In Engeland werd het filmleven
kunstmatig op de been gehouden
I
8
Dit moet U doen!
c
Word één-twee-drie prijswinnaar!
surprises
Li.
0,kom er eens
Vluchtelingen stonden
36 uur in het water
Oplossing puzzel no. 58
Premie van f 3500 voor Bredase
50s
i
li
Hl
IV j
A
l
B
1
I c
l
1 D
l
I E
l
l
F
1
I
l
j
l
1 K
i
1
1
Eigen publiek
COMPRESSOR HORLOGES
Bomaanslag
op Argentijnse
minister
Nu Sint Nicolaaspremie van f 4000
fis
'j
!H
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 27 NOVEMBER 1959
13
HET WITTE DOEK BELICHT (VII)
I
Alexander Korda
Omwenteling
Van „bibberfoto"
tot
cinemascope-doek
fi. 85.-
REMEDIE TEGEN
SLAPELOOSHEID
Samenvoeging
douanekantoren
"'jör
Gemotiveerde oplossing
OPGAVE No. 59
2 2 2
TT
m
13
De Engels aard heet flegmatiek. Het mag ons achteraf be
zien dan ook niet verwonderen, dat er in Albion jarenlang een
filmbeweging heeft bestaan, die zich volkomen onverstoorbaar en
wars van invloeden van het vaste land, inzette voor het vervaar
digen van films voor binnenlands gebruik. In een tijd, dat de
Franse avant-garde te vuur en te zwaard theorieën verdedigde
over het hoe en waarom van de film en de Russische cineasten
een ware revolutie ontketenden, leidde de Engelse film een ge
zapig leventje binnen eigen grenzen.
Denemarken, Zweden, Frankrijk,
Duitsland en Rusland waren naties,
die films uitvoerden, die ieder voor
zich de hoogte van het landelijk
filmdenken weerspiegelden. Maar
Engeland deed niet mee.
Weliswaar ontdekten bioscoopbezoe
kers op het vasteland van Europa
een enkele keer een Engelse produk-
tie, maar dat mocht werkelijk geen
naam hebben. Van regelmatige uit
voer kon in ieder gevai niet gespro
ken worden. De produktie was zui
ver afgestemd op de binnenlandse
markt. Maar evenals in Nederland
werden ook aan de andere kant van
de Noordzee de rolprenten van eigen
bodem nauwelijks of niet bekeken.
Dit bracht de regering er toe de zg.
„Quota-act" uit te vaardigen. Deze
wet was bedoeld om de nationale
filmindustrie op de been te houden.
Door voor te schrijven hoeveel En
gelse films er in de theaters moes
ten worden gedraaid voor men bui
tenlandse produkten bij voorkeur
Amerikaanse mocht vertonen,
hoopte men het nationale afzetgebied
veilig te stellen.
Men verkreeg zo weliswaar een
vast afzetgebied, maar de films ble
ken al gauw allesbehalve levensvat
baar. Bovendien waren de Engelse
maatschappijen pienter genoeg om 'n
middel tc bedenken waardoor de
zware last van de Quota-act wat
verlicht werd.
Met weinig geld, maar in een
enorm tempo gingen veel maatschap
pij enover tot het maken van films
die het zien zeker niet waard waren,
maar die meehielpen om het voor
geschreven aantal vaderlandse films
vol te maken. Begrijpelijkerwijze
daalde het peil op die manier bij
zonder snel. Daarbij was Amerikaan
se invloed op die films-om-de-wet"
onmiskenbaar, hetgeen ook al geen
aanbeveling was. Rond 192" was er
wel een lichte opleving waar te ne
men, maar van export kon nog geen
sprake zijn.
