AANKOMST IN BARRE
OERWOUD-PAROCHIE
Stereo
n IE
i
Ondanks grote
- nog altijd niet
mogelijkhedén
populair:
zo
i Twee grote bezwaren
I de KAMER
en de KOSTEN
wat is bet
wat heb je eraan
wat kost het
Zeeuwse missionaris in de „groene hel
SA oonheid die zal verdi
\wunen
11
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 7 APRIL 1960
11
MOTORPECH
RADIODOKTER
111
Pater Pire komt
om zijn geld
„GA JE MEE r
Verklaring van
Expoge over
prijsvraag
Incident met
Venezuela
gesloten
PROEF
WERK-
DRUKTE
F O
MET TWEE
OREN
in
Het is nog geen acht uur des
morgens. Ondanks het feit dat
we gisteravond een uur later uit
de haven van Belem zijn wegge
varen, zijn we precies op het
door de stuurman berekende uur
in Igarapé Miri aangekomen. Ik
geef de man een pluimpje. Zijn
zwart gezicht glimt van voldoe
ning onder zijn witte plastiek
pet. Een paartje groene papa
gaaien vliegt krijsend over de ri
vier. Ergens diep in het oerwoud
zingt een vogel zijn „goede mor
gen" toe.
En zo zet ik dan voet aan wal
in pater Paridaens oerwoudparo-
chie. Het is een gebied zo groot als
heel Noordbrabant, één eindeloze
wildernis van water en bos. Er wo
nen hier naar schatting 6000 men
sen, waarvan 1500 in het dorpje
zelf. Allen zijn van huis uit katho
liek, maar tot voor kort moesten
bijna allen die op de afgelegen ri
viertjes woonden het zonder pries
ter doen.
Ze konden de woorden in de mond
nemen die een oude man eens tot me
sprak: „Pater, sinds de dagen van mijn
overgrootvader is hier geen priester
meer geweest. God scheen ons ver-
geten te hebben." Momenteel werken
in deze wildernis drie missionarissen,
waarvan pater Gerard Paridaen de
jongste is.
Nog voordat ik op de steiger sta,
heeft een jongen zich al van mijn
plunjezak en koffer meester gemaakt.
Hij zet ze beiden op zijn hoofd en
kijkt me vragend aan.
„Casa paroquial (pastorie)," zeg ik,
en "nM*s. weg naar een wit huisje
een vijftig meter van de kerk gelegen.
In de open deur verschijnt een pater in
witte toog. Ik herken hem onmiddel
lijk: het is pater Reinders, een Lim
burger. Hij is pas hersteld van een
tyfusaanval en staat nu, na acht jas,-
onafgebroken werk in dit zwaar 'kli
maat, op het punt naar Nederland te
vertrekken voor een welverdiende
vakantie.
„Welkom, kerel!", hij grijpt mijn
hand. „Je blijft toch zeker wel een
paar weken hier?" Maar dan ziet hij i
plotseling mijn fototoestel. „Zeg, we
gaan samen een paar mooie foto's voor I
mijn moeder maken, niet?"
Hij heeft het de laatste maanden dik
wijls over zijn moeder: hoe ongedul
dig zij was hem terug te zien en hoe
hij blij was om haar. Geen van ons
beiden kon op dat moment vermoeden,
welk zwaar offer hem te wachten
stond, het grootste van zijn leven. Toen
hij in december van het vorig jaar
op het punt stond in Rotterdam te
ontschepen, kwamen zijn broers en1
zusters aan dek om hem te zeggen,
dat moeder tien dagen tevoren ge
storven was.
„Is Gerard Paridaen hier?", vraag ik.
„Nee, maar hij kan elk ogenblik
thuiskomen."
Tegen tien uur horen we inderdaad
het ronken van een kleine motorboot.
„Hij is net op tijd," merkt pater
Reinders op. „Het water begint al
terug te vloeien en dan kan hij niet
meer in onze haven komen."
„Jullie haven?"
„Ja zeker, dit hier. en hij wijst een
stukje open water tussen de rivier-
planten aan de oever. „Dit is onze ha
ven. Bij eb ligt hij droog." Van achter
een bocht verschijnt nu een zilveren
motorbootje. Op de boeg lees ik „Vera
Cruz" (het ware kruis).
„Is het geen mooie naam?", vraagt
mijn collega. „Maar," zo vervolgt hij,
„de jongens hier noemen hem „toekan"
naar die vogel met zijn grote bek, om
dat hij zo'n lange neus heeft. Dat komt
omdat we de motor in de boeg heb
ben zitten."
