k
Opening nieuwe school
te Sas van Gent
Kremli
over
in
de
ontfermde
Balten
ich
Opruiming
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
L
BETONPALEN
G.A.v. d. Straaten
O.E. Vervaet en zn
VAN GOETHEM
STARAKO
Metalen Ramen
Constructiewerken
Plaatwerken
OOSTERHOUT
fa. Gebr. v. Rijn
HOEFMANS
1
Winter-opruiming bij Jurry
J. L JURRY
Na veertien plannen
Naai- en Breimachines
TERNEUZEN
DE NIEUWE O.L. SCHOOL
WATERLEIDING
SANITAIR
RHETORICA;
Op 39 palen
ESTLAND - LETLAND - LITAUEN
n
en
SPREKEN in het OPENBAAR
Denken aan Uw voordeel
is denken aan de
Rakettenarsenaal
VS. uitgebreid
Het heiwerk van
Voor
De LUXAFLEX
Zongordijnen
12
13
f9.95
f 11.95
f9.95
Wodka
V
Welvaart
NAAIMACHINEHANDEL
Electrotechnisch Installatiebureau
SAS VAN GENT
Woninginrichting Sas van Gent
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 14 JANUARI 1960
13
SKW*»
fERIE
JIEDINGEN
et zijsluiting,
isvorm
zware Bel-
5TEP-IN met
voorpand.
BEHA'S die
ran
tORTING
r NU!!!
Vanmiddag om drie uur wordt in Sas van Gent de nieuwe
openbare lagere school aan de Glacisstraat Paul Krugersdreef
officieel geopend. De inspecteur van het lager onderwijs Mr. L.
G. Wolff, zal die plechtigheid verrichten. De schoolkinderen vie
ren in de ochtenduren de opening al op feestelijke wijze.
de bergruimten. De school is bijzon
Het is een bijzonder mooie school
geworden, door de fa. A. J. Goossen
en Zn. uit Walsoorden gebouwd onder
architectuur van architectenbureau J.
Hennink uit Sas van Gent.. Met de
onder-aannemer en onder het nauw
lettende toezicht van de heer F.
Luime als opzichter is het school
gebouw in vlot tempo neergezet. De
eerste paal werd op 27 februari van
het vorige jaar de grond in ge
stampt. De eerste steen-legging vond
plaats op 15 april. De eerste op
levering geschiedde op 23 december
1959 en toen was de school dus klaar.
Het is een moderne school. Be
schaafd van uiterlijk en zeer fraai
van interieur. Een „stevige degelijke
bouw" ook om zo te zien. Met boven
dien een zeer praktische indeling.
Het is een vierklassige verdiepings-
school, die praktisch vrij ruim is
gehouden, hoewel het volume zo
klein mogelijk is gemaakt. Er is een
docentenkamer en er zijn verschillen- school. Een schoolgebouw, waarvan
der fleurig in de verf gezet en tot in
de puntjes afgewerkt. De klaslokalen
en het docentenkamertje zijn keurig
ingericht.
T elevisie
In een nieuwe school van deze tijd
staan geen banken meer. Men heeft
daar in Sas van Gent dan ook van
afgezien. Nieuwe moderne school-
meubels doen de nieuwe school nog
meer tot haar recht komen. In zo'n
school hoort ook centrale verwar
ming. En die is er ook. Vol-auto-
matisch. Om het gebouw en het
schoolplein heen is al een fraaie be
planting aangebracht, zodat ook wat
dat betreft het nieuwe gebouw er bij
de opening in het geheel niet onver
zorgd bijstaat. En dan het fijne snufje
nieuws, dat deze nieuwe school ons
levert: in deze nieuwe school in Sas
van Gent is al rekening gehouden
met school-televisie.
Geen gymnastiek
Het is dus een bijzonder mooie
men na „inzage" geneigd zou zijn te
zeggen, dat er niets aan mankeert.
Toch is dat wel het geval. Dat bleek
ons, toen wij de school bezichtigden,
nadat vorige week niet minder dan
ongeveer 400 mensen van de gelegen
heid om de school te zien geDruik
maakten. Wat er ontbreekt is een
gymnastiekzaal. Wij merkten dat op,
omdat er een lokaal leeg was, terwijl
we er toch tijdens de schooluren
kennis maakten met hoofdonderwijzer
H. P. J. van Mourik. Hij vertelde,
dat men nog steeds in de oude ver
sleten schooi moet gaan „turnen".