De Engelse produkten werden beter
toen een regisseur van Hongaarse af
komst voet aan wal zette in het aan
alle kanten door water omspoelde
land. Het was Alexander Korda, een
filmer, die al in diverse landen zijn
sporen had verdiend. In Amerikaan
se en Duitse studio's was hij geen
vreemde. In korte tijd werd hij een
van de meest vooraanstaande regis
seurs in Engeland. Dat wil echter
niet zeggen dat zijn artistieke gaven
evenredig waren aan zijn succes.
Korda was een oude rot in het vak
en hij verstond de kunst een confec-
tie-achtig produkt te maken, dat in
brede kring aanvaardbaar werd ge
acht. Hij was voor de film als zo
danig zeker minder belangrijk dan
voor zijn financiers. De film heeft
weinig gewonnen met zijn werken,
de geldschieters des te meer. Wat
Engeland nog niet gepresteerd had
werd door Korda vlot voor elkaar
gebracht: John Buil ging concurre
ren met andere landen. Zelfs de so
lide Amerikaanse markt ontkwam
niet aan Engelse infiltratie. Veel
succes, vooral financieel gezien,
werd ook werkelijk bewerkstelligd
door verschillende maatschappijen,
die samenspanden tegen Korda's op
drachtgevers, zodat de hele onna
tuurlijk gegroeide zaak na enige tijd
op de fles ging.
Exit Alexander Korda.
Na de grote ineenstorting van de
Engelse monstermaatschappijen nam
dc filmontwikkeling een gelukkige
wending. Men gooide de overblijfse
len van „het oude regime" aan de
kant. Geïmporteerde sterren als
Mauriche Chevalier en Mariene Diet
rich werden de laan uit gejaagd.
Naar eer en geweten wilden enkele
kleine groeperingen films vervaardi
gen, die de prulprodukten van een
vorige periode zouden doen vergeten.
Onder leiding van Carol Reed kwam
o.a. „Bank holiday" tot stand, waar
in de eerlijkheid doorsprak, die de
makers bezielde. Naast deze film
groep bestond een ander gezelschap,
dat werd geleid door de beroemde
Franse avant-gardist Alberto de Ca-
valcanti. Deze regisseur werd in
1897 in Rio de Janeiro geboren. Van
af 1923 verbleef hij in Londen, waar
hij een aantal filmers aanvoerde, dat
zich voornamelijk bezig ging houden
met documentaire films. De docu
mentaire film, zoals ze door Ca-
valcanti's school werd gemaakt, be
antwoordde wellicht het meest aan
de eisen, die de Franse film-theo
retici indertijd gesteld hadden. Ze
vergde geen verhaal, gaf dat ook niet
maar ordende bepaalde soms
schijnbaar droge onderwerpen tot
een boeiend filmdramatisch geheel.
Zij had ook niet uit te staan met
de werkers in de speelfilmindustrie
(Advertentie)
maar ging helemaal haar eigen weg.
In opdracht van officiële instanties
werden talrijke zeer goede do
cumentaires gemonteerd. Dit genre
bleek de Engelse regisseurs, die hun
opleiding bij Cavalcanti genoten,
goed te liggen. In aanmerking geno
men wat wij in onze inleiding stelden
met betrekking tot het Engelse fleg
ma, mogen wij o.i. aannemen, dat
juist deze onverstoorbare rust van
de Britten een goede basis was,
waarop een produktie van documen
taires kon gedijen. Die rust immers
werkte het observeren van details in
de hand, een omstandigheid die al
tijd ui het voordeel werkt van seri
euze filmers.
Dat Cavalcanti's invloed op de En
gelse cineasten groot was bleek uit
verschillende „oorlogswerken":
„Western approaches" van Pat Jack
son, „The way ahead" van Carol
Reed en „Journey together" van
John Boulting. Deze zijde van de
Britse filmmakerij gaf dus aanlei
ding om geestdriftig te zijn, de
keerzijde werd door verfoeide mo
ney-makers bezoedeld. Tijdens de
oorlog was er nl. een zekere mr.
