guinea toch al een deuk had
gekregen, kan de verwerping van dit wets
ontwerp, op zichzelf in redelijkheid geen
kabinetscrisis waard, inderdaad die crisis
situatie doen ontstaan.
en van de liberalen. Prof. Diepenhorst,
de A.R.-woordvoerder, liet de Kamer
lachen om zijn ou-bollige anti-toto grol
len, maar hulde zich voor het overige
in vaagheden. Mr. van Riel, de libe
rale fractievoorzitter, trok wel onmid
dellijk fel van leer tegen het compro
mis, dat de fractievoorzitter der V.V.
D, in de Tweede Kamer, prof. Oud, om
wille van het kabinet-De Quay, had hel
pen tot stand brengen, maar het ge
rucht wilde, dat enkele van zijn fractie
genoten meer voor de koers-Oud dan
voor zijn koers voelden. Had minister
Beerman zijn ontwerp met meer over
tuiging verdedigd, misschien zou dit ge
rucht bewaarheid zijn geworden. Mr.
van Riel was echter in het debat over
tuigd de meerdere van de weinig be
zielde bewindsman en wist daardoor
zijn hele fractie achter zich te krijgen.
Aanval vermeden
Het belangrijkste bezwaar van de li
beralen was dat het beperkte toto-ont
werp getuigt van ontoelaatbaar moreel
dirigisme" en een bepaalde situatie con
solideert. die nog volop in ontwikkeling
is. Mr. van Riel vermeed angstvallig
alles wat als een directe aanval op het
kabinet-De Quay uitgelegd zou kunnen
worden. Hij zei dat hij „volledig" ach
ter een politieke constructie staat als die
welke belichaamd is in het kabinet-De
Quay en als bewijs" van zijn goede wil
kwam hij met het voorstel de voetbal
toto in een raamwet te regelen waar
door de mogelijkheid zou bestaan wij
zigingen bij algemene maatregel van
bestuur aan te brengen. Voor deze niet-
bevroren toto voelde minister Beerman
echter niets.
Mr. Beerman verweet de liberale
fractievoorzitter dat hij wel wat erg laat
met zijn voorstei was gekomen. Ik ben
geen minister of Tweede-Kamerlid, ant
woordde mr v*an Riel.
(Van onze parlementaire redacteur)
Op voorstel van de meerderheid van
het seniorenconvent (fractievoorzitters)
heeft de Eerste Kamer dinsdagmiddag
in verband met enige nieuwe feiten"
met 38 tegen 29 stemmen besloten de
begrotingsbehandeling van Nieuw-Gui
nea, die op de agenda der kamer stond,
uit te stellen tot 27 september a.s.
Met die nieuwe feiten" werden de
ongelukkige uitlatingen van minister
president De Quay over Nieuw-Guinea
bedoeld.
„Wij hebben te weinig tijd gehad om
de laatste ontwikkelingen te bestude
ren", verklaarde K.V.P.-fractievoorzit
ter mr. Kropman.
De socialistische fractievoorzitter mr.
In 't Veld en de A.R.-senator Algra
hadden geen behoefte aan uitstel. De
heer Algra meende, dat men met mi
nister Toxopeus, die verantwoordelijk is
voor het Nieuw-Guinea-beleid, de begro
ting zou kunnen bespreken en later dan
met prof. De Quay en minister Luns
de internationale aspecten van dit be
leid. Voor dit splitsing voelde mr. In
't Veld niet. Wij kunnen de minister
president voor dit debat uitnodigen,
stelde hij voor. „Het is van belang dat
over deze zaak zo spoedig mogelijk
klaarheid komt". De Kamer dacht er in
meerderheid anders over. Mr. In 't Veld
liet toen weten, dat hij zich als dc
Tweede Kamer het niet zou doen, een
interpellatie-aanvrage voorbehoudt.