Onder het kleine dak van de motor
boot duikt nu een witte gestalte op.
We zwaaien. Hij zwaait terug. Even
later stuurt pater Paridaen zijn bootje
foutloos de „haven" in.
Een lenige sprong en hij staat naast
ons. We schudden elkaar lachend de
hand en kloppen daarbij met de an
dere hand op eikaars rug. De Brazi
liaanse manier van begroeting.
„Ik ben laat, hè?", zegt hij bijna
verontschuldigend. „Twee keer motor-
pech gehad. Maar kom mee
Een vluchtige blik op zijn boy die
de miskoffer en het blik benzine al
aan het versjouwen is, en dan gaat hij
met ons mee naar de kleine pastorie.
Een kwartier later zit ik op zijn
kamer. „Zit," ik mag het wel zeggen,
want ik heb de enige vrije stoel te
pakken die er te vinden is. Overal:
op de vloer, op tafel, op kasten en
op andere stoelen staat het vol ka
potte radio's. De open ruimten zijn
opgevuld met gereedschap en onder
delen.
„Ja, zie je," zegt mijn gastheer, „als
-
fg
Indianenromantiek in de groene
heil. In deze wildernis, waar
nog wilde Indianen in overvloed
zijnheeft deze jongen een car-
navalspak aan in de stijl van de
Noordamerikaanse wildwest
film.
ik thuis ben repareer ik radio's. Die
lui hier in het binnenland kopen maar
radio's in de stad zonder er het minste
verstand van te hebben. Natuurlijk
zijn ze in een minimum van tijd ka
pot. Ik ben hier radiodokter."
We zitten riog geen kwartier te pra
ten, of hij wordt naar de deur ge
roepen. Een sergeant van politie, re
volver en gummistok incluis, komt in
formeren, hoe het met zijn toestel
staat.
„Een goede kerel," zegt pater Pari
daen, als hij weg is. „Ik heb hem pas
voor de kerk getrouwd. Je moet we
ten, dat radio's maken is een uitste
kend middel om wat contact te krij
gen met onze mensen. En het geeft
je ook gezag.
Op velen maakte mijn radiokennis
meer indruk dan het feit dat ik pater
ben. Ze weten nog zo weinig wat een
priester is. Hier in het dorp begint
het nu te komen, maar in het binnen
land waar ze ons maar een of twee
keer per jaar zien... Ze hebben ge
slachten lang zonder priester geleefd
en kunnen zich niet indenken, dat wij,
buitenlanders, hier belangeloos geko
men zijn. In de ogen van velen zijn
wij een soort mensen die voor een
paar jaar getekend hebben om in de
rimboe te werken en daarna een goed
betaalde baan krijgen. Van de offers
die de missionaris brengt hebben ze
niet het minste idee."
„Ik neem aan dat jullie rijk zijn in
hun ogen."
„Naturlijk! We hebben immers een
Kinderen van het oerwoud. De
schrijver met twee parochiaan-
tjes van pater Paridaen.
Woensdag 13 april a.s. zal de Nobel
prijswinnaar voor de vrede, de Belgi
sche pater Dominique Pire, de initia
tiefnemer tot de bouw van de z.g.
Europadorpen voor het onderbrengen
van de zwaarst getroffen vluchtelingen,
naar ons land komen om persoonlijk
een bedrag van ƒ28.000.- in ontvangst
te nemen, dat is bijeengebracht door
scholieren van Nederlandse middel
bare scholen. Dit geld is bestemd voor
de bouw van een „Nederlandhuis" in
het in aanbouw zijnde Anne Frank-
dorp bij Wuppertal.
Aan de in stilte gevoerde actie heb-
Tfcn ruim veertig middelbare scholen
uit het gehele land, zowel openbare
als bijzondere, deelgenomen.
Ruim 300 jongeren zullen bij de
overhandiging van het geld aan pater
Pire aanwezig zijn.
huis van steen, stoelen en tafels, een
radio, vulpennen en polshorloges, en...
een motorboot, al is die dan ook gam
mel! Och, ze weten niet beter."
„Moet je deze week nog op reis?'
„Ja, morgen, naar de Rio Sao An
tonio. Zin om mee. te gaan?"
„Niets liever."
Ik heb het nog niet gezegd, of hij
is opgesprongen: buiten klinkt het ron
ken van de Vera Cruz.