Op een vloer, die veert en kreunt en
kraakt. Toch zal men het daarmee
nog even moeten doen. Want het geld
en de nodige toestemmingen voor een
nieuwe gymnastiekzaal ontbreken
nog.
Vlot verloop
Deze nieuwe school in Sas van
Gent is er een op palen. Heiwerk
ging dan ook vooraf aan de eigen
lijke bouw. Er gingen niet minder
dan 39 palen de grond in. Dat moest
omdat de school gedeeltelijk op een
oude gracht is gebouwd. Overigens is
het bouwen erg vlot gegaan. Enkele
data noemden wij al. Men kon in die
periode goed doorwerken, dank zij
de lange droge zomer. Er is geen
enkel onwerkbaar uur genoteerd.
Overigens zijn de voorbereidingen
niet zo vlot verlopen. Voordat op
zichter F. Luime aan de hand van de
definitieve tekening dagelijks het
toezicht op de uitvoering daarvan
kon gaan houden waren er veertien
plannen gemaakt.
Het gemeentebestuur van Sas van
Gent heeft met bijzondere interesse
en zelfs activiteit de vorderingen van
het nieuwe schoolgebouw gevolgd.
Burgemeester R. A. J. de Boer met
zijn wethouders waren er bij. toen de
eerste paal geheid werd en de burge
meester gaf daarop zelf de eerste
slag. Daarna had de burgemeester
een werkzaamaandeel in het leggen
van de „eerste steen". We weten niet
of het gemeentebestuur er ook bij
was, toen de bouwers het panne-bier
dronken, maar dat is in elk geval ook
gebeurd. En toen op 4 januari j.l. de
126 leerlingen zichzelf verhuisden van I
de hele oude school in optocht met
boeken en schriften onder de arm
naar de nieuwe school waren daar
ook burgemeester en wethouders bli.
En opnieuw stak de burgemeester
een speech af.
Andere plannen
Vandaag gaat de school officiëel
open, hoewel ze dus al vanaf de eer
ste schooldag van dit jaar in gebruik
is. Daarmee is Sas van Gent dan
wéér een stap vooruit. Een stap naar
nog zoveel wenselijks. Want er be
staat nog altijd een plan om de hui
dige r.-k. jongens- en meisjesscholen,
die naast elkaar staan te verbouwen
tot één school voor de meisjes met
daaraan vast het plan voor een nieuwe
r.-k. jongensschool in Plan West. Dat
sinds enkele dagen de goedkeuring
binnen is voor de Huishoudschool aan
de Hollandiastraat mag weer tot te
vredenheid stemmen.
Er is in het bijzonder iemand, die
bijzonder boft met deze nieuwe
school. Dat is de heer H. P. J. van
Mourik, die het nieuwe hoofd is van
de nieuwe school. Of hij geboft heeft,
omdat hij in een nieuwe school
kwam? Zijn voorganger, de heer J.
Aarnoudse, die nu in Goes „staat"
heeft zovele jaren in de miserabele
oude moeten doorbrengen. ,,Je kunt
het ook van een andere kant be
kijken", meent de heer van Mourik.
Het feit, dat hier een nieuwe school
is gebouwd, was mede een reden om
naar Sas van Gent te solliciteren. De
heer van Mourik komt uit Amers
foort nu, maar hij was eerder ver
bonden aan de u.l.o. in Temeuzen
i
Het gebeurt niet vaak, dat in
de wereldpers melding ge
maakt wordt van gebeurtenis
sen in de Baltische landen.
Dezer dagen kon men lezen,
dat een Litause priester ver
oordeeld werd tot negen
maanden „correctieve dwang
arbeid" wegens het illegaal
geven van godsdienstonder
richt aan kinderen en dat de
premier van Letland om „ge
zondheidsredenen" ontslag
heeft genomen. Naar aanlei
ding van deze kleine berich
ten, die nauwelijks opvallen, is
het wellicht nuttig enige be
schouwingen te wijden aan het
lot van drie kleine staten ach
ter het ijzeren gordijn.
,,De tijd van de kleine volkeren
s voorbij," zegt de Estlandse le-
'erkapitein Lewoll in Richters ro-
nan „Zij vielen uit Gods hand."