Advertentie)
Een beeld tijdens het „Toto-debat
in de Eerste Kamermaandagmiddag:
Een onderonsje aan de regeringstafel
tussen de ministers Beermanf Cals en
staandToxopeus. Staatssecretaris
Scholten (geheel rechts) heeft het
hoofd er bij in de handen laten zinken.
De orkaan Donna is eindelijk uitge
raasd. New York, dat nog juist even
iets van de kracht van deze hevigste
storm sedert vele jaren gevoeld heeft,
kwam er nog goed van af. Er was wel
schade, maar in verhouding tot wat Don
na in overige delen van Amerika en in
Porto Rico heeft uitgericht, was het de
moeite niet waard.
De orkaan is nu weggetrokken en
heeft zijn grootste kracht verloren. En
passant heeft zij een aantal zware bos
branden geblust, maar dat is dan ook
het enige goede wat van Donna gezegd
kan worden.
Ze heeft in totaal 148 doden geëist
(waarvan 20 in de V.S.) en voor mil
jarden dollars schade aangericht. De
vernielende baan van Donna was 3000
km lang.
DE MINISTERS Van Rooy, Zijlstra en
De Pous. alsmede staatssecretaris Rool-
vink, hebben gisterei. met de Stichting
van de Arbeid oriënterende besprekin
gen gevoerd omtrent de praktische toe
passing van de bestaande richtlijnen
voor het loonbeleid.
PRINS ALT KHAN, die in mei bij een
auto-ongeluk om het leven kwam. heeft
zijn vriendin, de mannequin Bettina. een
miljoen gulden en een landhuis te Chan-
tilly nagelaten.
IN SCHEVENINGEN is gisteren een
logger binnengelopen die een mijn aan
boord nad. Men vermoedde da1 het ding
vrij ongevaarlijk was.
PREMIER EYSKENS van België en
minister Wigny hebben gisteren in Pa
rijs besprekingen gevoerd met president
De Gaulle.
CASTRO GAAT ook naar de algemene
vergadering van de V.N. Dat is giste
ren officieel in Havanna meegedeeld.
Verwachting van het K.N.M.l. tot
^av°nd, opgemaakt gisterenavond
23.15 uur:
Veranderlijke bewolking en op de
meeste plaatsen droog. In het oosten
Pn. 'ddoosten van het land lagere
nnddagtemperaturen. Zwakke tot
J matige wind tussen zuid en west.
j Verwachting van het Belgisch weer-
kundig instituut:
j Bewolkt tot betrokken, 'g morgens
T'st' motregen, vooral in
de middag. Maximumtemperatuur
rond 18 graden.
Vandaag: zon onder 18.57 uur.
5 0*27'uur Z°n °P 614 UUr* Maan op
In aansluiting op de mededelingen van de regering over
het herstel van de vrije verkoop van alle margarine,
wordt om aan iedere verwarring een einde te maken,
nogmaals op het volgende gewezen:
Maandag j.l. heeft in alle winkels een sortering van
margarine plaatsgevonden. Na deze sortering, die door
de overheid intensief i's gecontroleerd, kan vanaf
dinsdagmorgen 13 september
weer VEILIG door hel publiek hij de leveranciers
worden gekocht.
De Rus Zorin heeft zijn zin niet ge
kregen: er is gisteren geen Veiligheids
raadzitting over Kongo gehouden. Zorin
had het debat willen „doordrukken"
maar hij is er niet in geslaagd zijn
vriend Loemoemba te laten profiteren
van de volslagen verwarring die de hui
dige toestand in Kongo kenmerkt.
Gisteren heeft Loemoemba het avon
tuur van zijn arrestatie rondverteld
daarbij niet vergetend het zo voor te
stellen alsof heel Kongo vierkant achter
hem staat.