Rank ten tonele verschenen, die er
op uit was via de film zo gauw mo
gelijk rijk te worden, wat hem won
derwel gelukte. Hij was in Engeland
geboren, bracht diverse jaren door
in Amerika en keerde vervolgens
naar Albion terug om de dictator te
gaan spelen. Omdat hij directeur is
van een kleine zestig ondernemingen
in den lande, drie meelfabrieken be
zit en drie kranten de zijne mag noe
men, kan men hier echt wel spreken
over groot-kapitaal. En tegen een
financieel zo machtig man kan geen
enkele huis-tuin-en-keuken-filmer met
eerlijke artistieke intenties het op
nemen. In Engeland evenmin als el
ders. Overigens zijn de meningen
over mijnheer Rank en zijn onder
nemingen in filmkringen sterk ver
deeld. Er zijn cineasten, die hem
slechts zien als de promotor van 'n
moordende concurrentie en er zijn
mensen die hun hoop op hem geves
tigd hebben met betrekking tot het
verdrijven van de Amerikanen die
nog altijd domineren in de Engelse
filmwereld. Zo zien we, dat de ont
wikkeling van de film in Engeland
parallellen vertoont met de gang van
zaken in ons land, al „missen" wij
dan een mijnheer Rank. Noch Enge
land, noch Nederland hebben het tot
nu toe gepresteerd speelfilms uit te
brengen, die niet spotten met begrip
pen, die waarachtige filmliefhebbers
heilig zijn, omdat ze de films als zo
danig nu eenmaal eigen zijn. En zo-
wèl Engeland als Nederland bezitten
filmers die tot grote prestaties kun
nen komen op het gebied van de
documentaire film. Als hun de ge
legenheid nu maar eens geboden
werd 1
B. v. O.
prijzen vanaf
100 WATERDICHT
100/.CONDENS VP/J
Drie Hongaarse vluchtelingen zijn
bijna bezweken nadat zij twee dagen
in het ijzige water van het Neusied-
ler-meer, aan de Oostenrijks-Hon
gaarse grens hadden gestaan.
Oostenrijkse vissers vonden de uit
geputte vluchtelingen en brachten
hen naar de oever nabij Moerbisch,
in Burgenland.
De vluchtelingen hadden het meer
1""77V' voor hun vlucht gekozen omdat zij
oogstte Korda met „The private life de mijnenvelden en prikkeldraadver-
01 Henrv vin sperringen wilden vermijden. Twee
kilometer voor do Oostenrijkse grens
werden zij bijna ontdekt door een pa
trouilleboot van de Hongaarse grens
wacht. De vluchtelingen, twee 18-j-a-
rige jongens en een 46-jarige arbei-
of Henry VIII'
Toen in de beginperiode van de
dertiger jaren veel Duitse emigran
ten, waaronder talrijke filmmensen
naar Engeland overstaken, rees de
ster van de Britse cinematografie zo
snel, dat een enorme terugval in het
verschiet scheen te liggen. En die
der, moesten zich in het riet verber
gen en stonden tot aan de nek 36 uur
lang in het ijzige water voordat zij
door de Oostenrijkse vissers werden
gevonden.
De ontploffing van een krachtige
bom in het Argentijnse ministerie
van Economische Zaken op een af
stand van 25 meter van een kamer
waar de minister Algosaray, een
bespreking had, heeft aanzienlijke
schade aangericht. Niemand liep ech
ter verwondingen op.
De minister sprak met leiders van
de vakbond van arbeiders in de
licht- en energiebedrijven om te
trachten een staking te voorkomen
die woensdag te middernacht zou be
ginnen.
In Parijs is een „slaapliga" opge
richt die lijders aan slapeloosheid
zal leren hoe zij normaal kunnen
slapen. De methode bestaat uit een
serie spier- en ademhalingsoefenin
gen om geest en lichaam te ontspan
nen, zo werd van de zijde der liga
meegedeeld. Gezegd werd dat 25
procent van de patiënten die gedu
rende twee weken elke avond onge
veer een kwartier deze werkwijze
had gevolgd, normaal konden slapen
en dat 75 procent nu beter sliep.