Tijdens de inval van de Russen in
Estland dient Lewol] in eigen le
ger; als de Esten in 194. voor de
Duitsers moeten terugtrekken word
Lewoll gedwongen in Russisch uni-
'orm met de Russen mee te vech-
en. Later wordt hij als „vrijwilli
:er" gedwongen in de SS-divisie
'stland tegen hen te strijden.
„Eerst met de Russen en nu met
'ns?" vraagt een Duitse officier
tan Lewoll. „Hoe voelt u zich
laarbij?"
Niet erg prettig," zei Lewoll.
Was er geen andere uitweg?"
Neen, als Estlander heeft men
geen keuze meer."
Stomme oorlog," zei de luitenant.
Tussen de fronten van Duitsers
n Russen dreigen de Estlanders
erpletterd te worden. Hun laatste
loop is gevestigd op de Amerika-
ïen, die op Duits grondgebied
taan. Maar Alexander Lewoll
vordt als voormalig Russisch offi-
•ier en SS-er gewantrouwd en ge-
iterneerd en voordat hij uiteinde-
ijk als emigrant naar de Veremg-
le Staten mag, .noet hij lange tijd
iet kampleven van de displaced
■ersons meemaken.
In deze romanfiguur weerspiegelt
'ich het lot van de drie Oostzee-
taten Estland, Letland en Litau-
-n. Bijna twintig jaar geleden ver-
i wenen deze landen als onafhanke-
ijke republieken van de kaart van
uropa. Het schijnt hun lot te zijn
m vergeten te worden. Eertijds
iadden wij al moeite om ze in de
'i'drijkskundeles uit elkaar te hou
en: Letland met de hoofdstad Ri-
a, Estland met Reval, Litauen mei
'ilna, tezamen een kleine 6 mil-
ien inwoners. Lita'ien voor 80 pro
ent katholiek, de beide andere lan
en in hoofdzaak Luthers. Aange-
okken door de belangrijke geo-
.rafische ligging aan de Oostzee
'eter de Grote zou bij de verove-
ing van de Baltische landen ge-
egd hebben „ik heb het water no-
,ig, niet het land" hebben Zwe
ien en Denen naar Vooral Polen,
luitsers en Russen in dit gebied
im de heerschappij gestreden.
Van 1791 tot de Russische revo-
utie in 1917 behoorden de drie lan
ien tot Rusland. Tussen de twee
wereldoorlogen in ware zij zelf
standige republieken.
rcldhandel, het grote Rusland voor
513 miljoen dollar. In Russische
ogen was een land als Litauen zo
rijk, dat het „Klein Amerika" ge
noemd werd.
Maar in 1939 besloten Stalin en
Hitler in het geheim Polen voor de
vierde maal te verdelen en Finland
plus de drie andere Oostzeestaten
onder de invloedssfeer van Rusland
te brengen. Op 28 september 1939
werd tussen Sovjet-Rusland en Est
land een pact tot wederzijdst bij
stand gesloten. De Sovjet-Unie nam
op zich het Estlandse leger bijstand
te verlenen in bewapening en an
dere militaire uitrusting op gunsti
ge voorwaarden. De Estlandse re
publiek verleende de Sovjet-Unie
het recht tot het hebben van vloot-
bases en verscheidene vliegvelden
op pachtvoorwaarden tegen redelij
ke prijs op de eilanden Saaremaa
(Ossel), Hiiumaa <Dago) en in de
stad Paldiski (Baltiiskii Port.)
Soortgelijke verdragen werden
op 5 en 10 oktober met Letland en
Litauen gesloten.
Deze wederzijdse bijstand werd
de Baltische landen opgedrongen.
Molotov verzocht de Estlandse mi
nister Selter tijdens de onderhande
lingen in Moskou dringend om de
Sovjetregering niet te dwingen
meer radicale maatregelen te ge
bruiken om de veiigheid van Rus
land te garanderen. Tijdens de on
derhandelingen vlogen Russische
vliegtuigen boven Estlands terri
toir!
Wat het niet aannemen van de
Russische „bijstand" tot direct ge
volg had ondervonden de Finnen,
die, eveneens naar Moskou geno
digd, weigerden militaire bases aan
de Russen af te staan: op 30 no
vember viel het
land binnen.
Rode Leger Fin-
Ofschoon de verdragsluitende lan
den in het pact eikaars souverei-
ne rechten volledig erkenden, was
Ruslands enig doe] de Sovjetisering
van het gehele gebied om de Oost
zee.