„Wat betekent dat?" hoor ik hem
nog zeggen, terwijl hij- de gang in
loopt naar het open raam. Maar bijna
meteen klinkt het gerustgesteld: „O,
het is onze pastoor maar. Je moet we
ten: die kan maar niet geloven dat die
motor versleten is."
„Zo te horen loopt ie aardig."
„Dat is het 'm juist! Hij krijgt altijd
pas zijn kuren, als ik een uur van
huis ben. Maar pech of geen pech,
WIJ gaan morgen naar de Antonius-
rivier."
L. BARTELS C.M.
De Nederlandse Vereniging van
ex-politieke gevangenen heeft een
uitvoerige verklaring uitgegeven
over de door haar uitgeschreven
prijsvraag voor een boek over het
verzet. In die verklaring wordt on
der meer gezegd, dat de jury haar
oorspronkelijke aanbeveling voor de
eerste prijs heeft herzien. Zij heeft
nu aan het bestuur van de Expoge
een advies uitgebracht, waarin
wordt aanbevolen de eerste prijs
1500) niet toe te kennen, daarbij
opening der enveloppe van de win
naar bleek, dat deze de voorwaarde
had gesteld dat zijn werk bij even
tuele bekroning bij zijn eigen uit
gever moest worden uitgegeven. De
bekroning moest daarom worden
teruggenomen.
Verder wordt aanbevolen de twee
de prijs 1000) toe te kennen aan
het manuscript „Uit de diepte", dat
is ingezonden door de heer Bonsma
uit Den Haag en dit manuscript voor
een pocket-uitgave aan te bevelen. De
derde prijs (f 500) dient, aldus het
advies van de jury, waarin zitting
hadden de heren Antoon Coolen, Jan
H. de Groot en mr. A. H. van Namen,
te worden toegekend aan het
manuscript ,,Het schriklijk pleit", dat
is ingezonden door mevrouw M. J.
van Marle-Hubrechtse in Schevenin-
gen. Dit advies zal door de Expoge
worden opgevolgd.
ItltlllWIIIHIIIlllHIWIfltlttillHIHI
«ii
Volgens een mededeling van het
Nederlandse Ministerie van Buiten
landse Zaken hebben de Nederlandse
en de Venezolaanse regering, na
een gedachtenwisseling langs diploma
tieke weg verklaard, het incident, ver
band houdende met de landing van
een vliegtuig met twee Cubanen, die
anti-Venezolaanse pamfletten hadden
uitgeworpen, thans als gesloten te
beschouwen.
(Advertentie)
Deze sfeerfoto werd ge
maakt in het Vrouwen
straatje te Vlissingen, een
van de weinige mooie oude
straatjes, die Zeeland nog
kent. Het zal mettertijd
moeten verdwijnen. Op de
achtergrond de St.-Jacobs-
toren. Overigens zitten de
Vlissingse middenstanders
met smart te wachten op
het moment, waarop het sa
neringsplan, dat door de ge
meente is ontworpen, in de
openbaarheid zal komen. De
meest vervallen krotten zou
den dan nog wel eens veel
geld op kunnen brengen,
want er is grote vraag naar
bouwgrond in de binnen
stad.
(Van onze redacteur)
TV/TE niet interesse de reclame
voor grammofoonplaten en
afspeelapparatuur bijhoudt, die
zal het al opgevallen zijn dat er,
nu de stereofonie toch al zo'n
jaar of twee meeloopt, opmer
kelijk weinig werk van gemaakt
wordt.
Menigeen onder de platen-
enthousiasten had verwacht dat
er een revolutie ontketend zou
worden en dat de platenfabri-
kanten en de vervaardigers van
afspeelapparatuur de markt
zouden volstoppen met stereo.
DAT IS niet gebeurd, en zelfs nu
er toch al grote keuze is, zowel
in apparatuur als in stereoplaten, lij
ken de fabrikanten niet erg willig
het publiek voor de stereofonie warm
te maken.
Er is, zowel van de kant van de
industrie als aan die der discofielen,
enige aarzeling. Of liever: een hele
boel aarzeling. De platenliefhebbers
die thuis een stereo-apparatuur heb
ben staan met een bijbehorende ste
reodiscotheek, zijn nog betrekkelijk
zeldzaam.
Hoe komt dat? Deugt de stereofo-
ni-che platenweergave niet?
Sr zijn verscheidene oorzaken,
maar dat de stereofonie nog onvol
maakt zou zijn, is beslist onwaar.