Dat generaal Loendoela inderdaad op
zijn hand is. bleek eergisteren overdui
delijk bij de arrestatie van Loemoemba
Dat is dan ook voor Kasavoeboe aanlei
ding geworden de generaal, die het nog
maar pas van sergeant tot opperbevel
hebber had gebracht, te ontslaan. Als
het echter naar Kongolese traditie gaat
Tijdens een poging om een dronken
woonwagenbewoner, de 40-jarige F. de
R., in het woonwagenkamp bij Oss te
arresteren, is maandagavond kort voor
middernacht de 39-jarige hoofdagent
van de gemeentepolitie in Oss, Th. van
Bokhoven, neergestoken en ernstig ge
wond.
De R. die onder invloed met zijn auto
uit Oss naar het woonwagenkamp te
rugkeerde en daarbij levensgevaarlijk
manoeuvreerde, werd door de politie
patrouille achtervolgd en op de heide
waar ook het woonwagenkamp gelegen
is klem gereden.
De R. verzette zich tegen arrestatie
en trok daarbij een mes waarmee hij
hoofdagent van Bokhoven in de borst
stak. In de verwarring die hierop ont
stond maakte de R. zich weer uit de
voeten. Spoedig daarna werd hij in het
kamp door een versterkte politiemacht
in hechtenis genomen. Zijn verzet was
opnieuw zo hevig dat de politie enkele
waarschuwingsschoten moest lossen.
zal Loendoela zich echter wel niets van
dat ontslag aantrekken en rustig ver
der het leger blijven commanderen.
Toch weer
Bolikango, de minister van voorlich
ting in het kabinet van Ileo, heeft gis
teren tijdens een radiotoespraak (dus
toch politiek voor de microfoon!) ge
zegd dat Loemoemba toch weer gearres
teerd zal worden en „een eerlijke be
rechting zal krijgen". Hoe het nieuwe
bewind de afgezette premier in handen
moet krijgen weet men echter nog niet.
Bolikango zei in zijn toespraak o.a. dat
„van heden af het regime van dictatuur
en terreur is -geëindigd en dat ons be
minde land eindelijk is bevrijd". Hij zei
dat Kongo hulp van de V.S.. Frankrijk
en „zelfs" van België zal aanvaarden,
maar in geen geval van landen waar
de terreur regeert.
Maar ondanks de nieuwe drei
ging met arrestatie „bestelde" Loe
moemba gisteren laconiek bij de V.
N, twintig vliegtuigen met beman
ningen, een grote hoeveelheid wa
pens en ammunitie en een krachtige
radiozender.
Indien dit verzoek niet zou wor
den ingewilligd, zou hij „genood
zaakt zijn elders om deze hulp te
verzoeken".
Volgens Loemoemba had hij de
wapens en munitie nodig omdat
„Belgische troepen de wapens van
vele Kongolese militairen hebben
ingenomen, zodat zij thans geen en
kel wapen bezitten".
Dreigen
Wat de V.N. nu verder moeten doen
is nog niet duidelijk. De Tunesische
vertegenwoordiger zal waarschijnlijk
een voorstel doen om een commissie van
goede diensten naar Leopoldstad te stu
ren om te trachten een coalitieregering
van Kongolese leiders tot stand te
brengen. Gisteren hebben de twee Kon
golese delegaties hun standpunten mo
gen uiteenzetten.
Er gaat nu in de hele affaire een
gevaarlijke rol gespeeld worden
door enkele onafhankelijke Afrikaan
se staten. Nkroemah van Ghana is
gisteren aan het dreigen geslagen
dat hij de troepen die Ghana aan
het V.N.-leger bijdraagt meteen on
der het gezag van de Kongolese re
gering zal stellen als Loemoemba
niet de beschikking krijgt over het
radiozendstation.