Terwijl de onderhandelaars ont
haald werden op wodka en kaviaar
op de goede afloop maakte
Iwan Serov, vice-commissaris van
de staatsveiligheidsdienst van de
Sovjet-Unie, een geheime instructie
gereed betreffende de voorbereidin
gen van de deportatie van „anti-
Sovjetelementen in Litauen, Let
land en Estland." De instructie,
berucht geworden onder de naam
document No. 001223, bevatte op de
eerste plaats de namen van de
Baltische regeringsleiders. Weder
zijdse bijstand. Een andere aandui
ding, die het farce-achtige karak
ter van de gesloten verdragen
achteraf toont is de vervaardi
ging ten behoeve van het Rode Le
ger van militaire landkaarten met
het onderschrift „Litovsk. SSR
Latv. SSR" d.w.z. Sovjetrepubliek
Litauen en Sovjetrepubliek Letland.
De eerste editie was van midden
1939!
Slechts enkele maanden later
maakte Rusland zijn ware bedoe
lingen duidelijk.
Op 28 mei 1940 werd aan de Li
tause gezant in Moskou een nota
overhandigd, waarin diens regering
oeschuldigd werd van ontvoering
van Sovjet-soldaten uit hun garni
zoen in Litauen. Ofschoon de Li
tause regering aanbood deze aan
gelegenheid door een gemengde
Russisch-Litause commissie te la
ten onderzoeken, werd dit voorstel
verworpen en op 14 juni werden de
Baltische landen tezamen beschul
digd van schending van het in 1939
met de Sovjet-Unie gesloten bij
standsverdrag, vooral doo'r het aan
AUOAVjlus
tf\L I AU EN y-
^XKAUNAS F V
GS) l JVILNO
P OL EN o
SIALTSTOK i
gaan van een geheim militair ver
drag onderling. Deze beschuldiging
was geheel uit de lucht gegrepen.
Niettemin werd op 15 juni Litauen
door Russische troepen bezet. De
regeringen van Estland en Letland
kregen op 16 juni het ultimatum af
te treden en vrije intocht voor de
Sovjettroepen toe te staan. Er was
geen uitweg meer mogelijk. De
internationale toestand liet de we
reld niet toe zich druk te maken
over hetgeen op dat moment aan
de Oostzee gebeurde.
Mr. J. Th. de Man
Het Amerikaanse blad „Washington
Post" schreef gisteren dat president
Eisenhower de bouw heeft goedge
keurd van nog zeventig intercontinen
tale raketten, nog drie duikboten voor
het lanceren var. „Polaris"-raketten
met middelgrote draagwijdte en een
aantal raketten van dit type. Door dit
besluit, dat onlangs door de Ameri
kaanse veiligheidsraad is genomen, zal
het aantal intercontinentale „Atlas"-
en „Titan"-raketten worden verhoogd
van 200 tot 270 en het aantal „Pola
ris"-raketter. van 144 tot 192.
In deze periode bewezen Estland,
.etland en Litauen dat zij hun on-
ifhankelijkheid volkomen waard
varen. Van achterlijke provincies
van Rusland werden zij in korte
ijd vooruitstrevende landen, waar-
n hei economische, sociale er» cul-
urele peil zo hoog mogelijk opge-
oerd werd.
Na Denemarken, Nederland en
weden bezette Letland de vierde
laats wat betreft de uitvoer van
•oter en de zesde in de wereld.
Met 65 stuks vee op 100 inwoners
nam het de derde plaats in West-
Europa in en de tweede in Noord-
Europa.
Samen met Finland namen de
drie Baltische landen in 1938 voor
585 miljoen dollar deel aan de we-
7T
O
g
5
o
N
c
sr
3
o-
3
3
CS
sr
c
©-
3
O
CS
PHOENIX, vrije arm, lichtgewicht elektr. in koffer demonstra-
tiemaehine, zig-zag automatic van 700.— voor ,f 590.
FRIDOR demonstratiemachine, elektr. in koffer, vrije stoparm,
lichtgewicht van 335.— voor 280.—
BERIN A demonstratiemachine, elektr. in koffer, zig-zag
automatic, 120 volt van 765.— voor .f 670
KNITTAX demonstratie-breimachine van 287.50 voor 235
KöHLER op inzinkmeubel, inruil 125.