Een behoorlijke platenspeler, met
een tweekanalige versterker van uit
stekende kwaliteit en met een goed
stel luidsprekers trakteert de platen-
luisteraar op een weergave die in
ieder opzicht af is.
Het is zelfs zo, dat de stereofo
nie, meer dan de Hi-Fi, het wer-
keiykheidsjdeaal zeer dicht bena-
dert. Praktisch alle stereoplaten
ijn van uitmuntende kwaliteit; ze
tónen aan dat de platenindustrie
technisch op een bijzonder hoog
peil is gekomen.
Wat is het dan wèl, dat de mas
sale popularisering van de stereofo
nie tegenhoudt?
OM een der belangrijkste oorza
ken vast te stellen, moeten we
even nagaan wat stereofonie eigenlijk
precies is. De enthousiasteling die,
na een demonstratie meegemaakt te
hebben, jubelend uitroept dat het zo
fantastisch is, dat je bij wijze van
spreken „midden in het orkest zit",
heeft kennelijk geen juist begrip van
wat stereo dient te zijn.
Geen enkele muziekliefhebber zal
er iets voor 'oelen tijdens een con
cert „midden in het orkest" te gaan
zitten. Dat is beslist niet de juiste
olaats om de muziek goed te be
luisteren.
Ook degene die van zo'n demon
stratie mee naar huis draagt dat „de
muziek van alle kanten op je af
komt", beseft de werkelijke waarde
van stereo niet.
Want wat is de bedoeling van dit
systeem? Stereo is gemaakt om de
luisteraar weer met twee oren te
laten luisteren. Nrar een monaurale
ilaat (het normale, eenkanalige sys-
eem) luistert men uiteraard ook
net twee oren, maar het is opgeno
men met slechts één oor, de opna-
me-apparatuur namelijk. Ook al wor
den de geluiden met verscheidene
microfoons opgenomen, het uiteinde
lijk resultaat komt toch terecht in
één kanaal, dat dus het gehele fre-
quentiebereik moet bevatten en wer-
geven. En al zet men zijn kamer
dan vol met luidsprekers, allemaal
aangesloten op die ene versterker
die dat ene kanaal dat de plaat be
vat weergeeft, dan is het toch alle
maal hetzelfde geluid.
By stereofonie luistert men met
twee oren. De microfoons staan zo
opgesteld dat zij op de meest ideale
wijze de functie van het menselijk
gehoor overnemen.
Omdat wij twee oren hebben,
kunnen wij zonder het te reali
seren uiteraard richting en af
stand van het ons bereikende ge
luid vaststellen. Dat brengt de
„diepte" in het geluid. Als wij op
straat dicht bij een aantal luid pra
tende mensen staan, horen wij
toch nog duidelijk uit welke rich
ting en van welke afstand ongeveer
het geluid van een heistelling komt.
Een monaurale opname van dat
zelfde geluidsbeeld zou die diepte
volkomen verloren doen gaan. Men
kan de normale, monaurale plaat
vergelijken met een foto: alles zi1
op één vlak en afstanden verva
gen dus sterk.
T^EN stereofonische opname-appa-
-!-i ratuur neemt het geluid, van een
orkest bijvoorbeeld, dus mét „twee
oren" op. In feite komen er meer
microfoons aan te pas, maar zij be
horen dan toch tot twee afzonderlij
ke groepen. Iedere groep legt de op
gehangen signalen onafhankelijk van
elkaar, vast op de band. Later ko
men die beide signalen, nog altijd
van elkaar gescheiden, in de groef
van de plaat.
Die beide kanalen bevatten dus geen
geheel gelijke geluidsbeelden. Op bij
zonder ingenieuze wijze kan men
beide kanalen in één en dezelfde
groef van de plaat verwerken. Het
opname-element van de platenspeler
tast de groef af, neemt beide signa
len op, maar voert beide naar af
zonderlijke versterkers. Deze voeden
afzonderlijke luidsprekers (of combi
naties van luidsprekers) en de luis
teraar ervaart dus mits de om
standigheden gunstig zijn de mu
ziek van zijn stereoplaat alsof hij de
uitvoering persoonlijk bijwoonde, ja,
in sommige opzichten is de stereo-
weergave zelfs beter dan de oor
spronkelijke uitvoering.
WAT IS er dan in vredesnaam te
gen om stereo aan te schaffen?
Hierboven zeiden we terloops „mits
de omstandigheden gunstig zijn".
Daaraan zit echter heel wat vast.
Oir te beginnen moet men be
schikken over een kamer van mi
nimaal twintig vierkante meter.