Evenals talrijke - - -p. vierde. De- gages
andere filmster- Mariene DlCtlTCll van de sterren
ren stak zij over werden met vele
aar tngeland, toen de commer- 1 nullen geschreven, maar van beziel-
eicle filmindustrie daar triomfen I cle filmkunst was geen sprake.
Sedert 1958 is aan de navolgende
kantoren aan de Nederlands-Belgische
grens de douanebehandeling samenge
voegd. te weten, op Nederlands grond
gebied: Roodesluis-Moerbeke en op
Belgisch grondgebied: Essen-Nispen
Lommel-Luyksgestel, zo deelt de mi
nister van Financiën in zijn memorie
van antwoord inzake de begroting van
financiën 1960 aan de Tweede Kamer
mede.
Verwacht mag worden, dat op 15
december a.s. een samenvoeging van
de douanebehandeling tot stand zal
worden gebracht te Veldzicht-Water
vliet op Nederlands gebied.
Voorts ligt het in liet voornemen bin
nen afzienbare tijd tot een zodanige
samenvoeging over te gaan o.a. te
Reusel-Arcndonk, Baarle Nassau-Weel-
de, Nieuw Namen-Kieldrecht, Koe-
wacht-Slekene op Nederlands gebied.
Gesteld kan worden dat de overige
hierbij betrokken ministeries hun volle
i medewerking verlenen.
VtfliH'-
Eén, twee of drie
...en win-
IO
Wij waren nog geen kwartier met de controle van de inzen
dingen aan de gang, of we hadden al drie inzendingen met slechts
één fout. Onze controleurs waren er toen wel van overtuigd, dat
de grote winnaar gauw zou komen. Het zal er zo echt in! Maar
nee, dwars tegen alle verwachtingen in, was er ook deze week
geen enkele inzending, die nu eens helemaal goed was. Zes in
zenders met één fout komen in aanmerking voor hun deel van
de premie. Dc pot bedroeg deze weck 24135,64, waarvan
A Eensgezind is: tot hetzelfde gezind,
hetzelfde voorhebbend, eendrachtig. Dit
woord is dus in elk geval van toepas
sing in verband met de opname voor
de afgebeelde foto. Verenigd is even
eens van toepassing: door het huwelijk
verenigd, terwijl verenigen ook samen
komen betekent. Er is hier geen voor
keur (3).
B Woonplaats is: plaats waar men woont,
domicilie, dorp of stad waarin men
woont. Dit woord is minder goed van
toepassing dan verblijf, waarmede wordt
aangeduid: het verblijven, zich ophou
den en de woongelegenheid (een gerie
felijk verblijf) (1).
C Sjofel drukt sterker armoede uit dan
schamel en duidt vooral op de kwali
teit en toestand van de kleding. Scha
mel wordt algemener gebruikt (2).
D Er zijn twee mogelijkheden: a. de
3668,37 bestemd was voor de sociale pot, die nu een totaal be
reikte van 104067,27.
Aan premie wordt uitgekeerd 3 maal 3500.10500,.—
zodat er nu reeds een bedrag in de pot zit van 9967,27.
En wat daar nog bij komt!
En speciaal voor de lezers van dit blad wordt deze week een
premie beschikbaar gesteld van vierduizend gulden, voor dc in
zender^) met de beste prestatie, mits er natuurlijk geen geheel
goede inzending is.
De premie van 3500.beschikbaar gesteld voor de beste
prestatie onder de lezers van dit blad is gewonnen door:
MEVROUW C. BEEK, Esserstraat 2, BREDA
t
man constateert, dat iets, wat normaal
onder de kast behoort te staan (b.v.
zijn pantoffels) niet aanwezig is, öf b.
hij zoekt iets wat hij kwijt is. Het
woord missen slaat volkomen op beide
gevallen, het begrip kwijt zijn" uit
sluitend op de tweede mogelijkheid.