SINGER, elektr. in koffer, slechts een maand gebruikt
SINGER, 15 K 88 handmachine, inruil van 440.voor 360.
HUSQVARNA, zig-zag, elektr. in koffer, inruil f 295.
KöHLER handmachine, inruil 90.—
KöHLER handmachine, inrui] 80
SINGER, elektr. in koffer, inruil 140
SIMPLEX handmachine, inruil 40.—
WENSELMAN handmachine, inruil 50.
HA1D en NEU handmachine, inruil 40.—
ALADIN handmachine, inruil 85.
ANKER ringspoel trapmachine, inruil 40.
SINGER 15 M handmachine, inruil, gelijk nieuw 280.
PFAFF handmachine, inruil 85.
Verder diverse inruil-, hand-, trap-, inzink- en salonkastmacbines
vanaf 25.
Alles wordt verkocht onder garantie en gratis lessen.
OOSTBURGMIDDELBURGGOES
Raadhuisplein 4 Lange Delft 57 Bierkade 1
Telefoon 157 Telefoon 2127 Telefoon 3745
voor de fundering van de Openbare
School te Sas van Gent werd uitgevoerd
door aannemersbedrijf
Telefoon: 01150 - 2270
werd geïnstalleerd en verlicht
door het
Westkade 96
SAS VAN GENT
Het Bestuur der Openbare Lagere School deed een
keuze uit onze collectie DRUKSTOFFEN voor aan-
t kleding van lokalen en kantoor.
Voor de gehele Woninginrichting:
I LINOLEUMS
TAPIJTEN
i DAMAST- en DRUKSTOFFEN
J GLASGORDIJNEN MYSTERES
BEDDEN EN DEKENS
CONSTRUCTIEFABRIEK N.V.
van de OPENBARE LAGERE SCHOOL te
SAS VAN GENT zorgden
AXEL
TEL. 717 TEL. 898
voor de Openbare Lagere School te
Sas van Gent werden geleverd door
ER IS MAAR
INSTITUUT IN
NEDERLAND
DAT U BESLIST GOED
leert. Wilt u het bewijs? Bezoekt dan onze gratis
proeflessen in
BREDA, op maandag 18 januari a.s. in REST. „DE
GRAANBEURS", Reigerstraat 18.
GEERTRUIDENBERG, op vrijdag 15 januari a.s. in
R.-K. PAROCHIEHUIS, Koestraat 52.
Toegang vrij. Aanvang acht uur.
Een bezoek bij RHETORICA betekent een omme
keer ten goede in uw leven. Ook de dames blijven
niet achterwege.
Op aanvrage zenden wij u gratis onze brochure.
ZUIVER WOLLEN DEKENS
Zwart gestreept
Blauw gestreept
Grijs gestreept
1-persoons NU 24.50
2-persoons NU 31.50
GEMENGDE WOLLEN DEKEN
RECLAME-PRIJS
1-persoons NU 13.95
ZWARE WOLLEN DEKENS
100% wol
3 moderne kleurstellingen
1-persoons NU 32.85
2-persoons NU 42.75
GOEDKOPE BEDDEN MET GARANTIE
in de kleuren groen - geel - grijs
1-persoons vanaf 47.50
2-persoons vanaf 86.50
ENKELE MATRASSEN van 'n BEKEND MERK
met damast 1959
1-persoons S 55
HANDWEEF TAFELKLEDEN
in katoen - halfwol en zuiver wol
120 x 150 cm vanaf 7.10
140 x 170 cm vanaf 8.95
BIJPASSEND DIVANKLEED
140 x 270 cm vanaf S 13.50
BIJPASSENDE DRESSOIRLOPER
40 x 140 cm vanaf 2.70
MOQUETTE TAFELKLEED
zuiver wol
135 x 165 cm 33.75
PARTIJ VILTZEIL
Export dessins
183 cm breed vanaf 1.88
P-
mtr.
200 cm breed vanaf 2
u
P-
mtr.
VELE COUPONS LINOFELT
Houtnerf dessin vanaf 4.90
P-
mtr.
Moiré dessin vanaf f 5.90
P-
mtr.
EFFEN LINOLEUM
Prima kwaliteit Vele coupons
vanaf f 6.p. mtr.
In onze bekende GLASGORDIJNEN en OVERGORDIJNEN
tal van SPOTKOOPJES
U M. ITOJ» isi JM1
men
paar
uw
s in