Men moet de beide luidsprekers op
vier meter afstand van elkaar kun
nen opstellen en dan voldoende
ruimte overhouden om in het
„brandpunt" van beide geluids
bronnen, op eveneens vier a vijf
meter afstand te beluisteren.
Aan die eis lijkt vrij gemakkelijk te
voldoen, maar in de praktijk leggen
de huidige woningen de adspirant-
stereoluisteraar heel wat moeilijkhe
den in de weg.
Om een werkelijk goede opstelling
te bereiken, moet in de meeste ge
vallen de vakman eraan te pas ko
men, die misschien uitgebreide me
tingen gaat verrichten.
Het moet al een bijzonder ervaren
luisteraar zijn, die zo maar op het
gehoor kan bepalen of de opstelling
geheel juist is.
Het lijkt ons dan ook niet te veel
(misschien beter: te weinig) ge
zegd als we beweren dat verre
weg de meeste luisteraars die bij
stereofonische radiouitzendingen
het toestel bij de buren gingen
lenen, om hen de volgende dag
te vertellen dat het zo fantastisch
was, in feite niet de ware stereo
fonie gehoord hebben. Van een
balansregeling is bij stereo via
twee zendkanalen al geen sprake
en er zijn werkelijk weinig men
sen met een zó perfect ontwikkeld
gehoor dat zij die regeling zo
maar tot stand brengen.
Nu stellen pessimisten het vaak
-veer zo voor, dat er nog zo goed
als niets vóór is om op stereo over
te schakelen. Wie de kwestie van de
opstelling goed weet te regelen, zal
beslist veel plezier beleven van het
stereofonisch luisteren. Het is een
bijzondere belevenis, werkelijk goe
de stereofonische muziek te horen.
De buren zullen er in het alge
meen minder enthousiast over zijn,
want men moet, om de muziek goed
tot haar recht te laten komen, de
geluidsregelaar tamelijk ver „open
draaien". En daarop zijn de meeste
onzer huizen ook al niet berekend..
EEN ander bezwaar is voor ve
len ongetwijfeld de prijs. De kos
ten van een stereo-installatie varië
ren van ca. 350 gulden tot ca. 3500
gulden. Bij het peperdure muziek-
meubel van die laatste prijs krijgt
men behalve de hoogst bereikbare
kwaliteit ook nog wat meer: band-
apparatuur (eveneens stereofonisch),
radio met allerlei snufjes.
De apparatuur van 350 gulden
in ongeveer dezelfde prijs in ver
schillende merken verkrijgbaar
is zo eenvoudig als het maar kan:
een tweekanalige versterker van niet
al te groot vermogen (de meeste
platenluisteraars prefereren een wat
groter vermogen) en twee luidspre
kers, welke installatie tezamen een
vrij aanvaardbaar deel van het ge
luidsspectrum zznder opvallende ver
vormingen weergeeft.
Maar de ware muziekliefhebber
en de stereofonie lijkt ons toch in
de eerste tijd vooral nog voor de
liefhebber van „serieuze muziek" 'n
object voor overweging uit te maken
zal zijn eisen hoger stellen.
Het zal er in de praktijk op neer
komen dat men voor een installatie
die aan de belangrijkste eisen zoveel
mogelijk tegemoet komt, van ca. 700
tot ca. 1200 gulden moet neertellen.
De platen zijn evenmin goed
koop: rond de dertig gulden voor
een langspeelplaat, die dan echter
ook van luisterrijke kwaliteit is.
Er komen de laatste tijd ook ver
scheidene EP's in stereo, die
men al voor enkele rijks
daalders kan kopen. Niettemin
blijft het opbouwen van een ste
reodiscotheek een tamelijk kost
bare zaak. ofschoon een verzame
ling van normale platen ook niet
bepaald voor een prikje aan te
schaffen is.
CTEREO heeft zeker een grote kans
in de toekomst. Maar er moeten
.waarschijnlijk nog enkele jaren over
heen gaan voordat er van massale
verkoop sprake zal zijn. Wie met ern
stige plannen ih de richting van de
stereofonie rondloopt, behoeft zich ze
ker niet te laten afschrikken door
bezwaren. Elke deskundige kan hem,
zo hij twijfelt, inlichten of zijn huis
de kans biedt op een goede stereo
fonische weergave.
En wie nog niet uit ervaring weet
wat stereo is, die moet de eerstvol
gende gelegenheid om het liefst on
der deskundige leiding te horen,
beslist niet voorbij laten gaan.