Missen is dus veelomvattender en be
ter (1).
E Dak is een algemeen begrip, koepel
is de speciale benaming voor dit soort
dak (2).
F Men ontsnapt aan een gevaar, uit een
gevangenis, aan iemands aandacht. Ont
vluchten betekent: wegvluchten, vluch
ten voor, door te vluchten ontkomen,
(b.v. het ouderlijk huis ontvluchten).
Daar niets blijkt van gevaar voor de
jongen, van een gevangenis of de aan
dacht van een ander, is het hier beter
te spreken van ontvluchten (2).
Gi Verspreiding is: het verspreiden (b.v.
van vlugschriften). Verbreiding is: het
verbreiden van b.v. een gerucht, een
bericht. Daar het vlugschrift of de cir
culaire ongetwijfeld iets van dien aard
bevat, zijn beide begrippen hier on
verbrekelijk met elkaar verbonden (3).
H Filmrol is: een rol als filmacteur. Rol-
film is het juiste woord (2).
I Er is geen voorkeur mogelijk. Ongelijk
betekent: niet gelijk, verschillend (in
maat, grootte enz.) en verschillend is:
onderscheiden, ongelijk, onderling af
wijkend (3).
J Er is geen enkele indicatie, dat deze
kelder als kerker (gevangenis) gebruikt
wordt (2).
K Proppen slaat zowel op de proppen
papier als op de handeling van de man
(dicht op elkaar of ineen duwen). Per
sen zou alleen op de handeling toege
past kunnen worden (2).
L Men ziet hier afgebeeld een hand (deel
van het lichaam) en een stukje fruit.
Dit laatste kan zowel met part als met
deel aangeduid worden. Het woord deel
is hier dus tweemaal van toepassing
tegen part éénmaal (2).
1. strooien
2. zaaien
r X - - I CI -n m O a
KJ M M U KA K, -
n
Bekijk plaatje A
aandachtigEr
ar Hier Uw naam en
adres Invullen
EEN, TWEE OF DRIE
POSTBUS 2500
AMSTERDAM
"6
BELANGRIJK Deze puzzel
„Eén. twee ol drie" verschijnt
elke vrijdag. De inzendingen
moeten uiterlijk de volgende
dinsdag om 18 uur in het be
zit zijn van „Eén. twee of
drie", postbus 2500. A'dam.
Alleen door de P.T.T gestem
pelde briefkaarten zijn gel
dig. De prijswinnaars krijgen
direct bericht. De uitslag en
toelichting worden in de vol
gende publikaties bekend
gemaakt.
staan twee woor
den onder. Vindt U dat het eerste woord het best past bij
de afbeelding, vul dan het cijfer 1 in achter de A in kolom
I van de opiossingsstrook. Vindt U dat het tweede woord
het best van toepassing is op het plaatje, vul dan het
cijfer 2 in. Acht U beide woorden even toepasselijk, zet
dan een 3. Doe hetzelfde met de andere plaatjes. Is ko
lom I geheel ingevuld, dan is er één oplossing gereed.
Daarna kunt U - als U wilt - de tweede, derde en vierde
kolom invullen.
Door meer kolommen in te vullen,
verhoogt U de kans op een grote geldprijs.
KNIP UIT ZEND IN De door U ingevulde opiossingsstrook moet
U uitknippen op een briefkaart plakken en behalve de normale fran
kering voor iedere ingevulde kolom 25 ct. aan geldige postzegels
bijplakken. Maximaal dus 1.per briefkaart extra plakken (zie
voorwaarden tot deelneming).
(Voor de Algemene Voorwaarden tot deelneming verwijzen wij
naar ons blad van 6 november 1959).
PI kwartje per kolom"!
4 kolommen f I.-
- fl
1
(Advertentie)
maken de
strooiavond
verrassend leuk
Al deze surprises
met exclusieve zakdoek