In de loop van deze maand zal het ge
zin Kaufmann, uit Köppern bij Frank
furt in Duitsland, zich voorlopig in Ne
derland vestigen. De heer Kaufmann
heeft zijn expeditiebedrijf in Köppern
moeten opgeven, omdat hij door zijn
dorpsgenoten dermate werd gedwars
boomd, dat voortzetting van het bedrijf
niet mogelijk was. Kaufmann heeft des
tijds getuigd in de zaak van de joodse
caféhouder Sumpf, die het slachtoffer
werd van antisemitische plagerijen van
de bevolking. De caféhouder is inmid
dels naar Amerika geëmigreerd. De
heer Kaufmann vertoefde gisteren in
Nederland om enkele zaken te regelen.
In Amerika is de verkiezings
strijd nu in alle hevigheid losge
barsten. Zowel Nixon als Kennedy
staan voor hete vuren, maar zij
zijn er niet de figuren naar om
zich daardoor te laten afschrikken.
De democratische kandidaat heeft
dit al bewezen door zich voor de
televisie een half uur lang te laten
ondervragen door een aantal
protestantse geestelijken.
Verscheidene dominees in de V.S.
hebben in het openbaar te kennen ge
geven dat Kennedy geen president mag
worden, omdat daardoor niet de demo
cratische partij, maar het Vaticaan de
lakens gaat uitdelen. Het is een hard
nekkig misverstand, dat Kennedy ;o
gauw mogelijk uit de wereld wil helpen.
Vandaar dat hij er geen bezwaar tegen
had met de dominees in debat te treden.
Zijn opponenten drongen er op aan
dat hij aan het Vaticaan een officiële
bevestiging zou vragen van wat Kennedy
zelf heeft verklaard omtrent de schei
ding van Kerk en Staat. Ook vroeg men
hem of zijn eigen verklaringen inderdaad
de instemming hadden van de kerkelijke
overheid.
„Nee", zei Kennedy, „een officiële toe
stemming in die zin heb ik niet. Het
komt mij echter voor dat ik degene ben
die kandidaat voor het presidentschap is
en niet kardinaal Cushing bijvoorbeeld."
Kennedy verklaarde dat hij liever als
president zou aftreden dan in het belang
van Amerika zijn geweten als katholiek
geweld aan te doen. „Maar noch de Paus,
noch iemand anders", zei hij. „zal mij als
president van Amerika leiding kunnen
geven".
Henry Jackson, voorzitter van ilc
democratische partij, heeft er bij Nixon
op aangedrongen dat hij zicli als distan-
ciëren van een verkiezingspropaganda,
die onder de dekmantel van voorgewen
de principiële bezwaren de republikeinen
in de kaart speelt.
Een afvallige priester heeft in een toe
spraak voor Lutherse dominees wel van
zeer dik hout planken gezaagd.
„Kennedy", riep hij uit, „zal zijn geloof
ontrouw moeten worden als hij tot
president wordt gekozen. De Kerk heeft
hem gedwongen tot het aanvaarden van
een kandidatuur. Zelf voelde hij er niet
veel voor
Richard Nixon is intussen ook aan zijn
verkiezingscampagne begonnen. Hij hield
al toespraken in Baltimore, Indianapolis,
Dallas en San Francisco. Om zich snel
te kunnen verplaatsen maakt hij gebruik
van een straalvliegtuig. Nixon heeft o.a.
betoogd dat het republikeinse beleid ge
tuigd heeft van een politieke volwassen
heid die de kiezers vertrouwen heeft
ingeboezemd.
„Wij hadden onze betrekkingen met
Japan kunnen laten verslechteren toen
in Tokio de betogingen werden gehou
den. Wij hadden kunnen proberen ons
in de Kongo te nestelen zonder onze
verplichtingen tegenover de V.N. te be
trachten, op de wijze van Kroestjev. Wij
hadden van Cuba een tweede Hongarije
kunnen maken. Maar we kunnen eeuwig
dankbaar zijn dat wij in het Witte Huis
een man hebben die geen van deze
dingen heeft gedaan. Wij hebben al deze
toestanden opgevangen op de wijze van
een volwassen natie, zeker van onze
kracht en de juistheid van onz« over
tuigingen", aldus Nixon,